Melissa Moore
Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 7η
Ποια αντίρρηση του Σωκράτη δηλώνει ότι θα ανασκευάσει ο Πρωταγόρας;
Ο Σωκράτης εκφράζοντας τις αντιρρήσεις του σχετικά με το διδακτό της αρετής είχε αναφερθεί στο γεγονός ότι οι άριστοι από τους αθηναίους πολίτες αδυνατούν να μεταδώσουν ακόμη και στα παιδιά τους την αρετή που οι ίδιοι κατέχουν. Ο Σωκράτης, μάλιστα, είχε φέρει ως παράδειγμα τον Περικλή, ο οποίος ούτε τους γιους του, ούτε τον μικρότερο αδελφό του Αλκιβιάδη, τον Κλεινία, που τον είχε υπό την κηδεμονία του, κατόρθωσε να εκπαιδεύσει κατάλληλα στην πολιτική αρετή.
Την αντίρρηση αυτή, σχετικά με την αδυναμία των αγαθών πολιτών να μεταδώσουν την αρετή στα παιδιά τους, δηλώνει ότι θα ανασκευάσει ο Πρωταγόρας.
Με ποια μέθοδο δηλώνει ότι θα ανασκευάσει τη δεύτερη αντίρρηση του Σωκράτη; Γιατί, κατά τη γνώμη σας, προτίμησε να αλλάξει μέθοδο; Ποια πλεονεκτήματα του προσφέρει αυτή η αλλαγή;
Ο Πρωταγόρας προκειμένου να ανασκευάσει τη δεύτερη αντίρρηση του Σωκράτη σκοπεύει να χρησιμοποιήσει πλέον λόγο και όχι μύθο, όπως έκανε για την πρώτη αντίρρηση. Σε αντίθεση με το μύθο που ενέχει συμβολικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου περιορισμένα περιθώρια πειθούς, ο λόγος βασιζόμενος σ’ επιχειρήματα, σε τεκμηριωμένες κρίσεις και σε μια ορθολογικά δομημένη παρουσίαση των σκέψεων του ομιλητή, κρίνεται σαφώς πιο πειστικός και ιδανικότερος για μια επαρκέστερη απάντηση στις αντιρρήσεις του συνομιλητή.
Ο Πρωταγόρας στο πρώτο μέρος του λόγου του προτίμησε να παρουσιάσει τις απόψεις του με μια μυθική διήγηση, κυρίως επειδή η προσπάθειά του να μιλήσει για την αρχή σύνθεσης των κοινωνιών προσέκρουε στην έλλειψη βασικών πληροφοριών. Ο σοφιστής προτίμησε έτσι την ελευθερία που του παρείχε ο μύθος, ώστε να μη χρειαστεί να επιχειρηματολογήσει πάνω σε ζητήματα που βρίσκονταν πέρα από τις γνώσεις του ίδιου, αλλά και των ακροατών του. Το θέμα της αρχικής δημιουργίας των κοινωνιών μπορούσε να προσεγγιστεί μόνο μέσω εικασιών, καθώς δεν υπήρχαν επαρκή ιστορικά στοιχεία για τη δημιουργία μιας ασφαλούς και σαφώς αιτιολογημένης άποψης.
Ο μύθος, επομένως, επέτρεψε στον Πρωταγόρα να προβεί σε μια αναδρομική προσέγγιση της κοινωνικής συνύπαρξης των ανθρώπων και σε μια πρώτη προσέγγιση του εξεταζόμενου ζητήματος σχετικά με το διδακτό της αρετής. Η σχετικότητα, όμως, των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τις συμβολικές προεκτάσεις του μύθου δεν μπορούσε να θεωρηθεί ικανή για να πείσει τον Σωκράτη, γι’ αυτό και ο σοφιστής ερχόμενος στη δεύτερη αντίρρηση του συνομιλητή του, η οποία αφορούσε μια πιο επικαιρική διάσταση του εξεταζόμενου ζητήματος, επιλέγει να απαντήσει μ’ έναν λόγο.
Η αντίρρηση του Σωκράτη σχετικά με την ικανότητα των αγαθών πολιτών να μεταδώσουν την αρετή στους άλλους και ιδίως στα παιδιά τους, βρίσκεται απολύτως μέσα στα όρια της γνώσης και της εμπειρίας του Πρωταγόρα, γι’ αυτό κι αισθάνεται πιο ασφαλής να διαπραγματευτεί το θέμα με επιχειρήματα κι όχι πια με μύθους και συμβολισμούς.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου