Αρχαία ελληνικά: Δεύτερη κλίση ουσιαστικών | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Αρχαία ελληνικά: Δεύτερη κλίση ουσιαστικών

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Laura Brightwood
 
Αρχαία ελληνικά: Δεύτερη κλίση ουσιαστικών
 
ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ
 
Δευτερόκλιτα ασυναίρετα ουσιαστικά
 
Κατά τη δεύτερη κλίση κλίνονται ονόματα και των τριών γενών: αρσενικά και θηλυκά που λήγουν σε -ος και ουδέτερα που λήγουν σε -ον.
 
αΠαραδείγματα αρσενικών
 
Ενικός αριθμός
 νθρωπος - το νθρώπου - τ νθρώπ - τόν νθρωπον - (νθρωπε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο νθρωποι - τν νθρώπων - τος νθρώποις - τούς νθρώπους - (νθρωποι
 
Ενικός αριθμός
 κίνδυνος - το κινδύνου - τ κινδύν - τόν κίνδυνον - () κίνδυνε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κίνδυνοι - τν κινδύνων - τος κινδύνοις - τούς κινδύνους - () κίνδυνοι           
 
Ενικός αριθμός ( στοχος = σειρά από ανθρώπους, στρατιώτες, πλοία κτλ., γραμμή σε παράταξη)
 στοχος - το στοίχου - τ στοίχ - τόν στοχον - () στοχε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο στοχοι - τν στοίχων - τος στοίχοις - τούς στοίχους - () στοχοι
 
Ενικός αριθμός ( λοιμός = μολυσματική αρρώστια, πανούκλα)
 λοιμός - το λοιμο - τ λοιμ - τόν λοιμόν - () λοιμέ
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λοιμοί - τν λοιμν - τος λοιμος - τούς λοιμούς - () λοιμοί
 
Αρσενικά των οποίων το δίχρονο φωνήεν είναι μακρόχρονο και παίρνει περισπωμένη:
 
Ενικός αριθμός ( θλος = αγώνας, κατόρθωμα)
 θλος - το θλου - τ θλ - τόν θλον - (θλε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο θλοι - τν θλων - τος θλοις - τούς θλους - (θλοι
 
Ενικός αριθμός ( θρλος = θόρυβος, κραυγή, βοή)
 θρλος - το θρύλου - τ θρύλ - τόν θρλον - () θρλε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο θρλοι - τν θρύλων - τος θρύλοις - τούς θρύλους - () θρλοι
 
Ενικός αριθμός
 γρφος - το γρίφου - τ γρίφ - τόν γρφον - () γρφε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο γρφοι - τν γρίφων - τος γρίφοις - τούς γρίφους - () γρφοι
 
Ενικός αριθμός
 μθος - το μύθου - τ μύθ - τόν μθον - () μθε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο μθοι - τν μύθων - τος μύθοις - τούς μύθους - () μθοι
 
Ενικός αριθμός
 Κρος - το Κύρου - τ Κύρ - τόν Κρον - () Κρε
 
Ενικός αριθμός
 ννος - το νάνου - τ νάν - τόν ννον - () ννε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο ννοι - τν νάνων - τος νάνοις - τούς νάνους - () ννοι
 
Ενικός αριθμός ( πλος: κάλυμμα του κεφαλιού)
 πλος - το πίλου - τ πίλ - τόν πλον - () πλε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πλοι - τν πίλων - τος πίλοις - τούς πίλους - () πλοι
 
Ενικός αριθμός [ στος: Ανώμαλο κατά το γένος: πληθ: τά στα]
 στος - το σίτου - τ σίτ - τόν στον - () στε
 
Πληθυντικός αριθμός
τά στα - τν σίτων - τος σίτοις - τά στα - () στα
 
Ενικός αριθμός ( σκρος: κομμάτι από πέτρα, που ξεπετιέται κατά τη λάξευση)
 σκρος - το σκύρου - τ σκύρ - τόν σκρον - () σκρε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο σκροι - τν σκύρων - τος σκύροις - τούς σκύρους - () σκροι
 
Ενικός αριθμός ( στλος: κολόνα (κυρίως για στήριξη) αλλιώς: κίων· ενώ στήλη = επιτύμβια πλάκα, πέτρα που χρησιμεύει για ορόσημο, πλάκα με επιγραφή κτλ.
 στλος - το στύλου - τ στύλ - τόν στλον - () στλε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο στλοι - τν στύλων - τος στύλοις - τούς στύλους - () στλοι
 
Ενικός αριθμός ( σχνος: μαστιχόδεντρο)
 σχνος - το σχίνου - τ σχίν - τόν σχνον - () σχνε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο σχνοι - τν σχίνων - τος σχίνοις - τούς σχίνους - () σχνοι
 
Ενικός αριθμός
 τφος - το τύφου - τ τύφ - τόν τφον - () τφε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο τφοι - τν τύφων - τος τύφοις - τούς τύφους - () τφοι
 
Ενικός αριθμός ( βος = το κύρτωμα που σχηματίζει η ράχη της καμήλας)
 βος - το βου - τ β - τόν βον - () βε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο βοι - τν βων - τος βοις - τούς βους - () βοι
 
Ενικός αριθμός ( Χος: κάτοικος της Χίου (ενώ Χίος, το νησί))
 Χος - το Χίου - τ Χί - τόν Χον - () Χε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο Χοι - τν Χίων - τος Χίοις - τούς Χίους - () Χοι
 
Αρσενικά των οποίων το δίχρονο φωνήεν είναι βραχύχρονο και παίρνει οξεία:
 
Ενικός αριθμός ( σκύμνος = νεογνό ζώου, ιδίως του λιονταριού)
 σκύμνος - το σκύμνου - τ σκύμν - τόν σκύμνον - () σκύμνε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο σκύμνοι - τν σκύμνων - τος σκύμνοις - τούς σκύμνους - () σκύμνοι
 
Ενικός αριθμός ( μύδρος = πυρακτωμένο σίδερο)
 μύδρος - το μύδρου - τ μύδρ - τόν μύδρον - () μύδρε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο μύδροι - τν μύδρων - τος μύδροις - τούς μύδρους - () μύδροι
 
Ενικός αριθμός 
 βίος - το βίου - τ βί - τόν βίον - () βίε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο βίοι - τν βίων - τος βίοις - τούς βίους - () βίοι
 
Ενικός αριθμός ( στάμνος = στάμνα)
 στάμνος - το στάμνου - τ στάμν - τόν στάμνον - () στάμνε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο στάμνοι - τν στάμνων - τος στάμνοις - τούς στάμνους - () στάμνοι     
 
Ενικός αριθμός
 γρός - το γρο - τ γρ - τόν γρόν - (γρέ
 
Πληθυντικός αριθμός
ο γροί - τν γρν - τος γρος - τούς γρούς - (γροί
 
Ενικός αριθμός
 θυμός - το θυμο - τ θυμ - τόν θυμόν - () θυμέ
 
Πληθυντικός αριθμός
ο θυμοί - τν θυμν - τος θυμος - τούς θυμούς - () θυμοί
 
Ενικός αριθμός ( λιμός = πείνα, σιτοδεία)
 λιμός - το λιμο - τ λιμ - τόν λιμόν - () λιμέ
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λιμοί - τν λιμν - τος λιμος - τούς λιμούς - () λιμοί
 
Ενικός αριθμός 
 καρκίνος - το καρκίνου - τ καρκίν - τόν καρκίνον - () καρκίνε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο καρκίνοι - τν καρκίνων - τος καρκίνοις - τούς καρκίνους - () καρκίνοι
 
Ενικός αριθμός 
 κρίκος - το κρίκου - τ κρίκ - τόν κρίκον - () κρίκε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κρίκοι - τν κρίκων - τος κρίκοις - τούς κρίκους - () κρίκοι 
 
Ενικός αριθμός 
 κύκλος - το κύκλου - τ κύκλ - τόν κύκλον - () κύκλε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κύκλοι - τν κύκλων - τος κύκλοις - τούς κύκλους - () κύκλοι 
 
Ενικός αριθμός ( λίθος = αρσ. και θηλ.)
 λίθος - το λίθου - τ λίθ - τόν λίθον - () λίθε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λίθοι - τν λίθων - τος λίθοις - τούς λίθους - () λίθοι
 
Ενικός αριθμός 
 λύκος - το λύκου - τ λύκ - τόν λύκον - () λύκε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λύκοι - τν λύκων - τος λύκοις - τούς λύκους - () λύκοι
 
Ενικός αριθμός 
 μάγος - το μάγου - τ μάγ - τόν μάγον - () μάγε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο μάγοι - τν μάγων - τος μάγοις - τούς μάγους - () μάγοι
 
Ενικός αριθμός 
 πάππος - το πάππου - τ πάππ - τόν πάππον - () πάππε
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πάπποι - τν πάππων - τος πάπποις - τούς πάππους - () πάπποι
 
β) Παραδείγματα θηλυκών
 
Ενικός αριθμός
 νσος - τς νήσου - τ νήσ - τήν νσον - () νσε
 
Πληθυντικός αριθμός
α νσοι - τν νήσων - τας νήσοις - τάς νήσους - () νσοι
 
Ενικός αριθμός
 δός - τς δο - τ δ - τήν δόν - (δέ
 
Πληθυντικός αριθμός
α δοί - τν δν - τας δος - τάς δούς - (δοί
 
Ενικός αριθμός
 κάμηλος - τς καμήλου - τ καμήλ - τήν κάμηλον - () κάμηλε
 
Πληθυντικός αριθμός
α κάμηλοι - τν καμήλων - τας καμήλοις - τάς καμήλους - () κάμηλοι
 
Θηλυκά των οποίων το δίχρονο είναι μακρόχρονο και παίρνει περισπωμένη:
 
Ενικός αριθμός ( πρνος = (αρσ. και θηλ.) βαλανιδιά, πουρνάρι)
 πρνος - τς πρίνου - τ πρίν - τήν πρνον - () πρνε
 
Πληθυντικός αριθμός
α πρνοι - τν πρίνων - τας πρίνοις - τάς πρίνους - () πρνοι
 
Ενικός αριθμός ( Σρος= το νησί)
 Σρος - τς Σύρου - τ Σύρ - τήν Σρον - () Σρε
 
Θηλυκά των οποίων το δίχρονο είναι βραχύχρονο και παίρνει οξεία:
 
Ενικός αριθμός 
 πλίνθος - τς πλίνθου - τ πλίνθ - τήν πλίνθον - () πλίνθε
 
Πληθυντικός αριθμός
α πλίνθοι - τν πλίνθων - τας πλίνθοις - τάς πλίνθους - () πλίνθοι
 
Ενικός αριθμός
 Κύθνος - τς Κύθνου - τ Κύθν - τήν Κύθνον - () Κύθνε
 
Ενικός αριθμός ( μύρτος = μυρσίνη, μυρτιά (ενώ τ μύρτον, ο καρπός της))
 μύρτος - τς μύρτου - τ μύρτ - τήν μύρτον - () μύρτε
 
Πληθυντικός αριθμός
α μύρτοι - τν μύρτων - τας μύρτοις - τάς μύρτους - () μύρτοι
 
Ενικός αριθμός
 Νάξος - τς Νάξου - τ Νάξ - τήν Νάξον - () Νάξε
 
Ενικός αριθμός
 Κάσος - τς Κάσου - τ Κάσ - τήν Κάσον - () Κάσε
 
Ενικός αριθμός ( ρκτος = αρκούδα)
 ρκτος - τς ρκτου - τ ρκτ - τήν ρκτον - (ρκτε
 
Πληθυντικός αριθμός
α ρκτοι - τν ρκτων - τας ρκτοις - τάς ρκτους - (ρκτοι
 
Ενικός αριθμός
 μμος - τς μμου - τ μμ - τήν μμον - (μμε
 
Πληθυντικός αριθμός
α μμοι - τν μμων - τας μμοις - τάς μμους - (μμοι
 
Ενικός αριθμός
 Κύπρος - τς Κύπρου - τ Κύπρ - τήν Κύπρον - () Κύπρε
 
Ενικός αριθμός
 τάφρος - τς τάφρου - τ τάφρ - τήν τάφρον - () τάφρε
 
Πληθυντικός αριθμός
α τάφροι - τν τάφρων - τας τάφροις - τάς τάφρους - () τάφροι
 
Ενικός αριθμός
 Χίος - τς Χίου - τ Χί - τήν Χίον - () Χίε
 
γ) Παραδείγματα ουδετέρων
 
Ενικός αριθμός
τό μυστήριον - το μυστηρίου - τ μυστηρί - τό μυστήριον - () μυστήριον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά μυστήρια - τν μυστηρίων - τος μυστηρίοις - τά μυστήρια - () μυστήρια
 
Ενικός αριθμός
τό δρον - το δώρου - τ δώρ - τό δρον - () δρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά δρα - τν δώρων - τος δώροις - τά δρα - () δρα
 
Ενικός αριθμός (τό όν = το αυγό)
τό όν - το ο - τ ᾠῷ - τό όν - (όν
 
Πληθυντικός αριθμός
τά ά - τν ᾠῶν - τος ος - τά ά - (ά
 
Ουδέτερα των οποίων το δίχρονο είναι μακρόχρονο και παίρνει περισπωμένη:
 
Ενικός αριθμός (τό θλον = έπαθλο, βραβείον)
τό θλον - το θλου - τ θλ - τό θλον - (θλον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά θλα - τν θλων - τος θλοις - τά θλα - (θλα
 
Ενικός αριθμός
τό σκον - το σύκου - τ σύκ - τό σκον - () σκον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά σκα - τν σύκων - τος σύκοις - τά σκα - () σκα
 
Ενικός αριθμός (τό φλον = γένος, φυλή)
τό φλον - το φύλου - τ φύλ - τό φλον - () φλον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά φλα - τν φύλων - τος φύλοις - τά φλα - () φλα
 
Ουδέτερα των οποίων το δίχρονο είναι βραχύχρονο και παίρνει οξεία:
 
Ενικός αριθμός (τό ντρον = σπηλιά)
τό ντρον - το ντρου - τ ντρ - τό ντρον - (ντρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά ντρα - τν ντρων - τος ντροις - τά ντρα - (ντρα
 
Ενικός αριθμός (τό λύτρον = το χρήμα που δίνεται για την απολύτρωση κάποιου, αμοιβή, ανταμοιβή)
τό λύτρον - το λύτρου - τ λύτρ - τό λύτρον - () λύτρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά λύτρα - τν λύτρων - τος λύτροις - τά λύτρα - () λύτρα
 
Ενικός αριθμός (τό λίκνον = κούνια)
τό λίκνον - το λίκνου - τ λίκν - τό λίκνον - () λίκνον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά λίκνα - τν λίκνων - τος λίκνοις - τά λίκνα - () λίκνα
 
Ενικός αριθμός 
τό κρίνον - το κρίνου - τ κρίν - τό κρίνον - () κρίνον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά κρίνα - τν κρίνων - τος κρίνοις - τά κρίνα - () κρίνα
 
Ενικός αριθμός 
τό στρον - το στρου - τ στρ - τό στρον - (στρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά στρα - τν στρων - τος στροις - τά στρα - (στρα
 
Ενικός αριθμός (τό πίσον = μπιζέλι)
τό πίσον - το πίσου - τ πίσ - τό πίσον - () πίσον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά πίσα - τν πίσων - τος πίσοις - τά πίσσα - () πίσσα
 
Ενικός αριθμός (τό ον = βιολέτα, μενεξές)
τό ον - το ου - τ ἴῳ - τό ον - (ον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά α - τν ων - τος οις - τά α - (α
 
Ενικός αριθμός
τό ξύλον - το ξύλου - τ ξύλ - τό ξύλον - () ξύλον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά ξύλα - τν ξύλων - τος ξύλοις - τά ξύλα - () ξύλα
 
Ενικός αριθμός (τό μύρτον = ο καρπός της μυρτιάς)
τό μύρτον - το μύρτου - τ μύρτ - τό μύρτον - () μύρτον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά μύρτα - τν μύρτων - τος μύρτοις - τά μύρτα - () μύρτα
 
Ενικός αριθμός
τό φύλλον - το φύλλου - τ φύλλ - τό φύλλον - () φύλλον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά φύλλα - τν φύλλων - τος φύλλοις - τά φύλλα - () φύλλα
 
Ενικός αριθμός
τό φυτόν - το φυτο - τ φυτ - τό φυτόν - () φυτόν
 
Πληθυντικός αριθμός
τά φυτά - τν φυτν - τος φυτος - τά φυτά - () φυτά
 
Ενικός αριθμός (τό πτύον = φτυάρι)
τό πτύον - το πτύου - τ πτύ - τό πτύον - () πτύον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά πτύα - τν πτύων - τος πτύοις - τά πτύα - () πτύα
 
Ενικός αριθμός  
τό βάθρον - το βάθρου - τ βάθρ - τό βάθρον - () βάθρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά βάθρα - τν βάθρων - τος βάθροις - τά βάθρα - () βάθρα
 
Ενικός αριθμός  
τό πράσον - το πράσου - τ πράσ - τό πράσον - () πράσον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά πράσα - τν πράσων - τος πράσοις - τά πράσα - () πράσα
 
Ενικός αριθμός 
τό μύρον - το μύρου - τ μύρ - τό μύρον - () μύρον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά μύρα - τν μύρων - τος μύροις - τά μύρα - () μύρα
 
Ενικός αριθμός (τό λίνον = λινάρι)
τό λίνον - το λίνου - τ λίν - τό λίνον - () λίνον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά λίνα - τν λίνων - τος λίνοις - τά λίνα - () λίνα
 
Παρατηρήσεις
Από τα ουσιαστικά της β΄ κλίσης:
 
1) Τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν σε όλες τις πτώσεις τις ίδιες καταλήξεις (και τα ξεχωρίζουμε μόνο από το άρθρο).
 
2) Τα ουδέτερα διαφέρουν από τα αρσενικά και τα θηλυκά στην ονομ. και κλητ. του ενικού (όπου έχουν κατάλ. -ον) και στην ονομ., αιτιατ. και κλητ. του πληθ. (όπου έχουν κατάλ. -).
 
α) Τα ουδέτερα των πτωτικών (σε όλες τις κλίσεις) σχηματίζουν στον ενικό και στον πληθ. τρεις πτώσεις όμοιες: την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική.
 
β) Η κατάληξη α των ουδετέρων όλων γενικά των πτωτικών είναι βραχύχρονη: τ μλ, τ σμ, τ σώματ, τ γενναῖᾰκεν, τ τιμντ.
 
Δευτερόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά
 
Τα περισσότερα ουσιαστικά της β΄ κλίσης που πριν από το χαρακτήρα ο έχουν άλλο ο ή ε συναιρούνται σε όλες τις πτώσεις. Τα ουσιαστικά αυτά λέγονται δευτερόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά.
 
Ενικός αριθμός (θ. κπλοο- = κπλου-) (ο απόπλους, η αναχώρηση από το λιμάνι)
 κπλους - το κπλου - τ κπλ - τόν κπλουν - (κπλου
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κπλοι - τν κπλων - τος κπλοις - τούς κπλους - (κπλοι
 
Ενικός αριθμός
 πόπλους - το πόπλου - τ πόπλ - τόν πόπλουν - (πόπλου
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πόπλοι - τν πόπλων - τος πόπλοις - τούς πόπλους - (πόπλοι
 
Ενικός αριθμός ( κατάπλους = η πλεύση από την ανοιχτή θάλασσα προς τα παράλια, η προσόρμιση, η άφιξη πλοίου στο λιμάνι προορισμού του, ο πλους κατά το ρεύμα του ποταμού, προς τα κάτω, προς τις εκβολές του)
 κατάπλους - το κατάπλου - τ κατάπλ - τόν κατάπλουν - () κατάπλου
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κατάπλοι - τν κατάπλων - τος κατάπλοις - τούς κατάπλους - () κατάπλοι
 
Ενικός αριθμός ( κρους = η εκροή)
 κρους - το κρου - τ κρ - τόν κρουν - (κρου
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κροι - τν κρων - τος κροις - τούς κρους - (κροι
 
Ενικός αριθμός ( χειμάρρους = ο χείμαρρος)
 χειμάρρους - το χειμάρρου - τ χειμάρρ - τόν χειμάρρουν - () χειμάρρου
 
Πληθυντικός αριθμός
ο χειμάρροι - τν χειμάρρων - τος χειμάρροις - τούς χειμάρρους - () χειμάρροι          
 
Ενικός αριθμός
 Πειρίθους - το Πειρίθου - τ Πειρίθ - τόν Πειρίθουν - () Πειρίθου
 
Ενικός αριθμός (θ. πλοο- = πλου-)
 πλος - το πλο - τ πλ - τόν πλον - () πλο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πλο - τν πλν - τος πλος - τούς πλος - () πλο
 
Ενικός αριθμός ( θρος = ο θόρυβος)
 θρος - το θρο - τ θρ - τόν θρον - () θρο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο θρο - τν θρν - τος θρος - τούς θρος - () θρο
 
Ενικός αριθμός
 νος - το νο - τ ν - τόν νον - () νο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο νο - τν νν - τος νος - τούς νος - () νο
 
Ενικός αριθμός ( πνος = πνοή)
 πνος - το πνο - τ πν - τόν πνον - () πνο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πνο - τν πνν - τος πνος - τούς πνος - () πνο
 
Ενικός αριθμός ( ος = ρεύμα)
 ος - το ο - τ ῥῷ - τόν ον - (ο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο ο - τν ῥῶν - τος ος - τούς ος - (ο
 
Ενικός αριθμός ( χος = χώμα)
 χος - το χο - τ χ - τόν χον - () χο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο χο - τν χν - τος χος - τούς χος - () χο
 
Ενικός αριθμός ( δελφιδος = ανιψιός)
 δελφιδος - το δελφιδο - τ δελφιδ - τόν δελφιδον - (δελφιδο
 
Πληθυντικός αριθμός
ο δελφιδο - τν δελφιδν - τος δελφιδος - τούς δελφιδος - (δελφιδο
 
Ενικός αριθμός
τό στον - το στο - τ στ - τό στον - (στον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά στ - τν στν - τος στος - τά στ - (στ
 
Ενικός αριθμός (τό κανον = το κάνιστρο, το πλατύ και αβαθές πανέρι από καλάμι)
τό κανον - το κανο - τ καν - τό κανον - () κανον
 
Πληθυντικός αριθμός
τά καν - τν κανν - τος κανος - τά καν - () καν
 
Κατά το κπλους κλίνονται:  πόπλους, περίπλους, κατάπλους, κρους (= εκροή), χειμάρρους (= χείμαρρος), τα κύρια ονόματα Πειρίθους, Πάνθους κτλ., καθώς και το θηλ.  πρόχους (= υδρία, λαγήνι). Κατά το πλος κλίνονται:  θρος (= θόρυβος), νος, πνος (= πνοή), ος (= ρεύμα), χνος (= χνούδι), χος (= χώμα) κτλ., καθώς και τα σε (-εος) -ους συγγενικά (δελφιδέος) δελφιδος (= ανεψιός), (νεψιαδέος) νεψιαδος (= γιος του πρώτου εξαδέρφου ή της πρώτης εξαδέρφης), (θυγατριδέος) θυγατριδος (= γιος της θυγατέρας) κτλ. - Κατά το στον κλίνεται το (κάνεον) κανον (= κάνιστρο).
 
Παρατηρήσεις
1) Τα φωνήεντα ο και ε των συνηρημένων δευτεροκλίτων, όταν ακολουθεί αμέσως ύστερ’ από αυτά ο χαρακτήρας ο, συναιρούνται με αυτόν σε ου (πλόος - πλος, στέον - στον), αλλιώς χάνονται κατά τη συναίρεση εμπρός από τις καταλήξεις (πλόου - πλο, πλό - πλ, πλόοι - πλο κτλ., στέου - στοστέα - στ κτλ.). Έτσι οι συνηρημένες καταλήξεις των ουσιαστικών αυτών διαφέρουν από τις καταλήξεις των ασυναίρετων ουσιαστικών της β΄ κλίσης μόνο στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού.
 
2) Όλες οι πτώσεις των συνηρημένων της β΄ κλίσης τονίζονται στην ίδια συλλαβή, στην οποία τονίζεται η ονομαστική του ενικού: τ στον, το στο, τ στ, τ στ, τν στν κτλ.· το ίδιο συμβαίνει αντίθετα με τον κανόνα και στα σύνθετα που πριν από τη συναίρεση ήταν στην ονομ. του ενικού προπαροξύτονα:  κπλοος - κπλους, το κπλόου - κπλου (αντί το κπλο), τν κπλόων - κπλων (αντί κπλν) κτλ.
 
Σημείωση. Στα συνηρημένα ουδέτερα της β΄ κλίσης το φωνήεν ε μαζί με το ακόλουθο βραχύ α της κατάληξης συναιρείται σε μακρόχρονο α: στεα - στ.
 
Αττική δεύτερη κλίση
 
Μερικά ουσιαστικά της β΄ κλίσης λήγουν όχι σε -ος και -ον, αλλά σε -ως και -ων. Τα ουσιαστικά αυτά που συνηθίζονταν κυρίως στην αττική διάλεκτο λέγονται αττικόκλιτα, και η κλίση τους λέγεται αττική δεύτερη κλίση.
 
Ενικός αριθμός ( πρόνεως = πρόναος)
 πρόνεως - το πρόνεω - τ πρόνε - τόν πρόνεων - () πρόνεως
 
Πληθυντικός αριθμός
ο πρόνε - τν πρόνεων - τος πρόνες - τούς πρόνεως - () πρόνε
 
Ενικός αριθμός
 Τυνδάρεως - το Τυνδάρεω - τ Τυνδάρε - τόν Τυνδάρεων - () Τυνδάρεως
 
Ενικός αριθμός
 Δεξίλεως - το Δεξίλεω - τ Δεξίλε - τόν Δεξίλεων - () Δεξίλεως
 
Ενικός αριθμός ( λεώς = λαός)
 λεώς - το λεώ - τ λε - τόν λεών - () λεώς
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λε - τν λεών - τος λες - τούς λεώς - () λε
 
Ενικός αριθμός ( νεώς = ναός)
 νεώς - το νεώ - τ νε - τόν νεών - () νεώς
 
Πληθυντικός αριθμός
ο νε - τν νεών - τος νες - τούς νεώς - () νε
 
Ενικός αριθμός
 λαγώς - το λαγώ - τ λαγ - τόν λαγών - () λαγώς
 λαγς - το λαγ - τ λαγ - τόν λαγν - () λαγς
 
Πληθυντικός αριθμός
ο λαγ - τν λαγών - τος λαγς - τούς λαγώς - () λαγ
ο λαγ - τν λαγν - τος λαγς - τούς λαγς - () λαγ
 
Ενικός αριθμός ( τας = το παγώνι)
 τας - το τα - τ τα - τόν ταν - () τας
 
Πληθυντικός αριθμός
ο τα - τν ταν - τος τας - τούς τας - () τα
 
Ενικός αριθμός
 Κς - τς Κ - τ Κ - τήν Κ - () Κς          
 
Ενικός αριθμός ( λως = το αλώνι)
 λως - τς λω - τ λ - τήν λω - (λως
 
Πληθυντικός αριθμός
α λ - τν λων - τας λς - τάς λως - (λ
 
Ενικός αριθμός ( κάλως = χοντρό σκοινί)
 κάλως - το κάλω - τ κάλ - τόν κάλων - () κάλως
 
Πληθυντικός αριθμός
ο κάλ - τν κάλων - τος κάλς - τούς κάλως - () κάλ
 
Ενικός αριθμός ( ως = αυγή)
 ως - τς ω - τ ἕῳ - τήν ω - (ως
 
Πληθυντικός αριθμός
α ἕῳ - τν ων - τας ἕῳς - τάς ως - (ἕῳ
 
Ενικός αριθμός
 θως - το θω - τ θ - τόν θω - (θως
 
Ενικός αριθμός
τό νώγεων - το νώγεω - τ νώγε - τό νώγεων - (νώγεων
 
Πληθυντικός αριθμός
τά νώγεω - τν νώγεων - τος νώγες - τά νώγεω - (νώγεω
 
Κατά το  πρόνεως (= πρόναος) κλίνονται τα κύρια ονόματα νδρόγεως, Βριάρεως, Δεξίλεως, Μενέλεως, Τυνδάρεως κ.ά. Κατά το  λεώς (= λαός) κλίνονται:  νες (= ναός),  λαγς και λαγς,  τας (= παγόνι),  Κς κ.ά.
Κατά το  λως (= το αλώνι) κλίνονται:  κάλως (= χοντρό σκοινί),  ως (= αυγή),  θως,  Κέως,  Τέως,  Μίνως κ.ά. Κατά το ουδέτ. νώγεων κλίνονται μόνον ουδέτερα επίθετα.
 
Παρατηρήσεις
Τα αττικόκλιτα ουσιαστικά:
 
1) φυλάγουν στις καταλήξεις όλων των πτώσεων το ω της ονομαστικής και παίρνουν υπογεγραμμένο ι όπου στις αντίστοιχες καταλήξεις της κοινής δεύτερης κλίσης υπάρχει ι (υπογεγραμμένο ή προσγεγραμμένο): τ λε, o λε, τος λες, τον λεν (κατά τα κοινά τ λα, o λαοί, τος λαος, τον λαον)·
 
2) φυλάγουν σε όλες τις πτώσεις τον ίδιο τόνο που έχει η ονομαστική του ενικού και στην ίδια συλλαβή:  λεώς, το λε κτλ. -  τας, το τα κτλ. -  πρόνεως, το πρόνεω κτλ·
 
3) έχουν την κλητική όμοια με την ονομαστική·
 
4) μερικά σχηματίζουν την αιτιατική του ενικού χωρίς το τελικό ν: τν λω, τν ω, τν θω, τν Κ, τν Μίνω κ.ά. (κατά την γ΄ κλίση).                      
 
Σημείωση. Το ω της κατάληξης σε μερικά αττικόκλιτα έγινε με αντιμεταχώρηση από θέματα σε ο:  λαός = λεώς, ναός = νεώς, Μενέλαος = Μενέλεως. Γι’ αυτό στα προπαροξύτονα φυλάγεται ο τόνος στην προπαραλήγουσα, αν και η λήγουσα είναι μακρόχρονη. Ο τονισμός της γενικής και δοτικής αντίθετα με τον κανόνα οφείλεται σε αναλογία προς τον τόνο της ονομαστικής.
Σε μερικά αττικόκλιτα το ω στην κατάληξη έγινε από συναίρεση: λαγωός – λαγώς.
 

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...