Afza
Tamkanat
Αδίδακτο Κείμενο: Λυσίας, Κατὰ Ἐρατοσθένους §§92-94.1 [Συντακτική ανάλυση]
(έκδ. του Albini, U. Φλωρεντία: Sansoni, 1955)
Ο Λυσίας κατηγορεί τον Ερατοσθένη ότι ως ένας από τους
Τριάκοντα προκάλεσε τον φόνο του αδελφού του, του Πολέμαρχου. Πλησιάζοντας στο
τέλος του λόγου του και πριν κατέβει από το βήμα, ο ρήτορας αιτιολογεί την
πρότασή του για θανατική καταδίκη του κατηγορουμένου και προσπαθεί να
μεταπείσει τους δικαστές που σκόπευαν να ψηφίσουν για την αθώωσή του.
Βούλομαι
δὲ ὀλίγα ἑκατέρους ἀναμνήσας καταβαίνειν, τούς τε ἐξ ἄστεως καί τούς ἐκ Πειραιῶς, ἵνα τάς ὑμῖν διά τούτων γεγενημένας συμφοράς παραδείγματα ἔχοντες τήν ψῆφον φέρητε. Καί πρῶτον μέν ὅσοι ἐξ ἄστεώς ἐστε, σκέψασθε ὅτι ὑπό τούτων οὕτω σφόδρα ἤρχεσθε, ὥστε ἀδελφοῖς καί ὑέσι καί πολίταις ἠναγκάζεσθε
πολεμεῖν τοιοῦτον πόλεμον, ἐν ᾧ ἡττηθέντες μέν τοῖς νικήσασι τό ἴσον ἔχετε, νικήσαντες δ’ ἂν τούτοις ἐδουλεύετε. Καί τούς
ἰδίους οἴκους οὗτοι μέν ἂν ἐκ τῶν πραγμάτων
μεγάλους ἐκτήσαντο, ὑμεῖς δέ διά τόν πρός ἀλλήλους πόλεμον ἐλάττους
ἔχετε· συνωφελεῖσθαι μέν γάρ ὑμᾶς οὐκ ἠξίουν,
συνδιαβάλλεσθαι δ’ ἠνάγκαζον, εἰς τοσοῦτον ὑπεροψίας ἐλθόντες ὥστε οὐ τῶν ἀγαθῶν κοινούμενοι πιστούς ὑμᾶς ἐκτῶντο, ἀλλά τῶν ὀνειδῶν μεταδιδόντες εὔνους ᾤοντο εἶναι.
δουλεύω: είμαι δούλος σε κάποιον, υπηρετώ ως δούλος
τὰ ὀνείδη: οι αισχρές πράξεις, τα αίσχη
Μετάφραση
Θέλω να κατεβώ από το βήμα, αφού πρώτα θυμίσω μερικά στις δύο μερίδες των πολιτών, και στη μερίδα της πόλης και στη μερίδα του Πειραιά, έτσι ώστε να ψηφίσετε όλοι έχοντας για κριτήρια αυτά που υποφέρατε εξαιτίας τους. Πρώτα πρώτα, όσοι μείνατε στην πόλη, συλλογιστείτε ότι αυτοί ασκούσαν πάνω σας μια τόσο σκληρή εξουσία, ώστε ήσασταν αναγκασμένοι να διεξάγετε με τους αδελφούς και τους γιους και τους συμπολίτες σας ένα τέτοιον πόλεμο, όπου, μολονότι έχετε ηττηθεί, βρίσκεστε στην ίδια μοίρα με τους νικητές, ενώ, αν νικούσατε, θα γινόσασταν δούλοι των Τριάντα. Αυτοί, με τις πολιτικές τους αυθαιρεσίες, μεγάλωσαν τις ιδιωτικές τους περιουσίες, ενώ εσείς, με τον εμφύλιο πόλεμο, τις έχετε ελαττώσει. Γιατί, φυσικά, δε θεωρούσαν απαραίτητο να συμμετέχετε στα διάφορα κέρδη, ενώ σας ανάγκαζαν να συμμερίζεστε τις ευθύνες που τους καταλόγιζαν. Και έφτασαν σε τέτοιο βαθμό κυνισμού, ώστε δεν κέρδιζαν την αφοσίωσή σας μοιράζοντάς σας από τα αγαθά τους, αλλά πίστευαν ότι αποχτούσαν την εύνοιά σας μεταδίδοντάς σας τα αίσχη τους.
Μτφρ.
Ν.Χ. Χουρμουζιάδης
Συντακτική ανάλυση
Βούλομαι
δὲ ὀλίγα ἑκατέρους ἀναμνήσας καταβαίνειν, τούς τε ἐξ ἄστεως καὶ τοὺς ἐκ Πειραιῶς
Βούλομαι: Ρήμα. ἐγὼ: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). καταβαίνειν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος. Υποκείμενο απαρεμφάτου ἐγὼ (ταυτοπροσωπία). ἀναμνήσας: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος (δηλώνει το προτερόχρονο). ἑκατέρους: Άμεσο αντικείμενο μετοχής. ὀλίγα: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος (σύστοιχο). τούς τε ἐξ ἄστεως & τοὺς ἐκ Πειραιῶς: Επεξηγήσεις στο ἑκατέρους. (Αν δεν είχαν ονοματοποιηθεί μέσω του άρθρου, οι εμπρόθετοι αυτοί προσδιορισμοί θα δήλωναν την προέλευση.)
ἵνα τάς ὑμῖν διά τούτων
γεγενημένας συμφοράς παραδείγματα ἔχοντες τήν ψῆφον φέρητε
φέρητε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τήν ψῆφον: Αντικείμενο ρήματος. ἔχοντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τάς συμφοράς: Αντικείμενο τροπικής μετοχής. παραδείγματα: Κατηγορούμενο του αντικειμένου τάς συμφοράς. τάς γεγενημένας: Επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο τάς συμφοράς. ὑμῖν: Δοτική προσωπική αντιχαριστική (φανερώνει το πρόσωπο που βλάπτεται από κάτι). διά τούτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του μέσου ή του οργάνου.
Καί
πρῶτον μέν σκέψασθε
σκέψασθε: Ρήμα. Ως υποκείμενό του λειτουργεί η αναφορική πρόταση. πρῶτον: Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου. Ως αντικείμενο του ρήματος λειτουργεί η ειδική πρόταση «ὅτι ὑπὸ τούτων οὕτω σφόδρα ἤρχεσθε».
ὅσοι ἐξ ἄστεώς ἐστε,
ἐστε: Ρήμα. ὅσοι: Υποκείμενο ρήματος. ἐξ ἄστεώς: Εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης.
ὅτι ὑπὸ τούτων οὕτω σφόδρα ἤρχεσθε
ἤρχεσθε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑπό τούτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου. σφόδρα: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. οὕτω: Επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.
ὥστε ἀδελφοῖς καὶ ὑέσι καὶ πολίταις ἠναγκάζεσθε πολεμεῖν τοιοῦτον πόλεμον
ἠναγκάζεσθε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). πολεμεῖν: Αντικείμενο ρήματος τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το ὑμεῖς (ταυτοπροσωπία). πόλεμον: Άμεσο, σύστοιχο, αντικείμενο του απαρεμφάτου. ἀδελφοῖς & ὑέσι & πολίταις: Έμμεσα αντικείμενα του απαρεμφάτου σε δοτική πτώση. τοιοῦτον: Επιθετικός προσδιορισμός στο πόλεμον.
ἐν ᾧ ἡττηθέντες μέν τοῖς νικήσασι τό ἴσον ἔχετε,
ἔχετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τό ἴσον: Αντικείμενο ρήματος. ἡττηθέντες: Εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ἐν ᾧ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς. τοῖς νικήσασι: Δοτική αντικειμενική μέσω του επιθέτου το ἴσον. Επιθετική μετοχή, με υποκείμενο το άρθρο της. [Επίθετα που σημαίνουν: Ισότητα ή συμφωνία, όπως ἴσος, ἰσόπαλος, ἰσόρροπος, σύμφωνος, ἄνισος κ.ά. συντάσσονται με δοτική αντικειμενική.]
νικήσαντες
δ’ ἂν τούτοις ἐδουλεύετε.
ἐδουλεύετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τούτοις: Αντικείμενο ρήματος. νικήσαντες: Υποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
Καί
τούς ἰδίους οἴκους οὗτοι μέν ἂν ἐκ τῶν πραγμάτων μεγάλους ἐκτήσαντο,
ἂν ἐκτήσαντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος. τοὺς οἴκους: Αντικείμενο ρήματος. μεγάλους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. ἰδίους: Επιθετικός προσδιορισμός στο οἴκους. ἐκ τῶν πραγμάτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του μέσου (αναφέρεται στις πολιτικές που ακολούθησαν).
ὑμεῖς δέ διά τόν πρός ἀλλήλους πόλεμον ἐλάττους ἔχετε·
ἔχετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος. τοὺς οἴκους: Αντικείμενο ρήματος (εννοείται). ἐλάττους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. διὰ τὸν πόλεμον: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας. πρὸς ἀλλήλους: Εμπρόθετος προσδιορισμός της εχθρικής ενέργειας ή της εχθρικής διάθεσης.
συνωφελεῖσθαι μέν γάρ ὑμᾶς οὐκ ἠξίουν,
οὐκ ἠξίουν: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο ρήματος. συνωφελεῖσθαι: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου λειτουργεί το ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
συνδιαβάλλεσθαι
δ’ ἠνάγκαζον, εἰς τοσοῦτον ὑπεροψίας ἐλθόντες
Κύρια πρόταση
ἠνάγκαζον: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο ρήματος (εννοείται). συνδιαβάλλεσθαι: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου λειτουργεί το ὑμᾶς (ετεροπροσωπία). ἐλθόντες: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. εἰς τοσοῦτον: Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποσού (δηλώνει το σημείο ή τον βαθμό). ὑπεροψίας: Γενική διαιρετική στο τοσοῦτον.
ὥστε οὐ τῶν ἀγαθῶν κοινούμενοι
πιστοὺς ὑμᾶς ἐκτῶντο,
ἐκτῶντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Αντικείμενο ρήματος. πιστούς: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. οὐ κοινούμενοι: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο της μετοχής. τῶν ἀγαθῶν: Έμμεσο αντικείμενο της μετοχής.
ἀλλὰ τῶν ὀνειδῶν μεταδιδόντες εὔνους ᾤοντο εἶναι.
ᾤοντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). εἶναι: Αντικείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο. ὑμᾶς: Υποκείμενο του απαρεμφάτου σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας (εννοείται). εὔνους: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου. μεταδιδόντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο της μετοχής (εννοείται). τῶν ὀνειδῶν: Έμμεσο αντικείμενο μετοχής.
δουλεύω: είμαι δούλος σε κάποιον, υπηρετώ ως δούλος
τὰ ὀνείδη: οι αισχρές πράξεις, τα αίσχη
Θέλω να κατεβώ από το βήμα, αφού πρώτα θυμίσω μερικά στις δύο μερίδες των πολιτών, και στη μερίδα της πόλης και στη μερίδα του Πειραιά, έτσι ώστε να ψηφίσετε όλοι έχοντας για κριτήρια αυτά που υποφέρατε εξαιτίας τους. Πρώτα πρώτα, όσοι μείνατε στην πόλη, συλλογιστείτε ότι αυτοί ασκούσαν πάνω σας μια τόσο σκληρή εξουσία, ώστε ήσασταν αναγκασμένοι να διεξάγετε με τους αδελφούς και τους γιους και τους συμπολίτες σας ένα τέτοιον πόλεμο, όπου, μολονότι έχετε ηττηθεί, βρίσκεστε στην ίδια μοίρα με τους νικητές, ενώ, αν νικούσατε, θα γινόσασταν δούλοι των Τριάντα. Αυτοί, με τις πολιτικές τους αυθαιρεσίες, μεγάλωσαν τις ιδιωτικές τους περιουσίες, ενώ εσείς, με τον εμφύλιο πόλεμο, τις έχετε ελαττώσει. Γιατί, φυσικά, δε θεωρούσαν απαραίτητο να συμμετέχετε στα διάφορα κέρδη, ενώ σας ανάγκαζαν να συμμερίζεστε τις ευθύνες που τους καταλόγιζαν. Και έφτασαν σε τέτοιο βαθμό κυνισμού, ώστε δεν κέρδιζαν την αφοσίωσή σας μοιράζοντάς σας από τα αγαθά τους, αλλά πίστευαν ότι αποχτούσαν την εύνοιά σας μεταδίδοντάς σας τα αίσχη τους.
Βούλομαι: Ρήμα. ἐγὼ: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). καταβαίνειν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος. Υποκείμενο απαρεμφάτου ἐγὼ (ταυτοπροσωπία). ἀναμνήσας: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος (δηλώνει το προτερόχρονο). ἑκατέρους: Άμεσο αντικείμενο μετοχής. ὀλίγα: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος (σύστοιχο). τούς τε ἐξ ἄστεως & τοὺς ἐκ Πειραιῶς: Επεξηγήσεις στο ἑκατέρους. (Αν δεν είχαν ονοματοποιηθεί μέσω του άρθρου, οι εμπρόθετοι αυτοί προσδιορισμοί θα δήλωναν την προέλευση.)
φέρητε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τήν ψῆφον: Αντικείμενο ρήματος. ἔχοντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. τάς συμφοράς: Αντικείμενο τροπικής μετοχής. παραδείγματα: Κατηγορούμενο του αντικειμένου τάς συμφοράς. τάς γεγενημένας: Επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο τάς συμφοράς. ὑμῖν: Δοτική προσωπική αντιχαριστική (φανερώνει το πρόσωπο που βλάπτεται από κάτι). διά τούτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του μέσου ή του οργάνου.
σκέψασθε: Ρήμα. Ως υποκείμενό του λειτουργεί η αναφορική πρόταση. πρῶτον: Επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου. Ως αντικείμενο του ρήματος λειτουργεί η ειδική πρόταση «ὅτι ὑπὸ τούτων οὕτω σφόδρα ἤρχεσθε».
ἐστε: Ρήμα. ὅσοι: Υποκείμενο ρήματος. ἐξ ἄστεώς: Εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης.
ἤρχεσθε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑπό τούτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου. σφόδρα: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. οὕτω: Επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.
ἠναγκάζεσθε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). πολεμεῖν: Αντικείμενο ρήματος τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου τίθεται το ὑμεῖς (ταυτοπροσωπία). πόλεμον: Άμεσο, σύστοιχο, αντικείμενο του απαρεμφάτου. ἀδελφοῖς & ὑέσι & πολίταις: Έμμεσα αντικείμενα του απαρεμφάτου σε δοτική πτώση. τοιοῦτον: Επιθετικός προσδιορισμός στο πόλεμον.
ἔχετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τό ἴσον: Αντικείμενο ρήματος. ἡττηθέντες: Εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ἐν ᾧ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς. τοῖς νικήσασι: Δοτική αντικειμενική μέσω του επιθέτου το ἴσον. Επιθετική μετοχή, με υποκείμενο το άρθρο της. [Επίθετα που σημαίνουν: Ισότητα ή συμφωνία, όπως ἴσος, ἰσόπαλος, ἰσόρροπος, σύμφωνος, ἄνισος κ.ά. συντάσσονται με δοτική αντικειμενική.]
ἐδουλεύετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). τούτοις: Αντικείμενο ρήματος. νικήσαντες: Υποθετική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
ἂν ἐκτήσαντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος. τοὺς οἴκους: Αντικείμενο ρήματος. μεγάλους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. ἰδίους: Επιθετικός προσδιορισμός στο οἴκους. ἐκ τῶν πραγμάτων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του μέσου (αναφέρεται στις πολιτικές που ακολούθησαν).
ἔχετε: Ρήμα. ὑμεῖς: Υποκείμενο ρήματος. τοὺς οἴκους: Αντικείμενο ρήματος (εννοείται). ἐλάττους: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. διὰ τὸν πόλεμον: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας. πρὸς ἀλλήλους: Εμπρόθετος προσδιορισμός της εχθρικής ενέργειας ή της εχθρικής διάθεσης.
οὐκ ἠξίουν: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο ρήματος. συνωφελεῖσθαι: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου λειτουργεί το ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
Κύρια πρόταση
ἠνάγκαζον: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο ρήματος (εννοείται). συνδιαβάλλεσθαι: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου λειτουργεί το ὑμᾶς (ετεροπροσωπία). ἐλθόντες: Χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. εἰς τοσοῦτον: Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποσού (δηλώνει το σημείο ή τον βαθμό). ὑπεροψίας: Γενική διαιρετική στο τοσοῦτον.
ἐκτῶντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). ὑμᾶς: Αντικείμενο ρήματος. πιστούς: Κατηγορούμενο του αντικειμένου. οὐ κοινούμενοι: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο της μετοχής. τῶν ἀγαθῶν: Έμμεσο αντικείμενο της μετοχής.
ᾤοντο: Ρήμα. οὗτοι: Υποκείμενο ρήματος (εννοείται). εἶναι: Αντικείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο. ὑμᾶς: Υποκείμενο του απαρεμφάτου σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας (εννοείται). εὔνους: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου. μεταδιδόντες: Τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. ὑμᾶς: Άμεσο αντικείμενο της μετοχής (εννοείται). τῶν ὀνειδῶν: Έμμεσο αντικείμενο μετοχής.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου