Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ερωτήσεις σχολικού Καβάφης:«Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή∙ 595 μ.Χ.». Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ερωτήσεις σχολικού Καβάφης:«Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή∙ 595 μ.Χ.». Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Ερωτήσεις σχολικού για το "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Νίκος Εγγονόπουλος, Η θυσία του ποιητή (1935)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Νίκος Εγγονόπουλος "Η θυσία του ποιητή" 

Στον βυζαντινής τεχνοτροπίας πίνακα (σ.67) του Νίκου Εγγονόπουλου, Η θυσία του ποιητή (1935), είναι εμφανής ο διάλογος με τη Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου χαρακτηριστική είναι η επιγραφή στον πίνακα: «Η θυσία του ποιητή Ιάσονος Κλεάνδρου εν Κομμαγηνή». Εσείς πώς αντιλαμβάνεσθε την αναφορά στο καβαφικό ποίημα;

Η επιγραφή στον πίνακα του Εγγονόπουλου εστιάζει την προσοχή του θεατή στη θυσία που ετοιμάζεται να τελέσει ο Ιάσονας, μια θυσία βέβαια που θα έμενε χωρίς νόημα αν ο ζωγράφος δεν προϋπέθετε τη συνομιλία του πίνακα με το ποίημα του Καβάφη. Ο Ιάσονας προκειμένου να βρει την παρηγοριά που αποζητά ετοιμάζεται να θυσιάσει ένα ζώο σε κάποια απρόσωπη θεότητα, από την οποία προσμένει βοήθεια για να λησμονήσει τον πόνο του ή και για να κερδίσει εκ νέου τη νεότητά του.
Στο κέντρο του πίνακα τίθεται το μαχαίρι, το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία και στα πλαίσια του ποιήματος -ας έχουμε κατά νου ότι ο αρχικός τίτλος του ποιήματος ήταν η λέξη «Μαχαίρι»-, με τη διαφορά ότι ενώ στο ποίημα χρησιμοποιείται για να παρουσιαστεί με έμφαση η ένταση του ψυχικού πόνου που βιώνεται από τον ποιητή, στον πίνακα θα χρησιμοποιηθεί ως το όργανο για την πραγματοποίηση της θυσίας.
Σε ό,τι αφορά το ποίημα ο Ιάσωνας Κλεάνδρου απευθύνεται στην προσωποποιημένη Τέχνη της Ποιήσεως και ζητά τη βοήθειά της, μιας και της έχει ήδη αφιερώσει -θυσιάσει- μεγάλο μέρος της ζωής του, ως πιστός θεράπων της. Στον πίνακα, από την άλλη, ο Ιάσωνας θα προχωρήσει σε μια διαφορετική μορφή θυσίας, χωρίς όμως να είναι σαφές σε ποιον γίνεται αυτή η θυσία. Ο τρόπος, όμως, με τον οποίο ο Ιάσωνας κοιτάζει προς τα επάνω είναι σαν να απευθύνει την έκκλησή του σε κάποια ανώτερη δύναμη ή θεότητα, από την οποία προσδοκά την παρηγοριά και για χάρη της οποίας θα τελέσει τη θυσία του ζώου. 

Δείτε επίσης:

Καβάφης "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Τι πετυχαίνει ο ποιητής με τον τόσο εκτενή και πλούσιο σε λεπτομέρειες τίτλο του ποιήματος;

Ερωτήσεις σχολικού για το "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": «Εκόμισα εις την Τέχνην»

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Karl Opanowicz

Στο ποίημά του Εκόμισα εις την τέχνην ο Καβάφης αναφέρει μεταξύ άλλων για την ποίηση: Ξέρει να σχηματίζει μορφήν της Καλλονής / σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συμπληρούσα. Ποια η σχέση των στίχων αυτών με το ποίημα που εξετάζουμε;

Η ποίηση έχει, για τον Καβάφη, τη δυνατότητα να παίρνει τις αποσπασματικές αναμνήσεις του και τις εικόνες ωραίων προσώπων που βιαστικά είδε ο ποιητής και να δημιουργεί μια άρτια μορφή Καλλονής -ομορφιάς- και παράλληλα να συνδέει τα τμήματα των ατελών εμπειριών του ποιητή και εντελώς ανεπαίσθητα να τα συμπληρώνει και να δίνει μια αίσθηση πληρότητας στη ζωή του. Η ποίηση, δηλαδή, χάρη στη δύναμη της φαντασίας, μπορεί να αναδημιουργεί εικόνες ομορφιάς, πλήρεις ηδονικές εμπειρίες και φυσικά μπορεί να επιστρέφει, έστω και για λίγο, τον ποιητή στα χρόνια που ήταν νέος και δεν είχε κανένα λόγο να ανησυχεί για τη φθορά του χρόνου. Ο Καβάφης αξιοποιεί την ποιητική του τέχνη, όχι μόνο για την καταγραφή σημαντικών φιλοσοφικών σκέψεων, αλλά και για να δραπετεύει από το μοναχικό του βίο και να ξεφεύγει από τον πόνο των γηρατειών, μέσα από εμπειρίες που του χαρίζει η λυτρωτική δύναμη της φαντασίας του.

«Εκόμισα εις την Τέχνην»

Κάθομαι και ρεμβάζω.   Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην—   κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές·   ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες.   Aς αφεθώ σ’ αυτήν.
Ξέρει να σχηματίσει   Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως   τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις,   συνδυάζουσα τες μέρες. 

Το «Εκόμισα εις την Τέχνην» είναι ένα ποίημα για την Ποίηση, την Τέχνη που ο Καβάφης θεωρούσε ως το σημαντικότερο στήριγμα κι επίτευγμα στη ζωή του. Η ποίηση προσφέρει στον Καβάφη ένα ασφαλές καταφύγιο, όπου μπορεί να καταθέσει τις εμπειρίες, τις επιθυμίες αλλά και τους ηδονικούς οραματισμούς του. Η ποίηση του προσφέρει παρηγοριά για το πέρασμα του χρόνου και έναν ιδανικό τρόπο για να διασώσει από τη λήθη τις εικόνες ομορφιάς που συνέλεξε ανά τα χρόνια. Η ποίηση, παράλληλα, δίνει στον Καβάφη τη δυνατότητα να καταγράψει την προσωπική του φιλοσοφία για τη ζωή, περνώντας στους αναγνώστες του σημαντικά μηνύματα και πορίσματα για τη φύση των ανθρώπων.
Στο εν λόγω ποίημα, ο Καβάφης τονίζει τη λυτρωτική δύναμη της ποίησης που κατορθώνει να δίνει μια αίσθηση ολοκλήρωσης και συνέχειας στη ζωή του που είναι γεμάτη από ανολοκλήρωτους έρωτες και μισοξεχασμένες εμπειρίες.
Αναλυτικότερα:
Κάθομαι και ρεμβάζω.   Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην—   κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές·   ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες.   

Ο ποιητής με μια διάθεση ήρεμης αναπόλησης και ανασκόπησης της ζωής του, παρατηρεί ως ευμενής θεατής την Τέχνη του. Σκέφτεται πως όλα αυτά τα χρόνια έχει καταθέσει στους στίχους του, στην Τέχνη του, επιθυμίες, ερεθίσματα των αισθήσεων και μια σειρά από εικόνες προσώπων, ηδονικών προσώπων, που δεν είχε πάντοτε την ευκαιρία να τα θαυμάσει ως ήθελε. Πρόσωπα περαστικά, βιαστικά ιδωμένα, από τα οποία διατήρησε κάποτε μια φευγαλέα εντύπωση κι άλλοτε μόλις μια αίσθηση έλξης και γοητείας. Όμορφα πρόσωπα με τα οποία δεν μπόρεσε να βιώσει τον έρωτα στην πληρότητά του, αλλά και εμπειρίες που βρίσκονται στο μακρινό παρελθόν του και δεν αποτελούν παρά αβέβαιες μνήμες. Ένα συνονθύλευμα εντυπώσεων που δεν θα μπορούσαν ποτέ να προσφέρουν την αίσθηση της συνοχής και της πληρότητας, αν δεν υπήρχε στη ζωή του η Ποίηση.

Aς αφεθώ σ’ αυτήν.
Ξέρει να σχηματίσει   Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως   τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις,   συνδυάζουσα τες μέρες. 

Ας αφεθώ, σχολιάζει ο ποιητής στην Τέχνη μου, η οποία ξέρει πως να σχηματίσει απ’ όλα αυτά τα «μισοειδωμένα» πρόσωπα, μιαν άρτια μορφή της «Καλλονής», μια πλήρη εικόνα ομορφιάς. Η ποίηση κατορθώνει, σχεδόν ανεπαίσθητα, να προσφέρει στην ζωή του ποιητή μια αίσθηση πληρότητας, συνδυάζοντας τις αποσπασματικές εντυπώσεις του και τις μέρες που πέρασαν. Η ποίηση με τα «φάρμακά» της, με τη Φαντασία και τον Λόγο, επιτρέπει στον ποιητή να συνδυάσει τις λειψές εικόνες των ερωτικών προσώπων και των ατελών ερώτων και να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου έχει την ευκαιρία να γευτεί και να βιώσει τον έρωτα, όπως ο ίδιος τον επιθυμεί, στην πληρότητά του.
Οτιδήποτε έχει στερηθεί ο ποιητής είτε λόγω των αυστηρών ηθών της κοινωνίας του είτε λόγω της δικής του ατολμίας, μπορεί να το πλάσει και να το ζήσει ελεύθερα στους στίχους του. Η ποίηση, επομένως, πέρα από τις πλείστες άλλες ευεργεσίες που έχει προσφέρει στον Καβάφη, του δίνει την ευκαιρία να συμπληρώσει τις ελλείψεις της προσωπικής του ζωής και να βιώσει άφοβα τις εμπειρίες που θέλησε αλλά δεν ήταν πάντοτε εφικτό ν’ απολαύσει. 

Δείτε επίσης:

Κωνσταντίνος Καβάφης "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Γιατί νομίζετε ότι χαρακτηρίζονται τα φάρμακα της ποίησης ως δοκιμές;

Ερωτήσεις σχολικού για το "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου": Με ποιους εκφραστικούς τρόπους επιτυγχάνεται η επικοινωνία του ποιητή με την Τέχνη της Ποίησης;

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Rebekah Slusher

Με ποιους εκφραστικούς τρόπους επιτυγχάνεται η επικοινωνία του ποιητή με την Τέχνη της Ποίησης; Ποιο είναι το κλίμα της επικοινωνίας αυτής;

Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως: Ο ποιητής προσωποποιεί την Τέχνη της Ποίησης, σ’ αυτόν τον στίχο, όπου έχουμε επίσης αποστροφή και προσφώνηση, καθώς ο ποιητής στρέφεται προς αυτήν και της απευθύνει το λόγο. Ο Καβάφης προσωποποιεί την τέχνη του, καθώς τη θεωρεί ως απόλυτα πολύτιμο μέρος της ζωής του και πιστεύει πως η ποίηση, στην οποία έχει αφιερωθεί στο μέγιστο βαθμό, είναι ικανή να τον συντρέξει τώρα που ο ίδιος βιώνει ένα τόσο έντονο συναισθηματικό πόνο. Η επικοινωνία του ποιητή με την ποίηση, γίνεται με τη μορφή μιας ικεσίας, κατά την οποία ο δημιουργός ζητά τη βοήθεια της τέχνης του. Εμφανής είναι, βέβαια, η αίσθηση οικειότητας που υπάρχει στη μεταξύ τους επικοινωνία, μιας και ο ποιητής αντιλαμβάνεται την τέχνη του ως προέκταση της ίδιας του της υπόστασης, γι’ αυτό, άλλωστε και ζητά τη συνδρομή της. Ο ποιητής σε δεύτερο πρόσωπο απευθύνει το λόγο στην Τέχνη του, στην οποία προστρέχει ζητώντας την καίρια βοήθειά της, αισθητοποιώντας έτσι την ιδιαίτερη σχέση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στον ποιητή και στην τέχνη που για χρόνια υπηρετεί με απόλυτη αφοσίωση. Ο διάλογος που δημιουργείται στα πλαίσια του ποιήματος είναι σαφώς ατελής, υπό την έννοια πως το ποιητικό υποκείμενο δεν λαμβάνει απάντηση, μιας κι επί της ουσίας έχουμε την έκφραση των προσωπικών του σκέψεων, έναν εσωτερικό δηλαδή μονόλογο.
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω: Στο στίχο αυτό έχουμε αναστροφή, υπερβατό και προσωποποιήσεις.
Η αναστροφή γίνεται άμεσα εμφανής καθώς είναι σαφές ότι ο ποιητής έχει αλλάξει τη φυσική σειρά των λέξεων, ώστε να τοποθετήσει πρώτη τη λέξη “νάρκη” και να δώσει έτσι έμφαση στην έννοια του κατευνασμού και της απάλυνσης του πόνου που θα επιχειρηθεί μέσω της ποιήσεως.
Λόγω της αναστροφής, της αλλαγής δηλαδή που έχει γίνει στην κανονική σειρά των λέξεων, παρουσιάζεται και το σχήμα υπερβατό, καθώς ανάμεσα στη λέξη “νάρκης” και στη λέξη “δοκιμές”, που έχουν μεταξύ τους στενή σχέση τόσο συντακτική όσο και νοηματική, έχει παρεμβληθεί η λέξη άλγος.
Προσωποποιήσεις έχουμε στις έννοιες της Φαντασίας και του Λόγου, που αποκτούν έτσι ενεργή συμμετοχή στην προσπάθεια του ποιητή να βρει παραμυθία από τον πόνο που του προκαλεί το γήρασμα της μορφής του.
Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι: Ο στίχος αυτός αποτελεί επανάληψη του δεύτερου στίχου του ποιήματος κι έχουμε επομένως τους ίδιους εκφραστικούς τρόπους: υπαλλαγή και μεταφορές.
Το σχήμα της υπαλλαγής εντοπίζεται στο γεγονός ότι το επίθετο “φρικτός” που θα έπρεπε να προσδιορίζει ως επιθετικός προσδιορισμός τη λέξη πληγή, και να εκφράζει ορθότερα το νόημα, ότι είναι δηλαδή μια “φρικτή πληγή”, έχει ακολουθήσει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση το ουσιαστικό μαχαίρι και έχει γίνει δικός του επιθετικός προσδιορισμός “φρικτό μαχαίρι”. Με το σχήμα αυτό ο ποιητής μετατοπίζει την προσοχή του αναγνώστη στη λέξη μαχαίρι ώστε να γίνει περισσότερο αντιληπτός ο πόνος που αισθάνεται ως φρικτή μαχαιριά.
Οι μεταφορές που υπάρχουν στον στίχο αυτό εντοπίζονται στις λέξεις πληγή και μαχαίρι, καθώς ο ποιητής τις χρησιμοποιεί εδώ μεταφορικά για να εκφράσει τον ψυχικό που αισθάνεται πιο παραστατικά παρομοιάζοντάς τον με το σωματικό πόνο που θα του προκαλούσε μια μαχαιριά.
Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως: Στο στίχο αυτό έχουμε επανάληψη της προσφώνησης «Τέχνη της Ποιήσεως».
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...