Ο θάνατος στα διηγήματα του Ιωάννου

Caroline Jennings

Ο θάνατος στα διηγήματα του Ιωάννου

Ο Ιωάννου καλύπτει στα διηγήματά του μια χρονική περίοδο γεμάτη με δύσκολα γεγονότα για τους Έλληνες. Η φτώχεια, οι πολεμικές συγκρούσεις κι η πείνα αποτελούν παράγοντες που αποδεκατίζουν την ελληνική κοινωνία. Ο συγγραφέας αποτυπώνει τις καταστάσεις αυτές καθιστώντας σαφές ότι ο θάνατος αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των Ελλήνων εκείνη την εποχή.
Ο θάνατος κυριαρχεί από το πρώτο κιόλας διήγημα της συλλογής, το «Ψηλά στο Εσκί Ντελίκ» όπου ο συγγραφέας παρακολουθεί την πορεία δύο οικογενειών προσφύγων που αναγκάζονται να ζήσουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες για τη χώρα. Το τίμημα που πληρώνουν οι δύο οικογένειες είναι μεγάλο καθώς πολλοί από αυτούς πεθαίνουν από ασθένειες που δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τότε λόγω της έλλειψης κατάλληλων φαρμάκων. Η φτώχεια και οι ασθένειες άλλωστε υπήρξαν βασικές αιτίες για την απώλεια πολλών ανθρώπων στα χρόνια του μεσοπολέμου.
Ένα ακόμη διήγημα στο οποίο ο θάνατος αποτελεί βασικό θέμα είναι «Ο θείος Βαγγέλης». Ο ήρωας ξεκινά την πορεία του στον πόλεμο με την Ιταλία έχοντας μεγάλο σεβασμό για την ανθρώπινη ζωή. Καθώς όμως τα χρόνια περνούν ο θείος Βαγγέλης αρχίζει να συνηθίζει τους συνεχείς θανάτους και ιδίως στα χρόνια του εμφυλίου που αναλαμβάνει να εκφωνεί τους επικήδειους λόγους στις καθημερινές ταφές των στρατιωτών. Η φαινομενικά ψυχρή συμπεριφορά του ήρωα δικαιώνει την άποψη ότι οι άνθρωποι σε δύσκολες περιόδους συνηθίζουν ακόμη και το θάνατο.
Το διήγημα στο οποίο βλέπουμε μια πιο προσωπική προσέγγιση στο θέμα του θανάτου είναι «Η μόνη κληρονομιά». Εδώ ο Ιωάννου μας μιλάει για τους θανάτους των ανδρών της οικογένειάς του σε σχετικά νεαρή ηλικία, ξεκινώντας από τους παππούδες του και φτάνοντας στον πατέρα του. Οι θάνατοι αυτοί αφορούν άμεσα το συγγραφέα καθώς προδιαγράφουν και για τον ίδιο έναν πρόωρο θάνατο. Ο Ιωάννου πάντως κατορθώνει να μιλήσει για τους θανάτους των συγγενών του με ελεγχόμενη συγκίνηση, χωρίς όμως να μας κρύβει την ανησυχία του για το δικό του μέλλον.
Αν και ο θάνατος αποτελεί κεντρικό θέμα στα διηγήματα του Ιωάννου λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούσαν εκείνη την εποχή, δεν οδηγεί το συγγραφέα σε αδικαιολόγητους συναισθηματισμούς. Ο συγγραφέας αποδίδει του θανάτους διατηρώντας την απαραίτητη απόσταση ώστε η καταγραφή να γίνεται με τρόπο αντικειμενικό και ψύχραιμο.

Λέξεις 350