Γιώργος Σεφέρης «Θερινό Ηλιοστάσι» Γ΄

Leonardo da Vinci

Γιώργος Σεφέρης «Θερινό Ηλιοστάσι»

Γ΄

Κι όμως σ’ αυτό τον ύπνο
τ’ όνειρο ξεπέφτει τόσο εύκολα
στο βραχνά.
Όπως το ψάρι που άστραψε κάτω απ’ το κύμα
και χώθηκε στο βούρκο του βυθού
ή χαμαιλέοντας όταν αλλάζει χρώμα.
Στην πολιτεία που έγινε πορνείο
μαστροποί και πολιτικιές
διαλαλούν σάπια θέλγητρα∙
η κυματόφερτη κόρη
φορεί το πετσί της γελάδας
για να την ανέβει το ταυρόπουλο∙
ο ποιητής
χαμίνια του πετούν μαγαρισιές
καθώς βλέπει τ’ αγάλματα να στάζουν αίμα.
Πρέπει να βγεις από τούτο τον ύπνο∙
τούτο το μαστιγωμένο δέρμα.

Ο Σεφέρης αναγνωρίζοντας την παρακμή της κοινωνίας μας, αποζητά να επιτύχει την αφύπνιση των ανθρώπων και την έξοδό τους από την πορεία πτώσης και φενακισμού που ακολουθούν.

Αναλυτικότερα:
Ο ποιητής θεωρεί ότι οι άνθρωποι έχουν εγκλωβιστεί σε μια πραγματικότητα που δεν είναι αληθινή, μια πραγματικότητα που αν ιδωθεί χωρίς την παραμορφωτική επίδραση των επιθυμιών και των προσδοκιών τους, θα αποκαλυφθεί πόσο ψεύτικη και αλλοιωμένη είναι. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε μια κατάσταση ύπνου που δεν τους επιτρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σήψη που έχει επέλθει στον κόσμο γύρω τους. Κινούνται ακόμη με την ελπίδα για κάτι καλύτερο, αλλά δεν έχουν καταλάβει πόσο εύκολα το όνειρό τους μπορεί να πέσει στην παγίδα εκείνων που έχουν διαβρώσει κάθε τι σε αυτή την κοινωνία. Οι άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν ακόμη τη δυνατότητα να ονειρεύονται και να κάνουν σχέδια για ένα καλύτερο μέλλον, χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι τα όνειρά τους γίνονται και συνθλίβονται μέσα σ’ έναν κόσμο που μπορεί εύκολα να τους εξαπατήσει και να τους παγιδέψει. Όπως ένα μικρό ψάρι θεωρεί ότι μπορεί να ξεφύγει από το θηρευτή του κινούμενο προς τη λάσπη του βυθού ή όπως ο χαμαιλέοντας νομίζει ότι αλλάζοντας το χρώμα του μπορεί να διαφύγει την προσοχή του εχθρού του, έτσι και οι άνθρωποι νομίζουν ότι έχουν ακόμη τη δυνατότητα να ονειρεύονται και να ελπίζουν, αλλά στην πραγματικότητα είναι παγιδευμένοι σε μια διεφθαρμένη κοινωνία που δεν έχει καμία πρόθεση να επιτρέψει την πραγμάτωση των ονείρων.

Όπως ο έμπειρος θηρευτής γνωρίζει εκ των προτέρων τα μέσα που έχει το θήραμά του για να διεκδικήσει τη σωτηρία του, έτσι και στην κοινωνία της παρακμής, οι κρατούντες γνωρίζουν τα μικρά όνειρα των πολιτών και τα χρησιμοποιούν για να τους παγιδέψουν ακόμη περισσότερο.

Η κοινωνία του σήμερα έχει γίνει πια ένα μεγάλο πορνείο στο οποίο δεν υπάρχει τίποτε άλλο πέρα από ψεύτικες υποσχέσεις και θέλγητρα που έχουν προ πολλού χάσει την αξία τους. Κάθε διαπροσωπική σχέση, κάθε επαφή, λειτουργεί σαν συναλλαγή ανάμεσα σε μια ξεπεσμένη ιερόδουλη και ένα αρσενικό θολωμένο από την επιθυμία. Τίποτε στη σύγχρονη κοινωνία δεν είναι αληθινό και τίποτε δεν είναι αυτό που φαίνεται. Όπως κάποτε η Πασιφάη σκέπασε το κορμί της με το δέρμα μιας αγελάδας για να ξεγελάσει τον ταύρο να κοιμηθεί μαζί της, έτσι και οι άνθρωποι του σήμερα, προσπαθούν να εξαπατήσουν ο ένας τον άλλο με θελκτικές υποσχέσεις και ψεύτικα προσωπεία.

Μια κοινωνία παρακμής είναι ο κόσμος μας και ο ποιητής που βλέπει γύρω του τη σήψη και την υποκρισία, ο ποιητής που βλέπει τα αγάλματα, τα σύμβολα του παρελθόντος να αιμορραγούν, γίνεται στόχος κοροϊδίας από αλήτες που του πετούν ακαθαρσίες.

Ο Σεφέρης βλέπει καθαρά την πτωτική πορεία της κοινωνίας και μας ζητά να ξυπνήσουμε, να βγούμε από αυτό το ψεύτικο όνειρο στο οποίο μάταια χάνουμε τη ζωή μας. Είναι καιρός να αφήσουμε στην άκρη τη βασανισμένη μας ύπαρξη, το μαστιγωμένο μας δέρμα και να ξυπνήσουμε. Όσο κι αν πιστεύουμε ότι κινούμαστε κάνοντας όνειρα κι έχοντας ελπίδες για το αύριο, στην πραγματικότητα δεν είμαστε παρά πιόνια στο παιχνίδι των κρατούντων. Βρισκόμαστε σε μια κοινωνία που έχει προ πολλού χάσει την αλήθεια της και συμμετέχουμε άθελά μας σ’ ένα παιχνίδι που ελέγχεται από άλλους.

Πρέπει να βγεις από τούτο τον ύπνο!