Κωνσταντίνος Καβάφης: Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.
Το ποίημα αποτελείται από δύο δυσανάλογες ως προς το μέγεθος στροφές. Ποιο είναι το περιεχόμενό τους και πώς συνδέονται μεταξύ τους;
Στην πρώτη στροφή του ποιήματος το ποιητικό υποκείμενο διατυπώνει το πρόβλημά του, αναφέρει δηλαδή με ιδιαίτερη συναισθηματική ένταση τον πόνο που του προκαλεί το γήρασμα του σώματος και της μορφής του και παράλληλα επικαλείται τη βοήθεια της Τέχνης της Ποιήσεως, η οποία μπορεί να τον βοηθήσει να απαλύνει κάπως τον πόνο και τη θλίψη που του έχει δημιουργηθεί. Αναφέρεται, επομένως, τόσο στην αιτία της μελαγχολίας του όσο και στις ελπίδες που έχει ότι θα μπορέσει, έστω και πρόσκαιρα, να ξεχάσει τη θλίψη του αυτή χάρη στη δύναμη της ποίησης, η οποία με τη Φαντασία και το Λόγο, τα μέσα δηλαδή της δημιουργίας της, θα κατορθώσει να αποσπάσει την προσοχή του ποιητή από το πρόβλημά του και θα του παράσχει παρηγοριά.
Το πέρασμα από την πρώτη στροφή στη δεύτερη και παράλληλα η μεταξύ τους σύνδεση γίνεται με την επανάληψη του στίχου «Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι», με την επανάληψη δηλαδή της διατύπωσης που εμπεριέχει την ένταση του πόνου που αισθάνεται ο ποιητής. Ο ψυχικός πόνος του ποιητή είναι τόσο έντονος ώστε θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με το σωματικό πόνο που θα του προκαλούσε μια μαχαιριά. Η επανάληψη αυτή δίνεται από τον ποιητή για να δοθεί με έμφαση το πόσο υποφέρει εξαιτίας της αλλοίωσης της μορφής του που έχει επέλθει από την φθορά που προκαλεί το πέρασμα του χρόνου.
Η δεύτερη και συντομότερη στροφή του ποιήματος περιέχει αφενός την επανάληψη του στίχου που εκφράζει τον πόνο του ποιητή, αφετέρου την επίκληση στην Τέχνη της Ποιήσεως η οποία αποτελεί τη μοναδική πηγή παρηγοριάς για τον ποιητή καθώς και την αναφορά στην πρόσκαιρη παρηγοριά που θα του προσφέρει η ποίηση. Παρατηρούμε, δηλαδή, ότι στη δεύτερη στροφή ο ποιητής επαναλαμβάνει όσα έχει ήδη πει στην πρώτη στροφή, γεγονός που δηλώνει την ανάγκη του να εκφράσει με έμφαση τόσο τον πόνο που αισθάνεται όσο και την επίγνωσή του ότι η Τέχνη της Ποιήσεως δεν μπορεί παρά να τον παρηγορήσει για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καβάφης στην ποίησή του δεν χρησιμοποιεί συχνά την επανάληψη, οπότε όταν κάνει κάτι τέτοιο σημαίνει ότι επιθυμεί να γίνει ιδιαιτέρως αισθητή η έννοια της έμφασης σε ό,τι εκφράζει. Κατανοούμε επομένως ότι ο πόνος που αισθάνεται αλλά και η πίστη που έχει στη δύναμη της Ποίησης δίνονται εδώ όσο γίνεται πιο εμφατικά από τον ποιητή.
Το ποίημα αποτελείται από δύο δυσανάλογες ως προς το μέγεθος στροφές. Ποιο είναι το περιεχόμενό τους και πώς συνδέονται μεταξύ τους;
Στην πρώτη στροφή του ποιήματος το ποιητικό υποκείμενο διατυπώνει το πρόβλημά του, αναφέρει δηλαδή με ιδιαίτερη συναισθηματική ένταση τον πόνο που του προκαλεί το γήρασμα του σώματος και της μορφής του και παράλληλα επικαλείται τη βοήθεια της Τέχνης της Ποιήσεως, η οποία μπορεί να τον βοηθήσει να απαλύνει κάπως τον πόνο και τη θλίψη που του έχει δημιουργηθεί. Αναφέρεται, επομένως, τόσο στην αιτία της μελαγχολίας του όσο και στις ελπίδες που έχει ότι θα μπορέσει, έστω και πρόσκαιρα, να ξεχάσει τη θλίψη του αυτή χάρη στη δύναμη της ποίησης, η οποία με τη Φαντασία και το Λόγο, τα μέσα δηλαδή της δημιουργίας της, θα κατορθώσει να αποσπάσει την προσοχή του ποιητή από το πρόβλημά του και θα του παράσχει παρηγοριά.
Το πέρασμα από την πρώτη στροφή στη δεύτερη και παράλληλα η μεταξύ τους σύνδεση γίνεται με την επανάληψη του στίχου «Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι», με την επανάληψη δηλαδή της διατύπωσης που εμπεριέχει την ένταση του πόνου που αισθάνεται ο ποιητής. Ο ψυχικός πόνος του ποιητή είναι τόσο έντονος ώστε θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με το σωματικό πόνο που θα του προκαλούσε μια μαχαιριά. Η επανάληψη αυτή δίνεται από τον ποιητή για να δοθεί με έμφαση το πόσο υποφέρει εξαιτίας της αλλοίωσης της μορφής του που έχει επέλθει από την φθορά που προκαλεί το πέρασμα του χρόνου.
Η δεύτερη και συντομότερη στροφή του ποιήματος περιέχει αφενός την επανάληψη του στίχου που εκφράζει τον πόνο του ποιητή, αφετέρου την επίκληση στην Τέχνη της Ποιήσεως η οποία αποτελεί τη μοναδική πηγή παρηγοριάς για τον ποιητή καθώς και την αναφορά στην πρόσκαιρη παρηγοριά που θα του προσφέρει η ποίηση. Παρατηρούμε, δηλαδή, ότι στη δεύτερη στροφή ο ποιητής επαναλαμβάνει όσα έχει ήδη πει στην πρώτη στροφή, γεγονός που δηλώνει την ανάγκη του να εκφράσει με έμφαση τόσο τον πόνο που αισθάνεται όσο και την επίγνωσή του ότι η Τέχνη της Ποιήσεως δεν μπορεί παρά να τον παρηγορήσει για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καβάφης στην ποίησή του δεν χρησιμοποιεί συχνά την επανάληψη, οπότε όταν κάνει κάτι τέτοιο σημαίνει ότι επιθυμεί να γίνει ιδιαιτέρως αισθητή η έννοια της έμφασης σε ό,τι εκφράζει. Κατανοούμε επομένως ότι ο πόνος που αισθάνεται αλλά και η πίστη που έχει στη δύναμη της Ποίησης δίνονται εδώ όσο γίνεται πιο εμφατικά από τον ποιητή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου