Διονύσιος Σολωμός «Ο Κρητικός»
Ποιες επιρροές από τη δημοτική ποίηση διακρίνετε στον Κρητικό;
Ο δημιουργός του Κρητικού είχε πάντοτε έναν ιδιαίτερο θαυμασμό για τη δημοτική μας ποίηση καθώς σε αυτή στράφηκε όταν θέλησε να γνωρίσει την ελληνική γλώσσα στη φυσική της μορφή και μέσω αυτής κατόρθωσε να προσεγγίσει καλύτερα τη λαϊκή σοφία. Ο Σολωμός πάντοτε θεωρούσε ότι μελετώντας, ακούγοντας και αναζητώντας τη δημοτική ποίηση θα μπορούσε αφενός να εμπλουτίσει τις γνώσεις του στην ελληνική γλώσσα κι αφετέρου θα μπορούσε να έρθει σ’ επαφή με την εκπληκτική ικανότητα των δημιουργών της δημοτική ποίησης για καίρια και ευσύνοπτη διατύπωση, που τόσο τον απασχολούσε. Τα δημοτικά μας τραγούδια συνδυάζουν τη λιτότητα στην έκφραση με μια απαράμιλλη ικανότητα να προκαλούν τη συγκίνηση στον ακροατή, καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, χωρίς ποτέ να απομακρύνονται από τις λαϊκές αντιλήψεις και κατορθώνουν να διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον παρά την πάροδο πολλών ετών από την πρώτη τους σύνθεση. Όλα αυτά είναι στοιχεία που ο Σολωμός ήθελε να περάσει και στις δικές του ποιητικές δημιουργίες κι αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στον Κρητικό.
Η στιχουργία του Κρητικού που είναι βασισμένη στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο και φυσικά η χρήση της δημοτικής γλώσσας είναι στοιχεία που συναντάμε στη δημοτική ποίηση. Η αποφυγή των διασκελισμών και η ολοκλήρωση του νοήματος σε κάθε στίχο (απηρτισμένοι στίχοι), είναι επίσης βασικά στοιχεία της δημοτικής ποίησης.
Παράλληλα, ο ποιητής, αντλεί από τα δημοτικά τραγούδια και την τεχνική της σύνθεσης ανά τρία, και τη χρησιμοποιεί σε όλο το ποίημα, ξεκινώντας από την πρώτη κιόλας ενότητά του όπου αναφέρει ότι «τρία αστροπελέκια πέσανε». Έπειτα, στη δεύτερη ενότητα, όταν ο ήρωας ορκίζεται πως όσα θα πει είναι αλήθεια, δίνει τον όρκο του κλιμακωτά σε τρία σημαντικά για εκείνον στοιχεία: 1ο στις λαβωματιές που έχει δεχτεί, 2ο στους συντρόφους του που σκοτώθηκαν στην Κρήτη και 3ο στην αγαπημένη του, που προφανώς έχει και τη μεγαλύτερη αξία για τον Κρητικό. Στη συνέχεια, στην τέταρτη ενότητα, όταν ο Κρητικός προσπαθεί να θυμηθεί που έχει ξαναδεί τη μορφή της Φεγγαροντυμένης αναφέρει τρεις πιθανές επιλογές: Κάν σε ναό ζωγραφιστή με θαυμασμό περίσσο, / Κάνε την είχε ερωτικά ποιήσει ο λογισμός μου, / Καν τ’ όνειρο, όταν μ’ έθρεφε το γάλα της μητρός μου. Τέλος, στην πέμπτη ενότητα, όταν ο ήρωας του ποιήματος επιχειρεί να περιγράψει τον ήχο που άκουγε, μας αναφέρει τρεις διαφορετικούς ήχους, από τους οποίους ο ήχος που άκουγε εκείνος ήταν κατά πολύ γλυκύτερος και θελκτικός. Λέει, λοιπόν, πώς δεν ήταν σαν το γλυκό τραγούδι ερωτευμένης κοπέλας, ούτε σαν το κελαΐδισμα του αηδονιού, κι ούτε σαν τον ήχο που κάνει το φιαμπόλι (το σουραύλι, το αυτοσχέδιο πνευστό όργανο των βοσκών).
Παράλληλα, ο ποιητής, αντλεί από τα δημοτικά τραγούδια και την τεχνική της σύνθεσης ανά τρία, και τη χρησιμοποιεί σε όλο το ποίημα, ξεκινώντας από την πρώτη κιόλας ενότητά του όπου αναφέρει ότι «τρία αστροπελέκια πέσανε». Έπειτα, στη δεύτερη ενότητα, όταν ο ήρωας ορκίζεται πως όσα θα πει είναι αλήθεια, δίνει τον όρκο του κλιμακωτά σε τρία σημαντικά για εκείνον στοιχεία: 1ο στις λαβωματιές που έχει δεχτεί, 2ο στους συντρόφους του που σκοτώθηκαν στην Κρήτη και 3ο στην αγαπημένη του, που προφανώς έχει και τη μεγαλύτερη αξία για τον Κρητικό. Στη συνέχεια, στην τέταρτη ενότητα, όταν ο Κρητικός προσπαθεί να θυμηθεί που έχει ξαναδεί τη μορφή της Φεγγαροντυμένης αναφέρει τρεις πιθανές επιλογές: Κάν σε ναό ζωγραφιστή με θαυμασμό περίσσο, / Κάνε την είχε ερωτικά ποιήσει ο λογισμός μου, / Καν τ’ όνειρο, όταν μ’ έθρεφε το γάλα της μητρός μου. Τέλος, στην πέμπτη ενότητα, όταν ο ήρωας του ποιήματος επιχειρεί να περιγράψει τον ήχο που άκουγε, μας αναφέρει τρεις διαφορετικούς ήχους, από τους οποίους ο ήχος που άκουγε εκείνος ήταν κατά πολύ γλυκύτερος και θελκτικός. Λέει, λοιπόν, πώς δεν ήταν σαν το γλυκό τραγούδι ερωτευμένης κοπέλας, ούτε σαν το κελαΐδισμα του αηδονιού, κι ούτε σαν τον ήχο που κάνει το φιαμπόλι (το σουραύλι, το αυτοσχέδιο πνευστό όργανο των βοσκών).
Επίσης, όπως στις παραλογές συναντάμε τις δοκιμασίες που βιώνουν οι ήρωες για χάρη της αγάπης, έτσι και στη σύνθεση του Σολωμού βρίσκουμε μια εκτενή τριπλή δοκιμασία του ήρωα, η οποία βέβαια έχει εντελώς διαφορετική βάση, καθώς ο ποιητής επιχειρεί με αυτή να αναδείξει την υψηλή ηθική δύναμη του Κρητικού, αποτελεί ωστόσο μια ακόμη συσχέτιση του Κρητικού με τη δημοτική ποίηση.
Όπως, άλλωστε, και το θέμα του αδυνάτου που εντοπίζουμε στον Κρητικό, που αποτελεί μια βασική θεματική στα δημοτικά μας τραγούδια. Συγκεκριμένα, στην τέταρτη ενότητα, η εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης, η οποία φωτίζει με την παρουσία της τη νύχτα: «Τότε από φως μεσημερνό η νύχτα πλημμυρίζει».
Η ίδια η Φεγγαροντυμένη, φυσικά, είναι στοιχείο που μας παραπέμπει στις νεράιδες των δημοτικών τραγουδιών, αλλά και στις λοιπές υπερφυσικές παρουσίες που εντοπίζουμε συνήθως στις παραλογές.
Ένα ακόμη στοιχείο που συναντάμε στον Κρητικό και θυμίζει έντονα δημοτική ποίηση είναι το τμήμα του ποιήματος που αναφέρεται στην έσχατη κρίση των ψυχών, και στην περιπλάνηση του ήρωα στον Παράδεισο, όπου βλέπουμε αφενός τον Παράδεισο να παρουσιάζεται με πολλές ομοιότητες με τη γη κι αφετέρου βλέπουμε τους νεκρούς να μιλάνε σαν να είναι ζωντανοί.
Δείτε επίσης:
αρκετά βοηθητικό για την εργασία μου :)
ΑπάντησηΔιαγραφή