Ερωτήσεις ΚΕΕ Μανόλης Αναγνωστάκης «Στόν Νίκο Ε… 1949»: Ποιος κοινωνικός προβληματισμός διέπει το έργο του Μ. Αναγνωστάκη;

Jeff Boss

Μανόλης Αναγνωστάκης «Στον Νίκο Ε… 1949»

Ποιος κοινωνικός προβληματισμός διέπει το έργο του Μ. Αναγνωστάκη;

Ο Αναγνωστάκης υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της αριστεράς και ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια αγωνίστηκε για τη διάδοση και την υποστήριξη των ιδεών της παράταξής του. Το 1949, στα πλαίσια του εμφυλίου πολέμου, συνελήφθηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο για την πολιτική του δράση. Με τη γενική αμνηστία που δόθηκε το 1951 ο ποιητής αποφυλακίστηκε και συνέχισε να υπηρετεί τις ιδέες του μέσω του ποιητικού του έργου.
Η βασική ιδέα που υποκινεί τη δράση αλλά και την ποιητική δημιουργία του Αναγνωστάκη είναι η ανάγκη αναδόμησης της κοινωνίας με πρόταξη των αναγκών των πολιτών και μια δικαιότερη κατανομή των ωφελημάτων, ώστε οι πολίτες να λαμβάνουν τουλάχιστον όσα προσφέρουν και όχι να υπηρετούν τα συμφέροντα των κρατούντων. Η κοινωνική δικαιοσύνη, η εξυπηρέτηση των λαϊκών συμφερόντων και η αναδιανομή του πλούτου υπέρ των πολιτών είναι μερικά από τα αιτήματα της αριστεράς. Αιτήματα που ο ποιητής θεώρησε δίκαια και γι’ αυτό συμμετείχε στη λαϊκή επανάσταση του 1946, καθώς πίστεψε ότι κοινωνία που θα δημιουργούνταν μετά το τέλος της κατοχής θα ήταν επιτέλους διαμορφωμένη προς όφελος του λαού και όχι, για μια ακόμη φορά, μέσο εξυπηρέτησης των προνομιούχων.
Ο ποιητής θεωρούσε ότι οι ιδέες της αριστεράς αποτελούσαν το όχημα για μια ριζική αναδιαμόρφωση και βελτίωση της ελληνικής κοινωνίας, κυρίως μάλιστα εφόσον εκείνη την εποχή είχαν και την υποστήριξη μεγάλου μέρους των Ελλήνων. Όταν, επομένως, συνειδητοποίησε ότι η απάντηση που λάμβαναν οι πολίτες στα δίκαια αιτήματά τους ήταν μια βίαιη καταστολή της επανάστασής τους, ο ποιητής απογοητεύτηκε κι αισθάνθηκε μεγάλη πικρία από την εκ νέου διαφαινόμενη υπερίσχυση των αντιλαϊκών συμφερόντων.
Στο ποίημά του «Στον Νίκο Ε… 1949» βρίσκουμε αποτυπωμένη όλη αυτή την απογοήτευση του ποιητή για τις εκτελέσεις, τις εξορίες και τον πόνο που επιβλήθηκε στους αγωνιζόμενους πολίτες. Η διάψευση που βιώνει ο ποιητής δεν κάμπτει τη θέλησή του, καθώς θα συνεχίσει να αγωνίζεται για τα πιστεύω του, τον φέρνει όμως αντιμέτωπο με τη συνειδητοποίηση ότι οι ιδέες της παράταξής του, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν δίκαιες και υπέρ του λαού, δεν επρόκειτο να επικρατήσουν.

Ερωτήσεις ΚΕΕ Νίκος Εγγονόπουλος "Ποίηση 1948": Γιατί η εποχή του εμφύλιου σπαραγμού αναστέλλει την ποιητική δημιουργία;