Γεώργιος Βιζυηνός «Το αμάρτημα της μητρός μου»: Να αναφερθείτε στη γλώσσα του διηγήματος. Ποιες είναι οι επιλογές του συγγραφέα στα μέρη που διηγείται και στα διαλογικά μέρη;

Alfred Ng

Γεώργιος Βιζυηνός «Το αμάρτημα της μητρός μου»

Να αναφερθείτε στη γλώσσα του διηγήματος. Ποιες είναι οι επιλογές του συγγραφέα στα μέρη που διηγείται και στα διαλογικά μέρη; Ποιο αισθητικό αποτέλεσμα προκύπτει από αυτή τη γλωσσική ποικιλία;

Ο Βιζυηνός στα αφηγηματικά μέρη του διηγήματος ακολουθεί την παράδοση της εποχής του και χρησιμοποιεί την καθαρεύουσα, με τη διαφορά όμως ότι η γλωσσική έκφραση του συγγραφέα είναι αρκετά απλούστερη από αυτή των προγενέστερων πεζογράφων. Ο Βιζυηνός δεν κάνει την παράτολμη κίνηση να γράψει όλο του το διήγημα στη δημοτική, αλλά φροντίζει ώστε η καθαρεύουσά του να είναι όσο πιο εύληπτη και κατανοητή γίνεται, καθώς το γλωσσικό αισθητήριο του συγγραφέα τον φέρνει κοντά στη λαϊκή έκφραση και διατύπωση. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι ακόμη και στα πλαίσια της αφήγησης ο Βιζυηνός εντάσσει λέξεις της δημοτικής: «Οἱ “διαβασμένοι”, κατὰ τοὺς λαοὺς, εἶνε παντογνῶσται.» «Συνήθως ἐφύλαττεν ὑπὸ τὸ προσκεφάλαιόν της τοὺς καρπούς, οὕς αἱ γειτόνισσαι τῇ ἔφερον ὡς “ἀρρωστικόν”» Η ιστορία που θέλει να διηγηθεί ο συγγραφέας είναι τόσο προσωπική και τόσο σημαντική για τον ίδιο ώστε δεν επιθυμεί να διακινδυνέψει το αποτέλεσμα της αφήγησης με μια γλώσσα αρχαιοπρεπή και ψυχρή. Η συναισθηματική ένταση που κινεί τον συγγραφέα είναι εμφανής ακόμη και στον τρόπο με τον οποίο απλοποιεί και θερμαίνει την καθαρεύουσα της αφήγησης.
Η προσπάθεια άλλωστε του συγγραφέα να προσεγγίσει τη λαϊκή γλωσσική έκφραση και να δώσει την ιστορία του με μια τέτοια διατύπωση που να την καθιστά προσιτή σε όσο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό γίνεται, είναι εμφανής κι από τη χρήση της δημοτικής γλώσσας στα διαλογικά μέρη του κειμένου. «- Εἶμαι γέρος, μωρή, ἔλεγε πρὸς τὴν ἀνυπόμονον μητέρα, εἶμαι γέρος, καὶ ἂν δὲν τὸ τσούξω κομμάτι, δὲν βλέπουν καλὰ τὰ μάτια μου.» Ο συγγραφέας αποδίδει με εξαιρετική ακρίβεια τη γλωσσική διατύπωση και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσε ο λαός, δίνοντας στο κείμενό του μια ιδιαίτερη νότα οικειότητας στον αναγνώστη. Παρούσα, βέβαια, στη γλωσσική έκφραση του Βιζυηνού είναι και η χρήση τοπικών ιδιωματισμών που ενισχύουν τη σχέση του συγγραφέα με τη Θρακιώτικη γη. «Μὴ φοβείσαι, παιδάκι μου, “μὲ” εἶπε μυστηριωδῶς, εἶναι τὰ φορέματα τοῦ πατρός σου.» Ενώ δε λείπουν από το κείμενο κι αρκετοί ιδιωτισμοί (λαϊκές εκφράσεις με μεταφορική σημασία). «Τόσο κακὴ καὶ ἀνεπιδέξια ποῦ εἶναι –“τὴν 'πῆρα στὸ λαιμό μου”, ἐτελείωσε.»
Ο συνδυασμός πάντως της ήπιας καθαρεύουσας του Βιζυηνού με τη δημοτική, συμβάλλει στη δημιουργία ενός οικείου ύφους που κερδίζει τον αναγνώστη και καθιστά το έργο προσιτό. Ο συγγραφέας κατορθώνει όχι μόνο χάρη στη δημοτική των διαλογικών τμημάτων αλλά και με την προσεγμένη καθαρεύουσα της αφήγησης να μεταδώσει στον αναγνώστη ένα αίσθημα γλωσσικής εγγύτητας προς τη λαϊκή γλώσσα, καθιστώντας έτσι το διήγημά του προάγγελο μιας πιο κοντινής στη λαϊκή έκφραση πεζογραφικής γλώσσας.

Δείτε επίσης:

Ερωτήσεις ΚΕΕ "Το αμάρτημα της μητρός μου": Ποια χωρία σ’ αυτή την ενότητα προοικονομούν το θάνατο της Αννιώς;