Γεώργιος Βιζυηνός «Το αμάρτημα της μητρός μου»
Να εντοπιστούν οι αναδρομές (ή αναλήψεις = αναφορές σε προτερόχρονα) που διακόπτουν την ευθύγραμμη ροή του αφηγημένου χρόνου.
[Με τον όρο «αφηγημένος χρόνος» νοείται η χρονική διάρκεια που καλύπτουν τα γεγονότα της αφήγησης ως το τέλος της. (Γ. Βελουδής, Γραμματολογία - Θεωρία λογοτεχνίας, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1994, σ. 142 και Έκφραση-Έκθεση Α΄ Λυκείου, σσ. 284-285). Στο διήγημά μας ο αφηγημένος χρόνος καλύπτει διάρκεια 27 ετών.]
Η εκτενέστερη αναδρομή της δεύτερης ενότητας είναι αυτή που αναφέρεται στη σύνθεση του μοιρολογιού από τον αθίγγανο για το θάνατο του πατέρα, με την οποία ο αφηγητής βρίσκει την ευκαιρία να εντάξει στοιχεία λαογραφικού ενδιαφέροντος στη διήγησή του, αλλά και παράλληλα να εισάγει τους αναγνώστες σ’ ένα κλίμα κατάλληλο ώστε ο θάνατος της Αννιώς να ακολουθήσει όσο πιο ομαλά γίνεται.
Στην ενότητα αυτή υπάρχουν και δύο συντομότερες αναδρομές, η πρώτη από τις οποίες αποτελεί την προσπάθεια του μικρού – αφηγητή να θυμηθεί τη συμπεριφορά του απέναντι στη μητέρα του, για να διαπιστώσει κατά πόσο της προκάλεσε κάποιο πρόβλημα που να δικαιολογεί την έλλειψη αγάπης από τη μεριά της: «Προσεπάθησα νὰ ἐνθυμηθὼ μήπως τῆς ἔπταισα ποτέ, μήπως τὴν ἀδίκησα, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθην. Ἀπεναντίας εὔρισκον, ὅτι ἀφ' ὅτου ἐγεννήθη αὐτὴ ἡ ἀδελφή μας, ἐγὼ, ὄχι μόνον δὲν ἠγαπήθην, ὅπως θὰ τὸ ἐπεθύμουν, ἀλλὰ τοῦτ' αὐτὸ παρηγκωνιζόμην ὁλονὲν περισσότερον. Ἐνθυμήθην τότε, καὶ μοῖ ἐφάνη ὅτι ἐνόησα, διατὶ ὁ πατήρ μου ἐσυνείθιζε νὰ μὲ ὀνομάζη τὸ ἀδικημένο του. Καὶ μὲ ἐπῆρε τὸ παράπονον καὶ ἤρχησα νὰ κλαίω.», ενώ η δεύτερη σχετίζεται με το νερό που του δίνει να πιει, από το σκεύος όπου μόλις είχε περάσει η χρυσαλλίδα «Ἐπειτα ἔπιεν ἀπὸ τοῦ ὕδατος καὶ ἔδωκεν καὶ εἰς ἐμὲ νὰ πίω. Τότε μοῦ ἦλθεν εἰς τὸν νοῦν ὅτι καὶ ἄλλοτε μᾶς ἐπότιζεν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ σκεύους, εὐθὺς ὡς ἐξυπνοῦμεν. Καὶ ἐνθυμήθην, ὅτι ὁσάκις ἔκαμνε τοῦτο ἡ μήτηρ μας, ἦτο καθ' ὅλην ἐκείνην τὴν ἡμέραν ζωηρὰ καὶ περιχαρής, ὡς ἐὰν εἶχεν ἀπολαύσει μεγάλην τινὰ πλὴν μυστικὴν εὐδαιμονίαν.»
Με τις αναδρομές αυτές ο αφηγητής δημιουργεί εναλλαγές στο χρόνο αλλά και το ρυθμό της αφήγησης, ώστε να μην κουράζει τον αναγνώστη με μια συνεχή ευθύγραμμη αφήγηση κι επιπλέον προσφέρει στοιχεία που βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση των ηρώων και των πράξεών τους.
Να εντοπιστούν οι αναδρομές (ή αναλήψεις = αναφορές σε προτερόχρονα) που διακόπτουν την ευθύγραμμη ροή του αφηγημένου χρόνου.
[Με τον όρο «αφηγημένος χρόνος» νοείται η χρονική διάρκεια που καλύπτουν τα γεγονότα της αφήγησης ως το τέλος της. (Γ. Βελουδής, Γραμματολογία - Θεωρία λογοτεχνίας, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1994, σ. 142 και Έκφραση-Έκθεση Α΄ Λυκείου, σσ. 284-285). Στο διήγημά μας ο αφηγημένος χρόνος καλύπτει διάρκεια 27 ετών.]
Η εκτενέστερη αναδρομή της δεύτερης ενότητας είναι αυτή που αναφέρεται στη σύνθεση του μοιρολογιού από τον αθίγγανο για το θάνατο του πατέρα, με την οποία ο αφηγητής βρίσκει την ευκαιρία να εντάξει στοιχεία λαογραφικού ενδιαφέροντος στη διήγησή του, αλλά και παράλληλα να εισάγει τους αναγνώστες σ’ ένα κλίμα κατάλληλο ώστε ο θάνατος της Αννιώς να ακολουθήσει όσο πιο ομαλά γίνεται.
Στην ενότητα αυτή υπάρχουν και δύο συντομότερες αναδρομές, η πρώτη από τις οποίες αποτελεί την προσπάθεια του μικρού – αφηγητή να θυμηθεί τη συμπεριφορά του απέναντι στη μητέρα του, για να διαπιστώσει κατά πόσο της προκάλεσε κάποιο πρόβλημα που να δικαιολογεί την έλλειψη αγάπης από τη μεριά της: «Προσεπάθησα νὰ ἐνθυμηθὼ μήπως τῆς ἔπταισα ποτέ, μήπως τὴν ἀδίκησα, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθην. Ἀπεναντίας εὔρισκον, ὅτι ἀφ' ὅτου ἐγεννήθη αὐτὴ ἡ ἀδελφή μας, ἐγὼ, ὄχι μόνον δὲν ἠγαπήθην, ὅπως θὰ τὸ ἐπεθύμουν, ἀλλὰ τοῦτ' αὐτὸ παρηγκωνιζόμην ὁλονὲν περισσότερον. Ἐνθυμήθην τότε, καὶ μοῖ ἐφάνη ὅτι ἐνόησα, διατὶ ὁ πατήρ μου ἐσυνείθιζε νὰ μὲ ὀνομάζη τὸ ἀδικημένο του. Καὶ μὲ ἐπῆρε τὸ παράπονον καὶ ἤρχησα νὰ κλαίω.», ενώ η δεύτερη σχετίζεται με το νερό που του δίνει να πιει, από το σκεύος όπου μόλις είχε περάσει η χρυσαλλίδα «Ἐπειτα ἔπιεν ἀπὸ τοῦ ὕδατος καὶ ἔδωκεν καὶ εἰς ἐμὲ νὰ πίω. Τότε μοῦ ἦλθεν εἰς τὸν νοῦν ὅτι καὶ ἄλλοτε μᾶς ἐπότιζεν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ σκεύους, εὐθὺς ὡς ἐξυπνοῦμεν. Καὶ ἐνθυμήθην, ὅτι ὁσάκις ἔκαμνε τοῦτο ἡ μήτηρ μας, ἦτο καθ' ὅλην ἐκείνην τὴν ἡμέραν ζωηρὰ καὶ περιχαρής, ὡς ἐὰν εἶχεν ἀπολαύσει μεγάλην τινὰ πλὴν μυστικὴν εὐδαιμονίαν.»
Με τις αναδρομές αυτές ο αφηγητής δημιουργεί εναλλαγές στο χρόνο αλλά και το ρυθμό της αφήγησης, ώστε να μην κουράζει τον αναγνώστη με μια συνεχή ευθύγραμμη αφήγηση κι επιπλέον προσφέρει στοιχεία που βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση των ηρώων και των πράξεών τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου