Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 1η: Οι αρχές δημοκρατικής λειτουργίας της αθηναϊκής πολιτείας.

Jacub Gagnon

Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 1^η

Ποιες αρχές της δημοκρατικής λειτουργίας της αθηναϊκής πολιτείας επιβεβαιώνονται από το κείμενο; Να τις εντοπίσετε και να τις εξηγήσετε με συντομία.

Ο Σωκράτης, θέλοντας να υποστηρίξει τη σκέψη του για το μη διδακτό της αρετής, παρουσιάζει τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Εκκλησία του Δήμου. Στις συζητήσεις που γίνονταν για τη λήψη αποφάσεων που αφορούσαν πολιτικά θέματα, οι αθηναίοι ήταν έτοιμοι να ακούσουν την άποψη κάθε συμπολίτη τους, ανεξάρτητα από το επάγγελμά του, την κοινωνική του θέση και τη γενιά του. Κάθε αθηναίος πολίτης, ακόμη κι αν είναι φτωχός και από ασήμαντη γενιά, έχει το δικαίωμα να εκφράσει την άποψή του για τα ζητήματα της πόλης και είναι εγγυημένο πως οι συμπολίτες του θα τον ακούσουν, χωρίς να επιχειρήσουν να του στερήσουν το δικαίωμα συμμετοχής στις δημοκρατικές διαδικασίες της πόλης.

Η αναφορά αυτή στην αμιγώς συμμετοχική δημοκρατία της Αθήνας του 5^ου αιώνα, μας παραπέμπει στον Επιτάφιο του Περικλή, όπου ο μεγάλος πολιτικός της πόλης, παρουσιάζει με μοναδικό τρόπο την υπεροχή του αθηναϊκού πολιτεύματος απέναντι στις μη δημοκρατικές πόλεις της Ελλάδας.

«Μόνο εμείς κρίνουμε σωστά και κάνουμε προτάσεις για τα ζητήματα της πολιτείας, γιατί πιστεύουμε ότι ο λόγος δεν βλάπτει, αλλά πιο πολύ βλάπτει αν δεν έχουμε διαφωτιστεί νωρίτερα με το λόγο για όσα πρέπει να γίνουν. Μας διακρίνει επίσης κάτι το ξεχωριστό, ώστε να τολμάμε και να υπολογίζουμε με ακρίβεια τις συνέπειες αυτών που επιχειρούμε. Στους άλλους αντίθετα, η άγνοια προκαλεί υπερβολικό θάρρος και η γνώση οκνηρία.» [Μετάφραση: Φώτης Πέτρου]

Οι Αθηναίοι, επομένως, αποφασίζουν από κοινού για καθετί που αφορά την πόλη τους και δε διστάζουν να εξετάσουν λεπτομερώς τους κινδύνους που ενέχει κάθε επιλογή τους, ώστε να είναι προετοιμασμένοι καλύτερα. Σε αντίθεση με τις άλλες πόλεις που ακολουθούν απλώς τις εντολές των ηγετών τους, οι Αθηναίοι έχουν τη δυνατότητα να συζητούν τα θέματα και να εκφράζουν τις απόψεις τους, αποδεικνύοντας την πνευματική τους ανωτερότητα, μιας και είναι σε θέση να διατυπώνουν σωστές και ολοκληρωμένες κρίσεις για τα εκάστοτε ζητήματα.

Εντούτοις, θα πρέπει να σημειωθεί, πως η πλήρης συμμετοχή των αθηναίων πολιτών υφίσταται μόνο στις συζητήσεις που αφορούν τα πολιτικά θέματα της πόλης. Καθώς, όταν η συζήτηση γίνεται για θέματα που απαιτούν κάποια ειδική τεχνογνωσία, οι Αθηναίοι δεν ανέχονται τις απόψεις ανθρώπων που δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις. Η σκέψη ότι ο καθένας μπορεί να έχει άποψη επί παντός επιστητού δεν βρίσκει σύμφωνους τους Αθηναίους, οι οποίοι στις περιπτώσεις αυτές δίνουν λόγο μόνο σ’ εκείνους που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Κι είναι τόσο απόλυτοι σ’ αυτή τους τη στάση, ώστε ακόμη κι αν κάποιος πλούσιος και όμορφος θελήσει να εκφέρει άποψη για κάποιο θέμα που δεν το γνωρίζει, τον αποδοκιμάζουν και τον απομακρύνουν από τη συνέλευση.

Δείτε επίσης:

Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 2η: Οι αρχέγονες αντιλήψεις για τη Γη - Μητέρα και για τον αυτοχθονισμό.