Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 4η: οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν (αἰδοῦς καὶ δίκης) μετέχοιεν: Η άποψη αυτή αναφέρεται μόνο σε δημοκρατικά πολιτεύματα ή σε όλα;

Μύκονος (Μικρή Βενετία) 

Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 4^η

οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν (αἰδοῦς καὶ δίκης) μετέχοιεν: Η άποψη αυτή αναφέρεται μόνο σε δημοκρατικά πολιτεύματα ή σε όλα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

[Δεν γίνεται άμεσα διάκριση, αλλά ο Πρωταγόρας φαίνεται (και από τη συνέχεια της «ρήσης») να δέχεται ότι το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας είναι αυτό που ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες μιας πολιτιστικά προηγμένης κοινωνίας. Η αἰδώς και η δίκη αναπτύσσονται μόνο μέσα στην κοινωνική ζωή και σε μια δημοκρατική κοινωνία βρίσκουν την πλήρη έκφρασή τους. Υπάρχει η φυσική καταβολή και η ισομοιρία (ισοκατανομή) της πολιτικής η οποία όμως θα χρειαστεί το κατάλληλο έδαφος της δημοκρατικής κοινωνίας για να αναπτυχθεί.]

Ο Πρωταγόρας αναφερόμενος στην ανάγκη να συμμετέχουν όλοι οι πολίτες στις δύο πολύτιμες αρετές της αιδούς και της δίκης, προκειμένου να δημιουργηθούν πόλεις, δεν προχωρά σε κάποια διάκριση ανάμεσα στα πολιτεύματα. Ίσως γιατί απευθύνεται σε αθηναϊκό κοινό και θεωρεί ως δεδομένο πως ο λόγος του γίνεται για μια δημοκρατική κοινωνία. Άλλωστε, ολοκληρώνοντας τη μυθική του διήγηση, εξηγεί πως όσα είπε αιτιολογούν γιατί οι Αθηναίοι και άλλοι Έλληνες, δέχονται τη γνώμη όλων όταν συζητούν για θέματα πολιτικής, στοιχείο που αφορά μόνο τις δημοκρατικές κοινωνίες, καθώς μόνο σε αυτές ακούγεται η άποψη όλων των πολιτών.

Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει πως η αιδώς και η δίκη αποτελούν σημαντικές αρετές μόνο στις δημοκρατικές κοινωνίες, καθώς σε οποιαδήποτε πολιτεία, ανεξάρτητα από το πολίτευμά της, οι πολίτες οφείλουν να έχουν αίσθηση δικαιοσύνης και αλληλοσεβασμού, για να μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά. Εκείνο που διακρίνει τις δημοκρατικές κοινωνίες, είναι το γεγονός ότι υπάρχει σεβασμός στην προσωπικότητα κάθε πολίτη και μέριμνα για τη συμμετοχή όλων στα κοινά, ώστε όλοι να αισθάνονται πως ο σεβασμός και η δικαιοσύνη που χαρακτηρίζουν τις πράξεις τους βρίσκουν αντίκρισμα. Οι πολίτες κατανοούν πως όχι μόνο οι ίδιοι σέβονται τους άλλους, αλλά και η ίδια η πολιτεία σέβεται εκείνους και τους αντιμετωπίζει με δικαιοσύνη και αξιοκρατία. Επίγνωση που ισχυροποιεί τις θετικές αυτές αρετές και τις καθιστά ισχυρό γνώρισμα της προσωπικότητας των πολιτών.

Αντιθέτως, σε ένα ολιγαρχικό ή τυραννικό πολίτευμα, οι πολίτες αισθάνονται πως οι ίδιοι έχουν μόνο υποχρεώσεις απέναντι στην πολιτεία, ενώ η δική τους άποψη δεν ακούγεται και φυσικά δε λαμβάνεται υπόψη. Γεγονός που υπονομεύει την όποια θέλησή τους να λειτουργούν με πνεύμα αλληλοσεβασμού και δικαιοσύνης.

Δείτε επίσης:

Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 1η: Σύγκριση ενός Ομηρικού μύθου με τον μύθο του Προμηθέα