Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Οι χρήσεις των πτώσεων

Brooke Shaden 

Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Οι χρήσεις των πτώσεων 

Γενική 

Η γενική πτώση ενός ουσιαστικού δηλώνει, όπως και στα ελληνικά, τη σχέση του α) με άλλο ουσιαστικό (ή άλλη λέξη που ισοδυναμεί με ουσιαστικό) β) με ρήμα γ) με επίθετο ή επίρρημα (ή άλλη λέξη που ισοδυναμεί με επίθετο ή επίρρημα).

Η γενική με ουσιαστικά περιλαμβάνει διάφορα είδη:

α) Υποκειμενική ή Αντικειμενική 

Κείμενο 44: benevolentiae: γενική αντικειμενική στο fiducia

Κείμενο 44: amicorum: γενική ως συμπλήρωμα στο επίθετο inopes, γενική αντικειμενική

Κείμενο 42: Catilinae: γενική υποκειμενική στη λέξη spem

Κείμενο 38: standi: γενική γερουνδίου που χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα, γενική αντικειμενική στο mora

Κείμενο 36: legationis: γενική αντικειμενική στη λέξη ministri

Κείμενο 31: hostium: γενική αντικειμενική στο duce

Κείμενο 31: consulis: γενική υποκειμενική στο iniussu

Κείμενο 31: pugnandi: γενική (γερουνδίου) αντικειμενική στο cupiditate

Κείμενο 31: cuius: γενική υποκειμενική (προσώπου) στο opera

Κείμενο 29: domini: γενική υποκειμενική στο verborum

Κείμενο 24: domini: γενική υποκειμενική στη λέξη iussu

Κείμενο 20: Caligulae: Γενική αντικειμενική στο insidiatōribus

Κείμενο 20: caedis: Γενική αντικειμενική στο rumōre

Κείμενο 15: Germanorum: γενική υποκειμενική στο vita

Κείμενο 15: rei: γενική αντικειμενική στο studiis

Κείμενο 15: vitae necis(que): γενικές αντικειμενικές στο potestate

Κείμενο 15: ephippiorum: γενική αντικειμενική στο usus

Κείμενο 13: stellarum lunae: γενικές υποκειμενικές στα statu και motibus

Κείμενο 13: exercitus: γενική υποκειμενική στο metum

β) Επεξηγηματική 

γ) Κτητική 

Κείμενο 45: tragulae: γενική κτητική στο amentum

Κείμενο 43: patriae: γενική κτητική στο fines

Κείμενο 42: quorum: γενική κτητική στη λέξη auctoritatem

Κείμενο 38: Metelli: γενική κτητική στη λέξη uxor

Κείμενο 38: sorοris: γενική κτητική στη λέξη filiae

Κείμενο 36: Samnitium: γενική κτητική (υποκειμενική) στη λέξη legati

Κείμενο 36: Samnitium: γενική κτητική στο divitias

Κείμενο 36: eius: γενική κτητική στο paupertatem

Κείμενο 34: praedonum: γενική κτητική (ή αντικειμενική) στο duces

Κείμενο 34: eius: γενική κτητική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο virtutem

Κείμενο 34: ianuae: γενική κτητική στο postes

Κείμενο 34: Scipionis: γενική κτητική στη λέξη dextram

Κείμενο 31: Romanorum: γενική κτητική στο exercitui

Κείμενο 31: hostium: γενική κτητική στο castra

Κείμενο 5: eius: γενική του δημιουργού (genetivus auctoris) ή κτητική στη λέξη libri

δ) της Ιδιότητας 

Κείμενο 14: magnitudinis: γενική της ιδιότητας στο hominem

ε) Διαιρετική 

Κείμενο 36: auri: γενική διαιρετική ή του περιεχομένου στο pondus

Κείμενο 34: domesticorum: γενική του περιεχομένου ή γενική διαιρετική από το praesidium
Κείμενο 29: sestertium: γενική διαιρετική (ή γενική του περιεχομένου) στο milibus

Κείμενο 29: salutationum: γενική διαιρετική στο satis

Κείμενο 20: aetātis: Γενική διαιρετική από το anno

Κείμενο 5: vitae: γενική διαιρετική στο annis

στ) Περιεχομένου

Η γενική με ρήματα: 

α) Γενική της Αξίας: με ρήματα που σημαίνουν εκτιμώ, υπολογίζω (aestimo, facio, duco κτλ.) ή αγοράζω, πουλάω (emo, vendo κτλ.) και με το sum.

Η γενική αυτή δηλώνει την αφηρημένη αξία (υλική ή ηθική)

Κείμενο 29: avem emit tanti, quanti nullam adhuc emerat (αγόρασε το πουλί για τόσο μεγάλο ποσό, όσο...)

Η συγκεκριμένη αξία δηλώνεται με αφαιρετική 

Κείμενο 29: avem viginti milibus sestertium emit (αγόρασε το πουλί για είκοσι χιλιάδες σηστερτίους)

β) Γενική του εγκλήματος: με ρήματα που σημαίνουν κατηγορώ (accuso) και καταδικάζω (condemno)

Η ποινή στην οποία καταδικάζεται κάποιος τίθεται σε αφαιρετική π.χ. morte multavit (τιμώρησε με θάνατο)

Εξαιρείται το capitis (=σε θάνατο).

Κείμενο 14: capitis: γενική της ποινής στο supplicio adfecit

γ) Κοντά στα απρόσωπα ρήματα interest και refert (ενδιαφέρει) η γενική δηλώνει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο∙ το τι ενδιαφέρει κάποιον εκφράζεται με απαρέμφατο, με ουσιαστική πρόταση ή με το ουδέτερο αντωνυμίας

Κείμενο 29: Caesaris: γενική του ενδιαφερομένου προσώπου στο interfuit

δ) Κοντά στα απρόσωπα ρήματα miseret (λυπάμαι), paenitet (μετανιώνω), pudet (ντρέπομαι), piget (με ενοχλεί) και taedet (απεχθάνομαι, αηδιάζω, βαριέμαι) έχουμε μια αιτιατική του προσώπου που λυπάται, μετανιώνει κτλ. και μια γενική του πράγματος για το οποίο αισθάνεται κανείς λύπη, μετάνοια κτλ.

Κείμενο 27: neque id me sane paenitet (κι ούτε βέβαια μετανιώνω γι’ αυτό) [Το me είναι η αιτιατική του προσώπου που μετανιώνει]

(Σημείωση: Αντί της γενικής αυτής μπορεί να χρησιμοποιηθεί απαρέμφατο ή ουδέτερο αντωνυμίας ως υποκείμενο).

ε) Γενική χρησιμοποιείται και με ρήματα ή φράσεις μνήμης και λήθης

Κείμενο 29: venit corvo in mentem verborum (γενική ως αντικείμενο) domini (γενική υποκειμενική) sui (= ήρθαν στο νου του κορακιού τα λόγια του κυρίου του)

στ) Τέλος, η γενική με το ρήμα sum δηλώνει το χαρακτηριστικό γνώρισμα

Η γενική χρησιμοποιείται επίσης ως συμπλήρωμα επιθέτων που δηλώνουν: επιθυμία, εμπειρία, γνώση, μνήμη, πλησμονή κτλ. και τα αντίθετά τους. 

π.χ. cupidus pecuniae (θέλοντας να κερδίσει χρήματα)

Ως γενική διαιρετική συνηθίζεται με επιρρήματα και κυρίως με το ουδέτερο αντωνυμιών και επιθέτων, όπως multum, nihil, aliquid κτλ. 

Δοτική 

Η δοτική χρησιμοποιείται ως έμμεσο αντικείμενο ρημάτων που σημαίνουν λέγω (dico), δίνω (do) και τα συγγενικά ή αντίθετά τους∙

Κείμενο 21: quod illic appensum civitati nomen dedit (επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομά του στην πόλη)

Επίσης ως συμπλήρωμα ρημάτων και επιθέτων που δηλώνουν ένωση, προσέγγιση, ομοιότητα κτλ. (coniungo, appropinquo, similis) και ως συμπλήρωμα ρημάτων που δηλώνουν φιλική ή εχθρική διάθεση, υπακοή, απείθεια κτλ. καθώς και των αντίστοιχων επιθέτων.

Κείμενο 14: effigiei: δοτική αντικειμενική (ως συμπλήρωμα) στο similem

Τέλος, αποτελεί το έμμεσο αντικείμενο ρημάτων σύνθετων με τις προθέσεις ob, prae, pro, in κτλ.

Κείμενο 20: foribus: Αντικείμενο μετοχής praetenta σε δοτική λόγω του prae

Η δοτική δηλώνει επίσης το πρόσωπο για το οποίο υπάρχει ή γίνεται κάτι (δοτική προσωπική). Περιλαμβάνει κατηγορίες γνωστές και από τα αρχαία ελληνικά:

α) την κτητική

Κείμενο 25:  fiduciam deponite quae nimia vobis est 

Κείμενο 44: eis: δοτική προσωπική κτητική στο ρήμα est

Κείμενο 27: cui: δοτική προσωπική κτητική από το est

Κείμενο 25: vobis: δοτική προσωπική κτητική στο est

β) τη χαριστική ή αντιχαριστική. Η δοτική αυτή ακολουθεί επίσης μετά από ρήματα όπως consulo = φροντίζω, metuo = φοβάμαι για κάποιον κτλ.

Κείμενο 44: tyrannis: δοτική προσωπική κρίνοντος προσώπου ή δοτική προσωπική αντιχαριστική στο ρήμα sunt

Κείμενο 38: filiae: δοτική προσωπική χαριστική. Συνάπτεται με το ρήμα petit

Κείμενο 38: sibi: δοτική προσωπική χαριστική που συνάπτεται με το cederet

Κείμενο 38: tibi: δοτική προσωπική χαριστική που συνάπτεται με το cedo

Κείμενο 25: patriae: δοτική προσωπική χαριστική στο consulturum esse

γ) την ηθική  

Κείμενο 43: Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit (δε σου πέρασε η οργή, όταν περνούσες τα σύνορα της πατρίδας;)

δ) τη δοτική της αναφοράς

ε) τη δοτική του ποιητικού αιτίου (συνηθέστερη με το γερουνδιακό)

Τέλος η δοτική προσωπική μπαίνει κοντά σε ορισμένα απρόσωπα ρήματα (placet, licet κτλ.)

Κείμενο 43: tibi: δοτική προσωπική από το succurrit

Κείμενο 29: corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem

Κείμενο 27: sibi: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου από το videri (Δοτική προσωπική, αν η σύνταξη θεωρηθεί απρόσωπη).

Ιδιομορφία της λατινικής είναι η δοτική του σκοπού (ή του αποτελέσματος). Είναι δοτική αφηρημένου ουσιαστικού (πρόκειται για στερεότυπες δοτικές όπως: exemplo, auxilio, usui κτλ.) και τη συναντάμε συνήθως μαζί με το ρήμα sum (κατηγορηματική).

Κείμενο 44: amicitiae: δοτική κατηγορηματική του σκοπού στο est

Μπορεί να προσδιορίζεται από επίθετο∙ δίπλα της μπορεί να υπάρχει και άλλη δοτική (χαριστική, αντιχαριστική, ηθική ή του έμμεσου αντικειμένου). Η μετάφραση ποικίλει ανάλογα με την περίπτωση.

Αφαιρετική 

Η αφαιρετική απλή ή εμπρόθετη συγκεντρώνει τις λειτουργίες τριών παλαιότερων πτώσεων: της κυρίως αφαιρετικής (separativus), της οργανικής (instrumentalis) και της τοπικής (locativus).

Στην ελληνική οι χρήσεις της κυρίως αφαιρετικής υπάρχουν στη γενική, ενώ της τοπικής και της οργανικής στο δοτική.

Η κυρίως αφαιρετική δηλώνει την αφετηρία, εννοούμενη ως: 

α) Τοπική προέλευση

β) Καταγωγή

Κείμενο 31: bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus (στο Λατινικό πόλεμο ο ύπατος Τίτος Μάνλιος που καταγόταν από αριστοκρατική γενιά)

γ) Υλική αφετηρία ενός πράγματος (αφαιρετική της ύλης)

δ) Σημείο της απομάκρυνσης και του χωρισμού (απλή ή εμπρόθετη): με ρήματα που σημαίνουν απέχω, απομακρύνω, ελευθερώνω, χωρίζω, στερώ, εμποδίζω

Κείμενο 31: pugna: αφαιρετική της απομάκρυνσης από το ρήμα abstinerent (ή αντικείμενο ρήματος)

Κείμενο 31: castris: αφαιρετική της απομάκρυνσης από το ρήμα abiret (ή αντικείμενο ρήματος)

Κείμενο 31: armis: αφαιρετική του χωρισμού στο ρήμα ή έμμεσο αντικείμενο ρήματος

ε) Το αίτιο που προκαλεί το πάθος του υποκειμένου (ποιητικό αίτιο)

στ) Σημείο εκκίνησης για σύγκριση (αφαιρετική συγκριτική) 

Κείμενο 31: hoste: αφαιρετική συγκριτική, β΄ όρος σύγκρισης (α΄ όρος: adulescens)

ζ) Σημείο εκκίνησης για εκτίμηση, κρίση κτλ.

Κείμενο 31: singularis proelii eventu cernetur, quanto... (για να κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας πόσο...)

η) Το διαιρεμένο όλο

Η οργανική εκφράζει:

α) Τη συνοδεία

β) Τον τρόπο π.χ. hostes fuga salutem pertiverunt (οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή)

Κείμενο 45: casu: αφαιρετική του τρόπου στο ρήμα adhaesit

Κείμενο 44: simulatione: αφαιρετική του τρόπου στο coluntur

Κείμενο 43: animo: αφαιρετική του τρόπου στο perveneras

Κείμενο 42: sententiis: αφαιρετική οργανική του τρόπου (ή του μέσου) στο ρήμα aluerunt
Κείμενο 42: non credendo: απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου που δηλώνει τον τρόπο στο ρήμα confirmaverunt

Κείμενο 38: more: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα petit

Κείμενο 36: risu: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα solvit

Κείμενο 36: acie: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο απαρέμφατο vinci

Κείμενο 34: voce: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα nuntiaverunt

Κείμενο 31: verbis: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο lacessitus est

Κείμενο 31: fuga: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο petiverunt

Κείμενο 21: iure: αφαιρετική του τρόπου στο divisam

Κείμενο 20: casu: Αφαιρετική οργανική του τρόπου ή της αιτίας

Κείμενο 15: pedibus: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο proeliantur

Κείμενο 13: modo: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο misit

γ) Την ιδιότητα

Κείμενο 14: facie: αφαιρετική της ιδιότητας στο hominem

δ) Το όργανο ή το μέσο 

Κείμενο 45: litteris: αφαιρετική του μέσου στη μετοχή conscriptam

Κείμενο 36: pecunia: αφαιρετική οργανική του μέσου στο απαρέμφατο corrumpi

Κείμενο 31: hasta: αφαιρετική του οργάνου στο transfixit

Κείμενο 31: opera: αφαιρετική οργανική του μέσου στο fugati errant

Κείμενο 15: lacte, caseo et carne: αφαιρετικές (οργανικές) του μέσου στο nutriuntur

Κείμενο 14: supplicio: αφαιρετική οργανική του μέσου στο adfecit

Κείμενο 3: calceis: αφαιρετική οργανική του οργάνου στο ρήμα advolat

Κείμενο 3: hasta: αφαιρετική οργανική του οργάνου στο ρήμα delet

Όταν πρόκειται για πρόσωπο, χρησιμοποιείται ή η πρόθεση per + αιτιατική ή οι αφαιρετικές opera, beneficio, auxilio + γενική του προσώπου

Κείμενο 31: cuius opera hostes fugati erant (με του οποίου την ενέργεια οι εχθροί είχαν τραπεί σε φυγή)

Το μέσο δηλώνουν επίσης οι αφαιρετικές που συνοδεύουν ρήματα όπως το compleo, το afficio, το confido. Επίσης επίθετα όπως το dignus και το fretus.

Κείμενο 31: viribus: αφαιρετική οργανική του μέσου από τη μετοχή confisus (ή αντικείμενο στη μετοχή confisus)

Κείμενο 25: opibus: αφαιρετική οργανική του μέσου στο confidere

ε) Το μέτρο 

Κείμενο 31: quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνάει το Ρωμαίο στην ανδρεία)

Κείμενο 45: die: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post

Κείμενο 38: paulo: αφαιρετική οργανική του μέτρου ή της διαφοράς στο επίρρημα post

Κείμενο 27: multo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

Κείμενο 24: diebus: αφαιρετική οργανική του μέτρου ή της διαφοράς στο επίρρημα post

στ) Την αναφορά 

Κείμενο 31: quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνάει το Ρωμαίο στην ανδρεία)

Κείμενο 27: natu: αφαιρετική της αναφοράς στο minor

ζ) Την αιτία (εσωτερικό αίτιο)

Εδώ ανήκουν και οι στερεότυπες φράσεις iussu, iniussu, rogatu + γενική 

Κείμενο 31: iniussu consulis (παρά τη διαταγή του υπάτου)

Κείμενο 31: cupiditate: αφαιρετική του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο permotus

Κείμενο 24: iussu: αφαιρετική οργανική του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο dixisse

Κείμενο 20: casu: απλή οργανική αφαιρετική της αιτίας ή του τρόπου στο cepit

Κείμενο 3: forma: αφαιρετική της αιτίας στο superba ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός

- Αντίθετα το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο εκφέρεται με ob, per, propter + αιτιατική, μερικές φορές δε και με απλή αφαιρετική:

Κείμενο 38: mora: αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου. Συνάπτεται με το fessa

Κείμενο 20: rumore: αφαιρετική της αιτίας (εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο) ή του ποιητικού αιτίου στο exterritus

Κείμενο 15: re: απλή οργανική αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο remollescunt

η) Την ποινή

Κείμενο 31: morte multavit (τιμώρησε με θάνατο)

θ) Την αξία π.χ. avem viginti milibus sestertium emit (αγόρασε το πουλί για είκοσι χιλιάδες σηστερτίους) [Η αφαιρετική δηλώνει τη συγκεκριμένη αξία]

Η τοπική προσδιορίζει την πράξη τοπικά ή χρονικά (αφαιρετική του τόπου και του χρόνου).

Κείμενο 38: nocte: αφαιρετική του χρονικού εντοπισμού στο ρήμα persedebat

Κείμενο 36: die: αφαιρετική του χρόνου στο ρήμα veneunt

Κείμενο 31: bello: αφαιρετική του χρόνου στο praefuit

Κείμενο 27: aetate: αφαιρετική του χρόνου στο recesserat

Κείμενο 25: die: αφαιρετική του χρόνου στο attulit

Κείμενο 25: Carthagine: απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο στο decerptam esse

Κείμενο 25: quo: αφαιρετική του χρόνου στο deleta est

Κείμενο 20: anno: Αφαιρετική τοπική του χρόνου. Ο χρόνος εκφέρεται απρόθετα, γιατί συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό.

Κείμενο 20: die: απλή τοπική αφαιρετική του χρόνου στο factus est

Κείμενο 15: Locis: αφαιρετική της στάσης σε τόπο στο habent. ( γιατί το ουσιαστικό locus, σε τοπική αφαιρετική, όταν συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό, απαντά απρόθετα)

Κείμενο 15: proeliis: απλή αφαιρετική τοπική του χρόνου στο desiliunt.(Ο χρόνος εκφέρεται απρόθετα γιατί συνοδεύεται ο τύπος από επιθετικό προσδιορισμό)

Κείμενο 13: nocte: απλή αφαιρετική τοπική του χρόνου στο defecerat (ο χρόνος εκφέρεται απρόθετα γιατί είναι φυσική υποδιαίρεση του χρόνου και συνοδεύεται από επιθετικό προσδιορισμό)

Κείμενο 5: annis: αφαιρετική τοπική του χρόνου στο ρήμα tenebat. (Δηλώνει το πότε = χρονικός εντοπισμός)

Σχετικά με την εκφορά του προσδιορισμού του χρόνου: Η αφαιρετική δηλώνει το πότε έγινε κάτι και η αιτιατική το πόσο χρόνο διάρκεσε. 

Εμπρόθετη αφαιρετική

Η πρόθεση cum εκφέρεται πάντα με οργανική αφαιρετική:

cum + οργανική αφαιρετική

Στα εξεταζόμενα κείμενα εκφράζει την κοινωνία ή τη συνοδεία

Κείμενο 45: cum legionibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας στο adfore

Κείμενο 38: cum filiā persedebat = καθόταν μαζί με την κόρη (εμπρόθετη οργανική αφαιρετική της κοινωνίας)

Κείμενο 15: cum potestate: εμπρόθετος προσδιορισμός του τρόπου στο creantur

Κείμενο 11: cum elephantis: εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας στο transiit

Κείμενο 11: cum Romanis: εμπρόθετος προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο componere

Κείμενο 3: cum Nymphis: εμπρόθετος προσδιορισμός της παραβολής (δηλώνει σύγκριση) στο ρήμα comparat

Η πρόθεση in εκφέρεται πάντα με τοπική αφαιρετική:

in + τοπική αφαιρετική

Στα εξεταζόμενα κείμενα δηλώνει στάση σε τόπο, κατάσταση, χρόνο.

Κείμενο 45: in litteris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο (μεταφορικά) στο ρήμα scribit

Κείμενο 44: in qua: εμπρόθετος στάσης σε τόπο (μεταφορικά) στο απαρέμφατο esse

Κείμενο 43: in castris: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο στο sum

Κείμενο 42: in ordine: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο (μεταφορική χρήση) στο ρήμα sunt

Κείμενο 38: in sacello: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο ρήμα persedebat

Κείμενο 36: in scamno: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στη μετοχή assidentem

Κείμενο 34: in Literno: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο ρήμα esse

Κείμενο 27: in ingeniis: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης στο esse

Κείμενο 27: in pomis: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης στο est

Κείμενο 25: in discrimine: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης στο fuisse

Κείμενο 21: in exilio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση στο fuerat

Κείμενο 15: in venationibus atque in studiis: εμπρόθετοι προσδιορισμοί της κατάστασης στο consistit

Κείμενο 14: in exercitu: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης στο fuerat

Κείμενο 11: in Italia: εμπρόθετος προσδιορισμός ή εμπρόθετη τοπική αφαιρετική της στάσης σε τόπο στο fuit

Κείμενο 11: In agro: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο στο expedivit

Κείμενο 7: in hibernis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο conlocat

Με κυρίως αφαιρετική εκφέρονται οι προθέσεις de, ex, a/ ab, sine, pro:

de, ex, a/ ab, sine, pro + κυρίως αφαιρετική

Στα εξεταζόμενα κείμενα η κάθε πρόθεση δηλώνει:

de: αναφορά

Κείμενο 14: de homine: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο interrogavit

Κείμενο 13: de ratione de statu ac (de) motibus: εμπρόθετοι προσδιορισμοί της αναφοράς στο disputavit. (Συνδέονται παρατακτικά με τους συμπλεκτικούς συνδέσμους et και ac, πολυσύνδετο σχήμα)

Κείμενο 5: de bello: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο libri

ex: τοπική αφετηρία/ απομάκρυνση, προέλευση, αιτία, διαιρεμένο όλο, τρόπο

Κείμενο 45: ex captivis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προέλευσης στο ρήμα cognoscit

Κείμενο 45: ex equitibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του διαιρεμένου όλου στο cuidam

Κείμενο 36: ex catillo: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την (τοπική) προέλευση στη μετοχή cenantem

Κείμενο 27: ex urbe: εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης από τόπο στο venisset

Κείμενο 25: ex Carthagine: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προέλευσης στο attulit

Κείμενο 25: ex arbore: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προέλευσης στο decerptam esse

Κείμενο 15: ex equis: εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο desiliunt

Κείμενο 14: e somno: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την κατάσταση στο excitavit

Κείμενο 11: ex insidiis: εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο expedivit

Κείμενο 7: Ex quibus: εμπρόθετος προσδιορισμός του διαιρεμένου όλου στο quattuor

a/ ab: ποιητικό αίτιο, αφετηρία

Κείμενο 45: ab hostibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο ρήμα cognoscantur. Εκφέρεται με εμπρόθετο προσδιορισμό, γιατί δηλώνει κάτι έμψυχο

Κείμενο 45: a milite: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο ρήμα cognoscantur. Εκφέρεται με εμπρόθετο προσδιορισμό, γιατί δηλώνει κάτι έμψυχο

Κείμενο 44: a quo: εμπρόθετος ποιητικού αιτίου στο απαρέμφατο metui. Εκφέρεται εμπρόθετα γιατί δηλώνει κάτι έμψυχο

Κείμενο 31: a duce: ποιητικό αίτιο στο lacessitus est (εμπρόθετο γιατί είναι έμψυχο)

Κείμενο 25: a muris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο prope

Κείμενο 24: ab ostio: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο στη μετοχή quaerenti. Συγκεκριμένα δηλώνει την τοπική αφετηρία.

Κείμενο 15: a mercatoribus: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο importari. (Εκφέρεται εμπρόθετα, γιατί πρόκειται για έμψυχο)

Κείμενο 11: ab Gallia: εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο seiungunt

sine: έλλειψη/ στέρηση, τρόπο

Κείμενο 6: sine mente: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει έλλειψη, εξαίρεση στο εννοούμενο ρήμα (non stant)

Κείμενο 6: sine lege: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει έλλειψη, εξαίρεση στο ρήμα non stat

pro: αντάλλαγμα, υπεράσπιση, σύγκριση/ παραβολή

Κείμενο 21: pro quo: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει αντάλλαγμα στο acceperunt

Κείμενο 5: pro templo: εμπρόθετος προσδιορισμός της παραβολής που λειτουργεί ως κατηγορούμενο στη λέξη monumentum