Εξεταστεα Υλη & Τροπος αξιολογησης 2025

Τράπεζα Θεμάτων: Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου (λεξιλογικές ασκήσεις Θουκυδίδη)

Candice Sedighan

Τράπεζα Θεμάτων: Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου (λεξιλογικές ασκήσεις Θουκυδίδη)

Απαντήσεις στα θέματα: 75, 78, 120, 156, 159, 177, 204, 207, 258, 264, 267, 291, 357, 402, 456  

ΘΕΜΑ 291ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 76-77.

α) ανδρεία, κόμιστρο, έναρξη, ελλιμενισμός, πολιτικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

ανδρεία: Τς δ στσεως ν τοτ οσης τετρτ πμπτ μρ μετ τν τν νδρν ς τν νσον διακομιδν α κ τς Κυλλνης Πελοποννησων νες

κόμιστρο: Τς δ στσεως ν τοτ οσης τετρτ πμπτ μρ μετ τν τν νδρν ς τν νσον διακομιδν α κ τς Κυλλνης Πελοποννησων νες

έναρξηρχε δ ατν λκδας͵ σπερ κα πρτερον͵ κα Βρασδας ατ ξμβουλος ππλει.

ελλιμενισμός: ρμισμενοι δ ς Σβοτα λιμνα τς περου μα ἕῳ ππλεον τ Κερκρ.

πολιτικός: Ο δ πολλ θορβ κα πεφοβημνοι τ τ’ ν τ πλει κα τν ππλουν παρεσκευζοντ

β) δόντες, ξέπεμπον, πιγενέσθαι, μάχοντο, ταραχήν: Να γράψετε από μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

δόντες: όραση, ιδέα
ξέπεμπον: πομπός, παραπομπή
πιγενέσθαι: γένος, απόγονος
μάχοντο: μάχη, μαχητής
ταραχήν: ταραξίας, ατάραχος

ΘΕΜΑ 456ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 70, 1-5.

α) στασιαστής, εχέγγυο, ανέφικτο, υπαγωγή, επίκειται: Να σχηματίσετε από μία σύντομη φράση στη νέα ελληνική γλώσσα με καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

στασιαστής: Μόλις αποκαταστάθηκε η τάξη, τιμωρήθηκε σκληρότατα ως στασιαστής.

εχέγγυο: Το σχέδιο αυτό έχει όλα τα εχέγγυα για να πετύχει.

ανέφικτο: Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής κρίθηκε ανέφικτη εξαιτίας της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης.

υπαγωγή: Υπάρχουν διάφορες προϋποθέσεις για την υπαγωγή μιας επιχείρησης σε καθεστώς πτώχευσης.

επίκειται: Επίκειται συνάντηση των δύο πρωθυπουργών.

β) προσποισαι, ποστήσωσιν, καταδουλον, τέμνειν, ταξάμενοι: Να γράψετε από μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
προσποισαι: χειροποίητος
ποστήσωσιν: αποστασία, επιστάτης
καταδουλον: υποδούλωση
τέμνειν: τομή, τόμος
ταξάμενοι: τάγμα, τάξη

ΘΕΜΑ 264ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 76-77.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄                                                      Β΄
1. θόρυβος                                        α) κεν
2. κόσμος                                          β) φίλοι
3. στερον                                         γ) καιν
4. ναντίοι                                         δ) πρότερον
5. πληρ                                           ε) πολέμιοι
                                                          στ) κοσμία
                                                          ζ) συχία

1: ζ (θόρυβος ≠ συχία)
2: στ (κόσμος ≠ κοσμία)
3: δ (στερον ≠ πρότερον)
4: β (ναντίοι ≠ φίλοι)
5: α (πληρ ≠ κεν)

β) παρουσία, ναύτης, έναρξη, διάπλους, εκπλήρωση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

παρουσία: Τς δ στσεως ν τοτ οσης τετρτ πμπτ μρ μετ τν τν νδρν ς τν νσον διακομιδν α κ τς Κυλλνης Πελοποννησων νες

ναύτης: Τς δ στσεως ν τοτ οσης τετρτ πμπτ μρ μετ τν τν νδρν ς τν νσον διακομιδν α κ τς Κυλλνης Πελοποννησων νες  / δντες δ ο Πελοποννσιοι τν ταραχν εκοσι μν ναυσ πρς τος Κερκυραους τξαντο

έναρξη: ρχε δ ατν λκδας͵ σπερ κα πρτερον͵ κα Βρασδας ατ ξμβουλος ππλε

διάπλους: μετ τν κ τς ωνας πλον φορμοι οσαι͵ παραγγνονται τρες κα πεντκοντα

εκπλήρωση: Ο δ πολλ θορβ κα πεφοβημνοι τ τ’ ν τ πλει κα τν ππλουν παρεσκευζοντ τε μα ξκοντα νας κα τς αε πληρουμνας ξπεμπον πρς τος ναντους

ΘΕΜΑ 357ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 79-80,1.
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                         Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. νηγάγοντο                                   α) αποβάθρα
2. πόλιν                                             β) ναύτης
3. νες                                               γ) κατάληψη
4. ναλάβωσιν                                   δ) αναλυτής
5. ποβάντες                                     ε) παράλειψη
                                                          στ) αναγωγή
                                                          ζ) πολιτεία

1: στ (νηγάγοντο: αναγωγή)
2: ζ (πόλιν: πολιτεία)
3: β (νες: ναύτης)
4: γ (ναλάβωσιν: κατάληψη)
5: α (ποβάντες: αποβάθρα)

β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι           κατάληξη   ομόρριζα ουσιαστικά
χοντες                           -μα              σχήμα
φύλασσον                     -ή                φυλακή
σωθήσεται                      -ήρ              σωτήρ
παραινοντος                 -ις               παραίνεσις
πόρθουν                       -τής             πορθητής

ΘΕΜΑ 156ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 74, 1-3.

α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

ρηματικοί τύποι           κατάληξη   ομόρριζα ουσιαστικά
διαλιπούσης                   -μα              διάλειμμα  
βάλλουσαι                      -ή                βολή
κρατήσειεν                     -ος              κράτος
διαφθερειεν                   -ά                διαφθορά
συχσαντες                  -ία               ησυχία

β) φύσις, θόρυβος, τροπή, γορά, μάχη: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

φύσις: φύω
θόρυβος: θορυβέω-
τροπή: τρέπω
γορά: γοράζω
μάχη: μάχομαι

ΘΕΜΑ 177ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 74, 1-3.

Να γράψετε από ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄στήλη) (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης.

Α΄ ΣΤΗΛΗ          Β΄ ΣΤΗΛΗ                     Γ΄ΣΤΗΛΗ
Λέξεις                  Ουσιαστικά                   Επίθετα
πίκουρος             επικουρία                       επικουρικός
μάχη                     συμμαχία                        μαχητικός
πόλις                    πολιτική                         πολιτειακός
δμος                   δήμαρχος                       δημοτικός
πλθος                  πληθυσμός                     πληθωρικός

ΘΕΜΑ 159ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 74, 1-3

α) φυτικός, ανατρεπτικός, αλλοτρίωση, ακίνδυνος, λαθραίος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

φυτικός:  α τε γυνακες ατος τολμηρς ξυνεπελβοντο βλλουσαι π τν οκιν τ κερμ κα παρ φσιν πομνουσαι τν θρυβον
ανατρεπτικός: Γενομνης δ τς τροπς περ δελην ψαν͵ δεσαντες ο λγοι μ ατοβοε δμος το τε νεωρου κρατσειεν πελθν κα σφς διαφθερειεν

αλλοτρίωση: φειδμενοι οτε οκεας οτε λλοτρας͵ στε κα χρματα πολλ μπρων κατεκαθη κα πλις κινδνευσε πσα διαφθαρναι

ακίνδυνος: φειδμενοι οτε οκεας οτε λλοτρας͵ στε κα χρματα πολλ μπρων κατεκαθη κα πλις κινδνευσε πσα διαφθαρναι

λαθραίος: κα τν πικορων ο πολλο ς τν πειρον λαθντες διεκομσθησαν

β) διαλείπω, ξυνεπιλαμβάνομαι, μπίπρημι, κατακαίομαι, πίφορος: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.

διαλείπω: διά & λείπω
ξυνεπιλαμαμβάνομαι: συν & επί & λαμβάνομαι (λαμβάνω)
μπίπρημι: ν & πίπρημι
κατακαίομαι: κατά & καίομαι (καίω / κάω)
πίφορος: πί & φέρω

ΘΕΜΑ 75ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 70, 3-6

α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.

Α’ ΣΤΗΛΗ            Β’ ΣΤΗΛΗ                    Γ’ ΣΤΗΛΗ
λέξεις                   κατάληξη                       παράγωγο επίθετο
νήρ                     -εος                               νδρεος
δμος                   -ιος                                 δημόσιος
νόμος                   -ιμος                               νόμιμος
λλος                    -οος                               λλοος
φίλος                    -ιος                                 φίλιος

β) εξόφληση, υποδούλωση, διάταξη, επιτυχία, πειστικός: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

εξόφλησηφλντων δ ατν κα πρς τ ερ κετν καθεζομνων δι πλθος τς ζημας͵ πως ταξμενοι ποδσιν

υποδούλωση: Κα (ν γρ Πειθας θελοπρξενς τε τν θηναων κα το δμου προειστκει) πγουσιν ατν οτοι ο νδρες ς δκην͵ λγοντες θηναοις τν Κρκυραν καταδουλον.

διάταξη: φλντων δ ατν κα πρς τ ερ κετν καθεζομνων δι πλθος τς ζημας͵ πως ταξμενοι ποδσιν

επιτυχία: (τγχανε γρ κα βουλς ν)

πειστικός: Πειθας (τγχανε γρ κα βουλς ν) πεθει στε τ νμ χρσασθαι

ΘΕΜΑ 267ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 76-77.

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                       Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. διακομιδήν                                    α) γένεση
2. ρμισάμενοι                                  β) παραγωγή
3. νες                                               γ) διακόσμηση
4. κόσμος                                          δ) γέννηση
5. παραγίγνονται                               ε) ορμίσκος
                                                          στ) νεώριο
                                                          ζ) μετακόμιση

1: ζ (διακομιδήν: μετακόμιση)
2: ε (ρμισάμενοι: ορμίσκος)
3: στ (νες: νεώριο)
4: γ (κόσμος: διακόσμηση)
5: α (παραγίγονται: γένεση)

β) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με λέξεις (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής γλώσσας, ομόρριζες των ρημάτων που δίνονται σε παρένθεση.

Οι Κερκυραίοι μαζί με τους Αθηναίους ετοιμάζονται να παραταχθούν σε ναυμαχία κατά των Πελοποννησίων (τάσσομαι).

Στην Αρχαία Αθήνα οι εννέα άρχοντες κληρώνονταν ανάμεσα στους πλούσιους (ρχω).

Η υπερβολική εκπομπή καυσαερίων από τα αυτοκίνητα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα (κπέμπω)

Στη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι νίκησαν τους Πέρσες. (μάχομαι).

Δεν ήταν συνεπής στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του προς τους γονείς του (πληρ).

ΘΕΜΑ 78ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 70, 3-6. 
νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα με πρώτο ή δεύτερο συνθετικό τη λέξη νόμος και να σχηματίσετε με καθένα από αυτά μια σύντομη φράση.

παράνομος: Το παράλιο οίκημα κρίθηκε παράνομο και κατεδαφίστηκε.

νομοθεσία: Η νομοθεσία σχετικά με το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους είναι εξαιρετικά αυστηρή.

νομομάθεια: Ο νεαρός αυτός δικηγόρος είναι περιβόητος για τη νομομάθειά του.

νομότυπος: Οι διευθύνοντες βρήκαν ένα νομότυπο τρόπο να καταμερίσουν την ευθύνη της καταστροφής μεταξύ θυτών και θυμάτων.
νομοτέλεια: Τα δυσάρεστα γεγονότα που σημειώνονται στην περιοχή μας, φέρουν τη σφραγίδα της ιστορικής νομοτέλειας.

ΘΕΜΑ 204ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 75, 1-4. 
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης µε την αντώνυµή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄                                  Β΄
1. ατιος                         α) νίστηµι
2. χθρός                        β) κεν
3. σος                            γ) καιν
4. καθίζω                       δ) νισος
5. πληρ                        ε) φίλος
                                      στ) ναντίος
                                      ζ) ναίτιος

1: ζ (ατιος ≠ ναίτιος)
2: ε (χθρός ≠ φίλος)
3: δ (σος ≠ νισος)
4: α (καθίζω ≠ νίστηµι)
5: β (πληρ ≠ κεν)

β) πιθανός, ελλιπής, ποµπός, κατάληψη, προσποίηση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας µε τις λέξεις του κειµένου µε τις οποίες έχουν ετυµολογική συγγένεια.

πιθανός: ξµβασν τε πρασσε κα πεθει στε ξυγχωρσαι λλλοις δκα µν νδρας τος ατιωττους κρναι͵ ο οκτι µειναν /  Κα µν τατα πρξας µελλεν ποπλεσεσθαι· ο δ το δµου προστται πεθουσιν ατν πντε µν νας τν ατο σφσι καταλιπεν

ελλιπής: ο δ το δµου προστται πεθουσιν ατν πντε µν νας τν ατο σφσι καταλιπεν

πομπός: ∆εσαντες δ κενοι µ ς τς θνας ποπεµφθσι καθζουσιν ς τ τν ∆ιοσκρων ερν
κατάληψη: τ τε πλα ατν κ τν οκιν λαβε κα ατν τινς ος πτυχον͵ ε µ Νικστρατος κλυσε͵ διφθειραν ν.

προσποίηση: τος δ’ λλους οκεν σπονδς πρς λλλους ποιησαµνους κα πρς θηναους

ΘΕΜΑ 207ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 75, 1-4. 
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης µε την οµόρριζή της στη Β΄στήλη (δύο λέξεις της Β΄στήλης περισσεύουν):

Α΄ ΣΤΗΛΗ                                        Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. πιγιγνοµένη                                 α) διάλειµµα
2. σπονδάς                                        β) ανάστηµα
3. καταλιπεν                                     γ) σύγκριση
4. νίστη                                           δ) κατάληψη
5. κρναι                                            ε) περίλυπος
                                                          στ) γένος
                                                          ζ) οµοσπονδία

1: στ (πιγιγνοµένη: γένος)
2: ζ (σπονδάς: ομοσπονδία)
3: α (καταλιπεν: διάλειμμα)
4: β (νίστη: ανάστημα)
5: γ (κρναι: σύγκριση)

β) Να συµπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων µε λέξεις (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής γλώσσας, οµόρριζες των ρηµάτων που δίνονται σε παρένθεση.

Κέρασε όλους τους φίλους για την επιτυχία στις εξετάσεις. (πιτυγχάνω).

Παρά την επιχειρηµατολογία του, τελικά δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικός, γι’ αυτό και η πρότασή του απορρίφθηκε (πείθω. )

Η σύλληψη του δράστη προκάλεσε ανακούφιση στους κατοίκους της περιοχής, όπου γίνονταν οι κλοπές (λαµβάνω).

Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές περιπτώσεις διαφθοράς στη δηµόσια ζωή της χώρας (διαφθείρω).

∆εν ήταν συνεπής στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του προς τους γονείς του (πληρ). 
ΘΕΜΑ 402ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 81,1-3

α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄ στήλη (δύο στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν):

Α΄ΣΤΗΛΗ                               Β΄ΣΤΗΛΗ
1. ποκτείνω                           α) απομακρύνομαι
2. ποκομίζομαι                      β) φονεύω
3. οχομαι                                γ) τάχα, δήθεν
4. τάχος                                   δ) αποικίζω
5. κελεύω                                 ε) έχω φύγει
                                                στ) ταχύτητα
                                                ζ) διατάζω

1: β (ποκτείνω = φονεύω)
2: α (ποκομίζομαι = απομακρύνομαι)
3: ε (οχομαι = έχω φύγει)
4: στ (τάχος = ταχύτητα)
5: ζ (κελεύω = διατάζω)

β) συγκομιδή, διάπλους, αγωγή, όραση, κατανάλωση: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

συγκομιδή: Ο μν ον Πελοποννσιοι τς νυκτς εθς κατ τχος κομζοντο π΄ οκου παρ τν γν·

διάπλους: κα περενεγκντες τν Λευκαδων σθμν τς νας͵ πως μ περιπλοντες φθσιν͵ ποκομζονται

αγωγή: Κερκυραοι δ ασθμενοι τς τε ττικς νας προσπλεοσας
τς τε τν πολεμων οχομνας͵ λαβντες τος τε Μεσσηνους ς τν πλιν γαγον πρτερον ξω ντας

όραση: Ο δ πολλο τν κετν͵ σοι οκ πεσθησαν͵ ς ἑώρων τ
γιγνμενα͵ διφθειρον ατο ν τ ερ λλλους

κατανάλωση: κα κ τν δνδρων τινς πγχοντο͵ ο δ’ ς καστοι δναντο νηλοντο.

ΘΕΜΑ 120ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 71-72.

α) πράγµατα, χοντες, κατέλαβον, δµος, γοράν: Να γράψετε από µία οµόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεµία από τις παραπάνω λέξεις του κειµένου.

πράγματα: διαπραγμάτευση, άπρακτος
χοντες: κατοχή
κατέλαβον: παραλαβή
δµος: απόδημος
γοράν: αγοραστής

β) δρυµα, δρυσις, οκήτωρ, οκηµα, οκησις,: Να κατατάξετε τις παραπάνω οµόρριζες προς τους ρηµατικούς τύπους δρύθη και κουν λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα µε το τι σηµαίνει η καθεµία.

ενέργεια ή κατάσταση    πρόσωπο που ενεργεί     αποτέλεσµα ενέργειας
δρυσις                           οκήτωρ                         δρυµα
οκησις                                                                  οκηµα

ΘΕΜΑ 258ο: Θουκυδίδου στορίαι, 3, 76-77

α) κόσμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα ομόρριζα με τη λέξη κόσμος.

υπόκοσμος
διακοσμητής
διακοσμητικός
υπερκόσμιος
άκοσμος

β) απόσταση, άρχων, ηπειρωτικός, παρασκευαστήριο, υπόλοιπο: Να σχηματίστε από μία πρόταση στη νέα ελληνική γλώσσα με καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

απόσταση: Οι μαραθωνοδρόμοι καλύπτουν τρέχοντας μια απόσταση περίπου 42 χιλιομέτρων.

άρχων: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο ανώτατος άρχοντας του τόπου.

ηπειρωτικός: Η Αρκαδία είναι νομός της ηπειρωτικής Ελλάδας.

παρασκευαστήριο: Ο ειδικά εξοπλισμένος χώρος για την παρασκευή προϊόντων ονομάζεται παρασκευαστήριο.

υπόλοιπο: Το υπόλοιπο του τραπεζικού σας λογαριασμού είναι μηδενικό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου