Κωνσταντίνος Καβάφης «Ο Δεκέμβρης του 1903»

Jaroslaw Grudzinski

Κωνσταντίνος Καβάφης «Ο Δεκέμβρης του 1903»

Ο Δεκέμβρης του 1903

Κι’ αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω -

αν δεν μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτια·

όμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στην ψυχή μου,

ο ήχος της φωνής σου που κρατώ μες στο μυαλό μου,

η μέραις του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου,

ταις λέξεις και ταις φράσεις μου πλάττουν και χρωματίζουν

εις όποιο θέμα κι’ αν περνώ, όποιαν ιδέα κι’ αν λέγω.

Παρόλο που ο ποιητής δεν μπορεί να μιλήσει σε κανέναν για τον έρωτά του, αφού το συναίσθημά του αυτό θα γίνει δεκτό με επίκριση, και παρά το γεγονός πως δεν μπορεί να εμπιστευτεί σε κανέναν την τρυφερότητα που αισθάνεται για τον αγαπημένο του, ωστόσο ο έρωτας που τον κατέχει βρίσκει έμμεσα το φανέρωμά του χρωματίζοντας κάθε του σκέψη και λόγο.

Ο ποιητής γνωρίζει πως δεν μπορεί στην πραγματικότητα να εκφράσει με την ελευθερία που θα ήθελε την ένταση της αγάπης που αισθάνεται, μα αυτό δεν εμποδίζει τα ερωτικά του συναισθήματα να κυριαρχούν πλήρως την καθημερινότητά του. Το πρόσωπο του αγαπημένου του κι ο ήχος της φωνής του, που τα διατηρεί ακέραια στην ψυχή και τη σκέψη του· οι μέρες του Σεπτέμβρη που τις πέρασαν μαζί κι επανέρχονται πλέον -μήνες μετά- ως ερωτική ανάμνηση στα όνειρά του, χρωματίζουν και επηρεάζουν τις λέξεις και τις φράσεις του ποιητή για όποιο θέμα κι αν μιλά, όποια ιδέα κι αν εκφράζει.

Ο έρωτάς του παραμένει ένα προσωπικό και ανέκφραστο βίωμα, αλλά αυτό δεν στερεί διόλου την έντασή του. Ο ποιητής είναι πλήρως παραδομένος στο συναίσθημά του και φροντίζει να φανερώσει όλη του την τρυφερότητα σε αυτό το υπέροχα εξομολογητικό ποίημα, με τον άγνωστο αποδέκτη.

Η απόκρυψη που χαρακτηρίζει την εξύμνηση του έρωτα από τον Καβάφη, οφείλεται στην ιδιαιτερότητα του ερωτικού του πάθους, αλλά αυτό δεν μειώνει την αλήθεια ή την αξία των συναισθημάτων του. Αν ο ποιητής δεν μπορεί ανοιχτά να μιλήσει για τα μαλλιά, τα χείλη ή τα μάτια του αγαπημένου του, εντούτοις η σκέψη του είναι απόλυτα κυριευμένη από τον έρωτά του. Ο ποιητής αφήνεται στη δραστική επίδραση του έρωτα και κάθε του σκέψη, φράση ή ιδέα επηρεάζεται από τα συναισθήματά του, επιτρέποντας έτσι στον έρωτα να αγγίξει και να διαμορφώσει τον ποιητικό του λόγο.