Έκθεση Α΄ Λυκείου: Επιπτώσεις αναλφαβητισμού

Naxart studio

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Επιπτώσεις αναλφαβητισμού

Τα αναλφάβητα άτομα αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες τόσο σε καθημερινές δραστηριότητες (κατανόηση εγγράφων, λογαριασμών, πινακίδων κ.ά.) και στην επαγγελματική τους ζωή, όσο και στις σχέσεις τους με το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Αρχικά, το άτομο απομακρύνεται από τους γύρω του και αποξενώνεται, καθώς νιώθει μειονεκτικά. Στη συνέχεια, νιώθει αδύναμο όσον αφορά στην ενημέρωσή του, αλλά και εξαρτημένο από τους γύρω του, αφού χρειάζεται μονίμως τη βοήθειά τους και συχνά γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Επιπλέον, το άτομο έχει σαφώς λιγότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από κάποιον μορφωμένο και έτσι αυτομάτως εντάσσεται σε μια «κατώτερη» κοινωνική ομάδα.

Επιπρόσθετα, όσον αφορά στον πνευματικό τομέα, σίγουρα το αναλφάβητο άτομο γνωρίζει λιγότερα, άρα σκέφτεται διαφορετικά και έχει περιορισμένη αντίληψη του κόσμου. Η κοινωνία για τον αναλφάβητο παύει να είναι δημοκρατική, αφού ο ίδιος δεν μπορεί να ενημερωθεί, να γνωρίσει τα πολιτικά προγράμματα και άρα να επιλέξει ορθά ή να αντιδράσει στην οποιαδήποτε πολιτική απόφαση. Τέλος, δεν έχει σαφή αντίληψη των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ενώ δυσχεραίνεται και η ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο.

Εξάλλου, το πρόβλημα της σχολικής διαρροής και κατά συνέπεια του αναλφαβητισμού αποκτά ιδιαίτερη σημασία, επειδή επηρεάζει αρνητικά περισσότερο τους φτωχούς μαθητές που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και τους εμποδίζει να εξελιχθούν κοινωνικά. Όμως, η μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης δυσχεραίνει ακόμη και την ενσωμάτωση των ατόμων στην αγορά εργασίας. Αποτέλεσμα είναι η ελλιπής αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου, γεγονός που συσχετίζεται με την οικονομική δυσπραγία των κοινωνιών. Επιπλέον, ο αναλφαβητισμός οδηγεί στην περιθωριοποίηση και κατά συνέπεια στον κοινωνικό αποκλεισμό και είναι μια ένδειξη καταπάτησης των βασικών δικαιωμάτων του ατόμου, ενώ συνάμα θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι το πρόβλημα του αναλφαβητισμού είναι μεγάλο, τόσο σε έκταση όσο και σε βάθος, επειδή αποτελεί τροχοπέδη στην πρόοδο ενός λαού σε οικογενειακό, επαγγελματικό, οικονομικό και κοινωνικό-πολιτιστικό επίπεδο. Επιβραδύνει την τεχνολογική χειραφέτηση και αναστέλλει την οικονομική ανάπτυξη, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ των αναπτυσσόμενων και αναπτυγμένων χωρών. Καλλιεργεί τον κοινωνικό αποκλεισμό, προάγει την εργασιακή εκμετάλλευση, ενώ δρα θετικά στην αναζωπύρωση του ρατσισμού. Τέλος, δεν ευνοεί σε καμία περίπτωση την πλήρη ανάπτυξη της προσωπικότητας.

Σ. Ρούσσος κ.α.(χ.χ). Έρευνα Παν. Πελοποννήσου. Πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις της σχολικής διαρροής σε τοπικό επίπεδο. Ζητήματα συμμετοχής σε πολιτικούς θεσμούς και ένταξης στην αγορά εργασίας, 20-21. Από το διαδίκτυο. (διασκευή).

δυσπραγία: στενότητα, δυσκολία

τροχοπέδη: φρένο, εμπόδιο

χειραφέτηση: αποδέσμευση, απελευθέρωση

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το κείμενο, ο αναλφαβητισμός έχει αρνητική επίδραση στην άσκηση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων του ατόμου; (60-80 λέξεις)

Ο αναλφαβητισμός έχει αρνητική επίδραση στην άσκηση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων του ατόμου, διότι αποκλείει το άτομο από την ουσιαστική και σε βάθος ενημέρωση. Το αναλφάβητο άτομο δεν μπορεί επί της ουσίας να έχει γνώση των πολιτικών προγραμμάτων και να προχωρά σε ορθές επιλογές ή να αντιδρά, όταν οι επιμέρους πολιτικές αποφάσεις το επηρεάζουν αρνητικά. Επιπροσθέτως, το αναλφάβητο άτομο δεν έχει πλήρη γνώση των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών του δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

Α1. Ποιες επιπτώσεις, σύμφωνα με το κείμενο, έχει ο αναλφαβητισμός στην επαγγελματική ζωή του ατόμου; (60-80 λέξεις)

Ο αναλφαβητισμός έχει εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις στην επαγγελματική ζωή του ατόμου, καθώς ο αναλφάβητος έχει πολύ λιγότερες επαγγελματικές ευκαιρίες σε σχέση με τους ανθρώπους που έχουν ικανή μόρφωση. Η απουσία, άλλωστε, επαγγελματικών ευκαιριών κατατάσσουν το αναλφάβητο άτομο σε μια «κατώτερη» κοινωνική ομάδα, εφόσον η ενσωμάτωσή του στην αγορά εργασίας είναι εξαιρετικά δυσχερής. Προκύπτει, έτσι, μια εκ των πραγμάτων περιθωριοποίηση του αναλφάβητου ατόμου και, άρα, μια μορφή καταπάτησης των βασικών του δικαιωμάτων.

Α1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το κείμενο, ο αναλφαβητισμός δυσκολεύει την οικονομική ανάπτυξη των κοινωνιών; (60-80 λέξεις)

Ο αναλφαβητισμός δυσκολεύει την οικονομική ανάπτυξη των κοινωνιών, διότι καθιστά δυσχερή την πλήρη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού τους, αφού τα αναλφάβητα άτομα δεν μπορούν να ενσωματωθούν εύκολα στην αγορά εργασίας. Επιπροσθέτως, δυσχεραίνει την τεχνολογική απελευθέρωση των κρατών, κυρίως των αναπτυσσόμενων, αφού οι πολίτες τους αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις σχετικές εξελίξεις, διευρύνοντας έτσι την απόστασή τους από τα ανεπτυγμένα κράτη, και εντείνοντας την οικονομική τους δυσπραγία.

Α2. α. Να επισημάνετε δύο από τις διαρθρωτικές λέξεις με τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή στην τρίτη παράγραφο (Εξάλλου... συνοχή) του κειμένου.

- Όμως

- Επιπλέον

Α2. β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

Με το όμως δηλώνεται αντίθεση, ενώ με το επιπλέον δηλώνεται συμπλήρωση σε αυτά που έχουν προηγηθεί.

Α2. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (επαγωγική ή παραγωγική) που ακολουθεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο (Τα αναλφάβητα... ομάδα) του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται είναι παραγωγική, διότι ο συγγραφέας ξεκινά από τις γενικότερες δυσκολίες που συναντά το αναλφάβητο άτομο, στην καθημερινή και επαγγελματική ζωή, καθώς και στις σχέσεις του με το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, και συνεχίζει με πιο ειδικές επισημάνσεις.

Α2.α. Με ποιες διαρθρωτικές λέξεις επιτυγχάνεται η συνοχή ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου και ανάμεσα στην τρίτη και την τέταρτη παράγραφο του κειμένου;

Η συνοχή ανάμεσα στην 1^η και τη 2^η παράγραφο επιτυγχάνεται με τη χρήση του επιρρήματος «επιπρόσθετα».

Η συνοχή ανάμεσα στην 3^η και την 4^η παράγραφο επιτυγχάνεται με τη χρήση του συνδέσμου «λοιπόν»

Α2. β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

Το επιπρόσθετα δηλώνει πως θα δοθούν συμπληρωματικά στοιχεία σε σχέση με όσα έχουν ήδη αναφερθεί, ενώ το λοιπόν δηλώνει πως οδηγούμαστε σε ένα συμπέρασμα.

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: μειονεκτικά, επαγγελματικές ευκαιρίες, αναλφαβητισμός, χάσμα, ανάπτυξη.

Ο αναλφαβητισμός στερεί από το άτομο σημαντικές επαγγελματικές ευκαιρίες, εφόσον δεν του έχει επιτρέψει να αποκτήσει τα αναγκαία εφόδια. Αποτελεί, συνάμα, ένα μείζον συναισθηματικό και ψυχολογικό ζήτημα, καθώς το άτομο αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στους άλλους. Στην πραγματικότητα, άλλωστε, το αναλφάβητο άτομο δεν έχει επιτύχει την ολοκληρωμένη πνευματική του ανάπτυξη και υπάρχει έτσι ένα αξιοσημείωτο χάσμα ανάμεσα στη δική του αντίληψη και στην αντίληψη των άλλων ανθρώπων.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με κάθε αντώνυμο των παρακάτω λέξεων του κειμένου με έντονη γραφή: εξαρτημένο, περιορισμένη, γνωρίσει, σαφή, επιβραδύνει.

- Η επιθυμητή ενημέρωση είναι αυτή που απομένει ανεξάρτητη από κομματικές επιρροές.

- Η καταγγελία αυτή έλαβε ευρύτατες διαστάσεις.

- Ο πρωθυπουργός απάντησε πως αγνοούσε πλήρως τις παρασκηνιακές αυτές δράσεις των στελεχών της κυβέρνησης.

- Οι εξηγήσεις που έδωσε θεωρήθηκαν τελείως ασαφείς και δεν ικανοποίησαν την επιτροπή.

- Πρέπει να επισπευσθεί η ολοκλήρωση του έργου.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με καθεμιά συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση των λέξεων με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: σοβαρές, δυσχεραίνεται, επηρεάζει, συσχετίζεται, πρόοδο.

- Η απερισκεψία της κυβέρνησης είχε σημαντικές επιπτώσεις στο οικονομικό κλίμα.

- Η στάση του δυσκολεύει την πραγματοποίηση του σχεδίου.

- Το στενό του περιβάλλον επέδρασε καταλυτικά στην τελική του επιλογή.

- Οι αρχές συνέδεσαν το πρόσφατο έγκλημα μ’ ένα παλαιότερο.

- Η συνεχής ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης προσφέρει ελπίδες για την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών.

Β2. Να επισημάνετε, στην τρίτη παράγραφο (Εξάλλου.... κοινωνική συνοχή) του κειμένου, τρεις λέξεις ή φράσεις του ειδικού λεξιλογίου.

- σχολικής διαρροής

- ελλιπής αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου

- κοινωνικό αποκλεισμό

Β2. «[Ο αναλφαβητισμός] αναστέλλει την οικονομική ανάπτυξη»:

1. Να αιτιολογήσετε τη χρήση της ενεργητικής σύνταξης από τον συγγραφέα.

Με τη χρήση της ενεργητικής σύνταξης δίνεται έμφαση στο υποκείμενο του ρήματος, δηλαδή στον αναλφαβητισμό.

2. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

«Η οικονομική ανάπτυξη αναστέλλεται από τον αναλφαβητισμό.»

Β2. «Η μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης δυσχεραίνει την επιτυχή ενσωμάτωση των ατόμων στην αγορά εργασίας»:

1. Να αιτιολογήσετε τη χρήση της ενεργητικής σύνταξης από τον συγγραφέα.

Με την ενεργητική σύνταξη δίνεται έμφαση στο υποκείμενο του ρήματος, δηλαδή στη φράση «η μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης».

2. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Η επιτυχής ενσωμάτωση των ατόμων στην αγορά εργασίας δυσχεραίνεται από τη μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.