Έκθεση Β΄ Λυκείου: Το νέο μοντέλο απασχόλησης

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Το νέο μοντέλο απασχόλησης

Σε όλο τον κόσμο και πολύ περισσότερο στην Ευρώπη τα προβλήματα της απασχόλησης βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής των οικονομολόγων, των πολιτικών και των κοινωνικών επιστημόνων και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αποτελεί τη μεγαλύτερη ίσως πρόκληση.

Η πίεση προέρχεται από δύο κυρίως πηγές. Η πρώτη είναι η τεχνολογική εξέλιξη, η οποία με ταχείς ρυθμούς καταργεί πλήθος θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων, από τη βιομηχανία ως τις υπηρεσίες. Πράγματι, πάρα πολλές επιχειρήσεις σε όλο τον πλανήτη εισάγουν νέες, τεχνολογικά προηγμένες μεθόδους παραγωγής και προβαίνουν σε αναδιάρθρωση του προσωπικού τους, περιορίζοντας συνήθως τον αριθμό των εργαζομένων. Η δεύτερη συνίσταται στην ένταση του διεθνούς ανταγωνισμού μετά το άνοιγμα των αγορών και την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου. Κάτω από την πίεση του ανταγωνισμού πολλές πολυεθνικές εταιρίες μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους εκτός Ευρώπης, σε χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, με συνέπεια να πλήττεται η απασχόληση στις παλιές της μητροπόλεις.

Αξιολογώντας, λοιπόν, την επίδραση των παραπάνω παραγόντων πολλοί επιστήμονες οδηγήθηκαν σε άκρως ανησυχητικά συμπεράσματα για το μέλλον της εργασίας στην προηγμένη Δύση. Ερευνητές και συγγραφείς, όπως ο Αμερικανός ερευνητής Τζέρεμι Ρίφκιν, περιγράφουν με μελανά χρώματα τις προοπτικές της απασχόλησης, καθώς θεωρούν ότι οι δημιουργούμενες θέσεις εργασίας, κυρίως στον χώρο των νέων τεχνολογιών, είναι πολύ λίγες σε σχέση μ’ εκείνες που χάνονται εξαιτίας της εισβολής των τεχνολογικών εφαρμογών στην παραγωγή και στις υπηρεσίες. Θέτουν επίσης ένα γενικότερο ζήτημα αναζήτησης εναλλακτικών μορφών απασχόλησης, ενώ μερικοί από αυτούς προφητεύουν ακόμα και «το τέλος της εργασίας».

Ωστόσο, άλλοι μελετητές αντιτάσσουν ότι μεσοπρόθεσμα θα προκύψουν νέες μορφές απασχόλησης. Μάλιστα οι επιτελείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατείνονται ότι από την επικοινωνία και από το άνοιγμα των συνόρων και των αγορών θα δημιουργηθούν ευκαιρίες για απασχόληση των Ευρωπαίων πολιτών σε περισσότερες από μια χώρες και ότι η κινητικότητα των απασχολουμένων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα θα λάβει άλλες διαστάσεις.

Ακόμη κι αν κάποιος δεν συμμερίζεται τις απαισιόδοξες προοπτικές, είναι βέβαιο πως οι συνθήκες απασχόλησης μεταβάλλονται διεθνώς και πως οι παγιωμένες συνήθειες αλλάζουν ταχέως. Η σταθερότητα στην απασχόληση, το μοντέλο που ήθελε τον εργαζόμενο να μπαίνει σε μια επιχείρηση στα νεανικά του χρόνια και να συνταξιοδοτείται από αυτήν, είναι μάλλον παρελθόν. Όλες οι μελέτες θεωρούν ότι βαδίζουμε προς ένα νέο μοντέλο, στο οποίο ο κάθε εργαζόμενος είναι πολύ πιθανό να αλλάζει απασχόληση τέσσερις ως πέντε φορές κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Αναμφίβολα, τούτο συνιστά τεράστια κοινωνική μεταβολή, δημιουργεί νέες απαιτήσεις και διαμορφώνει πρωτόγνωρες συνθήκες. Πρωτίστως, όμως, απαιτεί συνεχές πρόγραμμα επανεκπαίδευσης και επανακατάρτισης και, βέβαια, υψηλού επιπέδου παιδεία. Τέλος, ο εργαζόμενος θα πρέπει να διαθέτει ικανότητα ταχείας προσαρμογής στα νέα δεδομένα και συνεχή εγρήγορση.

Α. Καρακούσης, εφ. Η Καθημερινή 11.5.1997 (διασκευή)

ΘΕΜΑΤΑ

A. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 70 – 90 λέξεις.

Το θέμα της απασχόλησης και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αποτελούν καίρια ζητήματα προβληματισμού σε όλο τον κόσμο και ιδίως στην Ευρώπη, διότι τόσο η τεχνολογική εξέλιξη, που επιφέρει την κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας, όσο και ο διεθνής ανταγωνισμός που εξωθεί τις πολυεθνικές εταιρείες να αναζητούν εργατικό δυναμικό χαμηλού κόστους σε χώρες εκτός Ευρώπης, δημιουργούν ένα κλίμα έντονης πίεσης. Πολλοί επιστήμονες εκφράζουν την ανησυχία τους, αφού οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στο χώρο της τεχνολογίας είναι λιγότερες από αυτές που χάνονται. Κάποιοι, ωστόσο, επισημαίνουν πως το άνοιγμα των συνόρων θα επιτρέπει την απασχόληση και σε άλλες χώρες. Είναι, πάντως, σαφές πως η σταθερότητα στην εργασία αποτελεί πια παρελθόν και πως κάθε εργαζόμενος θα αλλάζει αρκετές φορές αντικείμενο εργασίας, γεγονός που σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρχει μέριμνα για τη συνεχή επανεκπαίδευση των εργαζομένων.

Β1. Ποιοι λόγοι, κατά τον αρθρογράφο, οδήγησαν αρκετούς επιστήμονες σε ανησυχητικές προβλέψεις για το μέλλον της εργασίας στις χώρες της Δύσης; (60-80 λέξεις)

Οι λόγοι που οδήγησαν τους επιστήμονες σε ανησυχητικές προβλέψεις για το μέλλον της εργασίας στις χώρες της Δύσης είναι κυρίως δύο. Ο πρώτος αφορά την τεχνολογική εξέλιξη, η οποία έχει επιφέρει την κατάργηση πλήθους θέσεων εργασίας σε κάθε πιθανό τομέα δραστηριότητας, μιας και πολλές επιχειρήσεις αξιοποιούν τις νέες, τεχνολογικά προηγμένες μεθόδους παραγωγής, εξοικονομώντας κατ’ αυτό τον τρόπο θέσεις εργασίας. Ενώ, ο δεύτερος αφορά την ενίσχυση του διεθνούς ανταγωνισμού ύστερα από το άνοιγμα των αγορών και την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, που οδηγεί πολλές πολυεθνικές εταιρείες να μεταφέρουν τις μονάδες παραγωγής τους σε χώρες εκτός Ευρώπης, όπου το εργατικό κόστος είναι πολύ χαμηλό.

Β1. Με ποια επιχειρήματα τεκμηριώνει ο αρθρογράφος την άποψη ότι οι συνθήκες απασχόλησης μεταβάλλονται διεθνώς και οι παγιωμένες συνήθειες αλλάζουν ταχέως; (60-80 λέξεις)

Ο αρθρογράφος προκειμένου να τεκμηριώσει την άποψη ότι οι συνθήκες απασχόλησης μεταβάλλονται διεθνώς επισημαίνει πρωτίστως το γεγονός ότι η έννοια της εργασιακής σταθερότητας αποτελεί πλέον παρελθόν. Ειδικότερα, τονίζει πως όλες οι σχετικές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι κοινωνίες προχωρούν προς ένα νέο εργασιακό μοντέλο, στο πλαίσιο του οποίου κάθε εργαζόμενος είναι πιθανό να αλλάζει απασχόληση τέσσερις έως πέντε φορές κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Μια μεταβολή σημαντικότατης σημασίας που θέτει θέμα δημιουργίας ενός προγράμματος συνεχούς επανεκπαίδευσης και επανακατάρτισης των εργαζομένων, καθώς και παροχής σε αυτούς παιδείας υψηλού επιπέδου, προκειμένου να είναι σε θέση αντεπεξέρθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Β2. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (επαγωγική ή παραγωγική) που ακολουθεί ο αρθρογράφος στην τρίτη παράγραφο (Αξιολογώντας… εργασίας») του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται στην τρίτη παράγραφο είναι παραγωγική, διότι από την γενικότερη διατύπωση πως πολλοί επιστήμονες έχουν οδηγηθεί σε άκρως ανησυχητικά συμπεράσματα για το μέλλον της εργασίας, ο γράφων προχωρά σε πιο εξειδικευμένες αναφορές οι οποίες αποσαφηνίζουν επί της ουσίας ποια είναι τα ανησυχητικά συμπεράσματα των επιστημόνων.

Β2. Να γράψετε από έναν πλαγιότιτλο για την τρίτη (Αξιολογώντας …εργασίας») και την τέταρτη παράγραφο (Ωστόσο… διαστάσεις) του κειμένου.

- Οι ανησυχητικές προοπτικές για το μέλλον της εργασίας στην προηγμένη Δύση.

- Το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων μορφών απασχόλησης και η διεύρυνση του φαινομένου της κινητικότητας των απασχολούμενων.

Γ1. «πίεση του ανταγωνισμού», «εισβολής των τεχνολογικών εφαρμογών»

Χρησιμοποιώντας τις παραπάνω φράσεις, να δημιουργήσετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων.

Η εισβολή των τεχνολογικών εφαρμογών στους διάφορους τομείς εργασίας έχει επιφέρει δραστικές αλλαγές, καθώς έχει οδηγήσει σ’ έναν δίχως προηγούμενο εκσυγχρονισμό τόσο του τρόπου παραγωγής όσο και της παροχής υπηρεσιών. Άμεσα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών είναι αφενός η σημαντική μείωση του υπάρχοντος προσωπικού και αφετέρου η ενίσχυση της πίεσης του ανταγωνισμού στους ανθρώπους που τώρα εισέρχονται στην αγορά εργασίας και επιθυμούν να αποκατασταθούν επαγγελματικά.

Γ1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με έντονη γραφή: πρόκληση, τεχνολογική εξέλιξη, θέσεων εργασίας, ανταγωνισμού, απαιτήσεις. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό, το γένος, το πρόσωπο κ.λπ.).

Η πρόκληση για κάθε νέο άτομο που θέλει να ενταχθεί στη σύγχρονη ανταγωνιστική αγορά εργασίας είναι να μπορεί να παρακολουθεί στενά τις ποικίλες εξελίξεις που επιφέρει η τεχνολογική εξέλιξη. Η άριστη εξοικείωση, μάλιστα, με τις διάφορες πτυχές της σύγχρονης τεχνολογίας συνιστά βασική απαίτηση σ’ ένα ευρύ αριθμό θέσεων εργασίας, εφόσον στα περισσότερα πλέον επαγγέλματα η αξιοποίηση τεχνολογικών μέσων αποτελεί αναπόφευκτη αναγκαιότητα.  

Γ2.α. «Η πρώτη [πηγή πίεσης] είναι η τεχνολογική εξέλιξη, η οποία με ταχείς ρυθμούς καταργεί πλήθος θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων».

Στην παραπάνω περίοδο να εντοπίσετε την ονοματική αναφορική πρόταση και να γράψετε αν είναι προσδιοριστική ή παραθετική/προσθετική.

Η ονοματική αναφορική πρόταση είναι η ακόλουθη: «η οποία με ταχείς ρυθμούς καταργεί πλήθος θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων».

Η πρόταση είναι προσθετική.

Γ2.β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

Η αναφορική πρόταση χαρακτηρίζεται προσθετική, διότι δεν αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζει, και επιπλέον χωρίζεται από αυτόν με κόμμα.

Γ2.α. «Ερευνητές και συγγραφείς […] περιγράφουν με μελανά χρώματα τις προοπτικές της απασχόλησης».

Να αιτιολογήσετε την επιλογή της ενεργητικής σύνταξης στην παραπάνω πρόταση από τον αρθρογράφο.

Η ενεργητική σύνταξη επιλέγεται προκειμένου να δοθεί έμφαση στο υποκείμενο του ρήματος (ερευνητές και συγγραφείς).

Γ2.β. Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

- Οι προοπτικές απασχόλησης περιγράφονται με μελανά χρώματα από ερευνητές και συγγραφείς.