Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Ναρκωτικά – Αλκοόλ (Το φαινόμενο των εξαρτήσεων)

Tom Mc Nemar

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Ναρκωτικά – Αλκοόλ (Το φαινόμενο των εξαρτήσεων)

Ναρκωτικό: τοξική ουσία με φυσική ή χημική προέλευση, που προκαλεί κατάσταση νάρκης και τάση για ύπνο ή και το αντίθετο, διέγερση, αίσθημα ευφορίας και ευεξίας, επιφέροντας ταυτόχρονα εξασθένηση, διαστροφή ή και πλήρη αδράνεια των φυσιολογικών λειτουργιών του κεντρικού νευρικού συστήματος και προκαλώντας στους χρήστες εθισμό, σωματική εξάρτηση και στερητικό σύνδρομο.

Οι ναρκωτικές ουσίες ανάλογα με την προέλευση και τη δράση τους ταξινομούνται σε κατηγορίες, όπως ενδεικτικά είναι οι ακόλουθες: α) Αλκαλοειδή του οπίου (μορφίνη, ηρωίνη κ.λπ.) που προκαλούν ελάττωση της αισθητικότητας, ύπνο και, σε μεγάλες δόσεις, απώλεια της συνείδησης. β) Κανναβινοειδείς ουσίες, που περιέχονται στα διάφορα μέρη του φυτού της ινδικής κάνναβης (χασίς ή μαριχουάνα) και προκαλούν μέθη, ευφορία και παραισθήσεις. γ) L.S.D., που είναι το διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος και παρασκευάζεται συνθετικά. Αυτό προκαλεί συμπτώματα ανάλογα με της σχιζοφρένειας (αστάθεια κινήσεων, ελάττωση της ικανότητας συγκέντρωσης, απώλεια ή μετατόπιση της αίσθησης του χρόνου, τάση για γέλιο ή κατάσταση τρόμου, ακουστικές και οπτικές παραισθήσεις κ.ά.).

Τα ναρκωτικά σε μικρές δόσεις (θεραπευτικές) έχουν αναλγητική και υπνωτική ενέργεια, με αποτέλεσμα να ανακουφίζουν από τους ισχυρούς πόνους (πόνους καρκίνου). Σε μεγάλες δόσεις όμως (τοξικές) προκαλούν κώμα και πολλές φορές οδηγούν στο θάνατο. Ακόμα η συχνή χρήση τους προκαλεί εθισμό και τοξικομανία.

Αλκοολισμός: χρόνια ψυχολογική ή/και σωματική εξάρτηση από το αλκοόλ, η οποία χαρακτηρίζεται από ανάγκη του ασθενούς για υπερβολική και τακτική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και έχει συχνά ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ικανότητας του ατόμου να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές και επαγγελματικές του υποχρεώσεις.

Κάθε χρόνο, 7.000-8.000 άτομα πεθαίνουν στην Ευρώπη από υπερβολική δόση ναρκωτικών. Η χρήση των ουσιών αυτών εξακολουθεί να συνιστά σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία στην Ευρώπη. Παράλληλα, το πρόβλημα των ναρκωτικών αλλάζει μορφή, καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν πλέον τη χρήση διεγερτικών ναρκωτικών, όπως η κοκαΐνη, ενώ νέες ουσίες κάνουν την εμφάνισή τους στην ευρωπαϊκή αγορά.

Οι βλάβες που προκαλεί η κατανάλωση αλκοόλ αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου ότι πάνω από το 7% των προβλημάτων υγείας και των πρόωρων θανάτων οφείλονται σ’ αυτές. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, ασθενειών του ήπατος και καρκίνων, ενώ η συχνή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση.

Επίσης, το αλκοόλ, σε οποιαδήποτε ποσότητα, μπορεί να είναι επικίνδυνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως και κατά την οδήγηση. Οι νέοι κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τις άμεσες συνέπειες της μέθης, όπως τα ατυχήματα και η βία, ενώ οι θάνατοι που οφείλονται στο αλκοόλ αντιπροσωπεύουν το 25% περίπου όλων των θανάτων των νέων ανδρών ηλικίας 15 έως 29 ετών.

[Ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει συμπεριφορές εξάρτησης όχι μόνο με ουσίες. Σχέσεις εξάρτησης μπορεί να είναι και οι σχέσεις με άλλους ανθρώπους, με μέλη της οικογένειας, με τη δουλειά, με το υπερβολικό φαγητό, με τα τυχερά παιχνίδια, με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση ενός ατόμου προς ένα αντικείμενο ή άλλο άτομο. Ο εξαρτημένος δημιουργεί/επικεντρώνει τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του.

Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ανθρώπου, κατά την οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης της ουσίας. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα του ανθρώπου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα όταν σταματήσει τη χρήση (το ονομαζόμενο στερητικό σύνδρομο). Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί.]

Πιθανά αίτια εξώθησης στη χρήση ναρκωτικών και στον αλκοολισμό

Οι λόγοι για τους οποίους ένα άτομο στρέφεται στη χρήση ναρκωτικών ουσιών ή στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ποικίλουν κατά περίπτωση και σχετίζονται με τα προσωπικά βιώματα και τις συγκεκριμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε άτομο. Γενικότερα, ωστόσο, μπορούμε να καταγράψουμε ορισμένες συνήθεις αιτίες που κρύβονται πίσω από μια τέτοια μορφή εξάρτησης:

- Οικονομικά και επαγγελματικά προβλήματα. Η συναισθηματική ένταση που προκαλείται στο άτομο από τυχόν οικονομικές δυσκολίες, από την εργασιακή πίεση ή ακόμη και από την αδυναμία να αποκατασταθεί επαγγελματικά, το εξωθούν στην αναζήτηση ενός τρόπου εκτόνωσης του άγχους του. Παρά το γεγονός ότι αρκετοί είναι εκείνοι οι άνθρωποι που έχουν το ψυχικό σθένος να διαχειριστούν ανάλογα προβλήματα χωρίς τη βοήθεια χημικών ή άλλων ουσιών, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται πως υπάρχουν κι εκείνοι που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους το έντονο στρες και καταφεύγουν σε επιζήμιες για τους ίδιους επιλογές, όπως είναι το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά. Συχνά, μάλιστα, ξεκινούν με τη σκέψη πως είναι κάτι το προσωρινό και πως έχουν τη δυνατότητα να το ελέγξουν, χωρίς να κατανοούν το πόσο εθιστικές είναι αυτές οι ουσίες.

- Οικογενειακά προβλήματα. Οι εντάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας, που συχνά βρίσκονται σε συνάρτηση με τις οικονομικές και επαγγελματικές δυσκολίες, ασκούν ιδιαίτερη πίεση τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά. Μια προβληματική ενδοοικογενειακή κατάσταση που επιφέρει διαρκείς προστριβές μπορεί να εξωθήσει στο αλκοόλ ή και στα ναρκωτικά είτε κάποιον από τους γονείς, που ψάχνει μια διέξοδο από μια κατάσταση που τη θεωρεί μη αντιμετωπίσιμη, είτε και κάποιο παιδί, ιδίως αν αυτό βρίσκεται στην ευάλωτη εφηβική ηλικία, οπότε έχει να διαχειριστεί παράλληλα πολλούς ακόμη παράγοντες πίεσης και άγχους.

- Διάθεση πειραματισμού και στρεβλά πρότυπα. Οι νέοι, τόσο στην εφηβική ηλικία όσο και στα χρόνια της πρώτης νεότητας, τείνουν να αναζητούν διαρκώς καινούριους τρόπους διασκέδασης και πολλές φορές, χωρίς καν να λαμβάνουν υπόψη τους τις πιθανές συνέπειες, επιδιώκουν να βιώνουν ολοένα διαφορετικές εμπειρίες. Το αλκοόλ είναι μια συνήθης επιλογή σ’ αυτή την ηλικία, όπως -ατυχώς- και οι ναρκωτικές ουσίες, τις οποίες και προμηθεύονται τις περισσότερες φορές από φίλους που έχουν ήδη δοκιμάσει.

Οι φίλοι, μεγαλύτερης συνήθως ηλικίας, ο κοινωνικός περίγυρος, αλλά και η κινηματογραφική παρουσίαση του αλκοόλ και των ναρκωτικών, λειτουργούν αρκετές φορές ως πηγές αρνητικών προτύπων για τους νέους, που δεν έχουν ακόμη ιδιαίτερα αυξημένη την αίσθηση της προφύλαξης του εαυτού τους από δυνητικά ολέθριες επιλογές. Υπό την επίδραση της νεανικής αφέλειας και δίχως ουσιαστικό προβληματισμό για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, οι νέοι δρουν παρορμητικά και λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους το πώς τους αντιμετωπίζουν οι φίλοι τους από το τι είναι καλύτερο για τον εαυτό τους.

- Αίσθημα κορεσμού και ανία. Οι σύγχρονες κοινωνίες με τις ποικίλες ελευθερίες που παρέχουν στους νέους ανθρώπους και με το πλήθος των εμπειριών διασκέδασης που τους προσφέρουν, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη προφύλαξη τους από τις ευθύνες της πραγματικής ζωής, έχουν δημιουργήσει στις νέες γενιές ένα τεχνητό αίσθημα ευδαιμονίας και ανευθυνότητας. Οι νέοι των ημερών μας έχουν από πολύ νωρίς κουραστεί με τους συμβατικούς τρόπους διασκέδασης και αναζητούν συνεχώς κάτι το διαφορετικό που θα τους «γλιτώσει» από το αίσθημα ανίας που τους καταπιέζει. Μη έχοντας την αίσθηση πως οφείλουν σύντομα να αναλάβουν πλήρη ευθύνη για τον εαυτό τους, θεωρούν πως η μόνη τους υποχρέωση είναι να βρίσκουν διαρκώς νέους τρόπους για να μπορούν να διασκεδάζουν με όλο και μεγαλύτερη ένταση.

- Συστηματική προώθηση ναρκωτικών. Το εμπόριο ναρκωτικών ουσιών αποφέρει στους διακινητές τεράστια οικονομικά κέρδη κι αυτό αποτελεί ισχυρότατο κίνητρο για τη διαρκή προώθησή τους. Νεαρά άτομα, που φροντίζουν να αποκτήσουν έναν ευρύτατο κύκλο γνωριμιών και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των νέων φίλων τους, λειτουργούν επί της ουσίας ως προωθητές των ναρκωτικών. Με την πρόφαση πως οι ίδιοι αγαπούν τη διασκέδαση και γι’ αυτό κάνουν περιστασιακή χρήση ουσιών, όπως είναι για παράδειγμα η κοκαΐνη, εξωραΐζουν τη δράση των ουσιών αυτών και υπόσχονται στους φίλους τους διασκέδαση πέρα από κάθε όριο. Έτσι, τη στιγμή που κάποιος νέος νομίζει πως απλώς ακολουθεί την προτροπή ενός φίλου και πως δοκιμάζει κάτι που θα του χαρίσει ανώδυνα έντονες στιγμές ευφορίας, στην πραγματικότητα έχει παρασυρθεί δόλια σε μια δαπανηρή συνήθεια που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του.  

- Αίσθημα μοναξιάς και απουσία ουσιαστικών σχέσεων. Ένας σημαντικός παράγοντας ψυχολογικής πίεσης στην εποχή μας είναι το βαθύ αίσθημα μοναξιάς που ταλανίζει τους ανθρώπους. Η επικράτηση υλιστικών προτύπων και η διαρκής επιδίωξη του χρήματος και των υλικών αγαθών έχει υπονομεύσει δραστικά την ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, αφού πέρα από την ανταγωνιστική διάθεση για το ποιος θα φανεί πιο επιτυχημένος, έχουν ενταθεί και τα συναισθήματα φθόνου και καχυποψίας. Οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη στους άλλους, δυσκολεύονται να αισθανθούν πως υπάρχει πραγματική ειλικρίνεια στις προθέσεις των άλλων και τείνουν να απομονώνονται, διατηρώντας επιφανειακές μόνο κοινωνικές σχέσεις. Πρόκειται, προφανώς, για μια εξέλιξη ιδιαίτερα επιζήμια, αφού οι άνθρωποι έχουν πραγματική ανάγκη τις φιλικές σχέσεις. Έτσι, εφόσον δεν καλύπτεται αυτή η ουσιώδης ψυχική ανάγκη, πολλοί άνθρωποι αναζητούν υποκατάστατα στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά, προκειμένου να κατευνάσουν τα συνεχή αισθήματα μελαγχολίας, κατάθλιψης και μοναξιάς.

- Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πέρα από τις εξωτερικές πιέσεις που δέχεται το άτομο, πολλές φορές η εξάρτηση προκύπτει λόγω της αδυναμίας του να διαχειριστεί την εξαιρετικά άσχημη εικόνα που έχει για τον ίδιο του τον εαυτό. Μη έχοντας εκτίμηση για την προσωπική του αξία και τις δυνατότητές του, το άτομο στρέφεται στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις συνεχείς αρνητικές σκέψεις και τα άσχημα συναισθήματά του που πηγάζουν από την αδιάκοπη τάση του να μειώνει τον εαυτό του.

Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι, μεταξύ άλλων:

Η ανοχή ως προς τη χρήση ουσιών

Η διαθεσιμότητα των ουσιών

Ο κοινωνικός αποκλεισμός

Η αποξένωση

Η έλλειψη υποστηρικτικών κοινωνικών δομών

Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής

Η πίεση, το άγχος

Η έλλειψη ευκαιριών επαγγελματικής απασχόλησης

Η παρέα με χρήστες ουσιών

Το χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον

Η χρήση και κατάχρηση ουσιών από τους γονείς

Η έλλειψη συναισθηματικών δεσμών στην οικογένεια

Η βία, η παραμέληση, οι υπέρμετρες οικογενειακές συγκρούσεις

Η αναποτελεσματική επίβλεψη από τους γονείς

Οι υπέρμετρες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες

Ο ψυχικός πόνος

Η μοναξιά

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση

Η έλλειψη ορίων

Η αβεβαιότητα ως προς αξίες, στόχους, προτεραιότητες

Η έλλειψη δεξιοτήτων ζωής (λήψης αποφάσεων, αυτοελέγχου, υπευθυνότητας, αντίστασης, διεκδίκησης κ.α.)

Η έλλειψη επικοινωνίας

Η αδυναμία διαχείρισης έντονων συναισθημάτων και ματαιώσεων

Η ασυγκράτητη παρορμητικότητα

Η ανία, η πλήξη

Η αναζήτηση διαρκούς ευτυχίας και ευχαρίστησης

Η αρχική χρήση ουσιών κατά την προεφηβεία

Η σχολική αποτυχία σε σταθερή βάση

Η πρόωρη αντικοινωνική συμπεριφορά

Συνέπειες του φαινομένου

Μορφές εξάρτησης, όπως είναι η τοξικομανία και ο αλκοολισμός, έχουν πολλαπλές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων επηρεάζοντας κάθε πιθανό τομέα της καθημερινής τους δράσης.

- Κύρια επίπτωση των εξαρτήσεων από χημικές ή άλλες ουσίες είναι η υπονόμευση της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας του ατόμου. Η επίδραση στην υγεία είτε προκύπτει σταδιακά είτε με ταχύτερους ρυθμούς, είναι πάντως βέβαιη και συντριπτική. Ενώ, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πως πολλές φορές το εξαρτημένο άτομο οδηγείται ακόμη και στο θάνατο, ακριβώς εξαιτίας της εξάρτησής του, είτε κατά τρόπο άμεσο, όπως είναι η λήψη υπερβολικής δόσης ή η σταδιακή κατάρρευση των σωματικών λειτουργιών είτε κατά τρόπο έμμεσο, όπως είναι η πρόκληση κάποιου φονικού ατυχήματος υπό την επήρεια μέθης.

- Η εξάρτηση επηρεάζει σημαντικά τη δυνατότητα του ατόμου να αντεπεξέρχεται στις καθημερινές του υποχρεώσεις, αλλά και στις κοινωνικές του συναναστροφές. Ως αποτέλεσμα αυτής της αυξανόμενης δυσκολίας να λειτουργήσει κατά τρόπο φυσιολογικό είτε εμφανίζει μειωμένη απόδοση στην επαγγελματική του δραστηριότητα είτε αδυνατεί πλήρως να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, οπότε και απομακρύνεται από τον εργασιακό του χώρο.

Ιδιαίτερη, συνάμα, είναι και η επίδραση στις σχέσεις του εξαρτημένου ατόμου με τα μέλη της οικογένειάς του και τους φίλους του. Η εξάρτηση ασκεί έντονη πίεση στις σημαντικές αυτές κοινωνικές σχέσεις, εξωθώντας τες πολλές φορές στα άκρα, εφόσον όλος ο κοινωνικός περίγυρος του εξαρτημένου ατόμου εξαναγκάζεται να υποστεί τις αναποτελεσματικές, κάποτε και βίαιες, συμπεριφορές του.

- Η εξάρτηση συνδέεται ακόμη και με την εγκληματική δράση ή την παρασιτική επιβίωση του ατόμου, εφόσον προκειμένου να εξασφαλίσει τα απαραίτητα χρήματα για την αγορά της όποιας ουσίας είτε αναγκάζεται να δανείζεται χρήματα, αν δεν έχει κάποια επαγγελματική απασχόληση, είτε ακόμη και να προβεί σε κλοπές.

Καθώς η εξάρτηση του ατόμου εντείνεται και οι επιπτώσεις της στη σωματική και ψυχική του υγεία καθίστανται ολοένα και πιο εμφανείς προκύπτει και η σταδιακή απομόνωσή του από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Το άτομο περιθωριοποιείται τόσο με δική του θέληση, αφού δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τις διαπροσωπικές επαφές, όσο και από τη μεριά των άλλων ανθρώπων που τείνουν να αντιμετωπίζουν τα εξαρτημένα άτομα ως ανεπιθύμητα. Πολλές φορές, μάλιστα, οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί απέναντι στα εξαρτημένα άτομα, διότι τα θεωρούν εν δυνάμει επικίνδυνα.

- Τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην πρόληψη των μολύνσεων από τον ιό HIV, που οφείλονται στη χρήση ναρκωτικών. Ωστόσο, ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες σε όλη την Ευρώπη εξακολουθούν να παρουσιάζουν δυσανάλογα ποσοστά μόλυνσης από τον ιό. Η χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών παραμένει η κυριότερη αιτία μετάδοσης λοιμώξεων και άλλων ασθενειών που μεταδίδονται με το αίμα, όπως το AIDS, η ηπατίτιδα Β και C και η φυματίωση. Οι εκτιμήσεις του αριθμού των ατόμων που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών δείχνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες που εκτίθενται στον κίνδυνο μόλυνσης.

Αντιμετώπιση του φαινομένου

Τα ναρκωτικά είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται κατά πρώτο λόγο σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, αλλά τα οποία συνιστούν παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίζεται σε διακρατικό πλαίσιο. Σε ό,τι αφορά, για παράδειγμα, τόσο τα ίδια τα ναρκωτικά όσο και τις πρόδρομες χημικές ουσίες, οι οποίες μπορούν να εκτραπούν και να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή παράνομων ναρκωτικών, τα κράτη οφείλουν να συνεργάζονται, ώστε να είναι εφικτός ο έλεγχος της διακίνησής τους και, φυσικά, η έγκαιρη παρέμβαση για την κατάσχεσή τους.

- Σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της εξάρτησης είναι η συστηματική και άρτια ενημέρωση των νέων ανθρώπων, ώστε να γνωρίζουν από νωρίς τις επιζήμιες συνέπειες μιας τέτοιας συμπεριφοράς.

- Η πρόληψη ξεκινάει πρώτα από τους ίδιους τους γονείς. Αφορά το κατά πόσο ο κάθε γονιός φροντίζει τον εαυτό του, τις δικές του ανάγκες και σχέσεις, την προσωπική του εξέλιξη. Ο γονιός είναι πρότυπο και έμπνευση ζωής για το παιδί.

Η ικανοποίηση που αντλούν οι γονείς από τη ζωή τους, από τις σχέσεις τους, τη δουλειά τους είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που τους δίνει δύναμη να μεγαλώσουν παιδιά αυτόνομα, με αυτοπεποίθηση και εκτίμηση για τον εαυτό τους.

Δεν είναι καθόλου εύκολο να είναι κάποιος γονιός. Λέγεται ότι είναι τέχνη. Είναι ένας ρόλος που απαιτεί συναίσθημα, γνώση, ενέργεια, χιούμορ, υπομονή, κατανόηση, θετική διάθεση. Ο γονιός έχει να διαμορφώσει ένα κλίμα στην οικογένεια, μέσα στο οποίο το παιδί θα μάθει να αγαπάει, να σέβεται, να συνεργάζεται, να κρίνει, να χάνει, να επιλέγει, να ψάχνει, να επικοινωνεί. Παράλληλα, πασχίζει να συνδυάσει την ανάγκη του παιδιού για προστασία με τη δυνατότητα παροχής ευκαιριών προς το παιδί που θα του επιτρέψουν να ενηλικιωθεί.

- Η Πολιτεία έχει πολύπτυχο και καίριο ρόλο να επιτελέσει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση του φαινομένου, διοργανώνοντας την έγκαιρη ενημέρωση των νέων, προσφέροντας τις κατάλληλες δομές για τη θετική ενασχόληση των νέων με τον αθλητισμό και τις τέχνες, προκειμένου να διοχετεύουν την ενέργειά τους σε επωφελείς δραστηριότητες, αλλά και φροντίζοντας ώστε να υπάρχουν πλήρως οργανωμένα και στελεχωμένα κέντρα απεξάρτησης για εκείνους τους ανθρώπους που παρασύρονται σε κάποια μορφή εξάρτησης.

Επιπλέον, η Πολιτεία οφείλει να φροντίζει για την ομαλή επανένταξη των εξαρτημένων ατόμων στο κοινωνικό σύνολο, διασφαλίζοντάς τους τόσο τη δυνατότητα να εργαστούν, όσο και το να έχουν παράλληλη ψυχολογική και συμβουλευτική στήριξη στη συνεχιζόμενη προσπάθειά τους να αποφύγουν την επιστροφή στις συμπεριφορές εξάρτησης.

- Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η διαδικασία της απεξάρτησης είναι απαιτητική, καθώς το άτομο καλείται όχι μόνο να αποτοξινωθεί σωματικά από τις ναρκωτικές ουσίες ή το αλκοόλ, αλλά και να υιοθετήσει νέους τρόπους διαχείρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτων του, ώστε να μην επανέλθει στην πρότερη συμπεριφορά του.

Είναι, επομένως, απολύτως σημαντικό να διερευνηθεί σε κάθε περίπτωση ποιοι υπήρξαν οι λόγοι που ώθησαν το άτομο στη χρήση, προκειμένου να επιλυθούν τα επιμέρους αυτά προβλήματα ή τουλάχιστον ώστε να δοθεί στο άτομο η κατάλληλη καθοδήγηση για το πώς να τα διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά. Αν τα προβλήματα παραμείνουν ανεπίλυτα ή το άτομο δεν μάθει πώς να τα αντιμετωπίζει, είναι πιθανό να αισθανθεί εκ νέου ισχυρή την ανάγκη να επιστρέψει στη χρήση ναρκωτικών ή στην κατανάλωση αλκοόλ.   

ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων)

Το ΚΕΘΕΑ είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας. Βρίσκεται δίπλα στους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους από την ίδρυση της ΙΘΑΚΗΣ, της πρώτης ελληνικής Θεραπευτικής Κοινότητας, το 1983. Όλες οι υπηρεσίες του παρέχονται δωρεάν και χωρίς λίστες αναμονής: στο δρόμο, στα σωφρονιστικά καταστήματα, σε μονάδες σε όλη την Ελλάδα. Το KEΘΕΑ απευθύνεται επίσης σε όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα με άλλες μορφές εξάρτησης, όπως το αλκοόλ, ο τζόγος και το διαδίκτυο.

Τα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ αντιμετωπίζουν ολοκληρωμένα την εξάρτηση και τα προβλήματα που τη συνοδεύουν, παρέχοντας συμβουλευτική και θεραπεία απεξάρτησης, υποστήριξη της οικογένειας, φροντίδα για θέματα υγείας και νομικές εκκρεμότητες, εκπαίδευση και κατάρτιση, επανένταξη στην κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δεν χορηγούνται υποκατάστατα ή φάρμακα. Στόχος είναι η πλήρης και σταθερή αποχή από τις ουσίες και η ισότιμη επανένταξη του ατόμου στην κοινωνία.

Το ΚΕΘΕΑ εφαρμόζει επίσης προγράμματα πρόληψης και αγωγής υγείας σε εκπαιδευτικές κοινότητες όλων των βαθμίδων, ομάδες υψηλού κινδύνου για χρήση ουσιών και τις τοπικές κοινωνίες. Αποτελεί δραστήριο οργανισμό εκπαίδευσης και έρευνας στον τομέα των εξαρτήσεων με προγράμματα και δραστηριότητες που αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση του φαινομένου, στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης και στη διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειές τους.