Πηγές της ποιητικής έμπνευσης του Καβάφη
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στην ποίησή του αποτυπώνει τις προσωπικές του ανησυχίες και σκέψεις, τις εμπειρίες του αλλά και τα ερωτικά του οράματα. Μέσα στους στίχους του, δηλαδή, βρίσκουμε τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ο ποιητής αντιμετώπιζε τη ζωή, το πέρασμα του χρόνου, τη φθορά, το θάνατο, την ιστορία αλλά και τον έρωτα. Όλα αυτά τα θέματα ο ποιητής τα διαπραγματεύτηκε είτε με βάση τα προσωπικά του βιώματα είτε αναβιώνοντας τη ζωή ιστορικών προσώπων. Η ποίηση του Καβάφη μοιάζει να προκύπτει μέσα από το συγκεκριμένο και όχι αποκλειστικά από τη φαντασία του, καθώς για να μπορέσει ο ποιητής να φτάσει στην ποιητική δημιουργία ξεκινά συνήθως είτε από κάτι που ο ίδιος έχει ζήσει και γνωρίζει καλά είτε από ένα ιστορικό γεγονός ή πρόσωπο.
Ένα σαφές παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο ο ποιητής συνέθετε, βρίσκουμε στο ποίημα «Καισαρίων», όπου ο Καβάφης μας επιτρέπει να εισχωρήσουμε στο εργαστήριο του και να ακολουθήσουμε από κοντά τη γένεση ενός ποιήματος. Ο ποιητής για να περάσει το χρόνο του αλλά και για να λύσει μια απορία του σχετικά με μια ημερομηνία, διαβάζει μια συλλογή επιγραφών. Στη συλλογή αυτή μια ασήμαντη μνεία του ονόματος του Καισαρίωνα, δίνει στον ποιητή το ερέθισμα να φανταστεί τη μορφή του νεαρού γιου της Κλεοπάτρας. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στην ιστορία πολλές πληροφορίες για τον Καισαρίωνα δίνει στον ποιητή το ελεύθερο να φανταστεί τον νεαρό, όπως ακριβώς ήθελε. Η δημιουργία του ποιήματος αυτού βασίζεται βέβαια στην φαντασία του ποιητή αλλά στηρίζεται σ’ ένα συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο που η ζωή του είχε μια δεδομένη πορεία. Για το λόγο αυτό ο ποιητής πλάθει στο μυαλό του ελεύθερα τον Καισαρίωνα ως προς τη μορφή του, του αποδίδει όμως συναισθήματα θλίψης για να είναι συνεπής απέναντι στη σκληρή μοίρα που του αναλογούσε.
Για τον Καβάφη η ποίηση αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής του και συχνά μας δίνει την εντύπωση ότι κάθε τι στη ζωή του λειτουργεί για να υπηρετήσει την τέχνη του. Οι εμπειρίες της ζωής του, οι σκέψεις του, τα συναισθήματά του, ακόμη και οι ερωτικές του αναπολήσεις αποτελούν το ιδιαίτερο υλικό της ποιητικής του δημιουργίας. Για το λόγο αυτό όταν διαβάζουμε στο ποίημα «Ιθάκη» τις παροτρύνσεις του ποιητή για μια ζωή γεμάτη εμπειρίες και γνώσεις, δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε ότι για τον ίδιο τον ποιητή όσα έζησε και όσα έμαθε αποτέλεσαν τελικά την πηγή της έμπνευσής του και τα στοιχεία που τον βοήθησαν να συνθέσει τα ποιήματά του. Μεγάλο κομμάτι επίσης της έμπνευσης του ποιητή προέρχεται από τα αναγνώσματά του. Στο ποίημα αυτό μας προτρέπει να μάθουμε και να μάθουμε, ένδειξη της εκτίμησης που είχε ο ποιητής στις γνώσεις και τη μελέτη. Ο ίδιος, άλλωστε, αντλεί πολλές φορές την ποιητική του έμπνευση από έργα άλλων λογοτεχνών, συνήθως ιστορικών, και δε διστάζει να μας παραθέσει και αποσπάσματα από το έργο που τον ενέπνευσε.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στην ποίησή του αποτυπώνει τις προσωπικές του ανησυχίες και σκέψεις, τις εμπειρίες του αλλά και τα ερωτικά του οράματα. Μέσα στους στίχους του, δηλαδή, βρίσκουμε τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ο ποιητής αντιμετώπιζε τη ζωή, το πέρασμα του χρόνου, τη φθορά, το θάνατο, την ιστορία αλλά και τον έρωτα. Όλα αυτά τα θέματα ο ποιητής τα διαπραγματεύτηκε είτε με βάση τα προσωπικά του βιώματα είτε αναβιώνοντας τη ζωή ιστορικών προσώπων. Η ποίηση του Καβάφη μοιάζει να προκύπτει μέσα από το συγκεκριμένο και όχι αποκλειστικά από τη φαντασία του, καθώς για να μπορέσει ο ποιητής να φτάσει στην ποιητική δημιουργία ξεκινά συνήθως είτε από κάτι που ο ίδιος έχει ζήσει και γνωρίζει καλά είτε από ένα ιστορικό γεγονός ή πρόσωπο.
Ένα σαφές παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο ο ποιητής συνέθετε, βρίσκουμε στο ποίημα «Καισαρίων», όπου ο Καβάφης μας επιτρέπει να εισχωρήσουμε στο εργαστήριο του και να ακολουθήσουμε από κοντά τη γένεση ενός ποιήματος. Ο ποιητής για να περάσει το χρόνο του αλλά και για να λύσει μια απορία του σχετικά με μια ημερομηνία, διαβάζει μια συλλογή επιγραφών. Στη συλλογή αυτή μια ασήμαντη μνεία του ονόματος του Καισαρίωνα, δίνει στον ποιητή το ερέθισμα να φανταστεί τη μορφή του νεαρού γιου της Κλεοπάτρας. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στην ιστορία πολλές πληροφορίες για τον Καισαρίωνα δίνει στον ποιητή το ελεύθερο να φανταστεί τον νεαρό, όπως ακριβώς ήθελε. Η δημιουργία του ποιήματος αυτού βασίζεται βέβαια στην φαντασία του ποιητή αλλά στηρίζεται σ’ ένα συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο που η ζωή του είχε μια δεδομένη πορεία. Για το λόγο αυτό ο ποιητής πλάθει στο μυαλό του ελεύθερα τον Καισαρίωνα ως προς τη μορφή του, του αποδίδει όμως συναισθήματα θλίψης για να είναι συνεπής απέναντι στη σκληρή μοίρα που του αναλογούσε.
Για τον Καβάφη η ποίηση αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής του και συχνά μας δίνει την εντύπωση ότι κάθε τι στη ζωή του λειτουργεί για να υπηρετήσει την τέχνη του. Οι εμπειρίες της ζωής του, οι σκέψεις του, τα συναισθήματά του, ακόμη και οι ερωτικές του αναπολήσεις αποτελούν το ιδιαίτερο υλικό της ποιητικής του δημιουργίας. Για το λόγο αυτό όταν διαβάζουμε στο ποίημα «Ιθάκη» τις παροτρύνσεις του ποιητή για μια ζωή γεμάτη εμπειρίες και γνώσεις, δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε ότι για τον ίδιο τον ποιητή όσα έζησε και όσα έμαθε αποτέλεσαν τελικά την πηγή της έμπνευσής του και τα στοιχεία που τον βοήθησαν να συνθέσει τα ποιήματά του. Μεγάλο κομμάτι επίσης της έμπνευσης του ποιητή προέρχεται από τα αναγνώσματά του. Στο ποίημα αυτό μας προτρέπει να μάθουμε και να μάθουμε, ένδειξη της εκτίμησης που είχε ο ποιητής στις γνώσεις και τη μελέτη. Ο ίδιος, άλλωστε, αντλεί πολλές φορές την ποιητική του έμπνευση από έργα άλλων λογοτεχνών, συνήθως ιστορικών, και δε διστάζει να μας παραθέσει και αποσπάσματα από το έργο που τον ενέπνευσε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου