Jerry Kirk
Γεώργιος Βιζυηνός «Το αμάρτημα της μητρός μου»
Με ποιες τεχνικές ο συγγραφέας επιτυγχάνει τη σύντμηση του πραγματικού χρόνου της διάρκειας των γεγονότων;
[Δύο κυρίως είναι οι τεχνικές σύντμησης του πραγματικού χρόνου, η παράλειψη, που συνίσταται στην υπερπήδηση γεγονότων που δεν θεωρούνται σημαντικά για την εξέλιξη της υπόθεσης και η επιτάχυνση, με την οποία τα γεγονότα περιγράφονται περιληπτικά. (Βλ. Βελουδής, Γ., ό.π., σ. 143 και Έκφραση-Έκθεση Α΄ Λυκείου, σ. 285). ]
Στα αφηγηματικά έργα και ιδίως σε αυτά που καλύπτουν μεγάλα χρονικά διαστήματα (Το αμάρτημα της μητρός μου καλύπτει γεγονότα 27 χρόνων) είναι αδύνατο να δοθούν από τον αφηγητή όλα τα γεγονότα που συνέβησαν στη χρονική περίοδο που καλύπτει η αφήγηση, γι’ αυτό και ο αφηγητής είτε παραλείπει εντελώς κάποια γεγονότα είτε μας δίνει περιληπτικά κάποια άλλα.
Παρόλο που δεν γνωρίζουμε ακριβώς τα χρονικά όρια των γεγονότων της δεύτερης ενότητας, είναι εντούτοις σαφές ότι ο αφηγητής προχωρά σε αρκετά σημεία σε συντμήσεις του πραγματικού χρόνου. [Ο θάνατος της Αννιώς έγινε σίγουρα μετά το 1854, χρονιά που πέθανε ο πατέρας, και ο συγγραφέας έφυγε από τη Βιζύη για την Πόλη το 1860, επομένως τα γεγονότα από το θάνατο της Αννιώς μέχρι την πρώτη υιοθεσία, τοποθετούνται σε αυτό το χρονικό πλαίσιο.]
Οι αναφορές του αφηγητή που υποδεικνύουν την περιληπτική απόδοση κάποιων χρονικών διαστημάτων είναι οι ακόλουθες:
«Καὶ ἐχρειάσθη καιρός, ἐχρειάσθησαν αἱ νουθεσίαι καὶ ἐπιπλήξεις τῆς ἐκκλησίας, ὅπως συνέλθῃ εἰς ἐαυτὴν καὶ ἐνθυμηθῇ τὰ ἐπιζῶντα τέκνα της, καὶ ἀναλάβῃ τὰ οἰκιακά της καθήκοντα.» Μετά το θάνατο της Αννιώς η μητέρας περνά ένα διάστημα θρήνου, κατά το οποίο επεμβαίνει ο ιερέας της ενορίας για να την αναγκάσει να επιστρέψει στη φροντίδα των παιδιών της. Η περίοδος αυτή του θρήνου δίνεται περιληπτικά.
«Ἐπὶ πολὺ χρόνον μᾶς διέτρεφε διὰ τοῦ ἱδρῶτος τοῦ προσώπου της.» Η μητέρα αναλαμβάνει τις οικονομικές υποχρεώσεις της οικογένειας και δεν αφήνει τα αγόρια της να τη βοηθήσουν μέχρι να τελειώσουν το σχολείο. Ό,τι σχετίζεται με την εργασία της μητέρας δίνεται περιληπτικά, καθώς δεν κρίνεται απαραίτητο αφηγηματικά να δοθούν πολλές λεπτομέρειες.
Τα σημαντικότερα γεγονότα αυτής της ενότητας είναι οι υιοθεσίες των δύο κοριτσιών, για τις οποίες ο αφηγητής κρίνει σημαντικό να μας δώσει λεπτομέρειες για τον τρόπο που έγιναν, ιδίως για την πρώτη όπου μας παρουσιάζει αναλυτικά όλο το εθιμοτυπικό. Η πορεία όμως της ανατροφής τους δεν έχει για τον αφηγητή ιδιαίτερη σημασία, πολύ περισσότερο διότι ο αφηγητής απουσιάζει εκείνο το διάστημα και δε γνωρίζει λεπτομέρειες. Χαρακτηριστικός άλλωστε είναι ο τρόπος με τον οποίο μας δίνει ο αφηγητής την πορεία του πρώτου κοριτσιού: «Ἐγὼ ἔλειπον μακράν, πολὺ μακράν, καὶ ἐπὶ πολλὰ ἔτη ἠγνόουν τὶ συνέβαινεν εἰς τὸν οἶκον μας. Πρὶν δὲ κατορθώσω νὰ ἐπιστρέψω, τὸ ξένον κοράσιον ηὐξήθη, ἀνετράφη, ἐπροικίσθη καὶ ὑπανδρεύθη, ὡς ἐὰν ἦτον ἀληθῶς μέλος της οἰκογενείας μας.» Με τέσσερα ρήματα καλύπτει όλη την πορεία του κοριτσιού μέχρι το γάμο της, παρέχοντάς μας ένα εντυπωσιακό δείγμα περιληπτικής αφηγηματικής απόδοσης, αλλά και υποδεικνύοντας ότι κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων ο ίδιος απουσίαζε.
Στα πλαίσια της επιτάχυνσης της αφήγησης, εντάσσεται και η παράλειψη καθώς ο αφηγητής κάθε φορά που μας δίνει περιληπτικά τα γεγονότα μιας χρονικής περιόδου ταυτόχρονα παραλείπει αρκετά γεγονότα που είτε τα θεωρεί ασήμαντα είτε, όπως συμβαίνει στο συγκεκριμένο διήγημα, δεν ήταν εκεί όταν συνέβησαν και άρα δεν τα γνωρίζει και ο ίδιος. «Ἐγὼ ἔλειπον μακράν, πολὺ μακράν, καὶ ἐπὶ πολλὰ ἔτη ἠγνόουν τὶ συνέβαινεν εἰς τὸν οἶκον μας.» Ο αφηγητής για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απουσιάζει από τη Βιζύη, μιας και ακολουθεί μια μακρά περίοδο σπουδών σε μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα. Το διάστημα της απουσίας του συμβαίνουν πολλά γεγονότα που ο ίδιος τα αγνοεί, γι’ αυτό και μας δίνει απλώς με συντομία τη βασική πορεία που ακολούθησε η ζωή της οικογένειάς τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου