Βάλια Ανδρινοπούλου
Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 2η
῏Ην γάρ ποτε χρόνος: Ποια είναι η λειτουργία της φράσης στη δομή του λόγου;
[Η φράση, τυπική αρχή παραμυθιού, αποτελεί μέρος του σκηνικού. Τα καθαυτό μυθολογικά στοιχεία αποτελούν εξωτερική διακόσμηση που περιβάλλει την εξήγηση του Πρωταγόρα για τη δημιουργία του ζωικού βασιλείου και του ανθρώπου.]
[Η φράση αυτή είναι ο συνήθης τρόπος με τον οποίο αρχίζουν οι μύθοι. Οι σοφιστές, όπως είναι γνωστό χρησιμοποιούσαν τους μύθους για τις ανάγκες της διδασκαλίας τους. Έτσι τα μυθολογικά στοιχεία αποτελούν κάτι σαν εξωτερική διακόσμηση που πλαισιώνει την εξήγηση του Πρωταγόρα για τη δημιουργία του ζωικού βασιλείου και του ανθρώπου. Ο συγκεκριμένος μύθος αποτελεί μάλλον δημιούργημα του σοφιστή και πιθανώς περιλαμβανόταν στο έργο του "Περὶ τῆς ἐν ἀρχῇ καταστὰσεως" που δεν έχει διασωθεί.]
῏Ην γάρ ποτε χρόνος: Ο Πρωταγόρας ξεκινά τη διήγησή του με μια τυπική φράση εισαγωγής ενός παραμυθιού. Ήταν κάποτε μια εποχή, λέει ο σοφιστής, μεταθέτοντας το χρόνο της αφήγησης σε κάποια χρονική στιγμή του παρελθόντος, που δεν μπορεί επί της ουσίας να προσδιοριστεί. Ο Πρωταγόρας σκοπεύει να μιλήσει για τη δημιουργία του ανθρώπινου είδους και για τις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης κοινωνιών, με σκοπό να αναδείξει την αξία που έχουν η δικαιοσύνη και η αιδώς για την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων.
Ο σοφιστής δεν μπορεί στην πραγματικότητα να γνωρίζει πώς συντελέστηκε η δημιουργία του ανθρώπου, ούτε ποια ήταν ακριβώς η πορεία που ακολούθησε το ανθρώπινο είδος στις πρώτες του απόπειρες να επιβιώσει απέναντι στους κινδύνους της φύσης. Εντούτοις, αποδίδει τη γένεση των ανθρώπων στους θεούς, θέτοντας έτσι το μυθικό πλαίσιο της αφήγησής του, και εικάζει με σχετική ασφάλεια τις αρχικές δυσκολίες που προέκυψαν μέχρι να αντιληφθούν οι άνθρωποι τις αναγκαίες συμβάσεις, ώστε να μπορέσουν να συνυπάρξουν.
Ο Πρωταγόρας, επομένως, έχει υπόψη του κάποια βασικά στάδια που λογικά θα ακολούθησε το ανθρώπινο γένος μέχρι να φτάσει στη δημιουργία συγκροτημένων κοινωνιών, αλλά δεν μπορεί να γνωρίζει πότε ή πώς έγινε η αρχή, ούτε πόσος χρόνος χρειάστηκε. Για το λόγο αυτό, αποδίδει στους θεούς τα σημεία εκείνα που αδυνατεί να εξηγήσει, όπως είναι για παράδειγμα η δημιουργία των ανθρώπων, φτιάχνοντας έναν πρωτότυπο μύθο και παρουσιάζει κατόπιν τις σκέψεις του σχετικά με τις δυσκολίες που προέκυψαν στις πρώτες δοκιμές οργανωμένης συμβίωσης και τις επιτακτικές ανάγκες που ώθησαν τελικά τους ανθρώπους στην υιοθέτηση των χαρακτηριστικών εκείνων που αντιστοιχούν στην πολιτική αρετή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου