"Ο Κρητικός" Γενικές Ερωτήσεις: Να εντοπίσετε τους χρόνους, τα διάφορα χρονικά επίπεδα της αφήγησης, τις αναδρομές και τις προλήψεις.

Andrew Judd

Διονύσιος Σολωμός "Ο Κρητικός" 

Να εντοπίσετε τους χρόνους, τα διάφορα χρονικά επίπεδα της αφήγησης, τις αναδρομές και τις προλήψεις.

Η διήγηση των περιπετειών του Κρητικού γίνεται από τον ίδιο τον ήρωα, όταν όλα έχουν τελειώσει κι εκείνος βρίσκεται επαίτης σε κάποια απροσδιόριστη πόλη και τραγουδά τις περιπέτειές του στους περαστικούς.

Έχοντας, επομένως, υπόψη ότι όλες αυτές οι περιπέτειες ανήκουν στο παρελθόν του ήρωα, μπορούμε να διακρίνουμε 4 χρονικά επίπεδα στην αφήγηση:

1. Το πρώτο χρονικό επίπεδο εμπεριέχει το ναυάγιο και τις δοκιμασίες του ήρωα.

2. Το δεύτερο χρονικό επίπεδο περιλαμβάνει «την προϊστορία του ήρωα στην Κρήτη», από τα αμέριμνα παιδικά του χρόνια, έως του δύσκολους αγώνες ενάντια στους Τούρκους και το χαμό της οικογένειάς του.

3. Το τρίτο χρονικό επίπεδο είναι η ζωή του Κρητικού μετά το πέρας όλων των περιπετειών του, όπου επαίτης πλέον έχει βιώσει την πλήρη μεταστροφή του χαρακτήρα του, αλλά βασανίζεται ακόμη με τις εφιαλτικές μνήμες του ναυαγίου.

4. Το τέταρτο χρονικό επίπεδο είναι «ο οραματισμός της Έσχατης Κρίσης», στα πλαίσια του οποίου ο ήρωας αναζητά την αγαπημένη του.

Τα γεγονότα επομένως της ιστορίας διαδραματίζονται στα τέσσερα αυτά χρονικά επίπεδα, τα οποία διαπλέκονται μεταξύ τους με τις αναδρομές και τις προλήψεις που γίνονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης.

Ο ήρωας-αφηγητής ξεκινά την αφήγησή του in medias res, με τα γεγονότα του ναυαγίου και προχωρά τη διήγησή του προς την κορύφωση της ιστορίας που είναι η αποτυχία του να διασώσει την κόρη.

Μια πρώτη παρέκκλιση από τα γεγονότα της αφήγησης έχουμε με τον όρκο του ήρωα, που μας επαναφέρει στην τωρινή του κατάσταση, κατά την οποία ως επαίτης-ραψωδός αφηγείται την ιστορία του. Ο όρκος αυτός που λειτουργεί ως στοιχείο πρόληψης μας φέρνει στο παρόν του ήρωα και μάλιστα μας αποκαλύπτει πως η κόρη έχει πεθάνει.

Οι στίχοι που ακολουθούν και τίθενται σε παρενθέσεις μας οδηγούν στο απώτερο μέλλον, στον οραματισμό της Έσχατης Κρίσης και αποτελούν μια ακόμη πρόληψη.

Κατόπιν η αφήγηση επιστρέφει στις περιπέτειες του ήρωα καθώς παλεύει με τα κύματα, συνεχίζει γραμμικά με την εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης και στους στίχους 31-36 της 4^ης ενότητας έχουμε μια αναδρομική αφήγηση σχετικά με την τύχη της οικογένειας του ήρωα στην Κρήτη.

Στην επόμενη ενότητα (5^η) από τον 7^ο στίχο ο ήρωας με μια προληπτική αφήγηση περνά εκ νέου στην τωρινή του κατάσταση, όπου ως επαίτης απλώνει το χέρι στους διαβάτες ψωμοζητώντας και όταν αποκοιμιέται βασανίζεται με εφιάλτες. Η πρόληψη σταματά στον 14^ο στίχο και με τον 15^ο στίχο ο ήρωας επιστρέφει στα γεγονότα του ναυαγίου. Στην προσπάθειά του να εξηγήσει πόσο πιο δυνατό αισθάνεται το χέρι του, που δέχτηκε το δάκρυ της Φεγγαροντυμένης, κάνει μια σύγκριση με το παρελθόν, δημιουργώντας έτσι μια σύντομη αναδρομή στο ηρωικό του παρελθόν στην Κρήτη στους στίχους 17-20.

Μια τελευταία αναδρομή γίνεται στα πλαίσια της εμπειρίας του γλυκύτατου ήχου, όπου ο ήρωας θέλοντας να παρουσιάσει πόσο υπέροχος ήταν αυτός ο ήχος, επιστρέφει σε ευδαιμονικές μνήμες από την Κρήτη στους στίχους 35 έως 42 της 5^ης ενότητας.