Έκθεση Α΄ Λυκείου: Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Michael Tompsett

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Κείμενο 1

Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Σύμφωνα με την UNESCO περίπου 250 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν διαθέτουν ούτε βασικές ικανότητες ανάγνωσης, ούτε στοιχειώδεις δεξιότητες στα μαθηματικά.

Η κρίση στην εκπαίδευση αφήνει πίσω της μια κληρονομιά αναλφαβητισμού, η οποία είναι περισσότερο διαδεδομένη από ό,τι είχε εκτιμηθεί, αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του, το 2013-2014, ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός του ΟΗΕ. Από τα 250 εκατομμύρια ανεκπαίδευτα σε όλο τον κόσμο παιδιά, μόλις τα 130 εκατομμύρια ολοκλήρωσαν τα τέσσερα πρώτα σχολικά έτη, ενώ τα υπόλοιπα φοίτησαν για μικρότερο χρονικό διάστημα ή και καθόλου, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής της UNESCO Νέας Υόρκης. Περίπου 175 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας από 15 έως και 24 ετών δεν μπορούν να διαβάσουν ολόκληρη ή μέρος μιας πρότασης. Το ένα τρίτο του ποσοστού αυτού είναι γυναίκες από τη Νότια και Δυτική Ασία. Πιο ανησυχητικό είναι το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε χώρες της Αφρικής, γιατί, παρόλο που στην πλειονότητά τους τελειώνουν το δημοτικό, δεν έχουν μάθει τα βασικά στην ανάγνωση και τα μαθηματικά.

Στο ένα τρίτο των χωρών που αναλύθηκαν, με βάση την έκθεση, λιγότερο από τα τρία τέταρτα των καθηγητών εκπαιδεύονται σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα. Η Γενική Διευθύντρια της UNESCO δήλωσε: «Οι εκπαιδευτικοί έχουν το μέλλον αυτής της γενιάς στα χέρια τους. Χρειάζεται να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να εργαστούμε σκληρά, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για δωρεάν και ποιοτική εκπαίδευση [...] «Θα πρέπει να γίνει εφικτό, μετά το 2015, κάθε παιδί να φοιτά στο σχολείο, όπου θα του παρέχεται ουσιαστική εκπαίδευση».

Από την ιστοσελίδα της εφ. Η Καθημερινή, 30.01.2014 (διασκευή)

UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization): Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

ΟΗΕ: Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

Κείμενο 2

Αναλφαβητισμός: Στην 35η θέση παγκοσμίως η Ελλάδα

Τα στοιχεία του ΟΗΕ

Με κριτήριο τα επίπεδα του αναλφαβητισμού στα άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών, η Ελλάδα κατατάσσεται από τον ΟΗΕ στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία του διεθνούς αυτού οργανισμού για την περίοδο 1995-2005, σύμφωνα με τα οποία, το ποσοστό αλφαβητισμού στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 96%, έναντι σχεδόν 100% σε 34 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι περίπου 774 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 20% του ενήλικου πληθυσμού του πλανήτη, δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, ενώ την ίδια στιγμή 75 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως είναι αποκλεισμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Τα στοιχεία-σοκ παρουσίασε η UNESCO, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού.

Σύμφωνα με την οργάνωση, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στα επίπεδα αλφαβητισμού, σε προβλήματα υγείας, αλλά και σε κοινωνικά προβλήματα. Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν πέντε φορές πιθανότερο να γνωρίζουν τους κινδύνους που συνδέονται με τον ιό του AIDS, σε σχέση με τις αναλφάβητες. Ο αναλφαβητισμός συνδέεται, επίσης, με υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και με κοινωνικά προβλήματα, όπως ο αποκλεισμός, η εσωστρέφεια και η απομόνωση του ατόμου. Επιβάλλεται, επομένως, συνεχής αγώνας για την καταπολέμησή του.

Κατά την UNESCO, ο στόχος που είχε τεθεί για αύξηση του αλφαβητισμού παγκοσμίως κατά 50% μέχρι το 2015 ίσως αποδειχθεί ανέφικτος. Ωστόσο, υπάρχουν και ενθαρρυντικά μηνύματα. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των αναλφάβητων ενηλίκων εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μειωμένος κατά 100 περίπου εκατομμύρια.

Φ. Δημολαΐδου, από την ιστοσελίδα της εφ. Μακεδονία, 9.9.2008(διασκευή)

ανέφικτος: ακατόρθωτος, απραγματοποίητος

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Ποιοι στόχοι έχουν τεθεί από την UNESCO για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού ως το 2015, σύμφωνα με τους συγγραφείς των δύο κειμένων; (60-80 λέξεις)

Στο πρώτο κείμενο καταγράφεται η ανάγκη, όπως προσδιορίζεται από την UNESCO, να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015, καθώς και η αξίωση να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια, ώστε τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν και ποιοτική εκπαίδευση. Ως στόχος τίθεται, επομένως, μετά το 2015 κάθε παιδί να πηγαίνει στο σχολείο, όπου θα λαμβάνει ουσιαστική εκπαίδευση. Ενώ, στο δεύτερο κείμενο επισημαίνεται πως ο στόχος που έχει τεθεί από την UNESCO για να αυξηθεί ο αλφαβητισμός κατά 50% σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2015 είναι πιθανώς ανέφικτος. Εντούτοις, υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις, όπως είναι η σημαντική μείωση των αναλφάβητων ενηλίκων στις αρχές της δεκαετίας του 2000.  

Α1. Πώς συνδέεται ο αναλφαβητισμός με την υγεία και με κοινωνικά προβλήματα, σύμφωνα με την αρθρογράφο του δεύτερου κειμένου; (60-80 λέξεις)

Η σύνδεση του αναλφαβητισμού με την υγεία και με κοινωνικά προβλήματα προκύπτει από τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών. Σύμφωνα, για παράδειγμα, με έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει μέχρι και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή τους είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες, σε σύγκριση με τις αναλφάβητες, να γνωρίζουν για την επικινδυνότητα του ιού AIDS, και να λάβουν άρα τις σχετικές προφυλάξεις. Επιπροσθέτως, υπάρχει σύνδεση του αναλφαβητισμού με αυξημένα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας, αλλά και με κοινωνικά προβλήματα, όπως είναι ο αποκλεισμός και η απομόνωση του αναλφάβητου ατόμου, το οποίο τείνει να γίνεται εσωστρεφές.  

Α1. Πώς αποδεικνύεται η κρίση της εκπαίδευσης στο πρώτο κείμενο; (60-80 λέξεις)

Ο αρθρογράφος του πρώτου κείμενου αντλεί στατιστικά στοιχεία από την ετήσια έκθεση, για την περίοδο 2013-2014, του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού του ΟΗΕ. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτή την έκθεση η κρίση στην εκπαίδευση έχει αφήσει 250 εκατομμύρια παιδιά ανεκπαίδευτα σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων μόλις τα 130 εκατομμύρια ολοκλήρωσαν έστω τα τέσσερα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσής τους, ενώ τα υπόλοιπα ή δε φοίτησαν καθόλου ή παρακολούθησαν μαθήματα για ένα ελάχιστο διάστημα. Ενώ, σχεδόν 174 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας 15 έως 24 ετών δεν είναι σε θέση να διαβάσουν ολόκληρη ή μέρος μιας πρότασης. Τέλος, σημειώνεται πως πιο ανησυχητική είναι η κατάσταση για τα παιδιά χωρών της Αφρικής, διότι παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα τελειώνουν το δημοτικό, δεν μαθαίνουν εντούτοις ούτε τα στοιχειώδη στην ανάγνωση και τα μαθηματικά.

Α2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του πρώτου κειμένου (Η κρίση στην εκπαίδευση... τα μαθηματικά); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η δεύτερη παράγραφος αναπτύσσεται με παραδείγματα. Ειδικότερα, παρατίθενται ποικίλα στατιστικά στοιχεία προκειμένου να καταστεί σαφές το μείζον πρόβλημα που δημιουργεί η κρίση στην εκπαίδευση και ο συνεπαγόμενος αναλφαβητισμός.

Α2. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο σε κάθε παράγραφο του δεύτερου κειμένου.

1^η παράγραφος: Τα επίπεδα αναλφαβητισμού στην Ελλάδα.

2^η παράγραφος: Στατιστικά στοιχεία της UNESCO για τον αναλφαβητισμό σε διεθνές επίπεδο.

3^η παράγραφος: Άμεση σχέση του αναλφαβητισμού με προβλήματα υγείας και κοινωνικά προβλήματα.

4^η παράγραφος: Στόχοι της UNESCO για ενίσχυση του αλφαβητισμού.

Α2. Να γράψετε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου (Σύμφωνα με την… καταπολέμησή του) του δεύτερου κειμένου.

Θεματική περίοδος: Σύμφωνα με την οργάνωση, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στα επίπεδα αλφαβητισμού, σε προβλήματα υγείας, αλλά και σε κοινωνικά προβλήματα. Σχόλια / Λεπτομέρειες: Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν πέντε φορές πιθανότερο να γνωρίζουν τους κινδύνους που συνδέονται με τον ιό του AIDS, σε σχέση με τις αναλφάβητες. Ο αναλφαβητισμός συνδέεται, επίσης, με υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και με κοινωνικά προβλήματα, όπως ο αποκλεισμός, η εσωστρέφεια και η απομόνωση του ατόμου.

Κατακλείδα: Επιβάλλεται, επομένως, συνεχής αγώνας για την καταπολέμησή του.

Β1. «Χρειάζεται να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να εργαστούμε σκληρά, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για δωρεάν εκπαίδευση».

Να ξαναγράψετε την παραπάνω περίοδο λόγου, αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με τις εξής σημασιολογικά ισοδύναμες λέξεις / φράσεις: δουλέψουμε, εκπαίδευση χωρίς χρήματα, δώσουμε, είμαστε σε θέση, είναι αναγκαίο.

Είναι αναγκαίο να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να δουλέψουμε σκληρά, ώστε να είμαστε σε θέση να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για εκπαίδευση χωρίς χρήματα.

Β1. Να γράψετε μία συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση για καθεμιά από τις λέξεις των κειμένων με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: τα βασικά, προσφέρουμε, δωρεάν, παγκοσμίως, συνδέονται.

τα βασικά = τα στοιχειώδη (τα ουσιώδη, τα πρωταρχικά)

προσφέρουμε = παρέχουμε

δωρεάν = χωρίς πληρωμή

παγκοσμίως = διεθνώς

συνδέονται = σχετίζονται

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με κάθε αντώνυμο των παρακάτω λέξεων των κειμένων με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στα κείμενα: διαδεδομένη, προσληφθούν, γνωρίζουν, ανέφικτος, ενθαρρυντικά.

- Η επίπτωση των οικονομικών προβλημάτων της γειτονικής χώρας στην εθνική μας οικονομία ήταν τελικά περιορισμένη, παρά τους φόβους για το αντίθετο.

- Μία από τις προϋποθέσεις της συμφωνίας για την παροχή οικονομική βοήθειας στην Ελλάδα ήταν να απολυθούν 10.000 δημόσιοι υπάλληλοι.

- Οι αρχές φαίνεται να αγνοούν τα πραγματικά αίτια του ατυχήματος.

- Η έγκαιρη υλοποίηση του σχετικού προγράμματος θεωρείται εφικτός στόχος.

- Τα στοιχεία σχετικά με την προσπάθεια περιορισμού της ανεργίας είναι αποθαρρυντικά.

Β2. Να επισημάνετε ποιες από τις τρεις παρακάτω φράσεις / προτάσεις του πρώτου κειμένου χρησιμοποιούνται με κυριολεκτική/δηλωτική και ποιες με μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία:

1. «250 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν διαθέτουν τις βασικές ικανότητες ανάγνωσης»

= Κυριολεκτική

2. «μια κληρονομιά αναλφαβητισμού»

= Μεταφορική

3. «Οι εκπαιδευτικοί έχουν το μέλλον αυτής της γενιάς στα χέρια τους»

= Μεταφορική  

Β2.α. Γιατί ο αρθρογράφος του πρώτου κείμενου προτίμησε να παραθέσει τις απόψεις της Γενικής Διευθύντριας της UNESCO μέσα σε εισαγωγικά, αντί να τις αποδώσει σε πλάγιο λόγο;

Ο αρθρογράφος επιλέγει να παραθέσει τις απόψεις της Γενικής Διευθύντριας της UNESCO μέσα σε εισαγωγικά προκειμένου να καταστήσει σαφές πως αυτές καταγράφονται αυτούσιες, χωρίς καμία δική του παρέμβαση. Προκύπτει, έτσι, η αίσθηση της αντικειμενικότητας και της εγκυρότητας, αφού δεν υπάρχει περίπτωση αλλοίωσης των σχετικών απόψεων.

Συνάμα, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διακρίνει στο ύφος και στον τρόπο διατύπωσης την κρισιμότητα της κατάστασης, όπως ακριβώς την παρουσιάζει ένας ειδικός επί του θέματος που έχει πλήρη γνώση του ζητήματος.

Β2.β. «Τα στοιχεία-σοκ παρουσίασε η Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού».

1. Να αιτιολογήσετε την επιλογή της σύνταξης από τον αρθρογράφο.

Ο αρθρογράφος επιλέγει την ενεργητική σύνταξη προκειμένου να δώσει έμφαση στο υποκείμενο της ενέργειας.

2. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

«Τα στοιχεία-σοκ παρουσιάστηκαν από την Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού».

Β2. «Η Ελλάδα κατατάσσεται από τον ΟΗΕ στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού».

1. Να αιτιολογήσετε την επιλογή της παθητικής σύνταξης στην πρώτη πρόταση από την αρθρογράφο.

Η αρθρογράφος επιλέγει την παθητική σύνταξη προκειμένου να δώσει έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από το ρήμα.

2. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική και την ενεργητική σε παθητική.

Ο ΟΗΕ κατατάσσει την Ελλάδα στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς το πρόβλημα του αναλφαβητισμού έχει εξαλειφθεί από τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου.