Αρχαία ελληνικά: Τρίτη κλίση ουσιαστικών (1ο μέρος)

Alexandr Grichenko

Αρχαία ελληνικά: Τρίτη κλίση ουσιαστικών (1^ο μέρος)

ΤΡΙΤΗ ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Γενικά για τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης. Διαίρεση των τριτόκλιτων ουσιαστικών

Κατά την τρίτη κλίση κλίνονται ονόματα και των τριών γενών περιττοσύλλαβα.

Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά στην ενική ονομαστική λήγουν σ’ ένα από τα φωνήεντα α, ι, υ, ω, ή σ’ ένα από τα σύμφωνα ν, ρ, ς (ξ, ψ)· στην ενική γενική λήγουν σε -ος, -ως, ή -ους.

1) Από τα αρσενικά και θηλυκά της τρίτης κλίσης πολλά σχηματίζουν την ενική ονομαστική με την κατάληξη -ς και λέγονται καταληκτικά (ἥρω-ς, ἰχθύ-ς)· μερικά όμως τη σχηματίζουν χωρίς καμιά κατάληξη και λέγονται ακατάληκτα (χιών, ἠχώ).

2) Τα ουδέτερα της γ΄ κλίσης κανονικά σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη (είναι δηλ. ακατάληκτα): σῶμα, ἄστυ.

3) Από τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης άλλα έχουν σε όλες τις πτώσεις ένα μόνο θέμα και γι’ αυτό λέγονται μονόθεμα (χιτών, χιτῶν-ος)· και άλλα παρουσιάζονται με δύο θέματα, γιατί σε μερικές πτώσεις εκτείνουν το φωνήεν της τελευταίας συλλαβής του θέματος και γι’ αυτό λέγονται διπλόθεμα (ἡγεμόν-ος, ἡγεμών).

4) Στα διπλόθεμα τριτόκλιτα το θέμα που έχει στην τελευταία συλλαβή μακρόχρονο φωνήεν λέγεται ισχυρό θέμα (ποιμήν, ῥήτωρ), ενώ το άλλο που έχει στην τελευταία συλλαβή βραχύχρονο φωνήεν λέγεται αδύνατο θέμα (ποιμεν-, ῥητορ-).

Το θέμα στα μονόθεμα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί από αυτήν η κατάληξη: πίνακ-ος (θ. πινακ-), κλητῆρ-ος (θ. κλητηρ-). Στα διπλόθεμα το ισχυρό θέμα βρίσκεται από την ονομαστική του ενικού και το αδύνατο από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί η κατάληξη: ὁ ἡγεμὼν (ισχυρό θ. ἡγεμων-), τοῦ ἡγεμόν-ος (αδύνατο θ. ἡγεμον-)· ὁ ποιμὴν (ισχυρό θ. ποιμην-), τοῦ ποιμέν-ος (αδύνατο θ. ποιμεν-).

Κατά το χαρακτήρα τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης διαιρούνται:

α) σε φωνηεντόληκτα: ἥρω-ς, ἥρω-ος· πόλις, πόλε-ως·

β) σε συμφωνόληκτα: κόραξ, κόρακ-ος· σωλήν, σωλῆν-ος.

Α'. Φωνηεντόληκτα ουσιαστικά της γ' κλίσης

α) Καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος.

Ενικός αριθμός

ὁ ἥρως - τοῦ ἥρωος - τῷ ἥρωι - τόν ἥρωα - (ὦ) ἥρως

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἥρωες - τῶν ἡρώων - τοῖς ἥρωσι(ν) - τούς ἥρωας - (ὦ) ἥρωες

Ενικός αριθμός

ὁ Τρώς - τοῦ Τρωός - τῷ Τρωί - τόν Τρῶα - (ὦ) Τρώς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Τρῶες - τῶν Τρώων - τοῖς Τρωσί(ν) - τούς Τρῶας - (ὦ) Τρῶες

Ενικός αριθμός (ὁ θώς = το τσακάλι)

ὁ θώς - τοῦ θωός - τῷ θωί - τόν θῶα - (ὦ) θώς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ θῶες - τῶν θώων - τοῖς θωσί(ν) - τούς θῶας - (ὦ) θῶες

β) Καταληκτικά μονόθεμα σε -υς, γεν. -υος.

Ενικός αριθμός (ὁ βότρυς = σταφύλι, τσαμπί σταφυλιού, πλεξούδα, βόστρυχος)

ὁ βότρυς - τοῦ βότρυος - τῷ βότρυϊ - τόν βότρυν - (ὦ) βότρυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ βότρυες - τῶν βοτρύων - τοῖς βότρυσι(ν) - τούς βότρυς - (ὦ) βότρυες

Ενικός αριθμός (ὁ στάχυς = το στέλεχος των δημητριακών, κυρίως του σιταριού)

ὁ στάχυς - τοῦ στάχυος - τῷ στάχυϊ - τόν στάχυν - (ὦ) στάχυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ στάχυες - τῶν σταχύων - τοῖς στάχυσι(ν) - τούς στάχυς - (ὦ) στάχυες

Ενικός αριθμός (ὁ κάνδυς = μηδικός μανδύας)

ὁ κάνδυς - τοῦ κάνδυος - τῷ κάνδυϊ - τόν κάνδυν - (ὦ) κάνδυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ κάνδυες - τῶν κανδύων - τοῖς κάνδυσι(ν) - τούς κάνδυς - (ὦ) κάνδυες

Ενικός αριθμός (τό νᾶπυ = σινάπι, ποώδες φυτό που χρησιμοποιείται με τη μορφή σιναπάλευρου στη φαρμακευτική και την παρασκευή μουστάρδας)

τό νᾶπυ - τοῦ νάπυος - τῷ νάπυϊ - τό νᾶπυ - (ὦ) νᾶπυ

Ενικός αριθμός

ὁ ἰχθύς - τοῦ ἰχθύος - τῷ ἰχθύϊ - τόν ἰχθύν - (ὦ) ἰχθύ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἰχθύες - τῶν ἰχθύων - τοῖς ἰχθύσι(ν) - τούς ἰχθῦς - (ὦ) ἰχθύες

Ενικός αριθμός

ἡ ἰσχύς - τῆς ἰσχύος - τῇ ἰσχύϊ - τήν ἰσχύν - (ὦ) ἰσχύ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἰσχύες - τῶν ἰσχύων - ταῖς ἰσχύσι(ν) - τάς ἰσχῦς - (ὦ) ἰσχύες

Ενικός αριθμός (ἡ κλιτύς = πλευρά βουνού, κατωφέρεια)

ἡ κλιτύς - τῆς κλιτύος - τῇ κλιτύϊ - τήν κλιτύν - (ὦ) κλιτύ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ κλιτύες - τῶν κλιτύων - ταῖς κλιτύσι(ν) - τάς κλιτῦς - (ὦ) κλιτύες

Ενικός αριθμός (ἡ Ἐρινύς = θεότητα τιμωρός των κακών πράξεων, εκδικήτρια / τα ονόματά τους: Τισιφόνη, Μέγαιρα, Αληκτώ)

ἡ Ἐρινύς - τῆς Ἐρινύος - τῇ Ἐρινύϊ - τήν Ἐρινύν - (ὦ) Ἐρινύ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ Ἐρινύες - τῶν Ἐρινύων - ταῖς Ἐρινύσι(ν) - τάς Ἐρινῦς - (ὦ) Ἐρινύες

Ενικός αριθμός (ἡ ἰλύς = λάσπη)

ἡ ἰλύς - τῆς ἰλύος - τῇ ἰλύϊ - τήν ἰλύν - (ὦ) ἰλύ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἰλύες - τῶν ἰλύων - ταῖς ἰλύσι(ν) - τάς ἰλῦς - (ὦ) ἰλύες

Ενικός αριθμός

ἡ δρῦς - τῆς δρυός - τῇ δρυΐ - τήν δρῦν - (ὦ) δρῦ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ δρύες - τῶν δρυῶν - ταῖς δρυσί(ν) - τάς δρῦς - (ὦ) δρύες

Ενικός αριθμός (ὁ μῦς = ποντίκι)

ὁ μῦς - τοῦ μυός - τῷ μυΐ - τόν μῦν - (ὦ) μῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ μύες - τῶν μυῶν - τοῖς μυσί(ν) - τούς μῦς - (ὦ) μύες

Ενικός αριθμός (ὁ ὗς ή ὁ και ἡ σῦς = αγριόχοιρος)

ὁ ὗς - τοῦ ὑός - τῷ ὑΐ - τόν ὗν - (ὦ) ὗ

ὁ σῦς - τοῦ συός - τῷ συΐ - τόν σῦν - (ὦ) σῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ὕες - τῶν ὑῶν - τοῖς ὑσί(ν) - τούς ὗς - (ὦ) ὕες

οἱ σύες - τῶν συῶν - τοῖς συσί(ν) - τούς σῦς - (ὦ) σύες

Παρατηρήσεις

Στα φωνηεντόληκτα τριτόκλιτα ουσιαστικά σε -υς (γεν. -υος):

1) Η αιτιατική του ενικού σχηματίζεται με την κατάληξη -ν αντί -α και η αιτ. του πληθ. με την κατάληξη -ς  αντί -ας: τὸν βότρυν, τοὺς βότρυς.

2) Η κλητική του ενικού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη: ὦ βότρυ, ὦ ἰχθύ.

3) Όλοι οι μονοσύλλαβοι τύποι και η αιτιατική του πληθυντικού γενικά, όταν αυτή τονίζεται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη αντίθετα με τον κανόνα, ἡ δρῦς, τὴν δρῦν, ὦ δρῦ, τὰς δρῦς – τοὺς ἰχθῦς, τὰς κλιτῦς, τὰς Ἐρινῦς.

Σημείωση. Κατά τα σε –υς, γεν. –υος κλίνονται και μερικά με χαρακτήρα ι: ἡ μῆνις (= οργή), το κύριο όνομα ὁ Συέννεσις (γεν. τοῦ Συεννέσιος), καθώς και τα περισπώμενα ὁ και ἡ οἶς (= πρόβατο), ο κῖς (είδος σκουληκιού).

Ενικός αριθμός

ἡ μῆνις - τῆς μήνιος - τῇ μήνιι - τήν μῆνιν - (ὦ) μῆνι

Ενικός αριθμός

ὁ οἶς - τοῦ οἰός - τῷ οἰΐ - τόν οἶν - (ὦ) οἶ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ οἶες - τῶν οἰῶν - τοῖς οἰσί(ν) - τούς οἶς - (ὦ) οἶες

γ) Καταληκτικά διπλόθεμα αρσ. και θηλ. σε -ῐς (γεν. -εως) ή σε -ῠς (γεν. -εως) και ουδέτ. σε -ῠ (γεν. -εως)

Ενικός αριθμός

ἡ δύναμις - τῆς δυνάμεως - τῇ δυνάμει - τήν δύναμιν - (ὦ) δύναμι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ δυνάμεις - τῶν δυνάμεων - ταῖς δυνάμεσι(ν) - τάς δυνάμεις - (ὦ) δυνάμεις

Ενικός αριθμός

ἡ αἴσθησις - τῆς αἰσθήσεως - τῇ αἰσθήσει - τήν αἴσθησιν - (ὦ) αἴσθησι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ αἰσθήσεις - τῶν αἰσθήσεων - ταῖς αἰσθήσεσι(ν) - τάς αἰσθήσεις - (ὦ) αἰσθήσεις

Ενικός αριθμός

ἡ ἀκρόπολις - τῆς ἀκροπόλεως - τῇ ἀκροπόλει - τήν ἀκρόπολιν - (ὦ) ἀκρόπολι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἀκροπόλεις - τῶν ἀκροπόλεων - ταῖς ἀκροπόλεσι(ν) - τάς ἀκροπόλεις - (ὦ) ἀκροπόλεις

Ενικός αριθμός (ἡ δῄωσις = λεηλασία)

ἡ δῄωσις - τῆς δῃώσεως - τῇ δῃώσει - τήν δῄωσιν - (ὦ) δῄωσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ δῃώσεις - τῶν δῃώσεων - ταῖς δῃώσεσι(ν) - τάς δῃώσεις - (ὦ) δῃώσεις

Ενικός αριθμός

ἡ γένεσις - τῆς γενέσεως - τῇ γενέσει - τήν γένεσιν - (ὦ) γένεσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ γενέσεις - τῶν γενέσεων - ταῖς γενέσεσι(ν) - τάς γενέσεις - (ὦ) γενέσεις

Ενικός αριθμός

ἡ γέννησις - τῆς γεννήσεως - τῇ γεννήσει - τήν γέννησιν - (ὦ) γέννησι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ γεννήσεις - τῶν γεννήσεων - ταῖς γεννήσεσι(ν) - τάς γεννήσεις - (ὦ) γεννήσεις

Ενικός αριθμός

ἡ ποίησις - τῆς ποιήσεως - τῇ ποιήσει - τήν ποίησιν - (ὦ) ποίησι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ποιήσεις - τῶν ποιήσεων - ταῖς ποιήσεσι(ν) - τάς ποιήσεις - (ὦ) ποιήσεις

Ενικός αριθμός

ὁ πρύτανις - τοῦ πρυτάνεως - τῷ πρυτάνει - τόν πρύτανιν - (ὦ) πρύτανι

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πρυτάνεις - τῶν πρυτάνεων - τοῖς πρυτάνεσι(ν) - τούς πρυτάνεις - (ὦ) πρυτάνεις

Ενικός αριθμός

ἡ πόλις - τῆς πόλεως - τῇ πόλει - τήν πόλιν - (ὦ) πόλι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ πόλεις - τῶν πόλεων - ταῖς πόλεσι(ν) - τάς πόλεις - (ὦ) πόλεις

Ενικός αριθμός (ἡ κόνις = σκόνη, στάχτη, τέφρα)

ἡ κόνις - τῆς κόνεως - τῇ κόνει - τήν κόνιν - (ὦ) κόνι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ κόνεις - τῶν κόνεων - ταῖς κόνεσι(ν) - τάς κόνεις - (ὦ) κόνεις

Ενικός αριθμός

ὁ μάντις - τοῦ μάντεως - τῷ μάντει - τόν μάντιν - (ὦ) μάντι

Πληθυντικός αριθμός

οἱ μάντεις - τῶν μάντεων - τοῖς μάντεσι(ν) - τούς μάντεις - (ὦ) μάντεις

Ενικός αριθμός

ἡ γεῦσις - τῆς γεύσεως - τῇ γεύσει - τήν γεῦσιν - (ὦ) γεῦσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ γεύσεις - τῶν γεύσεων - ταῖς γεύσεσι(ν) - τάς γεύσεις - (ὦ) γεύσεις

Ενικός αριθμός

ἡ ὄψις - τῆς ὄψεως - τῇ ὄψει - τήν ὄψιν - (ὦ) ὄψι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ὄψεις - τῶν ὄψεων - ταῖς ὄψεσι(ν) - τάς ὄψεις - (ὦ) ὄψεις

Ενικός αριθμός (ἡ πύστις = ερώτηση, πληροφορία (από το πυνθάνομαι, θ. πυθ-))

ἡ πύστις - τῆς πύστεως - τῇ πύστει - τήν πύστιν - (ὦ) πύστι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ πύστεις - τῶν πύστεων - ταῖς πύστεσι(ν) - τάς πύστεις - (ὦ) πύστεις

Ενικός αριθμός

ἡ φύσις - τῆς φύσεως - τῇ φύσει - τήν φύσιν - (ὦ) φύσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ φύσεις - τῶν φύσεων - ταῖς φύσεσι(ν) - τάς φύσεις - (ὦ) φύσεις

Ενικός αριθμός (ἡ ῥῆσις = λόγος, ομιλία)

ἡ ῥῆσις - τῆς ῥήσεως - τῇ ῥήσει - τήν ῥῆσιν - (ὦ) ῥῆσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ῥήσεις - τῶν ῥήσεων - ταῖς ῥήσεσι(ν) - τάς ῥήσεις - (ὦ) ῥήσεις

Ενικός αριθμός (ἡ ῥῦσις = σωτηρία, απελευθέρωση (από το ῥύομαι = σώζω))

ἡ ῥῦσις - τῆς ῥύσεως - τῇ ῥύσει - τήν ῥῦσιν - (ὦ) ῥῦσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ῥύσεις - τῶν ῥύσεων - ταῖς ῥύσεσι(ν) - τάς ῥύσεις - (ὦ) ῥύσεις

Ενικός αριθμός (ἡ ῥύσις = ροή, ρεύμα (από το ῥέω, θ. ῥυ-))

ἡ ῥύσις - τῆς ῥύσεως - τῇ ῥύσει - τήν ῥύσιν - (ὦ) ῥύσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ῥύσεις - τῶν ῥύσεων - ταῖς ῥύσεσι(ν) - τάς ῥύσεις - (ὦ) ῥύσεις

Ενικός αριθμός

ὁ πέλεκυς - τοῦ πελέκεως - τῷ πελέκει - τόν πέλεκυν - (ὦ) πέλεκυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πελέκεις - τῶν πελέκεων - τοῖς πελέκεσι(ν) - τούς πελέκεις - (ὦ) πελέκεις

Ενικός αριθμός

ὁ πῆχυς - τοῦ πήχεως - τῷ πήχει - τόν πῆχυν - (ὦ) πῆχυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πήχεις - τῶν πήχεων - τοῖς πήχεσι(ν) - τούς πήχεις - (ὦ) πήχεις

Ενικός αριθμός

ὁ πρέσβυς - τοῦ πρέσβεως - τῷ πρέσβει - τόν πρέσβυν - (ὦ) πρέσβυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πρέσβεις - τῶν πρέσβεων - τοῖς πρέσβεσι(ν) - τούς πρέσβεις - (ὦ) πρέσβεις

Ενικός αριθμός

τό ἄστυ - τοῦ ἄστεως - τῷ ἄστει - τό ἄστυ - (ὦ) ἄστυ

Πληθυντικός αριθμός

τά ἄστη - τῶν ἄστεων - τοῖς ἄστεσι(ν) - τά ἄστη - (ὦ) ἄστη

Κατά το δύναμις κλίνονται τα προπαροξύτονα θηλυκά: αἴσθησις, ἀκρόπολις, βεβαίωσις, γένεσις, γέννησις, δήλωσις, δῄωσις, κράτησις, ποίησις κ.ά. και το αρσ. ὁ πρύτανις.

Κατά το πόλις κλίνονται: ἡ κόνις, ὁ μάντις, ὁ ὄφις κ.ά., καθώς και πολλά δισύλλαβα αφηρημένα ουσιαστικά: γεῦσις, ὄψις, πτῶσις κτλ. Κατά το πέλεκυς κλίνονται: ὁ πῆχυς και ὁ πρέσβυς.

Σημείωση. Τα ονόματα ἡ τίγρις και ἡ τύρσις (= πύργος) κλίνονται στον ενικό κατά τα σε –υς, γεν. –υος (αλλά με χαρακτήρα ι) και στον πληθυντικό κατά τα σε –ις, γεν. –εως (με χαρακτήρα ε). Το όνομα ἔγχελυς (= χέλι) κλίνεται στον ενικό κατά τα σε –υς, γεν. –υος (με θέμα ἐγχελυ-) και στον πληθυντικό κατά σε –ις, γεν. –εως (με θέμα ἐγχελε-).

Ενικός αριθμός

ἡ τίγρις - τῆς τίγριος - τῇ τίγριι - τήν τίγριν - (ὦ) τίγρι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ τίγρεις - τῶν τίγρεων - ταῖς τίγρεσι(ν) - τάς τίγρεις - (ὦ) τίγρεις

Ενικός αριθμός

ἡ τύρσις - τῆς τύρσιος - τῇ τύρσιι - τήν τύρσιν - (ὦ) τύρσι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ τύρσεις - τῶν τύρσεων - ταῖς τύρσεσι(ν) - τάς τύρσεις - (ὦ) τύρσεις

Ενικός αριθμός

ὁ ἔγχελυς - τοῦ ἐγχέλυος - τῷ ἐγχέλυϊ - τόν ἔγχελυν - (ὦ) ἔγχελυ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἐγχέλεις - τῶν ἐγχέλεων - τοῖς ἐγχέλεσι(ν) - τούς ἐγχέλεις - (ὦ) ἐγχέλεις

Παρατηρήσεις

Τα φωνηεντόληκτα σε -ις ή -υς (γεν. -εως):

1) έχουν δύο θέματα: ένα σε -ι  ή -υ (πολι-, πηχυ-), από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού, και άλλο θέμα σε -ε (πολε-, πηχε-), από το οποίο σχηματίζονται οι άλλες πτώσεις του ενικού και όλος ο πληθυντικός (και δυϊκός)·

2) στη γεν. του ενικού έχουν κατάληξη -ως (αντί -ος) και τονίζονται στη γενική του ενικού και του πληθυντικού στην προπαραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα·

3) συναιρούν το χαρακτήρα ε με το ακόλουθο ε  ή ι  των καταλήξεων σε ει: αἱ πόλε-ες = πόλεις· τῷ πήχε-ι = πήχει (δυϊκός τὼ πήχε-ε = πήχει, τὼ ἄστε-ε = ἄστει)·

4) σχηματίζουν την αιτιατ. του ενικού με την κατάληξη -ν (τὴν πόλι-ν, τὸν πῆχυ-ν), την κλητ. του ενικού χωρίς κατάληξη (ὦ πόλι-, ὦ πῆχυ-) και την αιτιατ. του πληθυντικού όμοια με την ονομαστική από αναλογία προς αυτή (αἱ πόλεις - τὰς πόλεις· οἱ πήχεις - τοὺς πήχεις).

δ) Καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς και -αῦς

Ενικός αριθμός

ὁ βασιλεύς - τοῦ βασιλέως - τῷ βασιλεῖ - τόν βασιλέα - (ὦ) βασιλεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ βασιλεῖς - τῶν βασιλέων - τοῖς βασιλεῦσι(ν) - τούς βασιλέας - (ὦ) βασιλεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ ἱερεύς - τοῦ ἱερέως - τῷ ἱερεῖ - τόν ἱερέα - (ὦ) ἱερεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἱερεῖς - τῶν ἱερέων - τοῖς ἱερεῦσι(ν) - τούς ἱερέας - (ὦ) ἱερεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ γραμματεύς - τοῦ γραμματέως - τῷ γραμματεῖ - τόν γραμματέα - (ὦ) γραμματεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γραμματεῖς - τῶν γραμματέων - τοῖς γραμματεῦσι(ν) - τούς γραμματέας - (ὦ) γραμματεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ γονεύς - τοῦ γονέως - τῷ γονεῖ - τόν γονέα - (ὦ) γονεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γονεῖς - τῶν γονέων - τοῖς γονεῦσι(ν) - τούς γονέας - (ὦ) γονεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ Μεγαρεύς - τοῦ Μεγαρέως - τῷ Μεγαρεῖ - τόν Μεγαρέα - (ὦ) Μεγαρεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Μεγαρεῖς - τῶν Μεγαρέων - τοῖς Μεγαρεῦσι(ν) - τούς Μεγαρέας - (ὦ) Μεγαρεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ Ἀχαρνεύς - τοῦ Ἀχαρνέως - τῷ Ἀχαρνεῖ - τόν Ἀχαρνέα - (ὦ) Ἀχαρνεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Ἀχαρνεῖς - τῶν Ἀχαρνέων - τοῖς Ἀχαρνεῦσι(ν) - τούς Ἀχαρνέας - (ὦ) Ἀχαρνεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ ἁλιεύς - τοῦ ἁλιέως (ἁλιῶς) - τῷ ἁλιεῖ - τόν ἁλιέα (ἁλιᾶ) - (ὦ) ἁλιεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἁλιεῖς - τῶν ἁλιέων (ἁλιῶν) - τοῖς ἁλιεῦσι(ν) - τούς ἁλιέας (ἁλιᾶς) - (ὦ) ἁλιεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ Δωριεύς - τοῦ Δωριέως (Δωριῶς) - τῷ Δωριεῖ - τόν Δωριέα (Δωριᾶ) - (ὦ) Δωριεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Δωριεῖς - τῶν Δωριέων (Δωριῶν) - τοῖς Δωριεῦσι(ν) - τούς Δωριέας (Δωριᾶς) - (ὦ) Δωριεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ Πλαταιεύς - τοῦ Πλαταιέως (Πλαταιῶς) - τῷ Πλαταιεῖ - τόν Πλαταιέα (Πλαταιᾶ) - (ὦ) Πλαταιεῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Πλαταιεῖς - τῶν Πλαταιέων (Πλαταιῶν) - τοῖς Πλαταιεῦσι(ν) - τούς Πλαταιέας (Πλαταιᾶς) - ὦ) Πλαταιεῖς

Ενικός αριθμός

ὁ βοῦς - τοῦ βοός - τῷ βοΐ - τόν βοῦν - (ὦ) βοῦ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ βόες - τῶν βοῶν - τοῖς βουσί(ν) - τούς βοῦς - (ὦ) βόες

Ενικός αριθμός

ἡ γραῦς - τῆς γραός - τῇ γραυΐ - τήν γραῦν - (ὦ) γραῦ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ γρᾶες - τῶν γραῶν - ταῖς γραυσί(ν) - τάς γραῦς - (ὦ) γρᾶες

Κατά το βασιλεύς κλίνονται: βαφεύς, γονεύς, γραμματεύς, γραφεύς, ἱερεύς, κουρεύς, χαλκεὺς κ.ά. - Ἀμφισσεύς, Ἀχαρνεύς, Μεγαρεύς κ.ά.- Κατά το ἁλιεὺς κλίνονται: Δωριεύς, Ἐρετριεύς, Εὐβοεύς, Πειραιεύς, Πλαταιεὺς κ.ά.

Τα βοῦς και γραῦς είναι μοναδικά.

Σημείωση. Το όνομα ὁ χοῦς (= μέτρο για υγρά∙ από το χέω = χύνω) είναι διαφορετικό από το δευτερόκλιτο συνηρημένο ὁ χοῦς (= χώμα).

Ενικός αριθμός

ὁ χοῦς - τοῦ χοός - τῷ χοῖ - τόν χόα (τόν χοῦν) - (ὦ) χοῦς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ χόες - τῶν χοῶν - τοῖς χουσί(ν) - τούς χόας - (ὦ) χόες

Παρατηρήσεις

Στα φωνηεντόληκτα σε -εύς, -οῦς, -αυς  της γ΄ κλίσης:

1) Το υ του χαρακτήρα αποβάλλεται πριν από φωνήεν: βασιλεύ-ς, βασιλέ-ως, βοῦ-ς, βο-ός· γραῦ-ς, γρα-ὸς  κτλ.

2) Η κλητ. του ενικού είναι όμοια με το θέμα (χωρίς κατάληξη): ὦ βασιλεῦ, ὦ βοῦ, ὦ γραῦ.

Στα φωνηεντόληκτα σε -εὺς  της γ΄ κλίσης:

1) Η γεν. του ενικού έχει κατάληξη -ως (αντί -ος): τοῦ βασιλέ-ως.

2) Η αιτιατ. του πληθ. έχει κατάληξη -ᾶς: τοὺς βασιλέ-ᾱς (η αιτ. τοὺς βασιλεῖς, όμοια με την ονομαστ., είναι μεταγενέστερη).

3) Το ε που απομένει στο θέμα μετά την αποβολή του υ συναιρείται με το ακόλουθο ε ή ι των καταλήξεων σε ει: οἱ βασιλέ-ες = βασιλεῖς· τῷ βασιλέ-ι = βασιλεῖ (δυϊκός τὼ βασιλέ-ε = βασιλεῖ).

Όσα φωνηεντόληκτα σε -εὺς  έχουν πριν από το -εὺς  φωνήεν συναιρούν συνήθως το τελικό ε που απομένει στο θέμα με το ακόλουθο ω και α των καταλήξεων στη γενική και αιτιατική του ενικού και πληθυντικού: (ἁλιεὺς) τοῦ ἁλιέ-ως = ἁλιῶς· τὸν ἁλιέ-α = ἁλιᾶ· τῶν ἁλιέ-ων = ἁλιῶν· τοὺς ἁλιέ-ας =ἁλιᾶς - (ὁ Εὐβοεὺς) τοῦ Εὐβοέ-ως = Εὐβοῶς· τὸν Εὐβοέ-α = Εὐβοᾶ κτλ.

ε) Ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ὼ (γεν. -οῦς)

Ενικός αριθμός

ἡ ἠχώ - τῆς ἠχοῦς - τῇ ἠχοῖ - τήν ἠχώ - (ὦ) ἠχοῖ

Ενικός αριθμός

ἡ Κλειώ - τῆς Κλειοῦς - τῇ Κλειοῖ - τήν Κλειώ - (ὦ) Κλειοῖ

Ενικός αριθμός

ἡ Σαπφώ - τῆς Σαπφοῦς - τῇ Σαπφοῖ - τήν Σαπφώ - (ὦ) Σαπφοῖ

Ενικός αριθμός

ἡ Ἐρατώ - τῆς Ἐρατοῦς - τῇ Ἐρατοῖ - τήν Ἐρατώ - (ὦ) Ἐρατοῖ

Ενικός αριθμός

ἡ πειθώ - τῆς πειθοῦς - τῇ πειθοῖ - τήν πειθώ - (ὦ) πειθοῖ

Ενικός αριθμός

ἡ φειδώ - τῆς φειδοῦς - τῇ φειδοῖ - τήν φειδώ - (ὦ) φειδοῖ

Ενικός αριθμός (ἡ λεχώ = λεχώνα, η γυναίκα που γέννησε πρόσφατα)

ἡ λεχώ - τῆς λεχοῦς - τῇ λεχοῖ - τήν λεχώ - (ὦ) λεχοῖ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ λεχοί - τῶν λεχῶν - ταῖς λεχοῖς - τάς λεχούς - (ὦ) λεχοί

Παρατηρήσεις

Τα φωνηεντόληκτα σε -ὼ (γεν. -οῦς) της γ΄ κλίσης:

1) κανονικά δεν έχουν πληθυντικό και δυϊκό αριθμό· όταν όμως σχηματίζουν τους αριθμούς αυτούς, κλίνονται κατά τη β΄ κλίση: ἡ λεχώ, τῆς λεχοῦς κτλ. - πληθ. αἱ λεχοί, τῶν λεχῶν, ταῖς λεχοῖς, τὰς λεχοὺς - δυϊκός, τὼ λεχώ, τοῖν λεχοῖν·

2) σχηματίζουν την ονομαστική με το ισχυρό θέμα -ω χωρίς καμιά κατάληξη· στις πλάγιες πτώσεις συναιρούν το χαρακτήρα ο του αδύνατου θέματος με τις καταλήξεις και οξύνονται στην αιτιατική αντίθετα με τον κανόνα, από αναλογία προς την ομόηχη ονομαστική (ἡ ἠχὼ - τὴν ἠχώ)·

3) σχηματίζουν την κλητική με αρχαιότερο θέμα σε -οι  χωρίς κατάληξη και παίρνουν σ’ αυτή περισπωμένη από αναλογία προς την ομόηχη δοτική: τῇ ἠχοῖ - ὦ ἠχοῖ.

Β΄. Συμφωνόληκτα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης

Τα συμφωνόληκτα τριτόκλιτα ουσιαστικά υποδιαιρούνται:

α) σε αφωνόληκτα (δηλ. με χαρακτήρα άφωνο): κόραξ, κόρακ-ος· Ἄραψ, Ἄραβος· τάπης, τάπητ-ος·

β) σε ημιφωνόληκτα (δηλ. με χαρακτήρα ημίφωνο): σωλήν, σωλῆν-ος· κλητήρ, κλητῆρ-ος.

1. Αφωνόληκτα

Τα αφωνόληκτα τριτόκλιτα ουσιαστικά κατά το χαρακτήρα είναι:

α) ουρανικόληκτα (δηλ. με χαρακτήρα ουρανικό κ, γ, χ)·

β) χειλικόληκτα (δηλ. με χαρακτήρα χειλικό π, β, φ)·

γ) οδοντικόληκτα (δηλ. με χαρακτήρα οδοντικό τ, δ, θ).

α) Ουρανικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα

Ενικός αριθμός

ὁ κόραξ - τοῦ κόρακος - τῷ κόρακι - τόν κόρακα - (ὦ) κόραξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ κόρακες - τῶν κοράκων - τοῖς κόραξι(ν) - τούς κόρακας - (ὦ) κόρακες

Ενικός αριθμός (ὁ κῆρυξ: κατά τους παλαιούς γραμματικούς το ι και το υ εμπρός από το ξ  λογαριάζονται για τον τονισμό πάντοτε βραχύχρονα. Γι’ αυτό ετόνιζαν κῆρυξ. Αλλά το υ εδώ είναι φύσει μακρόχρονο.)

ὁ κῆρυξ - τοῦ κήρυκος - τῷ κήρυκι - τόν κήρυκα - (ὦ) κῆρυξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ κήρυκες - τῶν κηρύκων - τοῖς κήρυξι(ν) - τούς κήρυκας - (ὦ) κήρυκες

Ενικός αριθμός (ἡ λάρναξ = κιβώτιο, φέρετρο)

ἡ λάρναξ - τῆς λάρνακος - τῇ λάρνακι - τήν λάρνακα - (ὦ) λάρναξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ λάρνακες - τῶν λαρνάκων - ταῖς λάρναξι(ν) - τάς λάρνακας - (ὦ) λάρνακες

Ενικός αριθμός

ἡ αὖλαξ - τῆς αὔλακος - τῇ αὔλακι - τήν αὔλακα - (ὦ) αὖλαξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ αὔλακες - τῶν αὐλάκων - ταῖς αὔλαξι(ν) - τάς αὔλακας - (ὦ) αὔλακες

Ενικός αριθμός

ὁ θώραξ - τοῦ θώρακος - τῷ θώρακι - τόν θώρακα - (ὦ) θώραξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ θώρακες - τῶν θωράκων - τοῖς θώραξι(ν) - τούς θώρακας - (ὦ) θώρακες

Ενικός αριθμός (ὁ οἴαξ = η λαβή του τιμονιού, δοιάκι)

ὁ οἴαξ - τοῦ οἴακος - τῷ οἴακι - τόν οἴακα - (ὦ) οἴαξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ οἴακες - τῶν οἰάκων - τοῖς οἴαξι(ν) - τούς οἴακας - (ὦ) οἴακες

Ενικός αριθμός

ἡ πτέρυξ - τῆς πτέρυγος - τῇ πτέρυγι - τήν πτέρυγα - (ὦ) πτέρυξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ πτέρυγες - τῶν πτερύγων - ταῖς πτέρυξι(ν) - τάς πτέρυγας - (ὦ) πτέρυγες

Ενικός αριθμός (αρσενικό & θηλυκό)

ἡ αἴξ - τῆς αἰγός - τῇ αἰγί - τήν αἶγα - (ὦ) αἴξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ αἶγες - τῶν αἰγῶν - ταῖς αἰξί(ν) - τάς αἶγας - (ὦ) αἶγες

Ενικός αριθμός

ἡ μάστιξ - τῆς μάστιγος - τῇ μάστιγι - τήν μάστιγα - (ὦ) μάστιξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ μάστιγες - τῶν μαστίγων - ταῖς μάστιξι - τάς μάστιγας - (ὦ) μάστιγες

Ενικός αριθμός

ἡ σάλπιγξ - τῆς σάλπιγγος - τῇ σάλπιγγι - τήν σάλπιγγα - (ὦ) σάλπιγξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ σάλπιγγες - τῶν σαλπίγγων - ταῖς σάλπιγξι(ν) - τάς σάλπιγγας - (ὦ) σάλπιγγες

Ενικός αριθμός (ἡ σῆραγξ = κοιλότητα βράχου, σπηλιά)

ἡ σῆραγξ - τῆς σήραγγος - τῇ σήραγγι - τήν σήραγγα - (ὦ) σῆραγξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ σήραγγες - τῶν σηράγγων - ταῖς σήραγξι(ν) - τάς σήραγγας - (ὦ) σήραγγες

Ενικός αριθμός (ἡ σῦριγξ = σωλήνας· μουσικό όργανο (ποιμενικό)· υπόγειο πέρασμα)

ἡ σῦριγξ - τῆς σύριγγος - τῇ σύριγγι - τήν σύριγγα - (ὦ) σῦριγξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ σύριγγες - τῶν συρίγγων - ταῖς σύριγξι(ν) - τάς σύριγγας - (ὦ) σύριγγες

Ενικός αριθμός

ἡ Σφίγξ - τῆς Σφιγγός - τῇ Σφιγγί - τήν Σφίγγα - (ὦ) Σφίγξ

Ενικός αριθμός

ὁ ὄνυξ - τοῦ ὄνυχος - τῷ ὄνυχι - τόν ὄνυχα - (ὦ) ὄνυξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ὄνυχες - τῶν ὀνύχων - τοῖς ὄνυξι(ν) - τούς ὄνυχας - (ὦ) ὄνυχες

Ενικός αριθμός (ἡ διῶρυξ = μεταγεν. διώρυγος)

ἡ διῶρυξ - τῆς διώρυχος - τῇ διώρυχι - τήν διώρυχα - (ὦ) διῶρυξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ διώρυχες - τῶν διωρύχων - ταῖς διώρυξι(ν) - τάς διώρυχας - (ὦ) διώρυχες

Ενικός αριθμός

ἡ θρίξ - τῆς τριχός - τῇ τριχί - τήν τρίχα - (ὦ) θρίξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ τρίχες - τῶν τριχῶν - ταῖς θριξί(ν) - τάς τρίχας - (ὦ) τρίχες

Ενικός αριθμός (αρσενικό και θηλυκό)

ὁ βήξ - τοῦ βηχός - τῷ βηχί - τόν βῆχα - (ὦ) βήξ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ βῆχες - τῶν βηχῶν - τοῖς βηξί(ν) - τούς βῆχας - (ὦ) βῆχες

β) Χειλικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα

Ενικός αριθμός

ὁ γύψ - τοῦ γυπός - τῷ γυπί - τόν γῦπα - (ὦ) γύψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γῦπες - τῶν γυπῶν - τοῖς γυψί(ν) - τούς γῦπας - (ὦ) γῦπες

Ενικός αριθμός (ὁ & ἡ Αἰθίοψ = ο κάτοικος της Αιθιοπίας / Θηλ. ἡ Αἰθιοπίς - τῆς Αἰθιοπίδος - τῇ Αἰθιοπίδι - τήν Αἰθιοπίδα - (ὦ) Αἰθιοπίς / αἱ Αἰθιοπίδες -  τῶν Αἰθιοπίδων - ταῖς Αἰθιοπίσι(ν) - τάς Αἰθιοπίδας - (ὦ) Αἰθιοπίδες)

ὁ Αἰθίοψ - τοῦ Αἰθίοπος - τῷ Αἰθίοπι - τόν Αἰθίοπα - (ὦ) Αἰθίοψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Αἰθίοπες - τῶν Αἰθιόπων - τοῖς Αἰθίοψι(ν) - τούς Αἰθίοπας - (ὦ) Αἰθίοπες

Ενικός αριθμός

ὁ γύψ - τοῦ γυπός - τῷ γυπί - τόν γῦπα - (ὦ) γύψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γῦπες - τῶν γυπῶν - τοῖς γυψί(ν) - τούς γῦπας - (ὦ) γῦπες

Ενικός αριθμός

ὁ Κύκλωψ - τοῦ Κύκλωπος - τῷ Κύκλωπι - τόν Κύκλωπα - (ὦ) Κύκλωψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Κύκλωπες - τῶν Κυκλώπων - τοῖς Κύκλωψι(ν) - τούς Κύκλωπας - (ὦ) Κύκλωπες

Ενικός αριθμός

ὁ Πέλοψ - τοῦ Πέλοπος - τῷ Πέλοπι - τόν Πέλοπα - (ὦ) Πέλοψ

Ενικός αριθμός

ὁ Ἄραψ - τοῦ Ἄραβος - τῷ Ἄραβι - τόν Ἄραβα - (ὦ) Ἄραψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Ἄραβες - τῶν Ἀράβων - τοῖς Ἄραψι(ν) - τούς Ἄραβας - (ὦ) Ἄραβες

Ενικός αριθμός

ὁ χάλυψ - τοῦ χάλυβος - τῷ χάλυβι - τόν χάλυβα - (ὦ) χάλυψ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ χάλυβες - τῶν χαλύβων - τοῖς χάλυψι(ν) - τούς χάλυβας - (ὦ) χάλυβες

Ενικός αριθμός

ἡ φλέψ - τῆς φλεβός - τῇ φλεβί - τήν φλέβα - (ὦ) φλέψ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ φλέβες - τῶν φλεβῶν - ταῖς φλεψί - τάς φλέβας - (ὦ) φλέβες

γ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα απλό οδοντικό τ ή δ ή θ

Ενικός αριθμός (ὁ τάπης = χαλί, υπόστρωμα)

ὁ τάπης - τοῦ τάπητος - τῷ τάπητι - τόν τάπητα - (ὦ) τάπης

Πληθυντικός αριθμός

οἱ τάπητες - τῶν ταπήτων - τοῖς τάπησι(ν) - τούς τάπητας - (ὦ) τάπητες

Ενικός αριθμός (ὁ λέβης = καζάνι, λεκάνη νιψίματος, είδος τυμπάνου, τεφροδόχος κάλπη)

ὁ λέβης - τοῦ λέβητος - τῷ λέβητι - τόν λέβητα - (ὦ) λέβης

Πληθυντικός αριθμός

οἱ λέβητες - τῶν λεβήτων - τοῖς λέβησι(ν) - τούς λέβητας - (ὦ) λέβητες

Ενικός αριθμός (ἡ ἐσθής = ένδυμα)

ἡ ἐσθής - τῆς ἐσθῆτος - τῇ ἐσθῆτι - τήν ἐσθῆτα - (ὦ) ἐσθής

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἐσθῆτες - τῶν ἐσθήτων - ταῖς ἐσθῆσι(ν) - τάς ἐσθῆτας - (ὦ) ἐσθῆτες

Ενικός αριθμός (ὁ θής = πολίτης της τέταρτης τάξης στην αρχαία Αθήνα, μισθωτός εργάτης)

ὁ θής - τοῦ θητός - τῷ θητί - τόν θῆτα - (ὦ) θής

Πληθυντικός αριθμός

οἱ θῆτες - τῶν θητῶν - τοῖς θησί(ν) - τούς θῆτας - (ὦ) θῆτες

Ενικός αριθμός

ἡ πατρίς - τῆς πατρίδος - τῇ πατρίδι - τήν πατρίδα - (ὦ) πατρίς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ πατρίδες - τῶν πατρίδων - ταῖς πατρίσι(ν) - τάς πατρίδας - (ὦ) πατρίδες

Ενικός αριθμός

ἡ ἀσπίς - τῆς ἀσπίδος - τῇ ἀσπίδι - τήν ἀσπίδα - (ὦ) ἀσπίς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἀσπίδες - τῶν ἀσπίδων - ταῖς ἀσπίσι(ν) - τάς ἀσπίδας - (ὦ) ἀσπίδες

Ενικός αριθμός

ἡ τυραννίς - τῆς τυραννίδος - τῇ τυραννίδι - τήν τυραννίδα - (ὦ) τυραννί

Πληθυντικός αριθμός

αἱ τυραννίδες - τῶν τυραννίδων - ταῖς τυραννίσι(ν) - τάς τυραννίδας - (ὦ) τυραννίδες

Ενικός αριθμός

ἡ ἐλπίς - τῆς ἐλπίδος - τῇ ἐλπίδι - τήν ἐλπίδα - (ὦ) ἐλπίς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἐλπίδες - τῶν ἐλπίδων - ταῖς ἐλπίσι(ν) - τάς ἐλπίδας - (ὦ) ἐλπίδες

Ενικός αριθμός

ὁ ὄρνις - τοῦ ὄρνιθος - τῷ ὄρνιθι - τόν ὄρνιν - (ὦ) ὄρνι

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ὄρνιθες - τῶν ὀρνίθων - τοῖς ὄρνισι(ν) - τούς ὄρνιθας - (ὦ) ὄρνιθες

Ενικός αριθμός

ἡ χλαμύς - τῆς χλαμύδος - τῇ χλαμύδι - τήν χλαμύδα - (ὦ) χλαμύς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ χλαμύδες - τῶν χλαμύδων - ταῖς χλαμύσι(ν) - τάς χλαμύδας - (ὦ) χλαμύδες

Ενικός αριθμός

ἡ Ἑλλάς - τῆς Ἑλλάδος - τῇ Ἑλλάδι - τήν Ἑλλάδα - (ὦ) Ἑλλάς

Ενικός αριθμός

ἡ ἀγελάς - τῆς ἀγελάδος - τῇ ἀγελάδι - τήν ἀγελάδα - (ὦ) ἀγελάς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἀγελάδες - τῶν ἀγελάδων - ταῖς ἀγελάσι(ν) - τάς ἀγελάδας - (ὦ) ἀγελάδες

Ενικός αριθμός (ἡ αὖλις = κατασκήνωση, κατάλυμα· από αυτό και το ἔπαυλις)

ἡ αὖλις - τῆς αὔλιδος - τῇ αὔλιδι - τήν αὖλιν - (ὦ) αὖλι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ αὔλιδες - τῶν αὐλίδων - ταῖς αὔλισι(ν) - τάς αὔλιδας - (ὦ) αὔλιδες

Ενικός αριθμός (ἡ ἔρις = διένεξη, φιλονικία, διαφωνία)

ἡ ἔρις - τῆς ἔριδος - τῇ ἔριδι - τήν ἔριν - (ὦ) ἔρι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἔριδες - τῶν ἐρίδων - ταῖς ἔρισι(ν) - τάς ἔριδας - (ὦ) ἔριδες

Ενικός αριθμός

ἡ Πάρνης - τῆς Πάρνηθος - τῇ Πάρνηθι - τήν Πάρνην - (ὦ) Πάρνη

Ενικός αριθμός (ἡ ἶρις = ουράνιο τόξο· και κύρ. όν. ἡ Ἶρις, αγγελιοφόρος των θεών)

ἡ ἶρις - τῆς ἴριδος - τῇ ἴριδι - τήν ἶριν - (ὦ) ἶρι

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἴριδες - τῶν ἰρίδων - ταῖς ἴρισι(ν) - τάς ἴριδας - (ὦ) ἴριδες

Ενικός αριθμός (ἡ κόρυς = περικεφαλαία)

ἡ κόρυς - τῆς κόρυθος - τῇ κόρυθι - τήν κόρυν - (ὦ) κόρυ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ κόρυθες - τῶν κορύθων - ταῖς κόρυσι(ν) - τάς κόρυθας - (ὦ) κόρυθες

Ενικός αριθμός (ἡ πείρινς = τετράγωνος χώρος πάνω στην άμαξα, όπου τοποθετούσαν τα πράγματα που ήθελαν να μεταφέρουν)

ἡ πείρινς - τῆς πείρινθος - τῇ πείρινθι - --- - (ὦ) πείρινς

Πληθυντικός αριθμός

αἱ πείρινθες - τῶν πειρίνθων - ταῖς πείρινσι(ν) - τάς πείρινθας - (ὦ) πείρινθες

δ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με θέμα σε -ντ

(ον. -ας, γεν. -αντος και ον. -ους, γεν. -οντος)

Ενικός αριθμός

ὁ ἱμάς - τοῦ ἱμάντος - τῷ ἱμάντι - τόν ἱμάντα - (ὦ) ἱμάς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἱμάντες - τῶν ἱμάντων - τοῖς ἱμᾶσι(ν) - τούς ἱμάντας - (ὦ) ἱμάντες

Ενικός αριθμός

ὁ ἀνδριάς - τοῦ ἀνδριάντος - τῷ ἀνδριάντι - τόν ἀνδριάντα - (ὦ) ἀνδριάς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἀνδριάντες - τῶν ἀνδριάντων - τοῖς ἀνδριᾶσι(ν) - τούς ἀνδριάντας - (ὦ) ἀνδριάντες

Ενικός αριθμός

ὁ γίγας - τοῦ γίγαντος - τῷ γίγαντι - τόν γίγαντα - (ὦ) γίγαν

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γίγαντες - τῶν γιγάντων - τοῖς γίγασι(ν) - τούς γίγαντας - (ὦ) γίγαντες

Ενικός αριθμός

ὁ Κάλχας - τοῦ Κάλχαντος - τῷ Κάλχαντι - τόν Κάλχαντα - (ὦ) Κάλχαν

Ενικός αριθμός

ὁ ἐλέφας - τοῦ ἐλέφαντος - τῷ ἐλέφαντι - τόν ἐλέφαντα - (ὦ) ἐλέφαν

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἐλέφαντες - τῶν ἐλεφάντων - τοῖς ἐλέφασι(ν) - τούς ἐλέφαντας - (ὦ) ἐλέφαντες

Ενικός αριθμός

ὁ Αἴας - τοῦ Αἴαντος - τῷ Αἴαντι - τόν Αἴαντα - (ὦ) Αἴαν

Πληθυντικός αριθμός

οἱ Αἴαντες - τῶν Αἰάντων - τοῖς Αἴασι(ν) - τούς Αἴαντας - (ὦ) Αἴαντες

Ενικός αριθμός (ὁ ἀλλᾶς = λουκάνικο)

ὁ ἀλλᾶς - τοῦ ἀλλᾶντος - τῷ ἀλλᾶντι - τόν ἀλλᾶντα - (ὦ) ἀλλᾶν

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ἀλλᾶντες - τῶν ἀλλάντων - τοῖς ἀλλᾶσι(ν) - τούς ἀλλᾶντας - (ὦ) ἀλλᾶντες

Ενικός αριθμός

ὁ ὀδούς - τοῦ ὀδόντος - τῷ ὀδόντι - τόν ὀδόντα - (ὦ) ὀδούς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ ὀδόντες - τῶν ὀδόντων - τοῖς ὀδοῦσι(ν) - τούς ὀδόντας - (ὦ) ὀδόντες

Ενικός αριθμός (ὁ πλακοῦς = πλατύ ζυμαρικό, πίτα)

ὁ πλακοῦς - τοῦ πλακοῦντος - τῷ πλακοῦντι - τόν πλακοῦντα - (ὦ) πλακοῦς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πλακοῦντες - τῶν πλακούντων - τοῖς πλακοῦσι(ν) - τούς πλακοῦντας - (ὦ) πλακοῦντες

Ενικός αριθμός

ὁ Φλιοῦς - τοῦ Φλιοῦντος - τῷ Φλιοῦντι - τόν Φλιοῦντα - (ὦ) Φλιοῦς

ε) Οδοντικόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα με θέμα σε –ντ (ον. -ων, γεν. -οντος)

Ενικός αριθμός

ὁ γέρων - τοῦ γέροντος - τῷ γέροντι - τόν γέροντα - (ὦ) γέρον

Πληθυντικός αριθμός

οἱ γέροντες - τῶν γερόντων - τοῖς γέρουσι(ν) - τούς γέροντας - (ὦ) γέροντες

Ενικός αριθμός

ὁ λέων - τοῦ λέοντος - τῷ λέοντι - τόν λέοντα - (ὦ) λέον

Πληθυντικός αριθμός

οἱ λέοντες - τῶν λεόντων - τοῖς λέουσι(ν) - τούς λέοντας - (ὦ) λέοντες

Ενικός αριθμός

ὁ θεράπων - τοῦ θεράποντος - τῷ θεράποντι - τόν θεράποντα - (ὦ) θεράπον

Πληθυντικός αριθμός

οἱ θεράποντες - τῶν θεραπόντων - τοῖς θεράπουσι(ν) - τούς θεράποντας - (ὦ) θεράποντες

Ενικός αριθμός

ὁ Ξενοφῶν - τοῦ Ξενοφῶντος - τῷ Ξενοφῶντι - τόν Ξενοφῶντα - (ὦ) Ξενοφῶν

Σημείωση. Το αρχικό θέμα του ουσιαστικού ὁ γέρων είναι γέροντ-. Στην ονομαστική του ενικού το βραχύχρονο φωνήεν της τελευταίας συλλαβής του θέματος εκτείνεται σε μακρόχρονο. Γι’ αυτό τα ονόματα σε –ων, γεν. –όντος παρουσιάζονται σαν διπλόθεμα. Το τελικό τ του θέματος στην ονομαστική και κλητική του ενικού αποβάλλεται, γιατί δεν είναι από τα σύμφωνα τα τελικά ελληνικών λέξεων.

ζ) Οδοντικόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα σε -α (γεν. -ατος)

Ενικός αριθμός

τό κτῆμα - τοῦ κτήματος - τῷ κτήματι - τό κτῆμα - (ὦ) κτῆμα

Πληθυντικός αριθμός

τά κτήματα - τῶν κτημάτων - τοῖς κτήμασι(ν) - τά κτήματα - (ὦ) κτήματα

Ενικός αριθμός (τό κλίμα = (από το ρ. κλίνω) κλίση ή κατωφέρεια εδάφους· η γεωγραφική θέση ενός τόπου)

τό κλίμα - τοῦ κλίματος - τῷ κλίματι - τό κλίμα - (ὦ) κλίμα

Πληθυντικός αριθμός

τά κλίματα - τῶν κλιμάτων - τοῖς κλίμασι(ν) - τά κλίματα - (ὦ) κλίματα

Ενικός αριθμός (τό ἆσθμα = δυσκολία αναπνοής, δύσπνοια, λαχάνιασμα)

τό ἆσθμα - τοῦ ἄσθματος - τῷ ἄσθματι - τό ἆσθμα - (ὦ) ἆσθμα

Πληθυντικός αριθμός

τά ἄσθματα - τῶν ἀσθμάτων - τοῖς ἄσθμασι(ν) - τά ἄσθματα - (ὦ) ἄσθματα

Ενικός αριθμός

τό δρᾶμα - τοῦ δράματος - τῷ δράματι - τό δρᾶμα - (ὦ) δρᾶμα

Πληθυντικός αριθμός

τά δράματα - τῶν δραμάτων - τοῖς δράμασι(ν) - τά δράματα - (ὦ) δράματα

Ενικός αριθμός (τό ἅμμα = (από το ρ. ἅπτω) δέσιμο, κόμπος, θηλιά)

τό ἅμμα - τοῦ ἅμματος - τῷ ἅμματι - τό ἅμμα - (ὦ) ἅμμα

Πληθυντικός αριθμός

τά ἅμματα - τῶν ἁμμάτων - τοῖς ἅμμασι(ν) - τά ἅμματα - (ὦ) ἅμματα

Παρατηρήσεις στα αφωνόληκτα της γ΄ κλίσης

Από τα αφωνόληκτα της γ΄ κλίσης:

1) Τα περισσότερα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική του ενικού με κατάληξη -α (τὸν κόρακ-α, τὴν πατρίδ-α) και την κλητ. του ενικού όμοια με την ονομαστική (ὦ κόραξ, ὦ πατρίς, ὦ ἱμάς, ὦ ὀδούς).

2) Τα βαρύτονα όμως οδοντικόληκτα σε -ις (γεν. -ιδος, -ιτος, -ιθος) σχηματίζουν την αιτιατ. του ενικού σε -ν και την κλητ. του ενικού όμοια με το θέμα (χωρίς το χαρακτήρα): τὴν χάρι-ν, τὴν ἔρι-v, τὴν ὄρνι-ν· ὦ χάρι, ὦ ἔρι, ὦ ὄρνι (από αναλογία προς τα φωνηεντόληκτα: τὴν πόλιν, ὦ πόλι)· όμοια και μερικά οδοντικόληκτα βαρύτονα σε -ης ή -υς: (ὁ και) ἡ Πάρνης -ηθος, (τὸν και) τὴν Πάρνην, ὦ Πάρνη· ἡ κόρυς -υθος (= περικεφαλαία), τὴν κόρ-υν, ὦ κόρυ.

3) Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ων (γεν. -οντος) και -ας (γεν. -αντος), το οξύτονο τυραννὶς (-ίδος) και το περισπώμενο (ὁ και) ἡ παῖς (από τὸ πάις, γεν. παιδὸς) σχηματίζουν την κλητ. του ενικού χωρίς κατάληξη (με αφαίρεση του οδοντ. χαρακτήρα): ὦ γέρον, ὦ γίγαν, ὦ Αἶαν, ὦ τυραννί, ὦ παῖ.

Ενικός αριθμός

ὁ παῖς - τοῦ παιδός - τῷ παιδί - τόν παῖδα - (ὦ) παῖ

Πληθυντικός αριθμός

οἱ παῖδες - τῶν παίδων - τοῖς παισί(ν) - τούς παῖδας - (ὦ) παῖδες

4) Τα ουδέτερα οδοντικόληκτα σε -μα (γεν. -ματος) είναι όλα ακατάληκτα: κτῆμα, σῶμα, στράτευμα· καταληκτικά είναι μόνο τα ουδέτ. φῶς (φῶτ-ς), γεν. φωτ-ός, δοτ. φωτ-ὶ  κτλ. και το ανώμαλο οὖς (οὖτ-ς), γεν. ὠτ-ὸς.

Σημείωση:

Ενικός αριθμός

ἡ ἀλώπηξ - τῆς ἀλώπεκος - τῇ ἀλώπεκι - τήν ἀλώπεκα - (ὦ) ἀλώπηξ

Πληθυντικός αριθμός

αἱ ἀλώπεκες - τῶν ἀλωπέκων - ταῖς ἀλώπεξι(ν) - τάς ἀλώπεκας - (ὦ) ἀλώπεκες

Ενικός αριθμός

ὁ πούς - τοῦ ποδός - τῷ ποδί - τόν πόδα - (ὦ) πούς

Πληθυντικός αριθμός

οἱ πόδες - τῶν ποδῶν - τοῖς ποσί(ν) - τούς πόδας - (ὦ) πόδες