Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Η οικογένεια των εφήβων (παραγωγή λόγου)
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες σε εφήβους, το κοινωνικοοικονομικό προφίλ της οικογένειας έχει συνδεθεί με τη σχολική επίδοση, την επιθετικότητα και τη σχολική βία, τις διατροφικές συνήθειες και την παχυσαρκία, τη χρήση οινοπνευματωδών, το κάπνισμα, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγεία (π.χ. ψυχοσωματικά συμπτώματα, κατάθλιψη). Επίσης, στρεσογόνες καταστάσεις στη ζωή της οικογένειας, όπως η μετανάστευση και η ανεργία, επηρεάζουν σημαντικά την υγεία των εφήβων.
Η υγεία των εφήβων σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το επίπεδο και την ποιότητα των σχέσεων που αναπτύσσονται στην οικογένεια. Η καλή επικοινωνία με τους γονείς αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και για πολλά ψυχοσωματικά προβλήματα. Επιπλέον, η καλή επικοινωνία των εφήβων, ιδιαίτερα με τη μητέρα, συνδέεται με καλύτερη σωματική υγεία, χαμηλότερη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και τσιγάρων καθώς και την αποφυγή της πρώιμης έναρξης της σεξουαλικής τους ζωής.
Παρά το γεγονός ότι οι έφηβοι μιλούν λιγότερο με τους γονείς τους από ό,τι στα προηγούμενα χρόνια της ζωής τους, ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ εφήβου-γονιού συνεχίζεται, αν και με διαφορετική μορφή. Η αλλαγή αυτή στις σχέσεις γονιού-εφήβου οδηγεί βαθμιαία στην ανεξαρτησία και την αυτονομία του εφήβου οι οποίες αποτελούν σημαντικές συνιστώσες της διαδικασίας ανάπτυξης.
Οι γονείς επιλέγουν διαφορετικούς τρόπους και στρατηγικές για τη διαπαιδαγώγηση των εφήβων, που έχουν να κάνουν με το κατά πόσο τους τιμωρούν, με το εάν συζητούν μαζί τους για λάθη που κάνουν ή με το εάν έχουν αδιάφορη στάση απέναντί τους. Οι έφηβοι που έχουν αυστηρούς/προσηνείς γονείς είναι περισσότερο πιθανόν να αναπτύξουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση, να έχουν καλύτερη επίδοση στο σχολείο, να είναι λιγότερο ευάλωτοι σε πιέσεις που δέχονται από τους συνομηλίκους τους και να αποφεύγουν συμπεριφορές κινδύνου όπως η χρήση ουσιών και η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Από την άλλη, οι έφηβοι με ενδοτικούς/αδιάφορους γονείς είναι πιθανόν να είναι επιρρεπείς σε συμπεριφορές κινδύνου.
Τα κακοποιημένα αλλά και παραμελημένα παιδιά έχουν συνήθως προβλήματα συμπεριφοράς και προσωπικότητας. Γίνονται επιθετικά, αναπτύσσουν άγχος και φοβίες, η σκέψη τους γίνεται παράλογη, έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις και υποφέρουν συχνά από κατάθλιψη. Φυσικά, η αυτοεκτίμησή τους είναι στα χαμηλότερα επίπεδα και δυστυχώς πολύ συχνά καταφεύγουν σε χρήση ουσιών ή δημιουργούν προβλήματα με το νόμο. Σημαντικό να αναφερθεί πως η σωματική κακοποίηση μπορεί να δημιουργήσει στο παιδί τραύματα που θα το δυσκολεύουν στη καθημερινή του ζωή, καθώς είναι πολύ πιθανόν να εμφανίσει κατάθλιψη, μη επαρκή ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και αργότερα παραβατική συμπεριφορά. Η σωματική, η νοητική και η συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και η κοινωνική προσαρμογή του επηρεάζονται αρνητικά, καθώς παρουσιάζονται ποικίλα προβλήματα.
Οι συνέπειες της συναισθηματικής κακοποίησης για το παιδί είναι πολλαπλές, καθώς παρατηρούνται νευρωτικές συμπεριφορές, παλινδρομήσεις, επιθετική και βίαιη συμπεριφορά. Ακόμα, το παιδί καταβάλλεται από συναισθήματα άγχους, θυμού και ανασφάλειας. Επίσης, στις συνέπειες κατατάσσεται και ο αυτοκτονικός ιδεασμός, η ανικανότητα του παιδιού να αναπτύξει βασικές δεξιότητες, η δυσκολία κοινωνικοποίησης, δημιουργία προσωπικών σχέσεων και καχυποψία, αφού δεν εμπιστεύονται εύκολα άτομα.
Επιπρόσθετα, καθώς η παιδική κακοποίηση καταστρέφει τη διαδικασία της προσκόλλησης στους γονείς και τη δημιουργία αποτελεσματικών σχέσεων, τα παιδιά παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Συχνά, ο ενήλικας που έχει υποστεί κακοποίηση στα παιδικά του χρόνια δυσκολεύεται στην εγκαθίδρυση στενών προσωπικών σχέσεων και είναι πολύ πιθανό να του προκαλεί δυσκολία η σωματική εγγύτητα, το άγγιγμα, η οικειότητα και η εμπιστοσύνη στους άλλους.
Σε ένα άρθρο σας για τοπική εφημερίδα του Δήμου σας να αναφερθείτε: α) στο θετικό ρόλο που διαδραματίζει η οικογένεια στη ζωή του εφήβου, και β) στις αρνητικές επιπτώσεις που έχει στην υγεία, στην ψυχολογία και στη συμπεριφορά των παιδιών η κακοποίησή τους -συναισθηματική ή σωματική- στο πλαίσιο της οικογένειας. (350-400 λέξεις)
Βασικό ρόλο στην επωφελή επίδραση των γονιών στη ζωή του έφηβου παιδιού διαδραματίζει η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία. Μέσω της συζήτησης οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να καθοδηγήσουν το παιδί, να κατευνάσουν τις ανησυχίες του και να το προφυλάξουν, έτσι, από επιζήμιες επιλογές και επιβαρυντικές για την ψυχολογία του καταστάσεις. Το ενεργό ενδιαφέρον των γονιών, άλλωστε, ενισχύει την αυτοπεποίθηση του εφήβου και εδραιώνει μέσα του το αίσθημα της υποστήριξης που χρειάζεται προκειμένου να θέσει υψηλούς για τον εαυτό του στόχους και να κρατηθεί μακριά από τις αρνητικές επιρροές.
Πιο αποτελεσματικοί, μάλιστα, είναι οι γονείς που υιοθετούν αυστηρότερη στάση, διατηρώντας βέβαια την ευγένεια και την ηρεμία στη συμπεριφορά τους. Σε αντίθεση με τους γονείς που ενδίδουν σε κάθε αίτημα των έφηβων παιδιών, καταλήγοντας να μεταδίδουν έμμεσα μηνύματα αδιαφορίας, οι αυστηροί γονείς έχουν θετικότερο αντίκτυπο στη ζωή του εφήβου. Ο νέος αναγνωρίζει σαφέστερα το ενδιαφέρον τους, με αποτέλεσμα να αποκτά αυτοέλεγχο, να σημειώνει υψηλότερες επιδόσεις στο σχολείο και να οδηγείται εν γένει σε καλύτερες επιλογές.
Η θετική επίδραση των γονιών, ωστόσο, δεν αποτελεί τη μόνη όψη του νομίσματος, διότι -ατυχώς- υπάρχουν οικογένειες από τις οποίες απουσιάζουν οι υγιείς δεσμοί ενδιαφέροντος και φροντίδας. Στις περιπτώσεις που οι γονείς είναι επιθετικοί και κακοποιούν το έφηβο παιδί είτε συναισθηματικά είτε σωματικά, σημειώνεται επιδείνωση τόσο της ψυχικής όσο και της σωματικής του υγείας. Ο έφηβος βιώνει υψηλά επίπεδα άγχους και συναισθηματικής πίεσης, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε παραβατικές ή και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές στην προσπάθειά του να εκτονώσει το θυμό και την απόγνωσή του.
Μη έχοντας ο έφηβος τη γονική υποστήριξη και το αναγκαίο αίσθημα ασφάλειας αποδιοργανώνεται σε κάθε επίπεδο της ζωής του. Αδυνατεί να θέσει μακροπρόθεσμους στόχους, χάνει την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους και κατ’ επέκταση τη δυνατότητα διαμόρφωσης υγιών διαπροσωπικών σχέσεων. Συχνά, μάλιστα, υιοθετεί την επιθετικότητα του οικογενειακού περιβάλλοντος και την καθιστά ίδιον της προσωπικότητάς του.
Οι γονείς επηρεάζουν, άρα, τη συμπεριφορά, την κοινωνικότητα του εφήβου, όπως και πολλές άλλες πτυχές της συναισθηματικής και ψυχολογικής του εικόνας. Έφηβοι με γονείς ανοιχτούς στην επικοινωνία και συναισθηματικά διαθέσιμους έχουν εύλογα σαφώς καλύτερη εικόνα και προοπτικές από εκείνους με γονείς αδιάφορους ή κακοποιητικούς.
[Λέξεις: 408]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου