Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Η Βιοηθική και ο γενναίος, νέος κόσμος

Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Η Βιοηθική και ο γενναίος, νέος κόσμος
 
Κείμενο 1: Η Βιοηθική και ο γενναίος, νέος κόσμος
 
     Οι άνθρωποι επιλέγουμε τις ενασχολήσεις μας είτε παίζοντες είτε σπουδάζοντες – δηλαδή, είτε επειδή μας σαγηνεύουν κάποια αντικείμενα είτε διότι η ανάγκη μας επιβάλλει να εγκύπτουμε σε αυτά. Ενίοτε, όχι πολύ συχνά, η σαγήνη συναντάται με την ανάγκη, και η σύμπτωσή τους γεννά πεδία σπάνιας γονιμότητας –αυτή είναι η περίπτωση της Βιοηθικής.
     Η ραγδαία πρόοδος στις λεγόμενες επιστήμες της ζωής -την ιατρική, τη βιοϊατρική, τη βιοτεχνολογία, τη γενετική, τη βιολογία- και τα αντίστοιχα τεχνολογικά επιτεύγματα δίνουν σταδιακά υπόσταση με εκθετικά αυξανόμενη ταχύτητα σε έναν νέο, γενναίο κόσμο, στον οποίον οι άνθρωποι διαθέτουν καινοφανείς δυνατότητες διαχείρισης και ελέγχου του γεγονότος της ζωής από την αρχή της έως και το τέλος της, αλλά και σε πολλές από τις ενδιάμεσες πτυχές της. Όσο εντονότερα καθίσταται απτή η νέα αυτή πραγματικότητα, τόσο πιο αδροί προδιαγράφονται οι κίνδυνοι που παρακολουθούν τα αδιαμφισβήτητα και σχεδόν εξωτικά ωφελήματα που αυτή προοιωνίζεται -κίνδυνοι καινοφανείς, τους οποίους γεννούν οι -εξίσου καινοφανείς- επιλογές που σήμερα μας είναι διαθέσιμες, αλλά και κίνδυνοι με τους οποίους ήδη έχουμε αναμετρηθεί κατά το παρελθόν, όμως πλέον είτε έχουν καταστεί περισσότερο ανάγλυφοι είτε έχουν λάβει εντελώς διαφορετική μορφή από αυτήν που είχαν.
     Πέρα και πάνω από όλα αυτά, η εποχή της βιοτεχνολογίας αμφισβητεί με σφοδρότητα τις έννοιες και τα αξιακά συστήματα βάσει των οποίων έως πρότινος αντιλαμβανόμασταν τον εαυτό μας και διαμορφώναμε τις σχέσεις μας με τους άλλους: η ζωή έχει παύσει προ πολλού να αποτελεί απροϋπόθετο συμβάν ανάδυσης, αφού πλέον μπορεί να σχεδιασθεί και να παραχθεί –από θαύμα έχει μετουσιωθεί σε επίτευγμα. Ο θάνατος διατηρεί ακόμη αρκετό από το μυστήριο που ανέκαθεν τον περιέβαλε, όμως η επικράτειά του δείχνει να μην είναι απολύτως απρόσβλητη σε παρεμβάσεις –σήμερα η ζωή μπορεί χάρη στην επιστημονική πρόοδο και τα επιτεύγματα της τεχνολογίας να παραταθεί πέραν των ορίων που μισό αιώνα νωρίτερα
θεωρούνταν φυσικά.
     Το σκηνικό μέσα στο οποίο οφείλουμε να οργανώσουμε τη ζωή μας και τις κοινωνίες μας είναι καινούργιο, άλλης τάξεως, σε σχέση με οτιδήποτε έχει γνωρίσει το είδος μας κατά το παρελθόν. Και, όπως κάθε τι καινοφανές, το σκηνικό στην πρώτη φάση της εκδίπλωσής του, αυτήν που σήμερα διανύουμε, φαντάζει συγκεχυμένο και απαιτεί κάποιου είδους διευθέτηση, ώστε οι ελπίδες που το συνοδεύουν να γίνουν πραγματικότητα και οι κίνδυνοι που το σκιάζουν να μείνουν απλές ανησυχίες και να ξεθωριάσουν. Αυτό είναι το έργο της Βιοηθικής: η κατανόηση, η διευθέτηση και η βελτιστοποίηση αυτού του νέου κόσμου που είναι ήδη εδώ –και, μάλιστα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, προτού αυτός παγιωθεί και λάβει την τελική του μορφή.
     Είναι εφικτή η ευόδωση του έργου της Βιοηθικής; Προφανώς ναι, παρότι ήκιστα ευχερής. Εάν η Βιοηθική επιθυμεί να διατηρεί τις ελπίδες που διαθέτει να επιτύχει τους σκοπούς της, οφείλει πρωτίστως και κυρίως να παραμείνει πιστή στη φύση τους. Με άλλα λόγια, οφείλει αφ’ ενός να αποφύγει να καταλήξει μόνον ηθική συζήτηση, και αφ’ ετέρου να παραμείνει κυρίως ηθική συζήτηση.
 
Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπαδάκης, Ηθική. Περιοδικό φιλοσοφίας, (τ. 13).
 
Κείμενο 2: Τεχνητή Νοημοσύνη στην Υγεία
 
     Σύμφωνα με τον αρχικό ορισμό της ΤΝ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αναφέρεται σε συστήματα που επιδεικνύουν έξυπνη συμπεριφορά αναλύοντας το περιβάλλον τους και λαμβάνοντας μέτρα -με κάποιο βαθμό αυτονομίας- για να επιτύχουν τους στόχους τους». Με άλλα λόγια τα συστήματα ΤΝ είναι σχεδιασμένα από τον άνθρωπο και έχουν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται και να ερμηνεύουν δεδομένα από το περιβάλλον τους και να λαμβάνουν βέλτιστες αποφάσεις, αναπαράγοντας γνωστικές λειτουργίες του ανθρώπου, όπως η μάθηση, ο σχεδιασμός και η λήψη αποφάσεων.
     Υπάρχει πληθώρα ερευνητικών προγραμμάτων που αφορούν τη χρήση ΤΝ με συμμετοχή ελληνικών φορέων. Σημειώνεται ότι στη βάση δεδομένων CORDIS της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), είναι καταχωρημένα περισσότερα από 83 ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και αφορούν την ΤΝ στο χώρο της υγείας‧ έργα στα οποία συμμετέχουν (ή συντονίζουν) ελληνικοί ερευνητικοί φορείς και περιλαμβάνουν χρήση ΤΝ και ανάλυσης δεδομένων με στόχο τη διάγνωση και πρόγνωση ασθενειών, τη ιατρική ακριβείας, τη διαχείριση δημόσιας υγείας, την επαναστόχευση φαρμάκων, την ανάπτυξη ρομπότ-βοηθών, κτλ.
     Τα παραπάνω ερευνητικά προγράμματα και εφαρμογές ΤΝ χρησιμοποιούν βέβαια διαφορετικές προσεγγίσεις, όπως π.χ. μηχανική μάθηση ή μηχανική συλλογιστική, και διαφέρουν μεταξύ τους σε επίπεδο τεχνολογίας, όπως π.χ. απλή ανάλυση δεδομένων ή συλλογιστική γνώσης. Διαφέρουν επίσης ως προς το επίπεδο αυτονομίας και ως προς τον βαθμό ελέγχου από τον ανθρώπινο παράγοντα, και συνεπώς δύναται να έχουν διαφορετικό αντίκτυπο με ανάλογες ηθικοκοινωνικές συνέπειες.
     Η παραδοσιακή σχέση ιατρού-ασθενή εικάζεται ότι μπορεί να μετασχηματιστεί σε μία νέα σχέση ιατρού-ασθενή-τεχνητής νοημοσύνης. Καταρχάς, μολονότι τα συστήματα ΤΝ υπόσχονται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ως προς την παροχή ιατρικής φροντίδας (π.χ. μείωση κόστους περίθαλψης ή λιστών αναμονής, πλήρωση υφιστάμενων κενών κάλυψης, απελευθέρωση επαγγελματιών υγείας από καθήκοντα όπως η καταχώριση δεδομένων, κ.ο.κ.), εκφράζεται ο φόβος ότι αυτά ενδέχεται τελικά να υποβαθμίσουν την ποιότητα παροχής υπηρεσιών υγείας, στο μέτρο που αυτά ενέχουν λιγότερη προσωπική επαφή μεταξύ ιατρού και ασθενή. Επίσης, η παρεμβολή συστημάτων ΤΝ μπορεί να υποσκάψει την παραδοσιακή σχέση ιατρού-ασθενή, διευρύνοντας τη μεταξύ τους απόσταση. Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι η κατανόηση της υγείας ενός ασθενή θα βασίζεται περισσότερο σε αντικειμενικές αναπαραστάσεις δεδομένων, με μετρήσιμα μεγέθη και μηχανικά ερμηνεύσιμους όρους, παραμερίζοντας κρίσιμους συγκειμενικούς παράγοντες, όπως η ευημερία, η κοινωνική, η πνευματική ή η συναισθηματική κατάσταση του ασθενή. Ακόμα, πιστεύεται ότι η εξάρτηση των ιατρών από συστήματα ΤΝ θα επηρεάσει την πολύτιμη ανάπτυξη, διατήρηση και εφαρμογή δεξιοτήτων αλλά και προτύπων καλής πρακτικής από τους επαγγελματίες της υγείας, φαινόμενο που στη διεθνή βιβλιογραφία αποδίδεται με τον όρο «αποδεξιοποίηση» (de-skilling).
 
Εισηγητές: Τάκης Βιδάλης, Βασιλική Μολλάκη, Θεόδωρος Τροκάνας
 
Κείμενο 3: Κωνσταντίνος Καβάφης «Η Τράπεζα του Μέλλοντος»
 
Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω.
 
        Κεφάλαια μεγάλ’ αν έχει αμφιβάλλω.
Κι άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίσι
εξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
 
ΘΕΜΑΤΑ
 
ΘΕΜΑ Α
Να αποδώσετε συνοπτικά (60-70 λέξεις) το περιεχόμενο των δύο τελευταίων παραγράφων του Κειμένου 1 («Το σκηνικό μέσα στο οποίο… να παραμείνει κυρίως ηθική συζήτηση»).
Μονάδες 20
 
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να γράψετε δίπλα από κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό ή Λάθος, ανάλογα με το αν νομίζετε ότι η πρόταση αποδίδει ορθά το νόημα του Κειμένου 1. Στη συνέχεια να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία από το κείμενο.
 
α. Οι κίνδυνοι από τη ραγδαία ανάπτυξη των επιστημών παραμένουν εντελώς ασαφείς.  
β. Η ζωή διατηρεί στο ακέραιο το απροσδόκητο της δημιουργίας της.
γ. Οι κίνδυνοι που συνοδεύουν τη νέα εποχή θα αποσοβηθούν.
δ. Η βιοηθική μπορεί να έχει προληπτική επενέργεια.
ε. Ο γράφων θεωρεί δύσκολα επιτεύξιμο το έργο της Βιοηθικής.
Μονάδες 10
 
Β2.α. Να καταγράψετε τρεις (3) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές με τις οποίες ο συγγραφέας του Κειμένου 1 επιχειρεί να τονίσει στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου το νέο και ανανεωτικό χαρακτήρα της σύγχρονης εποχής (μονάδες 3) και να εξηγήσετε πώς καθεμία από αυτές εξυπηρετεί τον συγκεκριμένο στόχο (μονάδες 6).
 
β. Να προσδιορίσετε ποιος είναι ο βασικός ισχυρισμός του γράφοντος στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου 1 και πώς επιτυγχάνεται η τεκμηρίωση του ισχυρισμού αυτού. (μονάδες 6)
Μονάδες 15
 
Β3. Να εντοπίσετε τέσσερα (4) διαφορετικά σημεία στίξης στο Κείμενο 2 και να αιτιολογήσετε τη λειτουργία τους σε αυτό.
Μονάδες 10   
 
ΘΕΜΑ Γ
Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η αντίληψη του ποιητικού υποκειμένου για το μέλλον; Να τεκμηριώσετε την ερμηνευτική σας προσέγγιση με τρεις (3) κατάλληλους κειμενικούς δείκτες. Συμφωνείτε με το πώς αντικρίζει το ποιητικό υποκείμενο το μέλλον; (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
 
ΘΕΜΑ Δ
Αξιοποιώντας ιδέες και επιχειρήματα από τα κείμενα αναφοράς καλείστε να συντάξετε ένα δικό σας άρθρο στο οποίο θα προσεγγίζετε τα εξής ζητήματα:
α) τις νέες δυνατότητες που διασφαλίζει η εξέλιξη στις «επιστήμες της ζωής», και
β) πιθανούς κινδύνους ή ηθικά ζητήματα που ενδέχεται να προκύψουν από τις καινοφανείς αυτές δυνατότητες. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
 
Ενδεικτικές απαντήσεις
 
ΘΕΜΑ Α
Οι επικρατούσες επιστημονικές συνθήκες είναι πρωτόφαντες και εγείρουν εντελώς νέες απαιτήσεις για τις ανθρώπινες κοινωνίες. Ασαφείς ως προς τις προοπτικές τους απαιτούν ορισμένη οργάνωση, ώστε να οδηγηθούν σε θετική πραγμάτωση. Οργάνωση επιτεύξιμη μέσω της Βιοηθικής, η οποία μπορεί να συμβάλει στη βέλτιστη εξέλιξη, προτού καν παγιωθούν τα νέα δεδομένα. Το έργο της, βέβαια, είναι δυσχερές, γι' αυτό οφείλει να υπηρετήσει τους σκοπούς της διατηρώντας ακέραια την ηθική αποστολή της.
Λέξεις: 69
 
ΘΕΜΑ Β
Β1.
α. Λάθος: "τόσο πιο αδροί προδιαγράφονται οι κίνδυνοι", "έχουν καταστεί περισσότερο ανάγλυφοι"
β. Λάθος: "η ζωή έχει παύσει προ πολλού να αποτελεί απροϋπόθετο συμβάν ανάδυσης, αφού πλέον μπορεί να σχεδιασθεί και να παραχθεί"
γ. Λάθος: "και οι κίνδυνοι που το σκιάζουν να μείνουν απλές ανησυχίες και να ξεθωριάσουν"
δ. Σωστό: " για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, προτού αυτός παγιωθεί και λάβει την τελική του μορφή"
ε. Σωστό: "παρότι ήκιστα ευχερής"
 
Β2.α. Ο συγγραφέας επιδιώκει να τονίσει πως η σύγχρονη εποχή αποκτά έναν εντελώς νέο χαρακτήρα σε σχέση με το παρελθόν. Προκειμένου να το επιτύχει αυτό αξιοποιεί το σχήμα της επανάληψης χρησιμοποιώντας τρεις φορές το επίθετο «καινοφανές», ώστε να αναδείξει πως τόσο οι επιστημονικές δυνατότητες της σύγχρονης εποχής όσο και οι κίνδυνοι που τις συνοδεύουν συνιστούν κάτι το πρωτόφαντο. Αξιοποιεί, παραλλήλως, επίθετα για να σχολιάσει την υπό διαμόρφωση πραγματικότητα «έναν νέο, γενναίο κόσμο», μέσω των οποίων υπονοείται πως οι απαιτήσεις που εγείρονται θα θέσουν σε δοκιμασία τους ανθρώπους. Με τη χρήση μεταφοράς, μάλιστα, επισημαίνει πως τα οφέλη των νέων επιστημών ξεπερνούν τις μέχρι τώρα γνωστές προσδοκίες («σχεδόν εξωτικά ωφελήματα») οδηγώντας την ανθρώπινη κοινωνία σε μια εντελώς νέα εποχή.
 
β. Ο βασικός ισχυρισμός του γράφοντος είναι πως οι νέες δυνατότητες της βιοτεχνολογίας θέτουν υπό αμφισβήτηση αξίες και έννοιες άλλοτε κρίσιμες για την κατανόηση των ατόμων και για τη διαμόρφωση διαπροσωπικών σχέσεων. Τον ισχυρισμό αυτό τον τεκμηριώνει, σε πρώτο επίπεδο, με αιτιολόγηση, καθώς αναφέρεται στο γεγονός πως πλέον οι άνθρωποι μπορούν να σχεδιάσουν τη νέα ζωή και πως αυτή δεν συνιστά πια ένα «θαύμα». Παραλλήλως, αξιοποιεί σχήμα σύγκρισης- αντίθεσης, ώστε να επισημάνει πως ακόμη και ο θάνατος έχει πλέον χάσει μέρος της δυναμικής του, μιας και πλέον η ανθρώπινη ζωή μπορεί να παραταθεί πέρα από το άλλοτε εφικτό ή προσδοκώμενο.
 
Β3. Στο πλαίσιο του Κειμένου 2 αξιοποιούνται τα εισαγωγικά («Η Τεχνητή Νοημοσύνη… τους στόχους τους»), προκειμένου να παρατεθεί αυτούσιος ο ορισμός της Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως αυτός έχει παρουσιαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με τη χρήση, έτσι, των εισαγωγικών παρέχεται στον αναγνώστη η διαβεβαίωση για το αυτούσιο της παράθεσης. Στον ορισμό αυτό, μάλιστα, γίνεται χρήση της διπλής παύλας («-με κάποιο βαθμό αυτονομίας-») μέσω της οποίας παρατίθεται ένα επεξηγηματικό σχόλιο αναγκαίο για την κατανόηση του νοήματος. Ειδικότερα, με τη φράση που περικλείεται στη διπλή παύλα αποσαφηνίζεται πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να «δράσει» έχοντας ορισμένο μόνο βαθμό αυτονομίας. Συνάμα, στο κείμενο διαμορφώνεται ασύνδετο σχήμα με τη χρήση του κόμματος («πρόγνωση ασθενειών, τη ιατρική ακριβείας, τη διαχείριση δημόσιας υγείας, την επαναστόχευση φαρμάκων, την ανάπτυξη ρομπότ-βοηθών») προκειμένου να καταγραφούν με συνοπτικό τρόπο και χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις ορισμένες από τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης που ερευνώνται και δοκιμάζονται σε προγράμματα ελληνικών ερευνητικών φορέων. Στο κείμενο, τέλος, γίνεται χρήση παρένθεσης (π.χ. μείωση κόστους περίθαλψης ή λιστών αναμονής,… όπως η καταχώριση δεδομένων, κ.ο.κ.), προκειμένου να παρατεθούν παραδείγματα μέσω των οποίων επεξηγείται και αποσαφηνίζεται το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης ιατρικής μέριμνας.
 
ΘΕΜΑ Γ
Το ποιητικό υποκείμενο αντιμετωπίζει με δυσπιστία το μέλλον, θεωρώντας επισφαλή την εναπόθεση πολλών προσδοκιών σε αυτό. Προκειμένου, μάλιστα, να δηλώσει παραστατικά τις αμφιβολίες του για το κατά πόσο το μέλλον θα είναι όντως σε θέση να εκπληρώσει τις ελπίδες και τις προσδοκίες του, παρουσιάζει αλληγορικά το μέλλον ως Τράπεζα («Η Τράπεζα του Μέλλοντος»), η οποία -παρά την εμπιστοσύνη που δείχνουν σε αυτή οι καταθέτες της- είναι πιθανό στην πρώτη κιόλας κρίση να πάψει τις πληρωμές. Για τον λόγο αυτό δεν προτίθεται να επενδύσει πολλά σε αυτό, όπως δηλώνεται με τη χρήση μεταφορικού λόγου («πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω»), παρά το γεγονός πως οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να αποβλέπουν στο μέλλον για την ευόδωση των στόχων και των ονείρων τους. Το ποιητικό υποκείμενο, πάντως, επισημαίνει την υποκειμενικότητα της άποψής του τονίζοντας με τη χρήση της προσωπικής αντωνυμίας («εγώ») πως τα όσα αναφέρει αφορούν τον ίδιο και πως δε συνιστούν καθολική άποψη.    
Προσωπικά, αν και θεωρώ πως με την πάροδο των χρόνων προκύπτουν πολλές βελτιώσεις και, άρα, πως το μέλλον θα είναι καλύτερο από το παρόν, αναγνωρίζω την ορθότητα των επιφυλάξεων του ποιητικού υποκειμένου. Το μέλλον παραμένει σταθερά αβέβαιο, οπότε δεν είναι διόλου απίθανο να αποδειχθεί κατώτερο των προσδοκιών μας και να απογοητευτούμε ερχόμενοι αντιμέτωποι με τη διάψευση των όσων ελπίζαμε πως θα συμβούν.
 
ΘΕΜΑ Δ
 
Νέες δυνατότητες, αλλά και νέοι κίνδυνοι στον τομέα της ιατρικής
 
     Η αλματώδης πρόοδος που σημειώνεται πλέον στις επιστήμες της ζωής θέτει υπό αμφισβήτηση πολλές πτυχές των όσων παλαιότερα θεωρούσαμε ως δεδομένα όρια ή ανέφικτες επιτεύξεις. Τόσο η ζωή όσο και ο ίδιος ο θάνατος μπορούν να ιδωθούν από ένα απρόσμενα νέο πρίσμα, επιτρέποντας στους επιστήμονες να προσδοκούν ή και να επιτυγχάνουν εντυπωσιακές ανατροπές. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως καθετί επιτεύξιμο είναι παράλληλα και απαλλαγμένο από κινδύνους ή ηθικά αποδεκτό.
     Με τη συνδρομή, για παράδειγμα, της ιατρικής επιστήμης και της γενετικής είναι εφικτή όχι μόνο η κυοφορία από γυναίκες που λόγω ηλικίας ή άλλων ζητημάτων δεν θα μπορούσαν παλαιότερα να συλλάβουν με φυσιολογικό τρόπο, αλλά ακόμη και οι παρεμβάσεις στον γενετικό κώδικα που επιτρέπουν την αποτροπή εμφάνισης κληρονομικών ασθενειών στο βρέφος. Οι παρεμβάσεις, μάλιστα, στον γενετικό κώδικα θα μπορούσαν να φτάσουν ακόμη και στο σημείο απόδοσης συγκεκριμένων χαρακτηριστικών στο κυοφορούμενο έμβρυο, αν κάτι τέτοιο δεν είχε απαγορευθεί νομικά από τα κράτη. Κατορθώνει, έτσι, η επιστήμη αφενός να αμφισβητήσει τα καθορισμένα από τη φύση ηλικιακά όρια τεκνοποιίας, κι αφετέρου να «επιδιορθώσει» λάθη που θα οδηγούσαν στην εμφάνιση κρίσιμων προβλημάτων υγείας.  
     Η πρόοδος, μάλιστα, των επιστημών της ζωής έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι πια εφικτή η αύξηση του προσδόκιμου ζωής πολύ πέρα από τα όρια που άλλοτε θεωρούνταν αναμενόμενα. Με ταχείς ρυθμούς οι επιστήμονες βρίσκουν κατάλληλες θεραπείες για ποικίλες ασθένειες και βελτιώνουν συνεχώς τις δυνατότητές τους στην αντιμετώπιση ακόμη και θεωρητικώς ανίατων ασθενειών. Η βελτίωση αυτή, άλλωστε, ενισχύεται πλέον από την εντυπωσιακή ισχύ των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, μέσω των οποίων καθίσταται εφικτή η επεξεργασία πλήθους δεδομένων με στόχο τόσο τη βελτιστοποίηση της διαγνωστικής διαδικασίας όσο και των αξιοποιούμενων θεραπευτικών μεθόδων.
     Τα επιτεύγματα, ωστόσο, των σχετικών με την ιατρική επιστημών δεν θα πρέπει να γίνονται αυτομάτως αποδεκτά με ενθουσιασμό, εφόσον ορισμένες από τις νέες δυνατότητες είτε εγείρουν κρίσιμα ηθικά ζητήματα είτε ενέχουν κινδύνους. Οι παρεμβάσεις, για παράδειγμα, στον γενετικό κώδικα ενδέχεται να προκαλέσουν κάποιο απρόσμενο και πιθανώς κληρονομικό πρόβλημα στο παιδί που θα γεννηθεί. Ενώ, δεν έχει πλήρως αποκλειστεί το ενδεχόμενο παρεμβάσεων που θα αποσκοπούν σε στόχους «ευγονικής» με τη διαμόρφωση ατόμων πνευματικής ή σωματικής υπεροχής. Παρά τις νομικές απαγορεύσεις δεν είναι βέβαιο πως δεν θα επιχειρήσουν κάποιοι να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες αυτές για να αποκτήσουν απογόνους με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Παραλλήλως, ακόμη και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για τη βελτιστοποίηση των ιατρικών υπηρεσιών ενέχει κινδύνους, στον βαθμό που θα περιορίσει την επαφή του θεράποντος ιατρού με τον ασθενή. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ελέγχει άρτια τα μετρήσιμα στοιχεία για την κατάσταση του ασθενούς, αλλά δεν μπορεί να συνυπολογίσει μη μετρήσιμους παράγοντες, όπως είναι η ψυχολογική και συναισθηματική του κατάσταση. Ενδέχεται, έτσι, να παραλειφθεί ο ανθρώπινος εκείνος παράγοντας που επιτρέπει στους θεράποντες να κατανοούν πληρέστερα την πρόοδο των ασθενών τους.    
     Οι νέες δυνατότητες, επομένως, που προκύπτουν, καθώς εξελίσσονται οι επιστήμες της ζωής, χρειάζεται να αξιοποιούνται λελογισμένα και πάντοτε με γνώμονα τον ηθικό κώδικα αξιών και την ανθρώπινη επαφή. Στόχος μας οφείλει να είναι η αποκόμιση των πραγματικών ωφελειών και όχι μια αλόγιστη υπέρβαση φυσικών ορίων και ηθικών φραγμών που θα προκαλέσει νέα προβλήματα ή κινδύνους.