Georgiana Romanovna
Οδυσσέας Ελύτης «Οι κλεψύδρες του αγνώστου» [Ε΄]
ε΄
περιστερεώνα - η χυμώδης πτυχή
Που ζυγίζει στο χνούδι της ερεθισμένες αιώρες
Όταν τα γέλια μυτερά σπάνε τα τσόφλια της αυγής αγγέλνοντας
το ηλιόβγαλμα
Κι όλο το πρόσωπο της γης λάμπει από μαργαρίτες
Όχι, δεν είναι σήμερα η στερνή μας λέξη, δεν τελειώνει ο κόσμος
Δε λιώνει σήμερα η ελπίδα μου, με χλωρά σπαρτά γεμίζει τις φωλιές
των ήχων
την ηδονή
Δέντρα μεγάλα στάζουνε ήλιο είναι άκακα και σκέπτονται
σαν ίσκιοι που τρέχουνε
Για κάτι ωραίο - σήμερα είναι ωραίο το προβαλλόμενο όραμα
Στοιβαγμένη τραγούδια και σινιάλα που τρέμουν σαν βουνοκορφές
Μακριά μακριά είναι οι μαρμάρινες επαύλεις των γυμνών γυναικών
Η καθεμιά τους ήτανε άλλοτε σταγόνα
Η καθεμιά τους είναι τώρα φως
Περνούνε το φουστάνι τους όπως περνά η μουσική στους λόφους
το στεφάνι της
Και ζούνε μες στον ύπνο τους κισσούς που ζώνουν
Μακριά μακριά είναι οι καπνοί των λουλουδιών οι οριζόντιες λίμνες
των ναρκίσσων
Τιμονιέρηδες κεφάτοι οδηγούν εκεί τα σκάφη των γοητειών
Γερμένοι στο ‘να τους πλευρό – τ’ άλλο τους είναι θαλερός τόπος
ευωχιών
Τόσες δα μέλισσες και τόσες δα κλεψύδρες ιστορούνε κι υφαίνουνε
το ανθρώπινο είδος
Γεμίζει οράματα γλυπτά κι είδωλα φέγγους
Είναι τα μάτια πια που κυριαρχούν - η γη τους είναι απλή και
κορυφαία
Καλοσύνης κοιτάσματα ένα ένα, σαν φλουριά κομμένα μες
στον ήλιο
Μες στα χείλια, μες στα δόντια, ένα ένα τ’ αμαρτήματα
Της ζωής, αγαθά ξεφλουδισμένα.
περιστερεώνα - η χυμώδης πτυχή
Που ζυγίζει στο χνούδι της ερεθισμένες αιώρες
Όταν τα γέλια μυτερά σπάνε τα τσόφλια της αυγής αγγέλνοντας
το ηλιόβγαλμα»
Η νέα ημέρα παρουσιάζεται να εκκολάπτεται στο τσόφλι της αυγής, το οποίο σπάει με τη συνδρομή «μυτερών γέλιων», τα οποία συνάμα αναγγέλλουν και τον ερχομό της ανατολής του ηλίου. Τα μυτερά -τα οξέα ως προς τον ήχο- γέλια υποδηλώνουν πως το ξεκίνημα της νέας ημέρας βρίσκει την υποδοχή του, αλλά και το έναυσμά του από τα γέλια ανθρώπων που είτε έχουν ήδη ξυπνήσει είτε δεν έχουν κοιμηθεί ακόμη. Τη νέα ημέρα, σε κάθε περίπτωση, την υποδέχεται η εύθυμη διάθεση των ανθρώπων, κάτι που αναδεικνύει την έμφυτη προδιάθεσή τους για τη βίωση της ευτυχίας.
Μετά την ανατολή του ηλίου είναι κοντά κι η στιγμή κατά την οποία θα αρχίσει να ακούγεται το θρόισμα του ανέμου, το οποίο ηχητικά μοιάζει με το φτερούγισμα περιστεριών πάνω στον ουρανό ή κοντά στη θάλασσα («γαλάζιο περιστερεώνα»). Πρόκειται, μάλιστα, για τη «χυμώδη» πτυχή του ανέμου, εκείνη που μπορεί να αισθανθεί πάνω στο χνούδι της την κίνηση που προκαλεί σε αιώρες έτοιμες να δεχτούν ανθρώπους. Ένας άνεμος αρκετά δυνατός, ώστε να θέσει σε κίνηση αντικείμενα, αλλά κατάλληλης θερμοκρασίας, ώστε να μην επηρεάζει τις ευδαιμονικές στιγμές ραθυμίας των ανθρώπων.
Με διαφορετική ανάγνωση οι στίχοι αυτοί («Που ζυγίζει στο χνούδι της ερεθισμένες αιώρες») θα μπορούσαν να ιδωθούν ως αναφορά στο πρωινό ρίγος που προκαλούν στους ανθρώπους και στο χνούδι που ανασηκώνεται στο δέρμα τους και πάλλεται χάρη στην απαλή κίνηση που του προκαλεί ο άνεμος.
Όχι, δεν είναι σήμερα η στερνή μας λέξη, δεν τελειώνει ο κόσμος
Δε λιώνει σήμερα η ελπίδα μου, με χλωρά σπαρτά γεμίζει τις φωλιές
των ήχων»
την ηδονή
Δέντρα μεγάλα στάζουνε ήλιο είναι άκακα και σκέπτονται
σαν ίσκιοι που τρέχουνε
Για κάτι ωραίο - σήμερα είναι ωραίο το προβαλλόμενο όραμα»
Την ίδια στιγμή ακόμη και τα δέντρα συμμετέχουν με την ιδιότυπη κίνησή τους στο ευδαιμονικό κλίμα. Ο ήλιος που διαπερνά τα κλαδιά τους δημιουργεί στον ποιητή την αίσθηση πως ο ήλιος «στάζει» από αυτά, ενώ η μετακίνηση της σκιάς των δέντρων λόγω της μετατόπισης του ηλιακού φωτός διαμορφώνει μια ψευδαίσθηση κίνησης των ίδιων των δέντρων, αφού μοιάζουν σαν ίσκιοι που τρέχουν προς κάτι το όμορφο. Τα ακίνητα και από τη φύση τους αγαθά δέντρα μοιάζουν να παρασύρονται από τη θελκτική ατμόσφαιρα της ζωής, καθώς το όραμα που προβάλλεται εκείνη την ημέρα είναι καθολικά ωραίο και, ως εκ τούτου, επηρεάζει κάθε μέλος του φυσικού κόσμου.
Στοιβαγμένη τραγούδια και σινιάλα που τρέμουν σαν βουνοκορφές
Μακριά μακριά είναι οι μαρμάρινες επαύλεις των γυμνών γυναικών
Η καθεμιά τους ήτανε άλλοτε σταγόνα
Η καθεμιά τους είναι τώρα φως
Περνούνε το φουστάνι τους όπως περνά η μουσική στους λόφους
το στεφάνι της
Και ζούνε μες στον ύπνο τους κισσούς που ζώνουν»
Σε μεγάλη απόσταση από τη βάρκα -τοπική-, αλλά και από το μεσημέρι -χρονική-, βρίσκονται οι γυμνές γυναίκες, το σώμα των οποίων μοιάζει ωραίο και σμιλεμένο σαν μαρμάρινη έπαυλη. Κάθε μία από τις γυναίκες αυτές ήταν κάποτε -στο ξεκίνημα της ζωής τους- μια απλή σταγόνα, μα τώρα έχει αποκτήσει τη λάμψη και τη γοητεία του φωτός. Με το σχήμα επαναφοράς («Η καθεμιά τους») ο ποιητής τονίζει εμφατικά τις ιδιότητες των γυμνών αυτών γυναικών, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η ηδονική ευδαιμονία που συνδέεται με την εικόνα του σώματός τους. Οι γυναίκες αυτές περνούν το φουστάνι τους πάνω από το κεφάλι τους, για να το φορέσουν, όπως η μουσική τοποθετεί το στεφάνι της πάνω στους λόφους της∙ πάνω στις ηχητικές της κορυφώσεις. Τη νύχτα, μάλιστα, την ώρα που κοιμούνται «ζουν», βιώνουν τον αντίκτυπο που έχει η ομορφιά και η γοητεία τους στους άνδρες που τις κοιτούν με πόθο. Ο θελκτικός αυτός αντίκτυπος παρουσιάζεται ως κισσός που δένεται γύρω από κάποιο δέντρο ή αντικείμενο, εφόσον η ανάμνηση και μόνο του σωματικού τους κάλλους κρατά δέσμια τη σκέψη και τις επιθυμίες όσων τις αντίκρισαν.
των ναρκίσσων
Τιμονιέρηδες κεφάτοι οδηγούν εκεί τα σκάφη των γοητειών
Γερμένοι στο ‘να τους πλευρό – τ’ άλλο τους είναι θαλερός τόπος
ευωχιών
Τόσες δα μέλισσες και τόσες δα κλεψύδρες ιστορούνε κι υφαίνουνε
το ανθρώπινο είδος»
Οι τιμονιέρηδες των σκαφών είναι γερμένοι στο ένα τους πλευρό, την ώρα που εργάζονται, αλλά την ίδια στιγμή το άλλο τους πλευρό δεν παύει να είναι ένας τόπος γεμάτος με την ευδιαθεσία, το κέφι και την προθυμία να επιδοθεί στο γλέντι. Οι άνθρωποι, άλλωστε, δεν χάνουν ποτέ το διττό της φύσης τους, όσο προσηλωμένοι κι αν είναι στην εργασία τους, έχουν πάντοτε τη δυνατότητα να στραφούν στη διασκέδαση και να απολαύσουν κάθε λεπτό της ζωής τους. Πλήθος από κλεψύδρες μετρούν διαρκώς αντίστροφα το χρόνο για μια νέα εναλλαγή στη διάθεση και στις δραστηριότητες των ανθρώπων, όπως μπορούν να το πιστοποιήσουν και οι σκληρά εργαζόμενες μέλισσες, οι οποίες αδιάκοπα φροντίζουν για την ανθοφορία της γης και την αέναη επιστροφή της ομορφιάς που κοσμεί τον κόσμο και προσφέρει νέες συγκινήσεις στους ανθρώπους. Η ομορφιά και η ικανότητα εκτίμησης και απόλαυσής της είναι σταθερά συνυφασμένη με το ανθρώπινο είδος.
Γεμίζει οράματα γλυπτά κι είδωλα φέγγους
Είναι τα μάτια πια που κυριαρχούν - η γη τους είναι απλή και
κορυφαία»
στον ήλιο
Μες στα χείλια, μες στα δόντια, ένα ένα τ’ αμαρτήματα
Της ζωής, αγαθά ξεφλουδισμένα.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου