Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Μητρότητα – Οικογένεια – Παιδί

Anne Geddes

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Μητρότητα – Οικογένεια – Παιδί

Άρθρο 21. 1. Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους.

[Σύνταγμα της Ελλάδας]

Μητρότητα

Η μητρότητα συνιστά αναμφίβολα μια έννοια καίριας σημασίας, μιας και αποτελεί απολύτως αναγκαία διαδικασία για τη διασφάλιση της συνέχισης, όχι μόνο της ανθρώπινης ζωής, αλλά και κάθε εθνικής υπόστασης. Κάθε χώρα, επομένως, -και πολύ περισσότερο εκείνες που βρίσκονται αντιμέτωπες με φαινόμενα υπογεννητικότητας-, οφείλει να εφαρμόζει κάθε απαραίτητο μέτρο για την προστασία της. Όπως είναι, άλλωστε, σαφές, η απόκτηση και η ανατροφή ενός παιδιού -ιδίως στη σύγχρονη εποχή- κοστίζει τόσο σε επίπεδο χρημάτων όσο και σε επίπεδο χρόνου. Η Πολιτεία οφείλει, άρα, μεταξύ άλλων, να φροντίσει για τα ακόλουθα ζητήματα:

- Οικονομική ενίσχυση πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών. Μια πολύτεκνη οικογένεια, όπως και μια μητέρα που καλείται να μεγαλώσει μόνη της το παιδί της, έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα οικονομικά βάρη, τα οποία πιθανώς δεν μπορούν να καλύψουν με τους δικούς τους και μόνο οικονομικούς πόρους. Το κράτος οφείλει, λοιπόν, να εκφράζει τη στήριξή του τόσο απέναντι σ’ εκείνες τις οικογένειες που αποκτούν τρία και παραπάνω παιδιά, όσο και απέναντι στις γυναίκες που για τον οποιονδήποτε λόγο αναγκάζονται -ή επιλέγουν- να αναθρέψουν μόνες τους το παιδί τους.

Ας μη λησμονούμε πως τόσο η διαδικασία του τοκετού, όσο και ο αναγκαίος εξοπλισμός για τη φροντίδα και την ανατροφή του βρέφους, μεταφράζονται σε σημαντικά χρηματικά ποσά, τα οποία δεν μπορούν να καλυφθούν πλέον απ’ όλους τους πολίτες, και τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά τόσο για τους νέους ανθρώπους που σκέφτονται να αποκτήσουν το πρώτο τους παιδί, όσο και για τις οικογένειες που θέλουν να αποκτήσουν περισσότερα του ενός.  

- Μέριμνα για τη φύλαξη των βρεφών και των μικρών παιδιών. Το βρέφος από την πρώτη κιόλας στιγμή της ύπαρξής του απαιτεί τη συνεχή παρουσία κάποιου ανθρώπου για τη φροντίδα, αλλά και για την προφύλαξή του∙ μια υποχρέωση που δεν μπορεί να καλυφθεί επαρκώς μόνο από τη μητέρα του. Αν, μάλιστα, η μητέρα αυτή είναι μόνη της, χωρίς σύζυγο και χωρίς τους γονείς της, τότε βρίσκεται αντιμέτωπη με εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις, εφόσον δεν μπορεί να λείψει στιγμή απ’ το πλευρό του μωρού της, τη στιγμή όμως που έχει να καλύψει πλείστες υποχρεώσεις που απαιτούν την παρουσία της εκτός του σπιτιού. Πολύ περισσότερο, βέβαια, όταν λίγες βδομάδες μετά οφείλει να επιστρέψει στην εργασία της, προκειμένου να έχει τα αναγκαία έσοδα για να συντηρήσει τον εαυτό της και το παιδί της.

Έμπρακτη στήριξη της μητρότητας, επομένως, δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την ύπαρξη και την απρόσκοπτη λειτουργία χώρων φύλαξης για τα βρέφη, αλλά και για τα μικρά παιδιά, ώστε η κάθε μητέρα να μπορεί να εργάζεται ή να μπορεί να εκπληρώνει τις όποιες καθημερινές υποχρεώσεις.

- Προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων της γυναίκας, πριν και μετά την απόκτηση του παιδιού. Έχει κατά καιρούς διαπιστωθεί πως στον ιδιωτικό κυρίως τομέα το ενδεχόμενο απόκτησης παιδιού από τις γυναίκες υπαλλήλους δημιουργεί προβληματισμό, αν όχι ενόχληση, στις διάφορες εταιρείες, εφόσον προκύπτει μια ανεπιθύμητη διακοπή στη ροή της εργασίας και στην επαφή της υπαλλήλου με την πορεία των υπό εξέλιξη υποθέσεων και εργασιών. Έτσι, κάποιες εταιρείες είτε θέτουν ανεπίσημα ως όρο τη μη απόκτηση παιδιού στα αμέσως επόμενα χρόνια από την πρόσληψη της γυναίκας είτε αποφεύγουν τελείως την πρόσληψη γυναικών σε θέσεις ευθύνης, καθώς μια πιθανή κύηση τις απομακρύνει από τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις και προκαλεί αναστάτωση στην ομαλή λειτουργία της εταιρείας.

Αποτελεί, επομένως, υποχρέωση της Πολιτείας να διασφαλίζει πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα των γυναικών, όπως σαφώς και το να μην αποτελεί η μητρότητα ανασταλτικό παράγοντα στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και εξέλιξη.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο νόμος απαγορεύει την απόλυση εργαζόμενης γυναίκας τόσο κατά την περίοδο της κύησης, όσο και κατά το πρώτο διάστημα μετά την απόκτηση του παιδιού, προφυλάσσοντας έτσι τις γυναίκες υπαλλήλους από άδικες απολύσεις∙ απολύσεις που θα καθιστούσαν τη μητρότητα ανεπιθύμητη κατάσταση, εφόσον θα οδηγούσε τις γυναίκες στην ανεργία. 

- Προστασία του δικαιώματος στο θηλασμό. Ο μητρικός θηλασμός είναι πολλαπλά ωφέλιμος τόσο για την υγεία του βρέφους όσο και για την υγεία της ίδιας της μητέρας. Είναι σημαντικό, επομένως, να διασφαλίζονται οι απαραίτητες συνθήκες, ώστε η νέα μητέρα να μπορεί απρόσκοπτα να τηρεί το πρόγραμμα θηλασμού του μωρού της. Αυτό σημαίνει πως είτε βρίσκεται στο χώρο εργασία της είτε βρίσκεται σε κάποιο δημόσιο χώρο, δεν θα πρέπει να της το απαγορεύουν ή να την κάνουν να αισθάνεται άσχημα που θέλει να θηλάσει το παιδί της. Ειδικότερα, οι διάφορες εταιρείες οφείλουν να παρέχουν στη μητέρα τον αναγκαίο χρόνο και χώρο, προκειμένου να αντλήσει το γάλα του μωρού με την ειδική αντλία θηλασμού -η μητέρα που θηλάζει, ακόμη κι αν είναι μακριά από το μωρό της οφείλει να αντλεί το γάλα ανά τακτά διαστήματα, διαφορετικά το σώμα της σταματά να το παράγει. Επίσης, αν η μητέρα βρίσκεται σε κάποιο δημόσιο χώρο και είναι ώρα να θηλάσει το μωρό της, δεν θα πρέπει να είναι εξαναγκασμένη να κρύβεται, επειδή οι άνθρωποι γύρω της αντιμετωπίζουν το θηλασμό ως κάτι το ανάρμοστο ή το αποκρουστικό∙ ο θηλασμός είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια απόλυτα φυσική διαδικασία, που απαιτεί το σεβασμό όλων.

- Προφύλαξη του τοκετού από την κερδοσκοπία και στήριξη της επαρχίας. Το γεγονός ότι τα δημόσια μαιευτήρια δεν επαρκούν για να καλύψουν τις πάγιες ανάγκες του πληθυσμού, οδηγεί πολλές γυναίκες στα ιδιωτικά μαιευτήρια, τα οποία τείνουν να κοστολογούν ακριβά τις υπηρεσίες που παρέχουν, ενώ δε διστάζουν να προωθούν την επιλογή της καισαρικής -που τους αποδίδει περισσότερα κέρδη- ακόμη κι όταν δεν είναι αναγκαία.

Σημαντικό, άλλωστε, είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας και ιδίως στα μικρά νησιά, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα της άμεσης πρόσβασης στο μαιευτήριο σε περίπτωση που παρουσιαστεί κάποια περιπλοκή. Έτσι, η περίοδος της κύησης που προκαλεί ούτως ή άλλως άγχος στη μέλλουσα μητέρα, επιβαρύνεται με ακόμη μεγαλύτερο άγχος από το γεγονός ότι σε περίπτωση ανάγκης δεν είναι δυνατή η γρήγορη και έγκαιρη μετάβαση στο μαιευτήριο, εφόσον αυτά εντοπίζονται μόνο σε αστικές περιοχές.

- Παροχή ψυχολογικής στήριξης στις νέες μητέρες. Η κύηση και η διαδικασία τοκετού προκαλούν σημαντική συναισθηματική ένταση στη νέα μητέρα, επηρεάζουν δραστικά τα επίπεδα ορμονών στο σώμα της και σηματοδοτούν συνάμα μια ριζική αλλαγή στη ζωή της. Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια η νέα μητέρα να βρίσκεται αντιμέτωπη με τον ενδεχόμενο της επιλόχειας κατάθλιψης, μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης κατάστασης για τη συναισθηματική και ψυχολογική της υγεία. Κρίνεται, άρα, εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχουν οι κατάλληλες δομές από την Πολιτεία, ώστε κάθε νέα μητέρα να έχει πρόσβαση στην αναγκαία ψυχολογική στήριξη, προκειμένου να αντιμετωπίζει έγκαιρα και αποτελεσματικά τέτοιου είδους ζητήματα.

- Προφύλαξη από περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Οι ποικίλες αλλαγές που προκύπτουν με τον ερχομό ενός μωρού στη ζωή του ζευγαριού, όπως και οι αυξημένες οικονομικές ανάγκες, δημιουργούν συχνά ανεπιθύμητες εντάσεις, που ενδέχεται να καταλήξουν είτε σε σωματική είτε -συχνότερα- σε ψυχολογική βία εις βάρος της νέας μητέρας. Είναι, άρα, σημαντικό να υπάρχουν οι κατάλληλες δομές, ώστε η νέα μητέρα να μπορεί να αναζητήσει έγκαιρα στήριξη και βοήθεια, μιας και είναι -ή πρέπει να είναι- απολύτως σαφές πως δεν έχει κανένα λόγο να υπομένει τα βίαια ξεσπάσματα του ανέτοιμου ή του ψυχολογικά πιεσμένου συζύγου ή συντρόφου της.

- Έγκαιρη ενημέρωση για την πρόληψη ανεπιθύμητων κυήσεων και αμβλώσεων. Παρά το γεγονός ότι τόσο η εγκυμοσύνη όσο και η μητρότητα αποτελούν μια εμπειρία μέγιστης αξίας για τις γυναίκες που συνειδητά επιλέγουν να αποκτήσουν παιδί, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά όταν πρόκειται για γυναίκες στα πρώτα χρόνια της νεότητας ή ακόμη και στο τέλος της εφηβείας, οι οποίες καταλήγουν να κυοφορούν μόνο και μόνο διότι δεν έχουν επαρκή γνώση πάνω στο θέμα της αντισύλληψης. Τότε η εγκυμοσύνη αντιμετωπίζεται ως τελείως άκαιρη και ως πηγή μεγάλης στενοχώριας για τις νέες αυτές γυναίκες και τις οικογένειές τους, με αποτέλεσμα να επιλέγεται, όχι δίχως σημαντικό προβληματισμό, η άμβλωση.

Πρόκειται για μια διαδικασία που τραυματίζει συναισθηματικά -κάποτε και σωματικά- τη νέα γυναίκα, προκαλώντας της πλήθος ενοχών και τύψεων, και δημιουργώντας της αρνητικά συναισθήματα απέναντι στον εαυτό της. Είναι, δίχως άλλο, αναγκαίο να υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση, ήδη από τα χρόνια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σχετικά με την αντισύλληψη και τη σεξουαλική δραστηριότητα, ώστε η εγκυμοσύνη να αποτελεί απόρροια μόνο συνειδητής επιλογής και όχι πρώιμων σεξουαλικών πειραματισμών.  

Οικογένεια  

Ομάδα ατόμων που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς αίματος, γάμου ή υιοθεσίας και διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη.

Η οικογένεια -είτε έχει την παραδοσιακή μορφή, είτε είναι μονογονεϊκή, είτε αποτελείται από γονείς του ίδιου φύλου- καλείται να εκπληρώσει πάντοτε την ίδια εξαιρετικά σημαντική λειτουργία στη ζωή των παιδιών. Οι γονείς είναι εκείνοι που πέρα από το βασικό ζητούμενο της κάλυψης των εξόδων διατροφής του παιδιού και της φροντίδας της υγείας του,  προσφέρουν τις βασικές αρχές διαπαιδαγώγησής του.

Το παιδί αντλεί στο πλαίσιο της οικογένειας όλα όσα χρειάζεται για την κάλυψη των συναισθηματικών του αναγκών (αγάπη, στοργή, αποδοχή, σεβασμό) από τους γονείς του∙ αποκτά χάρη σε αυτούς τα πρώτα και βασικότερα στοιχεία κοινωνικοποίησης, καθώς και τα πρώτα πολύ ουσιαστικά πνευματικά ερεθίσματα. Κατά τρόπο συνοπτικό οι γονείς είναι υπεύθυνοι για τη διάπλαση της προσωπικότητας του παιδιού μέσα από το δικό τους καθημερινό παράδειγμα, μέσα από την επικοινωνία τους με το παιδί, καθώς και μέσα από τη συμπεριφορά που έχουν απέναντί του.

Προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη οικογένεια

Πρόκειται, σαφώς, για έναν ρόλο πολύ μεγάλης ευθύνης, ο οποίος δεν επιτυγχάνεται πάντοτε με τον αρτιότερο τρόπο, όσο αγαθές προθέσεις κι αν έχουν οι γονείς, καθώς υπάρχουν ή προκύπτουν αρκετά προβλήματα στο πλαίσιο της σύγχρονης οικογένειας. Ειδικότερα:  

- Έλλειψη ποιοτικού χρόνου ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Η ανάγκη να εργάζονται και οι δύο γονείς κι οι ποικίλες καθημερινές υποχρεώσεις εκμηδενίζουν ουσιαστικά τα περιθώρια χρόνου για μια ουσιαστική επικοινωνία και μια ποιοτική ενασχόληση με τα παιδιά. Συνήθως οι οικογένειες λειτουργούν διαχειριστικά απέναντι στα διάφορα ζητήματα, εφόσον δεν έχουν το χρόνο να εμβαθύνουν σε αυτά.

Η έλευση, άλλωστε, του διαδικτύου, όπως και της τηλεόρασης, έχει εντείνει την απόσταση ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, εφόσον ο καθένας επιλέγει να αφιερώσει συχνά σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου του στα ηλεκτρονικά αυτά μέσα, ζητώντας έναν ευχάριστο περισπασμό από τα προβλήματα και τις εντάσεις της καθημερινότητας.

- Δυσκολία διατήρησης της αρμονίας στις σχέσεις του ζευγαριού. Το ποσοστό των διαζυγίων, όπως και το ποσοστό των δυσλειτουργικών σχέσεων, βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, καθώς οι σύγχρονοι άνθρωποι μοιάζουν να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν σχέσεις ανοιχτής και ουσιαστικής επικοινωνίας. Τα οικονομικά προβλήματα, η αίσθηση των ανθρώπων πως δεν είναι αρκετά ευτυχισμένοι μέσα στη σχέση τους, καθώς και το πλήθος των συμβιβασμών που καλείται να κάνει κάθε άνθρωπος στο πλαίσιο ενός γάμου, τείνουν να προκαλούν εντάσεις, τσακωμούς και, όχι σπάνια, να οδηγούν στη διάλυση του γάμου.

Είναι, άλλωστε, σαφές πως ένας γάμος δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς αμοιβαίες υποχωρήσεις και χωρίς προσωπικές θυσίες από τη μεριά του κάθε συζύγου, στοιχεία, ωστόσο, που δεν ευχαριστούν τους ανθρώπους της σύγχρονης εποχής, εφόσον καθοδηγούμενοι από τα επίπλαστα πρότυπα ευτυχίας που παρουσιάζουν συνεχώς τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, θεωρούν πως «δικαιούνται» μια κατά πολύ πιο ευτυχισμένη ζωή από αυτή που έχουν και αρνούνται να προχωρήσουν σε συμβιβασμούς.

- Άγνοια των γονιών για το πώς επιτυγχάνεται η ορθή αγωγή του παιδιού. Οι γονείς παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν εκ των προτέρων πως η διαπαιδαγώγηση του παιδιού αποτελεί δική τους ευθύνη, δεν φροντίζουν ωστόσο να ενημερωθούν σχετικά με τους ορθούς τρόπους διαχείρισης των ποικίλων ζητημάτων που σχετίζονται με την αγωγή και την ανατροφή ενός παιδιού. Καταλήγουν, έτσι, είτε να προχωρούν σε επιζήμιους αυτοσχεδιασμούς είτε σε στερεοτυπικές συμπεριφορές που είχαν βιώσει κι οι ίδιοι ως παιδιά από τους δικούς τους γονείς. Το αποτέλεσμα αυτών των αναποτελεσματικών προσεγγίσεων είναι να μην επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή αγωγή του παιδιού και να έρχονται σύντομα αντιμέτωποι με τις συνέπειες των λανθασμένων επιλογών τους.

Παιδί

Η παιδική ηλικία αποτελεί μια σημαντικότατη περίοδο της ζωής κάθε ανθρώπου, μιας και στο πλαίσιο αυτής τίθενται επί της ουσίας οι βάσεις για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Ζητούμενο, άρα, είναι τα παιδιά, ήδη από τις πρώτες μέρες της ζωής τους, να βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούν συναισθήματα αγάπης και αποδοχής, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση συμπλεγμάτων, που θα αλλοιώσουν μελλοντικά την ποιότητα του χαρακτήρα τους και τη διάθεσή τους να έχουν μια ζωή γεμάτη με δημιουργικότητα, ευδαιμονία και αγάπη για τους άλλους. Ένα παιδί το οποίο για τον οποιονδήποτε λόγο αισθάνεται πως δεν γίνεται πλήρως αποδεκτό από τους γονείς του και πως δεν καλύπτει πλήρως τις προσδοκίες τους, θα γίνει στο μέλλον ένας συμπλεγματικός ενήλικας που θα βιώνει εσωτερικά συγκρουσιακές καταστάσεις και δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει με την απαραίτητη αυτοπεποίθηση τα του βίου του.

Η προστασία της παιδικής ηλικίας σχετίζεται με μια σειρά από επιμέρους θέματα. Ειδικότερα:

- Τα παιδιά έχουν ανάγκη τη σταθερότητα, την ασφάλεια και το παιχνίδι. Η διασφάλιση μιας ομαλής και συναισθηματικά υγιούς παιδικής ηλικίας απαιτεί από τη μεριά των γονιών, αλλά και της Πολιτείας, τη δυνατότητα δημιουργίας ενός σταθερού οικογενειακού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του οποίου το παιδί θα αισθάνεται απολύτως ασφαλές, ώστε να μπορεί να απολαμβάνει την ξεγνοιασιά και τη χαρά που αποτελούν τα μόνα αποδεκτά χαρακτηριστικά γι’ αυτή την ηλικία.

Μια οικογένεια που έρχεται αντιμέτωπη με οικονομικά προβλήματα -σημαντικό και σύνηθες πρόβλημα των τελευταίων χρόνων- ή ακόμη χειρότερα μια οικογένεια αντιμέτωπη με την ανεργία και το διαρκές άγχος της επόμενης μέρας, δεν μπορεί να διασφαλίσει την αίσθηση ηρεμίας που απαιτείται για την καλύτερη δυνατή ανατροφή του παιδιού, κι αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που οφείλει να επιλύσει η Πολιτεία μέσα από την ορθή αντιμετώπιση του ζητήματος της οικονομικής κρίσης.

Το μικρό παιδί αντιλαμβάνεται πότε οι γονείς του είναι αναστατωμένοι και πότε δεν έχουν ούτε καν το κουράγιο να προσποιηθούν πως όλα πηγαίνουν καλά. Ακόμη κι αν δεν έχει τη δυνατότητα να εκφραστεί, συναισθάνεται εντούτοις το κλίμα της ανησυχίας και του άγχους, κι αυτό δρα ανασταλτικά για την άρτια συναισθηματική του ανάπτυξη. Ζητούμενο, ωστόσο, είναι να υπάρχει ένα κλίμα συναισθηματικής σταθερότητας και διάθεση για παιχνίδι και ενασχόληση με το παιδί, ώστε αυτό να κοινωνικοποιηθεί ομαλά.

- Διασφάλιση κλίματος αποδοχής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ένα από τα βασικότερα ζητούμενα του εκπαιδευτικού χώρου είναι η δημιουργία κλίματος αποδοχής, ώστε από την αρχή κιόλας του σχολικού τους βίου τα παιδιά να αισθάνονται πως βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον που τους προσφέρει, πέρα από την εκπαιδευτική εμπειρία, αγάπη και σεβασμό. Είναι, άλλωστε, ο χώρος του σχολείου που φέρνει συχνά τα παιδιά σ’ επαφή με την απόρριψη, τις μειωτικές και ρατσιστικές συμπεριφορές, τον ανταγωνισμό και το φθόνο, έστω κι αν έχουν προφυλαχθεί από τέτοια αρνητικά φαινόμενα στο οικογενειακό τους πλαίσιο. Ένα μικρό παιδί που έρχεται αντιμέτωπο με το χλευασμό, την κοροϊδία και την απόρριψη των συμμαθητών του, πληγώνεται και επηρεάζεται κατά τρόπους που δεν μπορούμε πάντοτε να αντιληφθούμε.      

- Τερματισμός του φαινομένου της παιδικής εργασίας. Ο εξαναγκασμός μικρών παιδιών σε καθημερινή εργασία, και μάλιστα σε άθλιες συνθήκες, όπως αυτό συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελεί ένα επώδυνο φαινόμενο, εφόσον στερεί από τα μικρά αυτά παιδιά το δικαίωμα στη χαρά, στο παιχνίδι και στην ανεμελιά∙ τους στερεί το δικαίωμα στην ομαλή συναισθηματική και σωματική ανάπτυξη και τα καταδικάζει στην πρόωρη συντριβή της παιδικότητάς τους.

Στις χώρες του δυτικού κόσμου τέτοιου είδους φαινόμενα είναι περιορισμένα -όχι ανύπαρκτα-, αντικαθίστανται, όμως, με ένα διαφορετικό είδος εκμηδένισης του χρόνου ανάπαυλας και παιχνιδιού των παιδιών, που προκύπτει μέσα από την ανάθεση σχολικών εργασιών και μελέτης. Πρόκειται, βέβαια, για μια ενασχόληση εκπαιδευτικής υφής, η οποία όμως δεν παύει να καταπατά το αναφαίρετο δικαίωμα των παιδιών στον ελεύθερο χρόνο. Ιδίως, μάλιστα, στην Ελλάδα το φαινόμενο αυτό λαμβάνει απρόσμενες διαστάσεις, εφόσον ήδη από τα χρόνια του Γυμνασίου, οι μαθητές είναι αντιμέτωποι με επιπλέον φροντιστηριακές ώρες σχολικών μαθημάτων και ξένων γλωσσών, αφού το δημόσιο σχολείο μοιάζει να αδυνατεί να καλύψει στοιχειώδεις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών.  

- Προστασία των παιδιών από φαινόμενα παρενόχλησης και παιδικής πορνογραφίας. Τα παιδιά έχουν κάθε δικαίωμα στην αθωότητα, οι γονείς τους όμως όχι∙ οφείλουν να βρίσκονται σε διαρκή επαγρύπνηση, καθώς η σύγχρονη κοινωνία μαστίζεται από διάφορα φαινόμενα ακραίας ανηθικότητας και εγκληματικού εκφυλισμού. Το φαινόμενο της παιδεραστίας αποτελεί μία από αυτές τις ακραίες εγκληματικές πράξεις που μπορούν να ζημιώσουν ανεπανόρθωτα την ψυχολογική, αν όχι και τη σωματική, ακεραιότητα ενός παιδιού. Οι γονείς θα πρέπει, επομένως, να φροντίζουν για την αδιάκοπη προστασία του παιδιού τους, και να μην επιτρέπουν καν τη δίχως έλεγχο επαφή του παιδιού με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η σύγχρονη εμπειρία δείχνει, άλλωστε, πως οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν το νέο τρόπο προσέγγισης ανηλίκων από ενήλικες με εγκληματικές διαθέσεις.

Ενώ, έχει γίνει γνωστό πως μεγάλο μέρος του φωτογραφικού υλικού που διακινείται στις σελίδες παιδικής πορνογραφίας αντλείται από τις φωτογραφίες που ανεβάζουν στα κοινωνικά δίκτυα οι ίδιοι οι γονείς, θέλοντας να μοιραστούν με φίλους στιγμές από την καθημερινότητα των παιδιών τους.