Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία Γ΄ Λυκείου: Εθελοντισμός
Ο εθελοντισμός, ολοένα και περισσότερο, αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί όχι μόνο τους φορείς της πολιτικής ζωής, διεθνείς και τοπικούς οργανισμούς, οργανώσεις, αλλά και τους ίδιους τους πολίτες τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμια. Ο εθελοντισμός αποτελεί ένα διαχρονικό και παγκόσμιο φαινόμενο, με όποιες μορφές και διαστάσεις κι αν έλαβε τις διάφορες εποχές και στα διάφορα κοινωνικο-πολιτισμικά πλαίσια τόσο ως ιδέα όσο και ως πρακτική.
Ωστόσο, στις μέρες μας, με την όξυνση των πολιτικών, κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων, φαίνεται να λαμβάνει μια πιο σαφή και οργανωμένη μορφή και διαδραματίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο στην κοινωνία. Στην ελληνική πραγματικότητα, θεωρούμε, ότι τρία είναι τα ορόσημα για τον εθελοντισμό τα τελευταία χρόνια. Αρχικά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, οι οποίοι έφεραν σε επαφή την ελληνική κοινωνία με ένα ευρύ πλαίσιο εθελοντικής δραστηριότητας και ενίσχυσαν την κουλτούρα του εθελοντισμού, αναδεικνύοντας το ρόλο, τη σημασία και τη δύναμή του, όχι μόνο στον αθλητισμό, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία.
Το δεύτερο ορόσημο, αποτέλεσε η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια και, η οποία εσχάτως έχει μετουσιωθεί σε κρίση πολιτική, κοινωνική και ανθρωπιστική. Οι Έλληνες πολίτες, ερχόμενοι αντιμέτωποι με ένα ευρύ φάσμα μισθολογικών περικοπών, οικονομικών επιβαρύνσεων, περιορισμό του κοινωνικού κράτους, διόγκωση της ανεργίας και εν γένει μιας βίαιης αλλαγής του κοινωνικοοικονομικού τους status, επέδειξαν μια αξιοσημείωτη αλληλεγγύη μέσω του εθελοντισμού σε πολλά επίπεδα. Έτσι, ο εθελοντισμός αποτελεί στην Ελλάδα του σήμερα μια διευρυμένη πρακτική και καλείται σε πολλές περιπτώσεις να υποκαταστήσει το ρόλο του κράτους.
Το τρίτο και το πιο πρόσφατο ορόσημο, αποτελεί η προσφυγική κρίση που απασχολεί τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Το αυξημένο μεταναστευτικό και προσφυγικό κύμα που χτύπησε τη χώρα, λόγω των διεθνών οικονομικών και πολιτικών γεγονότων, έφερε την ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία αντιμέτωπη με ένα νέο φαινόμενο: της υγειονομικής περίθαλψης, της κοινωνικής πρόνοιας και της κοινωνικής ένταξης μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ανθρωπιστικός εθελοντισμός αυξήθηκε σημαντικά και ο ρόλος, κυρίως, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, κλήθηκε να διαδραματίσει τον πιο καθοριστικό, αν και πολλές φορές αμφισβητούμενο ως προς τις προθέσεις του, ρόλο.
Τα τρία αυτά σημεία, αποτελούν ίσως τα σημεία – σταθμό για τον εθελοντισμό στην Ελλάδα, γιατί ανέδειξαν με πρόδηλο τρόπο τις δυνατότητες και το ρόλο του, σε μια χώρα που ομολογουμένως δεν είχε ανεπτυγμένη την κουλτούρα του εθελοντισμού. Ωστόσο, ο εθελοντισμός, δεν αναπτύσσεται μόνο σε επίπεδο ανθρωπιστικό ή πολιτιστικό.
Η πιο διαχρονική μορφή εθελοντισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς είναι ο περιβαλλοντικός εθελοντισμός. Το είδος αυτό του εθελοντισμού, το οποίο αναπτύσσεται και δραστηριοποιείται γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα, μετρά ήδη αρκετές δεκαετίες στη χώρα μας, αν και σε πολλές περιπτώσεις δεν τυγχάνει της προβολής που θα έπρεπε. Η συνειδητοποίηση της όξυνσης των περιβαλλοντικών προβλημάτων διεθνώς και στην Ελλάδα, η περιβαλλοντική ατζέντα διεθνών οργανισμών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και η ανάδειξη του εθελοντισμού από τις ίδιες τις εθελοντικές – περιβαλλοντικές οργανώσεις, οδήγησαν σταδιακά στην ανάπτυξη του περιβαλλοντικού εθελοντισμού και στην Ελλάδα. Παράλληλα, η προσπάθεια προώθησης της κουλτούρας του εθελοντισμού από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προσέφερε το θεσμικό πλαίσιο και τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για τη διεύρυνση του ρόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Η αιμοδοσία αποτελεί δώρο ζωής για κάποιον ο οποίος έχει απόλυτη ανάγκη από μετάγγιση αίματος. Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, 60% του πληθυσμού θα χρειαστεί μετάγγιση ολικού αίματος ή ενός από τα παράγωγά του σε κάποια στιγμή της ζωής του. Παράλληλα, μόνο το 5% των ανθρώπων που θα μπορούσαν να είναι αιμοδότες δίνουν αίμα. Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας θεωρεί ότι οι ανάγκες σε αίμα μπορούν να καλυφθούν εάν το 4% περίπου του πληθυσμού είναι συστηματικοί εθελοντές αιμοδότες και προσφέρουν αίμα, κατά μέσο όρο 1,5 φορά ετησίως.
Οι ανάγκες των αιμοδοτών και η στάση τους απέναντι στην αιμοδοσία και τις υπηρεσίες περίθαλψης είναι αναγκαίο να εντοπιστούν προκειμένου να βελτιωθεί και να οργανωθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο η προσέλκυση νέων αιμοδοτών και η διατήρηση όσων έχουν προσφέρει αίμα έστω και μία φορά στη ζωή τους. Επομένως, οι στάσεις των αιμοδοτών, οι γνώσεις και οι απόψεις τους, καθώς και οι κινητήριες δυνάμεις που ωθούν έναν άνθρωπο να δωρίσει αίμα χωρίς αμοιβή, είναι στοιχεία προς διερεύνηση, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε σχέση πάντοτε με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά που ενδεχομένως να επηρεάζουν ή να διαφοροποιούν τα παραπάνω.
Η παρούσα έρευνα έδειξε ότι οι αιμοδότες χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα δέσμευσης έναντι της εθελοντικής αιμοδοσίας καθώς και από έντονα αισθήματα αλτρουισμού. Η προσφορά τους βασίζεται στην ανιδιοτέλεια και στην προσπάθεια να σώσουν ζωές μέσα από την πράξη τους. Τα κίνητρά τους κατά βάση προέρχονται από τη διάθεσή τους να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους παρά από το να αποκομίσουν κάποιο όφελος οι ίδιοι. Παρ’ όλα αυτά, σε σχέση με την ιδέα του εθελοντισμού διαπιστώθηκε ότι οι αιμοδότες δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη πίστη σε αυτή την ιδέα. Ενώ δηλαδή η πλειονότητα των συμμετεχόντων δηλώνουν σε ποσοστό 69,5% ότι είναι τακτικοί εθελοντές αιμοδότες και έχουν κάρτα αιμοδότη, δεν συμμετέχουν σε συλλόγους εθελοντισμού εκτός της αιμοδοσίας. Διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι αιμοδότες ξεκίνησαν να δίνουν αίμα με αφορμή την ανάγκη που προέκυψε για κάποιο συγγενικό ή φιλικό τους πρόσωπο και έκτοτε συνέχισαν να προσφέρουν αίμα συστηματικά, δηλαδή τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
στον κόσμο και στους νόμους του πουλάκια
κι εντούτοις ήδη κουρασμένα
γιατί δεν είναι τα φτερά
άπτωτη εύνοια και προνόμιο,
ρωτούν εμένα, ποιον, εμένα,
που είν’ το πλησιέστερο κλαδί
για ν’ ακουμπήσουν.
Δεν είμαστε καλά. Αν ήξερα εγώ
που είν’ το Πλησιέστερο
ότι έχει και βαθμό συγκριτικό
το ανύπαρκτο Πλησίον,
θα ‘τρεχα να το πιάσω πρώτη εγώ,
όλο κι απαραχώρητο,
κι ας ψόφαγαν πουλάκια
δίκια και προτεραιότητες
- κλαδιά σπασμένα το αλληλέγγυο.
Ας πάνε τα πουλάκια
τη μεγάλη Πείρα να ρωτήσουν
ν’ ακούσουν ό,τι είπε και σ’ εμένα
όταν ξεθεωμένη από κούραση άφτερη
τη ρώτησα που είναι ν’ ακουμπήσω
το πλησιέστερο κλαδί.
Δεν είμαστε καλά είχε καγχάσει
η μεγάλη Πείρα: αν ήξερα εγώ
που είν’ το Πλησιέστερο
θα ‘τρεχα να το πιάσω πρώτη,
όλο κι απαραχώρητο,
κι ας ψόφαγες εσύ
γιατί το πλησιέστερο κλαδί
είναι ο θάνατός σου η ζωή μου.
Να παρουσιάσετε συνοπτικά (70-80 λέξεις) τα τρία ορόσημα, σύμφωνα με το Κείμενο 1, για τον εθελοντισμό στη χώρα μας.
Β1. Πώς, κατά τη γνώμη σας, προκύπτει η ακόλουθη αντίφαση, όπως διατυπώνεται στην καταληκτική παράγραφο του Κειμένου 2: «Παρ’ όλα αυτά, σε σχέση με την ιδέα του εθελοντισμού διαπιστώθηκε ότι οι αιμοδότες δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη πίστη σε αυτή την ιδέα.» (80-90 λέξεις)
«θα ‘τρεχα να το πιάσω πρώτη εγώ,
όλο κι απαραχώρητο,
κι ας ψόφαγαν πουλάκια
δίκια και προτεραιότητες»
Πώς αιτιολογείται η στάση αυτή του ποιητικού υποκειμένου; Να τεκμηριώσετε την ερμηνευτική σας πρόταση αξιοποιώντας τρεις κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)
Προσωπικά, αν και κατανοώ τη σκληρότητα που διακρίνει τον αγώνα και τον μόχθο των ανθρώπων για την επιβίωση, ιδίως σε περιόδους οικονομικής κρίσης και δυσκολιών, θεωρώ πως οι άνθρωποι οφείλουν να δημιουργούν, όσο μπορούν, καλύτερες συνθήκες για κάθε νεότερη γενιά. Η υιοθέτηση, άλλωστε, κατά τρόπο σχεδόν μικροπρεπή της ίδιας σκληρότητας που βίωσαν κι εκείνοι κατά το παρελθόν οδηγεί σ’ έναν ανώφελο φαύλο κύκλο και δεν βοηθά στην εδραίωση της αλληλεγγύης και της φιλάνθρωπης διάθεσης.
Ο εθελοντισμός, σε κάθε του μορφή, συνιστά μια ιδιαίτερης αξίας ένδειξη αλληλεγγύης και ανθρωπιάς. Πώς θα παρακινούσατε τους συμμαθητές σας να δείξουν ενδιαφέρον για το ζήτημα αυτό, ώστε σταδιακά να αποκτήσουν μια πιο εδραιωμένη κουλτούρα εθελοντισμού;
Να συντάξετε μια ομιλία την οποία θα απευθύνετε στους συμμαθητές σας στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώνει το σχολείο σας με αφορμή την 14η Ιουνίου, την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
Με αφορμή την ιδιαίτερου συμβολισμού σημερινή εκδήλωση του σχολείου μας για την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη θα ήθελα να σας εκφράσω τις σκέψεις μου για την αξία του εθελοντισμού σε κάθε του μορφή. Η αιμοδοσία, άλλωστε, η πολύτιμη αυτή πράξη ανθρωπιάς που σώζει καθημερινά ζωές συνανθρώπων μας, δεν είναι παρά μία μόνο έκφανση του πολύπλευρου και πολυσήμαντου κινήματος του εθελοντισμού.
Δικαίως, βέβαια, η εθελοντική αιμοδοσία έχει ξεχωριστή θέση στη σκέψη μας, μιας και λειτουργεί σωτήρια κατά τρόπο άμεσο για τους συνανθρώπους μας που κινδυνεύει η ζωή τους. Υπάρχουν, όμως, ποικίλες άλλες μορφές εθελοντισμού, οι οποίες έχουν ανάλογη αξία και σημασία, εφόσον διασφαλίζουν είτε άμεσα είτε έμμεσα την υγεία -σωματική ή ψυχική-, την ασφάλεια, αλλά και την επιβίωση των συνανθρώπων μας. Μεταξύ άλλων, μπορεί κανείς να λάβει υπόψη του τη συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις πυρόσβεσης, αναδάσωσης, καθαρισμού φυσικών χώρων, προσφοράς φαρμάκων ή και τροφίμων, καθώς και παρέμβασης σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Γενικότερα, μέσω του εθελοντισμού καλύπτονται ανάγκες των συμπολιτών μας ή του φυσικού περιβάλλοντος, οι οποίες συχνά δεν βρίσκουν τη ζητούμενη κάλυψη από κρατικούς φορείς.
Αν και θα μπορούσε να υπάρξει η εύλογη αντίρρηση πως το κράτος οφείλει να καλύπτει κάθε σχετική ανάγκη, στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Οι κρατικές υπηρεσίες δεν είναι παντού ή έγκαιρα παρούσες και η χρηματοδότηση που λαμβάνουν δεν επαρκεί. Η πρόσφατη οικονομική κρίση, άλλωστε, ανέδειξε το βαθμό του προβλήματος και, συνάμα, φανέρωσε την υπέρτερη και αποτελεσματικότερη ισχύ των συλλογικών προσπαθειών μέσω των εθελοντικών οργανώσεων. Η προφύλαξη των ασθενέστερων μελών της κοινωνίας μας ή ακόμη και η προστασία μιας ολόκληρης κοινότητας απαιτεί την ευαισθητοποίηση και την άμεση κινητοποίηση των ίδιων των πολιτών.
Είναι οι πολίτες, άλλωστε, εκείνοι που γνωρίζουν καλύτερα τις πραγματικές ανάγκες και τα πιθανά προβλήματα των συμπολιτών τους ή των τοπικών τους κοινοτήτων, και είναι εκείνοι που από κοινού μπορούν να δώσουν κατά τρόπο άμεσο τις αναγκαίες λύσεις. Ο εθελοντισμός λειτουργεί έτσι ως μέσο ανάδειξης όχι μόνο της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, αλλά και της αυτόνομης βούλησης των πολιτών. Των γνωρισμάτων εκείνων, δηλαδή, που τους επιτρέπουν να μη μένουν αδρανείς απέναντι στα μικρά ή μεγάλα προβλήματα γύρω τους και παράλληλα τους προσδίδουν τη δυνατότητα να δημιουργούν ισχυρά πλέγματα αλληλοβοήθειας και αυτοπροστασίας.
Αγαπητοί συμμαθητές, ο εθελοντισμός δεν είναι μια απλή ενασχόληση για όποιον έχει ελεύθερο χρόνο, αλλά μια κρίσιμης σημασίας αναγκαιότητα. Προβλήματα μεγάλης έκτασης, όπως είναι αυτό του περιβάλλοντος, προβλήματα έκτακτης φύσης, όπως είναι αιφνίδιες φυσικές καταστροφές, αλλά και προβλήματα ανθρωπιστικών κρίσεων, δεν επιλύονται από απρόσωπες κρατικές υπηρεσίες. Επιλύονται από εμάς τους ίδιους, γιατί είναι προβλήματα που μας αφορούν άμεσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου