Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Εγχειρίδιο γλωσσικής διδασκαλίας: Υποθετικοί λόγοι (3ο & 4ο είδος)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Alexis Birkill

Εγχειρίδιο γλωσσικής διδασκαλίας: Υποθετικοί λόγοι (3ο & 4ο είδος)

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ

ΤΟ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΑΟΡΙΣΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Α. ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

Να μελετήσετε τα παρακάτω παραδείγματα:

IΠροσδοκώμενο       

άν τι κακν πιτηδεύσωσιν (= κάνουν), οθ’ ο δυνατο οθ’ ο σθενες, ν γαθ πολιτείπολυθήσονται τς τιμωρίας. [Εάν κάνουν κάτι κακό, ούτε οι ισχυροί ούτε οι αδύναμοι, σε μια καλή πολιτεία, γλιτώνουν την τιμωρία]

Ο γεμόνες (= οι οδηγοί) τς δον τι περί μς μάρτωσιν (= αν κάνουν κάποιο σφάλμα εις βάρος μας), εσονται (= θα γνωρίζουν) τι περ τ αυτν σώματα (= για τη δική τους ζωή) μαρτήσονται.
[Οι οδηγοί του δρόμου, αν κάνουν κάποιο σφάλμα εις βάρος μας, θα γνωρίζουν ότι κάνουν σφάλμα και για τη δική τους τη ζωή]

ν φύγ βροκόμας, λεσθε (= να εκλέξετε) λλον γεμόνα (= αρχηγό).
[Αν φύγει ο Αβροκόμας, να εκλέξετε άλλον αρχηγό]

ν θες θέλ, ῥᾳδίως κρατήσομεν τν πολεμίων.
[Αν θέλει ο θεός, εύκολα θα επικρατήσουμε των εχθρών]

IIΑόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον     

Ἐὰν τ δύνατα θηρεύς (= επιδιώκεις), δυστυχίαν τ σ βί παρέχεις.
[Αν επιδιώκεις τα αδύνατα, παρέχεις στη ζωή σου δυστυχία]

Ἐὰν ο νθρωποι τν δίκην (= τη δικαιοσύνη) καταλύωσιν, σφάλειαν οκ χουσι.
[Αν οι άνθρωποι καταλύσουν τη δικαιοσύνη, δεν έχουν ασφάλεια]

ν τις τούτων τι παραβαίν (= κάνει κάποια παράβαση) ζημίαν ατος πέθεσαν (= τους τιμωρούν).
[Αν κάποιος από αυτούς κάνει κάποια παράβαση, τους τιμωρούν]

Ἐὰν ο πολται τος ρχουσι πείθωνται, ριστα α πόλεις οκονται (= διοικούνται).
[Αν οι πολίτες υπακούουν στους άρχοντες, οι πόλεις διοικούνται άριστα]

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Τα παραπάνω παραδείγματα είναι υποθετικοί λόγοι που δηλώνουν:

I.  Το προσδοκώμενο, δηλαδή κάτι που κατά την κρίση του ομιλητή αναμένεται ότι θα επακολουθήσει, εφόσον τεθεί μια προϋπόθεση. Στο προσδοκώμενο η υπόθεση εισάγεται με άν, ν, ν και εκφέρεται με υποτακτική, ενώ η απόδοση εκφέρεται με οριστική μέλλοντα ή με κάποια ισοδύναμη έκφραση (όπως π.χ. προστακτική, δυνητική ευκτική κ.ά.).

IIΤην αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον, δηλαδή κάτι που ο ομιλητής θεωρεί ότι θα επαναλαμβάνεται αόριστα στο παρόν και το μέλλον. Στο είδος αυτό η υπόθεση εισάγεται με άν, ν, ν και εκφέρεται με υποτακτική και η απόδοση εκφέρεται με οριστική ενεστώτα ή με ισοδύναμη έκφραση (συνήθως με γνωμικό αόριστο).

Γ. ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων που είναι σε παρένθεση:

Ἐὰν τοτον ποκτείνητεβλάψετε (βλάπτω) μς ατούς (= τους εαυτούς σας).
Προσδοκώμενο [Αν σκοτώσετε αυτόν, θα βλάψετε τους εαυτούς σας]

ν γγς λθ θάνατος, οδες βούλεται (βούλομαι) θνσκειν.
Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον [Αν πλησιάσει ο θάνατος, κανείς δε θέλει να πεθάνει]

Ἐὰν τ γαθ πράττωμεν (πράττω), χαρν μεγάλην τ μητρ κα τ πατρ παρέχομεν.
 Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον [Αν κάνουμε τα σωστά πράγματα, δίνουμε μεγάλη χαρά στη μητέρα και τον πατέρα]

πολούμεθα (= θα καταστραφούμε), ἐὰν μίαν τι τοιαύτην νίκην νικήσωμεν (νικ).
Προσδοκώμενο [Θα καταστραφούμε, αν νικήσουμε ακόμη μια τέτοια νίκη]

Ἐὰν τ πλα παραδτε, σπονδα έσονται (εμί).
Προσδοκώμενο [Αν παραδώσετε τα όπλα, θα γίνουν επίσημες συνθήκες]

άν τις, πας ν, καλς παιδεύηται (παιδεύομαι), νρ ν, τ καλ πιτηδεύει (= με τα καλά ασχολείται).
Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον [Εάν κάποιος, όσο είναι παιδί, εκπαιδεύεται σωστά, όταν γίνει άνδρας, θα ασχολείται με τα καλά]

Να σχηματίσετε υποθετικούς λόγους συνδυάζοντας κατάλληλα την υπόθεση της πρώτης στήλης με την αντίστοιχη απόδοση που υπάρχει στη δεύτερη στήλη (όπως στο παράδειγμα):

1. Νέος ν πονήσς (= αν κοπιάσεις),
2. άν τις τν λιον ναιδς γχειρ θεάσασθαι (= προσπαθεί να    κοιτάξει κατά πρόσωπο),
3. Ἐὰν πάντα κούσητε,
4. ν βασιλες ποθάν,
5. Ἐὰν θες θέλ,
6. Ἐὰν ντέχ τ τν λυνθίων (= αν αντέχουν οι Ολύνθιοι),
         
α)   τν ψιν φαιρεται (= χάνει το φως του).
β)    δικαίως οτος τιμωρηθήσεται.
γ)    γρας ξεις ετυχές.
δ)    μες κε πολεμήσετε.
ε)    κρίνατε.
στ) τότε βουλευσόμεθα (= θα αποφασίσουμε) περ το μέλλοντος)

         
1. — γ προσδοκώμενο
2. — α αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον
3. — ε προσδοκώμενο                   
4. — στ προσδοκώμενο
5. — β προσδοκώμενο
6. — δ προσδοκώμενο

1. Αν κοπιάσεις νέος, θα έχεις ευτυχισμένα γεράματα.
2. Αν κάποιος προσπαθεί να κοιτάξει κατά πρόσωπο τον ήλιο, χάνει το φως του.
3. Αν τα ακούσετε όλα, κρίνετε.
4. Αν πεθάνει ο βασιλιάς, τότε θα αποφασίσουμε για το μέλλον.
5. Αν θέλει ο θεός, αυτός θα τιμωρηθεί δίκαι.
6. Αν αντέχουν οι Ολύνθιοι, εσείς θα πολεμήσετε εκεί.

Να αποδώσετε τα κείμενα στην κοινή νεοελληνική γλώσσα, αφού πρώτα αναγνωρίσετε τους υποθετικούς λόγους που υπάρχουν σ’ αυτά:

Λύκος π κυνν δηχθες κα κακς διατεθες βέβλητο τροφν αυτ περιποιεσθαι μ δυνάμενος· κα δ θεασάμενος πρόβατον, τούτου δεήθη δωρ ατ κομίσαι κ το παραρρέοντος ποταμο, «άν γρ σύ μοι δωρ δς, γ τν τροφν μαυτ ερήσω». Τ δ πρόβατον φη· «ἐὰν δωρ σοι κομίσω γ, σ κα τροφ μοι χρήσ».

λύκος... βέβλητο: λύκος δαγκωμένος από σκυλιά και όντας σε κακή κατάσταση είχε πέσει καταγής
τούτου δεήθη (δέομαι): του ζήτησε
σ κα τροφ μοι χρήσ: θα σου χρησιμεύσω και για τροφή / θα με χρησιμοποιήσεις και ως τροφή

άν γρ σύ μοι δωρ δς, γ τν τροφν μαυτ ερήσω  εάν + υποτακτική οριστική μέλλοντα = Προσδοκώμενο

ἐὰν δωρ σοι κομίσω γ, σ κα τροφ μοι χρήσ  εάν + υποτακτική οριστική μέλλοντα = Προσδοκώμενο

Ένας λύκος δαγκωμένος από σκυλιά και όντας σε κακή κατάσταση είχε πέσει καταγής, μη μπορώντας να φροντίσει για την τροφή του∙ και μόλις είδε ένα πρόβατο, του ζήτησε να του φέρει νερό από το ποτάμι που κυλούσε εκεί κοντά, «εάν εσύ μου φέρεις νερό, εγώ θα μπορέσω να βρω τροφή για μένα». Το πρόβατο του είπε: «εάν σου φέρω νερό, θα με χρησιμοποιήσεις και ως τροφή».  

λώπηξ ες γέλην προβάτων εσελθοσα κα ναλαβοσα ν τν θηλαζόντων ρνίων, προσεποιετο καταφιλεν. ρωτηθεσα δ π κυνς τί τοτο ποιε· «τιθηνομαι ατό, φη, κα προσπαίζω». Κα κύων φη· «κα νν, ἐὰν μ φς τ ρνίον φ’ αυτς, τ κυνν σοι προσοίσω».

τιθηνομαι ατ: το νταντεύω, το περιποιούμαι
φ’ αυτς: από μόνη σου
τ  κυνν σοι  προσοίσω  (προσφέρω): θα σου προσφέρω (την περιποίηση) των σκυλιών, θα σου δείξω πώς χαϊδεύουν τα σκυλιά

ἐὰν μ φς τ ρνίον φ’ αυτς, τ κυνν σοι προσοίσω  εάν + υποτακτική οριστική μέλλοντα = Προσδοκώμενο

Μια αλεπού, αφού μπήκε σ’ ένα κοπάδι προβάτων και πήρε ένα από τα αρνάκια που θήλαζαν, έκανε πως το φιλούσε. Όταν ρωτήθηκε από τον σκύλο τι κάνει σε αυτό∙ «το νταντεύω», είπε, «και το περιποιούμαι». Κι ο σκύλος είπε: «και τώρα, αν δεν αφήσεις το αρνάκι από μόνη σου, θα σου προσφέρω (την περιποίηση) των σκύλων».
Ασώπου Μθοι, (διασκευές)
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...