Charles
Coffey
Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Μετασχηματίζουσα Μάθηση [Παραγωγή λόγου]
Μετασχηματίζουσα Μάθηση
Μέσα στα «πλαίσια αναφοράς» περιλαμβάνονται οι νοητικές «συνήθειες» (habits of mind) και οι «απόψεις» ή «οπτικές» (points of view). Κατά την παιδική ηλικία, όλα τα άτομα υιοθετούν ένα σύστημα νοητικών συνηθειών, δηλαδή ένα σύνολο παραδοχών, το οποίο κατά την ενήλικη ζωή αποδεικνύεται συνήθως δυσλειτουργικό και δεν επιτρέπει την αντίληψη της πραγματικότητας.
Η θεωρία της μετασχηματίζουσας μάθησης ενσωματώνει έννοιες όπως ο αναστοχασμός, η κοινωνική συνείδηση και η μεταβολή των γνωστικών σχημάτων. Τα πλαίσια αναφοράς μπορεί να είναι περιοριστικά ή ακόμα και δυσλειτουργικά, και η μετασχηματίζουσα μάθηση επιδιώκει την απελευθέρωση από τέτοιους περιορισμούς, προωθώντας πιο ανοιχτές και ευέλικτες αντιλήψεις.
Κεντρικό ρόλο στη διαδικασία αυτή έχει ο κριτικός στοχασμός, ο οποίος μπορεί να λάβει μορφές όπως ο αυτοστοχασμός (self-reflection) και ο αφηγηματικός στοχασμός (narrative reflection). Ο στοχαστικός διάλογος λειτουργεί επίσης ως εργαλείο που ενισχύει την κριτική σκέψη και τη συλλογική κατανόηση, επιτρέποντας την ανταλλαγή απόψεων και την επανεξέταση ιδεών μέσα σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο.
Η θεωρία αυτή προσφέρει ένα δυναμικό πλαίσιο για την κατανόηση της ενήλικης μάθησης ως μιας διαδικασίας βαθιάς εσωτερικής αλλαγής, που συνδυάζει την προσωπική ανάπτυξη με τη συνειδητοποίηση και την κοινωνική μεταμόρφωση.
Η συγκεκριμένη θεωρία σχετίζεται με τον τρόπο που η μάθηση εμπεριέχει τον κριτικό στοχασμό και μπορεί να επιφέρει μετασχηματισμούς στο σύστημα των αντιλήψεων των ενήλικων ατόμων, αλλάζοντας ολιστικά τον τρόπο που σκέφτονται και δρουν μέσα στην κοινωνία. Ο ίδιος ορίζει τη μετασχηματίζουσα μάθηση ως μία «διεργασία κατά την οποία μετασχηματίζουμε δεδομένα πλαίσια αναφοράς (νοητικές συνήθειες, νοηματοδοτικές προοπτικές, νοητικά σύνολα), ώστε αυτά να γίνουν πιο περιεκτικά, πολυσχιδή, ανοικτά, συναισθηματικά έτοιμα για αλλαγή και στοχαστικά, προκειμένου να παραγάγουν πεποιθήσεις και απόψεις που θα αποδειχθούν περισσότερο αληθινές ή πιο ικανές να δικαιολογήσουν την παρώθηση σε δράση».
Δια βίου μάθηση
Η δια βίου μάθηση μπορεί να οριστεί ως δραστηριότητες μάθησης των εκπαιδευόμενων που επιδιώκονται σε συνεχή βάση, πρόθυμα και για δικό τους συμφέρον, πολλώ δε μάλλον για την προσωπική και επαγγελματική τους ικανοποίηση. Εκτός από κοινωνικό πλεονέκτημα, συμβάλλει επίσης στην κοινωνική συμμετοχή, τη δραστηριότητα στην κοινωνία των πολιτών και την ταυτότητα του εαυτού, καθώς και την ανταγωνιστικότητα στην αγορά εργασίας.
Η διάκριση μεταξύ της δια βίου μάθησης και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης περιλαμβάνει πολλές βασικές διαφορές. Η δια βίου μάθηση αναφέρεται σε μια συνεχή διαδικασία που εκτείνεται σε ολόκληρη τη ζωή ενός ατόμου, που περιλαμβάνει επίσημες, μη τυπικές και άτυπες δραστηριότητες μάθησης. Αυτό περιλαμβάνει μαθησιακές εμπειρίες που συμβαίνουν σε διάφορα περιβάλλοντα, όπως χώρους εργασίας, σπίτια ή κοινοτικούς χώρους, καθιστώντας την μια πιο ευέλικτη και αυτοκατευθυνόμενη μορφή μάθησης. Αντίθετα, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση αναφέρεται συνήθως σε δομημένα προγράμματα μάθησης που απευθύνονται σε ενήλικες, που συχνά παρέχονται μέσω επίσημων ιδρυμάτων όπως πανεπιστήμια ή κέντρα κατάρτισης, με έμφαση στην επαγγελματική ανάπτυξη και πιστοποίηση.
Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση συνδέεται στενά με συγκεκριμένους στόχους, όπως η απόκτηση πιστοποιήσεων, η προώθηση επαγγελματικών δεξιοτήτων ή η τήρηση επαγγελματικών προτύπων. Η δια βίου μάθηση, από την άλλη πλευρά, είναι ευρύτερη και πιο διάχυτη, ενθαρρύνοντας την προσωπική ανάπτυξη, την προσαρμοστικότητα και μια κουλτούρα μάθησης σε όλα τα στάδια της ζωής. Η κατανόηση αυτών των διαφορών βοηθά στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών συστημάτων που καλύπτουν τόσο τις επαγγελματικές ανάγκες των ενηλίκων μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης όσο και τις ευρύτερες, πιο άτυπες φιλοδοξίες μάθησης που υποστηρίζει η δια βίου μάθηση.
Σε ένα άρθρο επιχειρηματολογίας (350-400 λέξεις) να αναφερθείτε: α) στα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν οι ενήλικες από τη δια βίου μάθηση, και β) στο κατά πόσο θεωρείτε ότι θα σας ωφελήσουν η συνεχιζόμενη εκπαίδευση ή η δια βίου μάθηση μετά την ολοκλήρωση των αρχικών σπουδών σας και γιατί.
Για τη σύνταξη του άρθρου σας να αξιοποιήσετε δημιουργικά ιδέες από τα κείμενα αναφοράς.
Οι ήδη ενήλικες διαμόρφωσαν τις αντιλήψεις τους σε προηγούμενες δεκαετίες, όταν η κοινωνία δεν είχε αποκτήσει τον τωρινό της πολυπολιτισμικό χαρακτήρα, καθώς και όταν οι αντιλήψεις ήταν λιγότερο δεκτικές απέναντι στη διαφορετικότητα. Υπ’ αυτό το πρίσμα, η μάθηση έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει μετασχηματιστικά για αυτούς, προσφέροντάς τους έναν πιο ευέλικτο και πιο ανοιχτό τρόπο θέασης της πραγματικότητας. Οι παρελθούσες παραδοχές για το τι είναι αποδεκτό ή για το τι είναι κοινωνικώς ορθό δεν ανταποκρίνονται στα τωρινά δεδομένα, γι’ αυτό και απαιτείται μια διαδικασία επανεξέτασής τους σε ένα πλαίσιο καθοδηγούμενης μάθησης που θα διευκολύνει την κοινωνική μεταμόρφωση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.
Αντιστοίχως, η επέλαση της τεχνολογίας στον εργασιακό βίο προκαλεί δυσκολίες στους ηλικιακά μεγαλύτερους, εφόσον η επαφή τους με τα τεχνολογικά επιτεύγματα ξεκίνησε -πιθανά- όταν είχαν ήδη ολοκληρώσει την τυπική μαθησιακή τους πορεία. Δεν έχουν αποκτήσει, έτσι, τη ζητούμενη εξοικείωση, με αποτέλεσμα να αισθάνονται πως κάθε νέα τεχνολογική εφαρμογή τους δυσκολεύει ακόμη περισσότερο. Μέσω, ωστόσο, της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν την αναγκαία εξοικείωση και να ωφεληθούν στον εργασιακό τους βίο.
Κατά τρόπο αντίστοιχο, ακόμη και η δική μας γενιά μπορεί να επωφεληθεί από τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση, δοθέντος πως η υπό διαρκή εξέλιξη τεχνητή νοημοσύνη θα επιφέρει αναπόφευκτα ραγδαίες αλλαγές στον εργασιακό χώρο. Ως εκ τούτου, η κατάρτιση που θα μας είναι αναγκαία, προκειμένου να έχουμε δυναμικά πλεονεκτήματα στον εργασιακό χώρο θα βρίσκεται υπό συνεχή αναθεώρηση, καθιστώντας εν μέρει παρωχημένες ακόμη και γνώσεις που αποκτήθηκαν μόλις λίγα χρόνια πριν. Θα έχουμε, άρα, την υποχρέωση να ακολουθούμε μια διαδικασία συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, ώστε να λαμβάνουμε τις αναγκαίες πιστοποιήσεις και τις απαραίτητες δεξιότητες που θα μας επιτρέπουν να είμαστε αποτελεσματικοί στην εργασία μας.
Πέρα, βέβαια, από τις αλλαγές που θα επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, είναι δεδομένο πως κάθε επιμέρους επιστήμη ακολουθεί πορεία συνεχούς εξέλιξης, με αποτέλεσμα να προκύπτουν νέες γνώσεις, οι οποίες καθιστούν σταδιακά μη επαρκείς του τίτλους σπουδών του παρελθόντος. Χρειάζεται, άρα, μια κουλτούρα αναγνώρισης της αξίας που έχουν οι επιμορφώσεις, μέσω των οποίων το κάθε άτομο διατηρεί επαφή με τις εξελίξεις στο αντικείμενο σπουδών του.
Το επωφελές, άρα, της δια βίου μάθησης, όπως και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, είναι εμφανές για τους ενήλικες κάθε ηλικίας, εφόσον τόσο η μάθηση όσο και η κατάρτιση συνιστούν αναγκαιότητες της εποχής μας. Οι αλλαγές στην κοινωνία, στις επιστήμες και στην τεχνολογία δεν αφήνουν περιθώρια πνευματικού και γνωστικού εφησυχασμού.
