Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ιστορία Προσανατολισμού. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Ιστορία Προσανατολισμού: Οικονομία & Κόμματα [Διαγώνισμα]

Κωνσταντίνος Μάντης | Ιστορία Προσανατολισμού

Sven Andersen

Ιστορία Προσανατολισμού: Οικονομία & Κόμματα [Διαγώνισμα]

ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:

α. Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ)
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι πιέσεις που δέχτηκε η ελληνική κοινωνία, η εμπλοκή της σε διεθνείς υποθέσεις και ο αντίκτυπος της ρωσικής επανάστασης οδήγησαν το εργατικό και το σοσιαλιστικό κίνημα σε ταχύτατη ωρίμανση. Προς το τέλος του πολέμου ιδρύθηκε η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) που συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία.

β. ΟΥΛΕΝ
Οι ραγδαίες αλλαγές, τις οποίες προκάλεσαν στη χώρα οι συνέπειες του Μικρασιατικού πολέμου, ανέδειξαν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, για παράδειγμα, ξεπέρασε, με την έλευση των προσφύγων, το 1.000.000 κατοίκους και, φυσικά, δεν μπορούσε πλέον να υδρεύεται με το χρονολογούμενο από τους ρωμαϊκούς χρόνους Αδριάνειο Υδραγωγείο. Τη λύση του ζητήματος ανέλαβε το 1925 η αμερικανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ, με την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα.

γ. Εθνικό Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη)
Από τα αντιβενιζελικά κόμματα, πιο αδιάλλακτα ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ενώ το κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη ήταν πιο διαλλακτικό. Το Εθνικό Κόμμα του Κ. Μαυρομιχάλη δεν διέφερε από το ραλλικό. Οι εκπρόσωποι του προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν τη συμμετοχή του αρχηγού τους στα πολιτικά πράγματα μετά το κίνημα του 1909. Υποστήριζαν την «Ανόρθωση», που κατά την εκτίμησή τους δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν οι Βενιζελικοί.
Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πληροφορία και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πληροφορία είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πληροφορία είναι λανθασμένη:
α. Η αλλαγή των δεδομένων για την ελληνική βιομηχανία ήρθε μετά την προσάρτηση των Επτανήσων (1864) και της Θεσσαλίας (1881).
β. Με το Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώθηκε το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας.
γ. Στη Β ́ Εθνοσυνέλευση του Άστρους συγκροτήθηκαν δύο ισχυρά κόμματα, των προκρίτων και των κλεφτοκαπεταναίων.
δ. Η Τράπεζα της Ελλάδος πολύ γρήγορα, μετά τη λειτουργία της, πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα.
ε. Η ικανοποίηση των αιτημάτων των απομάχων του πολέμου ήταν η μόνη σαφής διεκδίκηση στο πλαίσιο του προγράμματος του γαλλικού κόμματος.
Μονάδες 10

α. Λάθος. β. Λάθος. γ. Σωστό. δ. Σωστό. ε. Σωστό

ΘΕΜΑ Β1
Ποιος ήταν ο στόχος και ποια τα προβλήματα που αντιμετώπισε το κόμμα των Φιλελευθέρων την περίοδο 1923-1928;
Μονάδες 11

Και κατά την περίοδο αυτή, βασικός προγραμματικός στόχος των Φιλελευθέρων ήταν, όπως και κατά το παρελθόν, ο εκσυγχρονισμός της χώρας, σύμφωνα με ευρωπαϊκά πρότυπα. Στηρίγματα των Φιλελευθέρων ήταν οι αστοί επιχειρηματίες, (οι οποίοι αναζητούσαν συνθήκες σταθερότητας, σύγχρονους και αποτελεσματικούς θεσμούς), οι πρόσφυγες και οι αγρότες στους οποίους είχε παραχωρηθεί γη.
Στην πολιτική πρακτική οι Φιλελεύθεροι ήταν αντιμέτωποι με δύο χρόνια προβλήματα: τη σχέση της πολιτικής εξουσίας με τους αξιωματικούς, και το καθεστωτικό. Η διαρκής αντιπαράθεση στο εσωτερικό του κόμματος για τα ζητήματα αυτά προκάλεσε αντιφατικές επιλογές. Σχετικά με το καθεστωτικό, άλλοι οπαδοί ήταν υπέρ της αβασίλευτης και άλλοι υπέρ της βασιλευομένης δημοκρατίας. Όσον αφορά τη σχέση του κόμματος με τους αξιωματικούς, από τη μια μεριά γινόταν κατανοητό ότι η πολιτικοποίησή τους δημιουργούσε κινδύνους για το πολίτευμα, από την άλλη όμως το φαινόμενο είχε αποκτήσει τέτοια δυναμική, ώστε δεν μπορούσαν να το αρνηθούν, καθώς υπήρχε κίνδυνος προσεταιρισμού των αξιωματικών από την αντίπαλη παράταξη.

ΘΕΜΑ Β2
Ποιοι ήταν οι στόχοι και ποια τα αποτελέσματα της αγροτικής μεταρρύθμισης το 1917 από την κυβέρνηση Βενιζέλου;
Μονάδες 14

Το αποφασιστικό βήμα προς την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης έγινε στα ταραγμένα χρόνια του Α' Παγκοσμίου πολέμου και του «εθνικού διχασμού». Το 1917 η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αποφάσισε την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης. Ο στόχος ήταν διπλός: αφενός η στήριξη και ο πολλαπλασιασμός των ελληνικών ιδιοκτησιών γης στις νεοαποκτηθείσες περιοχές και αφετέρου η αποκατάσταση των προσφύγων και η πρόληψη κοινωνικών εντάσεων στον αγροτικό χώρο. Με βάση αυτά τα νομοθετήματα η απαλλοτρίωση των μεγάλων αγροτικών ιδιοκτησιών έγινε δυνατή στα αμέσως μετά τον πόλεμο χρόνια, όταν η ανάγκη αποκατάστασης των προσφύγων βρέθηκε στο επίκεντρο του κρατικού ενδιαφέροντος.
Η αναδιανομή που έγινε έφτασε στο 85% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων στη Μακεδονία και στο 68% στη Θεσσαλία. Στο σύνολο της καλλιεργήσιμης γης της χώρας το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 40%. Μετά από λίγα χρόνια, κάτω από την πίεση του προσφυγικού προβλήματος, η αγροτική μεταρρύθμιση ολοκληρώθηκε και οδήγησε την αγροτική οικονομία της χώρας σε καθεστώς μικροϊδιοκτησίας. Με τη σειρά της η νέα κατάσταση δημιούργησε νέα προβλήματα. Οι μικροκαλλιεργητές δυσκολεύονταν να εμπορευματοποιήσουν την παραγωγή τους και έπεφταν συχνά θύματα των εμπόρων. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση προωθήθηκε η ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας, κρατικών οργανισμών παρέμβασης και παραγωγικών συνεταιρισμών. Το αγροτικό ζήτημα απέκτησε έτσι νέο περιεχόμενο, χωρίς να προκαλέσει τις εντάσεις που γνώρισαν άλλα κράτη της Ευρώπης (Ισπανία, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.λπ.).

ΘΕΜΑ Γ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφέρετε:
α. ποια κρατικά έσοδα τέθηκαν υπό τον έλεγχο του ΔΟΕ (μονάδες 11)
β. ποια υπήρξαν τα αποτελέσματα του ΔΟΕ στο οικονομικό επίπεδο και ποιες οι συνέπειές του στον πολιτικό τομέα (μονάδες 14)

Μονάδες 25

Κείμενο Α
Σε περίπτωση που δε θα επαρκούσαν οι πρόσοδοι από τα μονοπώλια προβλέπονταν ως επικουρικές εγγυήσεις τα έσοδα των τελωνείων Λαυρίου, Πατρών, Βόλου και Κέρκυρας, τα οποία συγκεντρωτικά ανέρχονταν στα 7.200.000 δραχμές. Ο οικονομικός έλεγχος που επιβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα βαρύς, αλλά, αποβλέποντας πάντα στο συμφέρον των ομολογιούχων, είχε και ορισμένες ευνοϊκές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Ο νόμος για τη λειτουργία του Δ.Ο.Ε. περιείχε διατάξεις που περιόριζαν την αναγκαστική κυκλοφορία και έτσι βοηθούσαν τη νομισματική σταθερότητα και τη βελτίωση της εξωτερικής αξίας της δραχμής.

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ, Εκδοτική Αθηνών

Κείμενο Β
Η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου για την αποπληρωμή των δανείων θεωρήθηκε από τους Έλληνες προσβλητική και ιδιαιτέρως επικίνδυνη γιατί καταστρατηγούσε ουσιαστικά την ανεξαρτησία της χώρας. Όχι μόνο η κυβέρνηση αλλά ολόκληρο το κοινοβουλευτικό σύστημα αρχίζει να αμφισβητείται πλέον ανοιχτά από τον λαό. Παρά το γεγονός όμως ότι η χώρα μπαίνει σε βαθιά πολιτική κρίση, και παρά τη γενικευμένη καταστροφολογία και ηττοπάθεια, η δραχμή παίρνει την ανιούσα και οι τιμές σταθεροποιούνται. Η επέμβαση του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου μπορεί να ήταν προσβλητική και εντέλει εκμεταλλευτική, αλλά φαίνεται πως απέτρεψε την προχειρότητα στον δημόσιο δανεισμό και ανεξαρτητοποίησε το πτωχευμένο κράτος από τους παλιούς κερδοσκόπους δανειστές του. Κατά την έκφραση του Γιώργου Δερτιλή «η ξενική εξάρτηση αποδείχθηκε οικονομικότερη από την εγχώρια».

Λένα Διβάνη, Η «ύπουλος θωπεία»: Ελλάδα και ξένοι, 1821-1940, Εκδόσεις Καστανιώτη

α. Τα οικονομικά του ελληνικού κράτους οδηγήθηκαν το 1898 σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Εκπρόσωποι έξι δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία) ανέλαβαν τη διαχείριση βασικών κρατικών εσόδων. Επρόκειτο για τα έσοδα των μονοπωλίων αλατιού, φωτιστικού πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιόχαρτων, χαρτιού σιγαρέτων, τα έσοδα από την εξόρυξη της σμύριδας της Νάξου, το φόρο καπνού, τα λιμενικά δικαιώματα του Πειραιά, το φόρο χαρτοσήμου κ.λπ. Το ύψος αυτών των εσόδων ανερχόταν σε 28.000.000 έως 30.000.000 δραχμές. Παραλλήλως, όπως επισημαίνεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Α), υπήρχε πρόβλεψη για την αξιοποίηση πρόσθετων εγγυήσεων σε περίπτωση που τα προαναφερθέντα έσοδα δεν επαρκούσαν. Ειδικότερα, ο ΔΟΕ μπορούσε να θέσει υπό τον έλεγχό του τα έσοδα των τελωνείων του Λαυρίου, της Πάτρας, του Βόλου και της Κέρκυρας, το σύνολο των οποίων ανερχόταν στα 7.200.000 δραχμές.

β. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και έγιναν ορατά λίγα χρόνια αργότερα. Η εγγύηση των Δυνάμεων αύξησε την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους, ενώ ο έλεγχος απάλλαξε τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς από δυσλειτουργίες του παρελθόντος. Όπως επισημαίνεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Α), ο διεθνής οικονομικός έλεγχος, ο οποίος αποσκοπούσε πρωτίστως στο όφελος των δανειστών της Ελλάδας επέφερε ορισμένες θετικές συνέπειες στην ελληνική οικονομία. Μια πρώτη θετική επενέργεια ήταν πως στο πλαίσιο του νόμου που καθόριζε τη λειτουργία του ΔΟΕ υπήρχε νομική πρόβλεψη για τον περιορισμό της αναγκαστικής κυκλοφορίας του εθνικού νομίσματος, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να ενισχυθεί η νομισματική σταθερότητα και να αυξηθεί η εξωτερική αξία της δραχμής. Αντιστοίχως, η Λένα Διβάνη (Κείμενο Β) τονίζει πώς πέρα από την αύξηση που γνώρισε η αξία της δραχμής και τη σταθεροποίηση των τιμών, ο διεθνής οικονομικός έλεγχος διαμόρφωσε ένα αυστηρότερο και πιο τυπικό πλαίσιο στον δανεισμό του ελληνικού κράτους, διασφαλίζοντας έτσι την αποδέσμευσή του από τους παλαιότερους δανειστές του, οι οποίοι λειτουργούσαν αμιγώς κερδοσκοπικά. Γινόταν κατ’ αυτό τον τρόπο αντιληπτό πως η οικονομική εξάρτηση από τους ευρωπαίους δανειστές ήταν λιγότερο επιβαρυντική σε σύγκριση με την εξάρτηση από ελληνικούς οικονομικούς παράγοντες. Μια διαπίστωση που ερχόταν σε αντίθεση με τη διαδεδομένη εντύπωση πως ο ΔΟΕ θα λειτουργήσει «καταστροφικά» για την Ελλάδα. Έτσι, το 1910, παρά τα προβλήματα στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών εξαιτίας της σταφιδικής κρίσης και παρά το γεγονός ότι η αποπληρωμή των δανείων εξακολουθούσε να απορροφά το 1/3 των εθνικών εσόδων, τα δημόσια οικονομικά μπορούσαν να χαρακτηριστούν υγιή, οι προϋπολογισμοί ήταν ελαφρώς πλεονασματικοί και οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους σαφώς αυξημένες. Αυτή η θετική εξέλιξη επέτρεψε τις μεταρρυθμίσεις των πρώτων κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου, την πολεμική προετοιμασία και τη συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους, χωρίς τις δραματικές επιπτώσεις που είχαν στο οικονομικό πεδίο οι πολεμικές κινητοποιήσεις του παρελθόντος. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, όπως αυτό δηλώνεται από τη Λένα Διβάνη (Κείμενο Β), στον πολιτικό τομέα η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου προκάλεσε μια περίοδο έντονης κρίσης, διότι τόσο η κυβέρνηση όσο και γενικότερα οι πολιτικοί της χώρας έγιναν αποδέκτες δημόσιας αμφισβήτησης από τους πολίτες. Το γεγονός αυτό ήταν απότοκο της πεποίθησης αφενός πως ο διεθνής έλεγχος καταπατούσε την ανεξαρτησία της χώρας, κι αφετέρου πως επρόκειτο για μια κατάσταση προσβλητική για την Ελλάδα. Η αρχική αποδοχή, άλλωστε, της εξέλιξης αυτής ήταν αρνητική, καθώς οι Έλληνες αισθάνονταν ταπεινωμένοι και επέρριπταν την ευθύνη για ό,τι συνέβη στους πολιτικούς τους.

ΘΕΜΑ Δ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται να παρουσιάσετε:
α. το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του Τρικούπη και να εξηγήσετε που απέβλεπε μέσω αυτού (μονάδες 10)
β. τις συνέπειες που επέφερε ο εκχρηματισμός της οικονομίας μετά τη δεκαετία του 1870 (μονάδες 15)

Μονάδες 25

Κείμενο Α
Ο Τρικούπης αντέτασσε ότι το ελληνικό κράτος δεν θα μπορέσει ποτέ να ολοκληρωθεί εθνικά, αν προηγουμένως δεν έχει επιτευχθεί η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή του. Επομένως, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη του κράτους προηγούνταν της εθνικής ολοκλήρωσης και αποτελούσαν μέσα επίτευξής της. […] Φαίνεται, λοιπόν, ότι στην τρικουπική δεκαπενταετία το αλυτρωτικό ζήτημα παραμένει κυρίαρχο, αλλά η επίλυσή του επιδιώκεται μέσω της ανορθωτικής προσπάθειας του κράτους. Η συγκρότηση ενός σύγχρονου και ισχυρού κράτους θα προκαλούσε, αναπόφευκτα, το διεθνή σεβασμό και θα αποθάρρυνε τις διαθέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων για κηδεμόνευσή του και για μεθόδευση και έλεγχο των αποφάσεών του.

Σπύρος Τζόκας, Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, Εκδόσεις Θεμέλιο

Κείμενο Β
Αν λοιπόν ο κυρίαρχα αντιπαραγωγικός χαρακτήρας της νεοελληνικής κοινωνικο-επαγγελματικής συνθέσεως αποτελεί μόνιμο γνώρισμά της, ο τομέας αυτός υφίσταται ουσιαστικότερες διαφοροποιήσεις γύρω στο 1880. Από την εποχή αυτή η κυρίαρχη θέση της διοικήσεως και των προσωπικών υπηρεσιών υποχωρεί, για να αυξηθούν θεαματικά το εμπόριο, η πίστη και οι συγκοινωνίες, καθώς και τα ελεύθερα επαγγέλματα. Με άλλα λόγια, δίπλα στο κράτος, που αποτελούσε για τα πρώτα 50 χρόνια το βασικό πόλο έλξεως του μη αγροτικού πληθυσμού εμφανίζονται βαθμιαία και άλλοι τομείς απασχολήσεως. […] Η άνοδος του Χαρίλαου Τρικούπη συμπίπτει με την πρώτη σύμπηξη αστικών στρωμάτων που λειτουργούσαν έξω από τον κρατικό μηχανισμό και που αντιπαραθέτονταν προς την κυρίαρχη κρατική αστική τάξη. Όπως γράφει το 1885 ο Βλάσης Γαβριηλίδης: «Τῷ ὄντι μία κοινωνική επανάστασις συμβαίνει παρά τῷ ἑλληνικῷ λαῷ… Ποιος ἔφερε την ἐπανάστασιν αὐτήν; Ο κ. Τρικούπης; Βεβαίως οὐχί! Ο χρόνος και ο πολιτισμός. Ο κ. Τρικούπης εἶναι ἐκπρόσωπος και προσωποποίησις της ἐπαναστάσεως…».

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ΄, Εκδοτική Αθηνών

α. Το τρικουπικό κόμμα ήδη από το 1875 παρουσίασε ένα συστηματικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της χώρας, αρκετά κοντά στις αντιλήψεις του Κουμουνδούρου, το οποίο προέβλεπε: συγκρότηση κράτους δικαίου∙ εξορθολογισμό της διοίκησης, κυρίως με τον καθορισμό των προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να περιοριστεί η ευνοιοκρατία∙ ανάπτυξη της οικονομίας και κυρίως ενίσχυση της γεωργίας∙ βελτίωση της άμυνας και της υποδομής, κατά κύριο λόγο του συγκοινωνιακού δικτύου της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφει ο Σπύρος Τζόκας (Κείμενο Α), η ευρύτερη εκσυγχρονιστική και ανορθωτική προσπάθεια του Τρικούπη αποσκοπούσε στην εθνική ολοκλήρωση του ελληνικού κράτους. Σε αντίθεση, άλλωστε, με άλλους πολιτικούς ο Τρικούπης θεωρούσε πως έπρεπε να προηγηθεί η ανάπτυξη του κράτους κι έπειτα να ακολουθήσει η επιδίωξη απελευθέρωσης των αλύτρωτων περιοχών. Παρέμενε, έτσι, η εδαφική διεύρυνση της Ελλάδας βασικό ζητούμενο καθ’ όλη την περίοδο της πολιτικής κυριαρχίας του Τρικούπη, επιδιωκόταν, ωστόσο, μέσω του κρατικού εκσυγχρονισμού. Η ισχυροποίηση του ελληνικού κράτους θα διασφάλιζε, κατά την άποψη του Τρικούπη, τον σεβασμό σε διεθνές επίπεδο για την Ελλάδα και, συνάμα, θα απέτρεπε τους όποιους σχεδιασμούς των Μεγάλων Δυνάμεων να χειραγωγήσουν και να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το ελληνικό κράτος.

β. Μέχρι τη δεκαετία του 1870 το κράτος αποτελούσε τον κύριο εργοδότη, που εξασφάλιζε θέσεις εργασίας στο δημόσιο και δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης, εφόσον στους ανώτατους λειτουργούς του εξασφάλιζε εισόδημα που σχεδόν ξεπερνούσε το εισόδημα όλων των άλλων μελών της κοινωνίας. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων απευθύνονταν στο κράτος για την κατοχή μιας θέσης στο δημόσιο. Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Β), όπου πρόσθετα επισημαίνεται πως ενώ για τα πρώτα πενήντα χρόνια της ύπαρξής του το ελληνικό κράτος λειτουργούσε ως μέσο επαγγελματικής εξασφάλισης για όσους δεν απασχολούνταν στον αγροτικό τομέα, σταδιακά, κατά το 1880, αναδύθηκαν νέες επαγγελματικές επιλογές. Κατ’ αυτό τον τρόπο διακόπηκε ο αντιπαραγωγικός χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας που βασιζόταν σε εργασίες διοικητικού χαρακτήρα και προσωπικών υπηρεσιών, εφόσον πλέον οι πολίτες στρέφονταν σε εργασίες σχετιζόμενες με το εμπόριο, τις συγκοινωνίες, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και στα ελεύθερα επαγγέλματα. Με τις νέες συνθήκες που προέκυψαν, άρα, από τον εκχρηματισμό της οικονομίας δημιουργήθηκαν κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν ζητούσαν διορισμό αλλά τη λήψη μέτρων που θα ευνοούσαν την προώθηση των συμφερόντων τους. Φορέας των αιτημάτων αυτών ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης. Όπως ειδικότερα αναφέρεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Κείμενο Β), η επικράτηση του Τρικούπη στον πολιτικό τομέα συνέβη όταν άρχισαν να συγκροτούνται για πρώτη φορά αστικά στρώματα, τα οποία δεν βάσιζαν την οικονομική τους άνοδο στο κράτος και λειτουργούσαν, έτσι, ως αντίρροπη δύναμη απέναντι στους αστούς που κατείχαν κρατικές θέσεις ή πλούτιζαν μέσω του κράτους. Σε δημοσιογραφικό άρθρο, μάλιστα, του 1885 διευκρινίζεται πως η αλλαγή αυτή που συντελέστηκε στην ελληνική κοινωνία δεν ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής του Τρικούπη, αλλά της εξέλιξης που είχε προηγηθεί. Ως εκ τούτου, ο Τρικούπης αναγνωριζόταν μεν ως εκπρόσωπος της κοινωνικής αυτής αλλαγής, αλλά όχι ως εκείνος που την προκάλεσε.

Ιστορία Προσανατολισμού: Επεξεργασία πηγών

Κωνσταντίνος Μάντης | Ιστορία Προσανατολισμού

Margaret Buklew

Σύνταγμα 1864 & αρχή της δεδηλωμένης

Επανάσταση κατά του Όθωνα το 1862 (πηγές)

Γ. ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ (1880-1909)

Από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί [1893-1909]

Κίνημα στο Γουδί [Πηγές]

Χαρίλαος Τρικούπης – Θεόδωρος Δηλιγιάννης (επεξεργασία πηγής)

Τα αίτια που οδήγησαν στο στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί [Πηγές]

Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ - ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922)

Το κόμμα των Φιλελευθέρων [Επεξεργασία Πηγής]

Ο Εθνικός Διχασμός [Επεξεργασία Πηγών]

Εθνικός διχασμός (επεξεργασία πηγής)

Ο εθνικός διχασμός και οι συνέπειές του

Ιστορία Προσανατολισμού: Ερωτήσεις Β΄ Θέματος στις Πανελλαδικές (2001-2024)

Κωνσταντίνος Μάντης | Ιστορία Προσανατολισμού

Bill and Linda Tiepelman

Ιστορία Προσανατολισμού: Ερωτήσεις Β΄ Θέματος στις Πανελλαδικές (2001-2024)

Β. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ

1. Σε ποια κατάσταση βρισκόταν το πιστωτικό σύστημα της χώρας μέχρι το 1841;
(Πανελλαδικές 2001)

2. Ποιες ήταν οι διαδικασίες για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας και ποια η δραστηριότητά της στα πρώτα στάδια της λειτουργίας της;
(Επαναληπτικές 2005)

3. Με ποιον τρόπο αντιμετωπίστηκε οριστικά το πρόβλημα της διανομής των «εθνικών γαιών» μετά το 1870;
(Πανελλαδικές 2006)

4. Πώς εξελίχθηκε η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1860 έως το τέλος του 19ου αιώνα;
(Επαναληπτικές 2006)

5. α) Ποια ήταν η οικονομική λειτουργία της Εθνικής Τράπεζας κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυσή της;
β) Ποιοι ήταν οι λόγοι ίδρυσης της Τράπεζας της Ελλάδος και ποιος ήταν ο ρόλος της στη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών της χώρας μέχρι τις αρχές του 1932;
(Επαναληπτικές 2017)

6. Ποια ήταν η κατάσταση του πιστωτικού συστήματος της Ελλάδας από τα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας μέχρι την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας;
(Πανελλαδικές 2020)

7. Ποιοι λόγοι συνέβαλαν στην ενίσχυση της ελληνικής ναυτιλιακής και εμπορικής δραστηριότητας στη διάρκεια του 18ου αιώνα και έως την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης;
(Επαναληπτικές 2020)

Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

1. Ποιοι ήταν οι λόγοι της ίδρυσης και ποια τα αποτελέσματα της δραστηριότητας της Τραπέζης της Ελλάδος έως το 1932;
(Πανελλαδικές 2002)

2. Ποιες ήταν οι συνέπειες των Βαλκανικών Πολέμων για την εθνική οικονομία;
(Πανελλαδικές 2003)

3. Ποιες ήταν οι μεγάλες επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή;
(Επαναληπτικές 2003)

4. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην καθυστέρηση της εμφάνισης και ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα σε σχέση με άλλες χώρες;
(Επαναληπτικές 2004)

5. Πώς εκδηλώθηκε στην Ελλάδα η «κρίση του 1932» και ποιες ήταν οι επιπτώσεις της στο οικονομικό πεδίο;
(Πανελλαδικές 2006)

6. Ποιες μεγάλες επενδύσεις έγιναν στην Αθήνα στους τομείς της υδροδότησης και της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κατά την περίοδο του μεσοπολέμου;
(Πανελλαδικές 2007)

7. Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα, που είχε αποκτήσει η Ελλάδα του μεσοπολέμου (1919-1939), τα οποία επέτρεψαν τη θετική οικονομική της πορεία;
(Επαναληπτικές 2007)

8. Πώς εξελίχθηκε το αγροτικό ζήτημα στην περιοχή της Θεσσαλίας κατά το διάστημα 1881-1913;
(Επαναληπτικές 2008)

9. Ποια πλεονεκτήματα, που επέτρεπαν μια θετική οικονομική πορεία, εξασφάλισε η Ελλάδα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου (1919-1939);
(Πανελλαδικές 2012)

10. Να παρουσιάσετε τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης του 1929-32 στο εξωτερικό εμπόριο και στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις γενικότερες διεθνείς εξελίξεις.
(Επαναληπτικές 2012)

11. Να αναφερθείτε στην κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19^ο αιώνα.
(Πανελλαδικές 2015)

12. Να αναφερθείτε στα οφέλη της Ελλάδας από τους Βαλκανικούς πολέμους, καθώς και στα προβλήματα που προέκυψαν από την ενσωμάτωση των νέων περιοχών στη χώρα.
(Επαναληπτικές 2015)

13. Πώς κάλυψε η Ελλάδα το κόστος της συμμετοχής της στις πολεμικές αναμετρήσεις από το 1917 μέχρι το 1920;
(Επαναληπτικές 2018)

14. α. Ποιες ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα μετά την εκλογική ήττα του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1920;
β. Πώς οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν τη στάση των Συμμάχων απέναντι στη χώρα;
(Πανελλαδικές 2019)

15. Ποιοι παράγοντες επέτρεψαν τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου (1919-1939);
(Επαναληπτικές 2019)

16. Ποιες σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές του ελληνικού κράτους πραγματοποιήθηκαν μετά τον Μικρασιατικό Πόλεμο;
(Επαναληπτικές 2020)

17. Να παρουσιάσετε τις συνθήκες διαμόρφωσης της νομισματικής πολιτικής των φιλοβασιλικών κυβερνήσεων από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 έως τη Μικρασιατική καταστροφή.
(Πανελλαδικές 2021)

18. α. Ποια ήταν τα αίτια της καθυστέρησης της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα έως το τέλος των Βαλκανικών πολέμων;
β. Πώς διαμορφώθηκε το ελληνικό εργατικό κίνημα, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου;
(Πανελλαδικές 2021)

19. Ποιοι παράγοντες διαμόρφωσαν τη θετική οικονομική πορεία της Ελλάδας την περίοδο του μεσοπολέμου;
(Πανελλαδικές 2024)

Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)

1. Να παρουσιάσετε τους λόγους που οδήγησαν τη «νέα γενιά» των πολιτικών της μετεπαναστατικής Ελλάδας να διαφοροποιηθεί από τις αντιλήψεις που χαρακτήριζαν τους αρχηγούς των ξενικών κομμάτων.
(Επαναληπτικές 2005)

2. Ποιοι λόγοι συντέλεσαν στην παρακμή του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας (1844-1864);
(Επαναληπτικές 2010)

3. Πώς επέδρασε η καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας, με το ελληνικό Σύνταγμα του 1844, α) στην πολιτική και κομματική δράση και β) στον κοινοβουλευτισμό;
(Επαναληπτικές 2014)

4. α. Ποια εκσυγχρονιστικά αιτήματα των αντιπολιτευτικών ομίλων, που συγκροτήθηκαν περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850, εξέφρασε με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος;
β. Ποιοι συμμετείχαν στην επανάσταση κατά του Όθωνα, το 1862;
(Πανελλαδικές 2011)

Γ. ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ (1880-1909)

1. Πώς διαμορφώθηκε η διαδικασία επιλογής των υποψηφίων βουλευτών και το εκλογικό σύστημα στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα;
(Πανελλαδικές 2004)

2. Ποιες κοινωνικές τάξεις και ομάδες απογοήτευσε η αποτυχία του προγράμματος Τρικούπη για ένα σύγχρονο κράτος και για ποιους λόγους;
(Επαναληπτικές 2004)

3. Ποιες πολιτικές εξελίξεις σημειώθηκαν στην Ελλάδα από το τέλος του πολέμου του 1897 μέχρι την εκδήλωση του κινήματος στο Γουδί (1909);
(Πανελλαδικές 2013)

4. Να αναφερθείτε: α) στην οργάνωση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, σε επίπεδο ηγεσίας, κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και β) στους λόγους για τους οποίους δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα στην Ελλάδα, κατά την ίδια περίοδο.
(Πανελλαδικές 2014)

5. Ποιοι ήταν οι στόχοι του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του τρικουπικού κόμματος και ποιες προσπάθειες έγιναν για την υλοποίησή του;
(Πανελλαδικές 2022)

6. α. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και πώς ήταν οργανωμένη η βάση τους;
β. Με ποια κριτήρια επιλέγονταν οι υποψήφιοι βουλευτές και ποια ήταν η κοινωνική τους προέλευση κατά το ίδιο χρονικό διάστημα;
(Πανελλαδικές 2017)

Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ - ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922)

1. Ποιες συνταγματικές τροποποιήσεις ψήφισε η Ελληνική Βουλή το 1911 και ποιους νόμους η κυβέρνηση Βενιζέλου στο ίδιο χρονικό διάστημα;
(Πανελλαδικές 2010)

2. Να αναφερθείτε στην εκλογική αναμέτρηση του Αυγούστου του 1910 στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις πολιτικές δυνάμεις που αναμετρήθηκαν, τις επιδιώξεις τους και το εκλογικό αποτέλεσμα.
(Επαναληπτικές 2013)

3. α. Να αναφέρετε ονομαστικά τα αντιβενιζελικά κόμματα.
β. Ποια ήταν τα κοινά χαρακτηριστικά τους;
(Πανελλαδικές 2018)

4. α. Ποιες ήταν οι απόψεις των πρώτων ελληνικών κομμάτων (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό) για την οικονομική πολιτική της Ελλάδας;
β. Να παρουσιάσετε τις εκλογικές αναμετρήσεις μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Δραγούμη (6 Οκτωβρίου 1910) έως και τον Μάρτιο του 1912.
(Επαναληπτικές 2021)

5. Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά του ραλλικού κόμματος.
(Επαναληπτικές 2021)

6. Ποια ήταν η δομή και η οργάνωση του κόμματος των Φιλελευθέρων κατά την περίοδο 1910-1912;
(Πανελλαδικές 2023)

Ε. ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ (1923-1936)

1. Ποια προβλήματα αντιμετώπιζαν οι Φιλελεύθεροι στην πολιτική πρακτική την περίοδο 1923-1928;
(Πανελλαδικές 2020)

2. Να περιγράψετε την εξέλιξη της πολιτικής ζωής της χώρας από τις εκλογές του 1928 έως και τις εκλογές του 1933.
(Επαναληπτικές 2001)

Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ
ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1833-1862)

1. Πώς επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί το προσφυγικό ρεύμα των Ηπειρωτών- Σουλιωτών
α) στη διάρκεια της ελληνικής Επανάστασης και
β) στην περίοδο της μοναρχίας του Όθωνα;
(Επαναληπτικές 2023)

Α. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1914-1922

1. Ποιες μορφές πήρε και ποιες συνέπειες είχε η καταπίεση του μικρασιατικού ελληνισμού το 1914-1918;
(Επαναληπτικές 2003)

2. Με ποιους τρόπους πραγματοποιήθηκε η παλιννόστηση των προσφύγων στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη κατά τα έτη 1918-1920; Ποιες συνθήκες βρήκαν οι πρόσφυγες στην πατρίδα τους;
(Επαναληπτικές 2006)

3. Με ποιους τρόπους υποκινήθηκε και μεθοδεύτηκε ο πρώτος διωγμός του 1914 εναντίον των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
(Πανελλαδικές 2008)

4. Πώς υλοποιήθηκε η παλιννόστηση των προσφύγων στη Μικρά Ασία (1918-1920) και ποιες συνθήκες αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά την άφιξή τους εκεί;
(Επαναληπτικές 2010)

5. Να αναφερθείτε:
α. στο μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, μετά τη συνθήκη του Βουκουρεστίου και
β. στο προσφυγικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, το διάστημα 1919–1921.
(Πανελλαδικές 2015)

6. Να αναφέρετε τους φορείς οργάνωσης της παλιννόστησης και τις συνθήκες που βρήκαν οι πρόσφυγες του πρώτου διωγμού (1914-1918), όταν επέστρεψαν στις εστίες τους.
(Πανελλαδικές 2016)

7. Να αναφερθείτε στους φορείς που ανέλαβαν το έργο της περίθαλψης των προσφύγων κατά το διάστημα 1914-1921.
(Επαναληπτικές 2017)

8. α. Ποια ήταν η αιτία του διωγμού των Ελλήνων στην Οθωμανική αυτοκρατορία το 1914;
β. Ποιες μορφές έλαβε η καταπίεση των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του διωγμού αυτού;
(Επαναληπτικές 2018)

Β. Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

1. Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά το πρώτο διάστημα της παραμονής τους στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή;
(Επαναληπτικές 2011)

2. Τι προέβλεπε η Σύμβαση της Λωζάνης (30 Ιανουαρίου 1923) για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας;
(Επαναληπτικές 2009)

Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

1. Ποια μέσα διέθεσε στην Ε.Α.Π. (Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων) η ελληνική κυβέρνηση για την αποκατάσταση των προσφύγων;
(Πανελλαδικές 2005)

2. Ποια εμπόδια αντιμετώπισε η αστική αποκατάσταση των προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920;
(Πανελλαδικές 2016)

3. Να αναφέρετε:
α. τα μέσα τα οποία διέθεσε το ελληνικό κράτος στην Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων.
β. την παράμετρο της διάκρισης των προσφύγων σε αστούς και αγρότες, την οποία έλαβε υπόψη η Επιτροπή, για την αποκατάστασή τους.
(Επαναληπτικές 2016)

4. α. Γιατί η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έδωσε προτεραιότητα στη γεωργία;
β. Για ποιους λόγους προτιμήθηκαν η Μακεδονία και η Δυτική Θράκη για την εγκατάσταση των προσφύγων;
(Πανελλαδικές 2017)

5. Για ποιους λόγους η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) κατά την αποκατάσταση των προσφύγων έδωσε προτεραιότητα:
α. στην ανάπτυξη της γεωργίας;
β. στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και στη Δυτική Θράκη;
(Πανελλαδικές 2022)

Δ. Η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΞΙΜΩΝ
ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

1. Ποιες ελληνοτουρκικές συμφωνίες υπογράφτηκαν το 1930 και τι προέβλεπαν;
(Επαναληπτικές 2001)

2. Ποια ήταν τα κυριότερα σημεία της συμφωνίας της Άγκυρας (10 Ιουνίου 1930);
(Πανελλαδικές 2005)

3. Τι προέβλεπε η Συμφωνία της Άγκυρας (1930) και με ποιες διπλωματικές πράξεις αυτή ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους;
(Επαναληπτικές 2022)

Ε. Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1. Ποια ήταν η προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων του 1922 στον τομέα του πολιτισμού;
(Πανελλαδικές 2001)

2. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στον πληθυσμό της Ελλάδας και στην εθνολογική του σύσταση, από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή;
(Πανελλαδικές 2002)

3. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στον τομέα της βιομηχανίας;
(Πανελλαδικές 2003)

4. Πώς εκφράστηκε η διάσταση προσφύγων και γηγενών ύστερα από την μικρασιατική καταστροφή στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή;
(Πανελλαδικές 2004)

5. Τι προσέφεραν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη διαμόρφωση του νεοελληνικού πολιτισμού;
(Πανελλαδικές 2019)

6. Πώς εκφράστηκε η διάσταση μεταξύ προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής και γηγενών στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή;
(Επαναληπτικές 2024)

Ε. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1. Ποιες ενέργειες έγιναν μετά την αναχώρηση των ξένων Ναυάρχων για την οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και τη συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησής της;
(Πανελλαδικές 2007)

2. Ποια ήταν η στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης και ποια ήταν η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων αμέσως μετά την επίσημη έκδοση του πρώτου ενωτικού Ψηφίσματος των Κρητών (24 Σεπτεμβρίου 1908) και μέχρι το 1910;
(Πανελλαδικές 2008)

3. Ποιο σημαντικό έργο απέδωσε η πρώτη κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας;
(Επαναληπτικές 2008)

4. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης και των Μεγάλων Δυνάμεων στο κίνημα του Θερίσου, πριν oργανωθεί στο Θέρισο η «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης»;
(Πανελλαδικές 2009)

5. Ποιοι συνασπίστηκαν γύρω από τον Βενιζέλο στην αντιπαράθεσή του με τον πρίγκιπα Γεώργιο και ποια ήταν η αντίδρασή τους στην προκήρυξη των εκλογών στο τέλος του 1904;
(Πανελλαδικές 2010)

6. Πώς εξελίχθηκε το Κρητικό Ζήτημα από την έκρηξη των Βαλκανικών Πολέμων μέχρι τον Φεβρουάριο του 1913;
(Πανελλαδικές 2011)

7. Ποιες ενέργειες έγιναν για την οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας μετά την αναχώρηση των ξένων Ναυάρχων (10 Δεκεμβρίου 1898) και μέχρι την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης της Κρήτης;
(Επαναληπτικές 2011)

8. Ποιες ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στο Κρητικό Ζήτημα μετά τη συμφωνία στις Μουρνιές (2 Νοεμβρίου 1905) και έως την ανάληψη της Ύπατης Αρμοστείας της Κρήτης από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη;
(Πανελλαδικές 2012)

9. Να αναφερθείτε στις εξελίξεις που σημειώθηκαν στο Κρητικό Ζήτημα από τις εκλογές του Μαρτίου του 1910 μέχρι και τη συγκρότηση Επαναστατικής Συνέλευσης στην Κρήτη (3 Ιανουαρίου 1912).
(Επαναληπτικές 2012)

10. Να αναφερθείτε στο έργο της κυβέρνησης της Κρητικής Πολιτείας, κατά τα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας της.
(Επαναληπτικές 2013)

11. Ποια ήταν η εξέλιξη του Κρητικού Ζητήματος από τη 14η Φεβρουαρίου 1913 μέχρι και την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους;
(Επαναληπτικές 2014)

12. Να αναφερθείτε στον τρόπο επιλογής του Αλέξανδρου Ζαΐμη ως αρμοστή της Κρήτης και στο έργο που αυτός επιτέλεσε (Σεπτέμβριος 1906 – Μάιος 1908).
(Επαναληπτικές 2016)

13. α. Ποια ήταν τα στάδια οργάνωσης της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και την έγκριση του Συντάγματός της;
β. Ποια ήταν τα οικονομικά μέτρα που πήρε η Κρητική Πολιτεία;
(Πανελλαδικές 2018)

14. Πώς αντιμετωπίστηκε το ζήτημα της τοπικής εκκλησίας από την Κρητική Πολιτεία;
(Επαναληπτικές 2019)

15. α. Ποιο ήταν το έργο της Διεθνούς Επιτροπής που ήλθε στην Κρήτη τον Φεβρουάριο του 1906;
β. Πώς το οριστικό κείμενο των μεταρρυθμίσεων της Διεθνούς Επιτροπής υλοποιήθηκε κατά την περίοδο της αρμοστείας του Αλέξανδρου Ζαΐμη;
(Επαναληπτικές 2022)

16. Ποιο ήταν το έργο που επιτέλεσε η πρώτη Κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας;
(Πανελλαδικές 2023)

17. Πώς η αρμοστεία του Αλέξανδρου Ζαΐμη (1906-1908) επανέφερε την πολιτική ομαλότητα στην Κρήτη;
(Επαναληπτικές 2023)

18. Πώς διαμορφώθηκε η πολιτική κατάσταση στην Κρήτη μετά το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών έως και την παραίτηση της προσωρινής διακομματικής Κυβέρνησης;
(Πανελλαδικές 2024)

19. Πώς επιτεύχθηκε η οριστική λύση του Κρητικού Ζητήματος μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων;
(Επαναληπτικές 2024)

Δ. Ο ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟ 19ο ΚΑΙ 20ο ΑΙΩΝΑ

1. Ποια ήταν η εμπορική δραστηριότητα του Παρευξείνιου ελληνισμού κατά τον 19ο αιώνα;
(Επαναληπτικές 2007)

2. Πώς διοικήθηκε η Τραπεζούντα κατά την περίοδο 1916-1918;
(Πανελλαδικές 2009)

3. Στους αγώνες για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας, από το 1917 έως τον Δεκέμβριο του 1918, ποιοι Έλληνες της Διασποράς αναδείχθηκαν πρωτεργάτες και ποια ήταν η δράση του Κ. Κωνσταντινίδη;
(Επαναληπτικές 2009)

4. Ποιες πρωτοβουλίες ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης για την ίδρυση Ποντιακής Δημοκρατίας;
(Πανελλαδικές 2013)

5. Να αναφερθείτε: α) στις ενέργειες του Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου για το ποντιακό ζήτημα, κατά το συνέδριο Ειρήνης (1918-1919) στο Παρίσι και β) στις ενέργειες του Μητροπολίτη Αμάσειας Γερμανού Καραβαγγέλη, κατά το 1921, για το ίδιο ζήτημα.
(Πανελλαδικές 2014)

6. Τι γνωρίζετε για τη διοίκηση της Τραπεζούντας από τον μητροπολίτη Χρύσανθο την περίοδο 1916-1918;
(Επαναληπτικές 2015)