Το Ωρολόγιο του Κυρρήστου
Το Βουγγάρι
- Το κείμενο αυτό ασχολείται με τις περιπέτειες μιας γυναίκας που έχασε τον άντρα της στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Με αφορμή την ιστορία αυτής της κοπέλας ο Ιωάννου βρίσκει την ευκαιρία να μας μιλήσει για μερικά ακόμη ζευγάρια και να μας δώσει έτσι μια εικόνα για την κατάσταση που επικράτησε όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ελλάδα αλλά και στα χρόνια της γερμανικής κατοχής που ακολούθησε.
- Ο Ιωάννου στο κείμενο αυτό είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας κι επομένως αφηγείται με εσωτερική εστίαση.
- Η αφήγηση δεν ακολουθεί μια γραμμική χρονική σειρά, αλλά καταφεύγει σε διαρκείς αναχρονίες, ξεκινά από ένα χρονικό σημείο που αποτελεί το παρόν του αφηγητή, κατόπιν γυρίζει στο παρελθόν για να μας διηγηθεί όσα είχαν προηγηθεί και ύστερα επιστρέφει στο παρόν για να μας αναφέρει όσα ακολούθησαν.
- Με τις αναχρονίες στη διήγηση ο συγγραφέας κατορθώνει να ενισχύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη που αυξάνει την προσοχή του για να μπορέσει να παρακολουθήσει τις εναλλαγές στο χρόνο της αφήγησης.
- Στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας δημιουργεί με την αφήγησή του σχήμα κύκλου, καθώς ξεκινά με την αναφορά στον άντρα της κοπέλας, τον μηχανικό, που τον κρέμασαν μαζί με άλλους δέκα και κλείνει την αφήγησή του με την αναφορά στο γάμο της κόρης του, όπου οι πολυέλαιοι στην εκκλησία του θυμίζουν τον κρεμασμένο πατέρα της μαζί με τους άλλους δέκα. Με το σχήμα κύκλου ο αφηγητής δημιουργεί στον αναγνώστη μια αίσθηση ολοκλήρωσης της ιστορίας ενώ παράλληλα υπενθυμίζει το σημείο από το οποίο όλα ξεκίνησαν.
- Η γερμανική επίθεση ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1941 από τα σύνορα της Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία και ολοκληρώθηκε στις 23 Απριλίου με την παράδοση του ελληνικού στρατού στον γερμανικό. Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η γερμανική κατοχή η οποία τελείωσε τον Οκτώβρη του 1944.
- Η οικογένεια του Ιωάννου αισθάνεται υπεύθυνη κατά κάποιο τρόπο για την κατάσταση της κοπέλας που έμεινε χήρα, μιας κι εκείνοι είχαν κάνει το προξενιό το καλοκαίρι του 1940, που, όπως συνήθιζαν, έκαναν τις διακοπές τους στη Φλώρινα. Στις 28 Οκτώβρη 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα και ξεκίνησε γενική επιστράτευση στη χώρα. Η επιστράτευση στάθηκε η αφορμή για να φύγει ο μηχανικός προτού γίνει ο γάμος του με την κοπέλα.
- Ο μηχανικός ήταν παντρεμένος παλιότερα με μια γυναίκα που κατέληξε στην πορνεία και με την οποία είχε αποκτήσει ένα αγοράκι.
- Λίγες μέρες μετά τη γνωριμία του ζευγαριού οι γονείς του Ιωάννου οργάνωσαν μια εκδρομή σ’ ένα μακρινό χωριό για να βρεθούν στο πανηγύρι που γινόταν προς τιμή των Αγίων Πάντων. Η γιορτή των Αγίων Πάντων είναι κινητή και γιορτάζεται μετά το τέλος της πεντηκοστής, πενήντα ημέρες δηλαδή μετά το Πάσχα. Ο Ιωάννου επομένως αναφέρεται σε μια εκδρομή που έγινε στις 23 Ιουνίου 1940.
- Το δεύτερο ζευγάρι για το οποίο μας μιλά ο συγγραφέας είναι ένας κουρέας και η κοπέλα που αγαπούσε. Η κοπέλα αυτή πάντως θα παντρευτεί τελικά έναν Αμερικάνο που είχε έρθει να γνωρίσει μια γυναίκα που του προξένευαν.
- Ο μηχανικός παρά το γεγονός ότι είχε κανονιστεί το προξενιό του με τη φίλη της οικογένειας του Ιωάννου, συνέχιζε να πηγαίνει στις Λουκανίκες μιας και είχε δεσμό με τη μία από τις τρεις.
- Η αναφορά στις Λουκανίκες δίνει την ευκαιρία στον Ιωάννου να μας αναφέρει και τη δική τους ιστορία. Από τις τρεις η μία είχε παντρευτεί, χάρη στην επέμβαση του μηχανικού, μ’ έναν βαθμοφόρο του στρατού ο οποίος την είχε αφήσει έγκυο. Για τις άλλες δύο δε μαθαίνουμε αν είχαν κάποια σταθερή σχέση παρά μόνο ότι η μία βρισκόταν περιστασιακά με το μηχανικό και ότι γενικώς και οι δύο ήταν πάντοτε πρόθυμες να φλερτάρουν με τους φαντάρους.
- Ο γάμος της κοπέλας με το μηχανικό είχε οριστεί για το Νοέμβρη του 1940 αλλά δεν έγινε καθώς ξεκίνησε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Η κοπέλα πάντως ήταν ήδη έγκυος από τον Ιούνιο.
- Η οικογένεια του Ιωάννου καταφεύγει στην Αθήνα για να γλιτώσει από τις έντονες επιθέσεις των Ιταλών. Εγκαταστάθηκαν σε μια γιαγιά στη συνοικία των Αέρηδων στην Πλάκα. Η συνοικία αυτή είναι η περιοχή που βρίσκεται γύρω από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου.
- Το μνημείο αυτό του οποίου το επίσημο όνομα είναι Ωρολόγιο του Κυρρήστου, θεωρείται πως το ανήγειρε τον 1ο αιώνα π.Χ. ο Ανδρόνικος ο Κύρρηστος ή Κυρρήστης, εξ ου και το όνομα. Πρόκειται για οκταγωνικό μαρμάρινο κτίριο, χωρίς κίονες, όπου στις ισάριθμες μετώπες του φέρονται ανάγλυφοι οι οκτώ κύριοι άνεμοι, εξ ου και αέρηδες. Φέρει δύο θύρες, μία προς το Βορρά και μία προς τη Δύση.
Στην περιοχή αυτή συνάντησε ο Ιωάννου την κοπέλα του μηχανικού το Πάσχα του 1941, τον Απρίλη του 1941 δηλαδή, όταν είχε ξεκινήσει και η γερμανική επίθεση.
- Με την παράδοση του ελληνικού στρατού, άρχισαν σταδιακά να επιστρέφουν οι στρατιώτες από τα δύο βασικά μέτωπα του πολέμου, δηλαδή από την Ήπειρο και από τη Μακεδονία.
- Η κοπέλα αρχικά ακολουθεί τις άλλες γυναίκες που πηγαίνουν στου Ρέντη για να υποδεχτούν τους φαντάρους που έρχονται με το τρένο αλλά πολύ σύντομα συνειδητοποιεί ότι μάταια ελπίζει και σταματά να πηγαίνει.
- Ο δήμος του Αγίου Ιωάννη Ρέντη αποσπάστηκε από την πόλη του Πειραιά ως κοινότητα το 1925. Είκοσι χρόνια μετά, το 1946, ανακηρύχθηκε σε ομώνυμο Δήμο. Το όνομά του οφείλεται στην ομώνυμη εκκλησία στην κεντρική πλατεία της πόλης που ανήκε κτητορικά στην οικογένεια των Ρέντη. Η οικογένεια αυτή φέρεται από τον 14ο αιώνα όταν ο συμβολαιογράφος Δημήτριος Ρέντη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και βοήθησε τους Καταλανούς κατά του Νέριου Ατζαγιόλι. Για τη βοήθειά του εκείνη έλαβε ως ανταμοιβή μεγάλη έκταση κτημάτων στη σημερινή περιοχή που πήρε το όνομα Ρέντης.
- Ο μηχανικός, παρά τους φόβους της κοπέλας, είναι ζωντανός και βρίσκεται στη Φλώρινα, όπου και πηγαίνει αμέσως η κοπέλα με την κορούλα της, για να μπορέσει έστω και καθυστερημένα να τον παντρευτεί και να μπορέσει έτσι να αποκαλύψει στους δικούς της το γεγονός ότι έχει αποκτήσει παιδί.
Μετά τον απαγχονισμό του μηχανικού η κοπέλα συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να ζήσει στην Αθήνα κι επέστρεψε στη Φλώρινα όπου αναγκάστηκε να εργαστεί σκληρά και να υπομείνει πολλές ταπεινώσεις για να κατορθώσει να μεγαλώσει το παιδί της.
Περίληψη του κειμένου: Η κεντρική ηρωίδα του κειμένου θα γνωρίσει έναν άντρα με τον οποίο θα συνάψει ερωτική σχέση, προτού όμως κατορθώσει να τον παντρευτεί εκείνος θα καταταγεί στο στρατό καθώς θα έχει ξεσπάσει ο δεύτερος παγκόσμιος. Η κοπέλα που στο μεταξύ έχει μείνει έγκυος θα καταφύγει στην Αθήνα, ώστε να μείνει κρυφή η εγκυμοσύνη της. Εκείνη την εποχή το να μείνει μια γυναίκα έγκυος, χωρίς να έχει παντρευτεί, αποτελούσε μεγάλη ντροπή όχι μόνο για την κοπέλα αλλά και για ολόκληρη την οικογένειά της. Όταν μετά από κάποιο διάστημα η κοπέλα εντοπίσει τα ίχνη του πατέρα του παιδιού της στη Φλώρινα, θα σπεύσει να τον βρει για να μπορέσει να τον παντρευτεί. Παρόλο που θα γίνει ο γάμος, ο άντρας θα εκτελεστεί από τους Γερμανούς και η κοπέλα θα αναγκαστεί να μεγαλώσει μόνη της και με πολλούς αγώνες το παιδί της.
- Το κείμενο αυτό ασχολείται με τις περιπέτειες μιας γυναίκας που έχασε τον άντρα της στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Με αφορμή την ιστορία αυτής της κοπέλας ο Ιωάννου βρίσκει την ευκαιρία να μας μιλήσει για μερικά ακόμη ζευγάρια και να μας δώσει έτσι μια εικόνα για την κατάσταση που επικράτησε όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ελλάδα αλλά και στα χρόνια της γερμανικής κατοχής που ακολούθησε.
- Ο Ιωάννου στο κείμενο αυτό είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας κι επομένως αφηγείται με εσωτερική εστίαση.
- Η αφήγηση δεν ακολουθεί μια γραμμική χρονική σειρά, αλλά καταφεύγει σε διαρκείς αναχρονίες, ξεκινά από ένα χρονικό σημείο που αποτελεί το παρόν του αφηγητή, κατόπιν γυρίζει στο παρελθόν για να μας διηγηθεί όσα είχαν προηγηθεί και ύστερα επιστρέφει στο παρόν για να μας αναφέρει όσα ακολούθησαν.
- Με τις αναχρονίες στη διήγηση ο συγγραφέας κατορθώνει να ενισχύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη που αυξάνει την προσοχή του για να μπορέσει να παρακολουθήσει τις εναλλαγές στο χρόνο της αφήγησης.
- Στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας δημιουργεί με την αφήγησή του σχήμα κύκλου, καθώς ξεκινά με την αναφορά στον άντρα της κοπέλας, τον μηχανικό, που τον κρέμασαν μαζί με άλλους δέκα και κλείνει την αφήγησή του με την αναφορά στο γάμο της κόρης του, όπου οι πολυέλαιοι στην εκκλησία του θυμίζουν τον κρεμασμένο πατέρα της μαζί με τους άλλους δέκα. Με το σχήμα κύκλου ο αφηγητής δημιουργεί στον αναγνώστη μια αίσθηση ολοκλήρωσης της ιστορίας ενώ παράλληλα υπενθυμίζει το σημείο από το οποίο όλα ξεκίνησαν.
- Η γερμανική επίθεση ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1941 από τα σύνορα της Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία και ολοκληρώθηκε στις 23 Απριλίου με την παράδοση του ελληνικού στρατού στον γερμανικό. Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η γερμανική κατοχή η οποία τελείωσε τον Οκτώβρη του 1944.
- Η οικογένεια του Ιωάννου αισθάνεται υπεύθυνη κατά κάποιο τρόπο για την κατάσταση της κοπέλας που έμεινε χήρα, μιας κι εκείνοι είχαν κάνει το προξενιό το καλοκαίρι του 1940, που, όπως συνήθιζαν, έκαναν τις διακοπές τους στη Φλώρινα. Στις 28 Οκτώβρη 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα και ξεκίνησε γενική επιστράτευση στη χώρα. Η επιστράτευση στάθηκε η αφορμή για να φύγει ο μηχανικός προτού γίνει ο γάμος του με την κοπέλα.
- Ο μηχανικός ήταν παντρεμένος παλιότερα με μια γυναίκα που κατέληξε στην πορνεία και με την οποία είχε αποκτήσει ένα αγοράκι.
- Λίγες μέρες μετά τη γνωριμία του ζευγαριού οι γονείς του Ιωάννου οργάνωσαν μια εκδρομή σ’ ένα μακρινό χωριό για να βρεθούν στο πανηγύρι που γινόταν προς τιμή των Αγίων Πάντων. Η γιορτή των Αγίων Πάντων είναι κινητή και γιορτάζεται μετά το τέλος της πεντηκοστής, πενήντα ημέρες δηλαδή μετά το Πάσχα. Ο Ιωάννου επομένως αναφέρεται σε μια εκδρομή που έγινε στις 23 Ιουνίου 1940.
- Το δεύτερο ζευγάρι για το οποίο μας μιλά ο συγγραφέας είναι ένας κουρέας και η κοπέλα που αγαπούσε. Η κοπέλα αυτή πάντως θα παντρευτεί τελικά έναν Αμερικάνο που είχε έρθει να γνωρίσει μια γυναίκα που του προξένευαν.
- Ο μηχανικός παρά το γεγονός ότι είχε κανονιστεί το προξενιό του με τη φίλη της οικογένειας του Ιωάννου, συνέχιζε να πηγαίνει στις Λουκανίκες μιας και είχε δεσμό με τη μία από τις τρεις.
- Η αναφορά στις Λουκανίκες δίνει την ευκαιρία στον Ιωάννου να μας αναφέρει και τη δική τους ιστορία. Από τις τρεις η μία είχε παντρευτεί, χάρη στην επέμβαση του μηχανικού, μ’ έναν βαθμοφόρο του στρατού ο οποίος την είχε αφήσει έγκυο. Για τις άλλες δύο δε μαθαίνουμε αν είχαν κάποια σταθερή σχέση παρά μόνο ότι η μία βρισκόταν περιστασιακά με το μηχανικό και ότι γενικώς και οι δύο ήταν πάντοτε πρόθυμες να φλερτάρουν με τους φαντάρους.
- Ο γάμος της κοπέλας με το μηχανικό είχε οριστεί για το Νοέμβρη του 1940 αλλά δεν έγινε καθώς ξεκίνησε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Η κοπέλα πάντως ήταν ήδη έγκυος από τον Ιούνιο.
- Η οικογένεια του Ιωάννου καταφεύγει στην Αθήνα για να γλιτώσει από τις έντονες επιθέσεις των Ιταλών. Εγκαταστάθηκαν σε μια γιαγιά στη συνοικία των Αέρηδων στην Πλάκα. Η συνοικία αυτή είναι η περιοχή που βρίσκεται γύρω από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου.
- Το μνημείο αυτό του οποίου το επίσημο όνομα είναι Ωρολόγιο του Κυρρήστου, θεωρείται πως το ανήγειρε τον 1ο αιώνα π.Χ. ο Ανδρόνικος ο Κύρρηστος ή Κυρρήστης, εξ ου και το όνομα. Πρόκειται για οκταγωνικό μαρμάρινο κτίριο, χωρίς κίονες, όπου στις ισάριθμες μετώπες του φέρονται ανάγλυφοι οι οκτώ κύριοι άνεμοι, εξ ου και αέρηδες. Φέρει δύο θύρες, μία προς το Βορρά και μία προς τη Δύση.
Στην περιοχή αυτή συνάντησε ο Ιωάννου την κοπέλα του μηχανικού το Πάσχα του 1941, τον Απρίλη του 1941 δηλαδή, όταν είχε ξεκινήσει και η γερμανική επίθεση.
- Με την παράδοση του ελληνικού στρατού, άρχισαν σταδιακά να επιστρέφουν οι στρατιώτες από τα δύο βασικά μέτωπα του πολέμου, δηλαδή από την Ήπειρο και από τη Μακεδονία.
- Η κοπέλα αρχικά ακολουθεί τις άλλες γυναίκες που πηγαίνουν στου Ρέντη για να υποδεχτούν τους φαντάρους που έρχονται με το τρένο αλλά πολύ σύντομα συνειδητοποιεί ότι μάταια ελπίζει και σταματά να πηγαίνει.
- Ο δήμος του Αγίου Ιωάννη Ρέντη αποσπάστηκε από την πόλη του Πειραιά ως κοινότητα το 1925. Είκοσι χρόνια μετά, το 1946, ανακηρύχθηκε σε ομώνυμο Δήμο. Το όνομά του οφείλεται στην ομώνυμη εκκλησία στην κεντρική πλατεία της πόλης που ανήκε κτητορικά στην οικογένεια των Ρέντη. Η οικογένεια αυτή φέρεται από τον 14ο αιώνα όταν ο συμβολαιογράφος Δημήτριος Ρέντη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και βοήθησε τους Καταλανούς κατά του Νέριου Ατζαγιόλι. Για τη βοήθειά του εκείνη έλαβε ως ανταμοιβή μεγάλη έκταση κτημάτων στη σημερινή περιοχή που πήρε το όνομα Ρέντης.
- Ο μηχανικός, παρά τους φόβους της κοπέλας, είναι ζωντανός και βρίσκεται στη Φλώρινα, όπου και πηγαίνει αμέσως η κοπέλα με την κορούλα της, για να μπορέσει έστω και καθυστερημένα να τον παντρευτεί και να μπορέσει έτσι να αποκαλύψει στους δικούς της το γεγονός ότι έχει αποκτήσει παιδί.
Μετά τον απαγχονισμό του μηχανικού η κοπέλα συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να ζήσει στην Αθήνα κι επέστρεψε στη Φλώρινα όπου αναγκάστηκε να εργαστεί σκληρά και να υπομείνει πολλές ταπεινώσεις για να κατορθώσει να μεγαλώσει το παιδί της.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου