Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Τεχνητή νοημοσύνη, fake news & παραπληροφόρηση

Allan Swart 
 
Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Τεχνητή νοημοσύνη, fake news & παραπληροφόρηση
 
Κείμενο 1: Πώς η τεχνητή νοημοσύνη εκτοξεύει τα fake news αλλοιώνοντας όσα βλέπουμε γύρω μας
 
     Σε μια εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη μιμείται όλο και πιο λεπτομερώς την πραγματικότητα, είτε μέσα από φωτογραφίες, είτε μέσα από βίντεο και ηχογραφήσεις, η αλήθεια καθίσταται συνεχώς δυσκολότερη να διακριθεί.
     «Οι ειδικοί φοβούνται ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να επιταχύνει τη διάβρωση της εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης, στην κυβέρνηση και στην κοινωνία. Αν οποιαδήποτε εικόνα μπορεί να κατασκευαστεί -και να χειραγωγηθεί- πώς μπορούμε να πιστέψουμε οτιδήποτε βλέπουμε;» αναφέρουν σε άρθρο τους στους New York Times, οι Tiffany Hsu και Steven Lee Myers. Η αλήθεια είναι ότι αναζητώντας απλά τον όρο AI, τα περισσότερα άρθρα που εμφανίζονται ανοίγουν συζητήσεις γύρω από το πώς το AI λειτουργεί υπέρ μας, ή πώς θα κλέψει τις δουλείες μας στο μέλλον. Με μια πιο ψύχραιμη δεύτερη ματιά μπορούμε να κοιτάξουμε την τεχνητή νοημοσύνη ως ένα εργαλείο που ναι μεν μπορεί να προσδώσει στην καθημερινότητά μας πολλά θετικά, απλοποιώντας την, αλλά που ταυτόχρονα μπορεί να λειτουργήσει ελεγκτικά και παραπλανητικά απέναντι στις μάζες.
     Συνεχώς βλέπουμε εικόνες, φωτογραφίες, βίντεο ακόμα και ηχογραφήσεις ανθρώπων να κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, αλλά που τελικά είναι δημιουργήματα της τεχνητής νοημοσύνης. Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα, μια σειρά από νέες εικόνες τεχνητής νοημοσύνης έδειξαν τον Πάπα να απολαμβάνει ένα μεγάλο ποτήρι μπύρα. Τα χέρια φαίνονταν ως επί το πλείστον φυσιολογικά - εκτός από τη βέρα στο παράμεσο του. Αυτό ήταν το μόνο σημείο της φωτογραφίας που έδειχνε ότι η εικόνα ήταν δημιουργημένη από τεχνητή νοημοσύνη.
     Τα ελαττώματα των εικόνων ήταν κάποτε δηλωτικά της πλαστογραφίας ή των συνθετικών εικόνων, όμως η συνεχής πρόοδος τα εξαλείφει, καθιστώντας τα δημιουργήματα της AI πιο δύσκολο να διακριθούν. Πλέον μάλιστα τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και ψέματος είναι τόσο θολά, ώστε να μην γίνονται αμέσως αντιληπτά και το πλασματικό να μιμείται σχεδόν ατόφια το ήδη υπάρχον.
     Η άνοδος της τεχνολογίας που είναι ικανή να παράγει πειστικό ψεύτικο περιεχόμενο όμως εγείρει επίσης περισσότερες, ακόμη πιο σκοτεινές ανησυχίες. Καθώς γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διακρίνουμε τι είναι αληθινό και τι ψεύτικο, οι ειδικοί ανησυχούν ότι κακόβουλοι φορείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία για να ενισχύσουν την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο. Ο ίδιος ο Σαμ Άλτμαν, διευθύνων σύμβουλος της τεχνολογικής εταιρείας OpenAI, έχει προειδοποιήσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη «θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για παραπληροφόρηση μεγάλης κλίμακας». Ο επιστήμονας πληροφορικής Roos επανέλαβε αυτές τις ανησυχίες, σημειώνοντας ότι επί του παρόντος, η παραπληροφόρηση παράγεται κυρίως από ανθρώπους που εργάζονται σε «εργοστάσια τρολ», οι οποίοι δημιουργούν και διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες και παρεμβαίνουν στις διαδικτυακές συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Εάν -και όταν- αυτό μπορεί να αυτοματοποιηθεί σε μαζική κλίμακα, αυτό εγείρει ένα εντελώς νέο επίπεδο ανησυχίας», δήλωσε στην Deutsche Welle.
 
Πρώτο Θέμα, Πέγκυ Μπαμπάθα, 30.09.2023
 
Κείμενο 2: Καταιγίδα κυβερνοεπιθέσεων με ΑΙ και deepfakes
 
     Κλειδώνουν την οθόνη και αποκλείουν την πρόσβαση του χρήστη στη συσκευή ή κρυπτογραφούν όλα τα αρχεία που είναι αποθηκευμένα στο δίσκο και εμποδίζουν την πρόσβαση του χρήστη στο σύστημα. Στη συνέχεια, ζητούν λύτρα για να ξεκλειδώσουν το μηχάνημα που μόλυναν με το διαβόητο κακόβουλο λογισμικό ransomware.
     Είναι από τα πιο ισχυρά όπλα στα χέρια των συμμοριών του κυβερνοεγκλήματος, με το οποίο, σύμφωνα με την Check Point Research, αυτές εκβίασαν 2.200 οργανισμούς, επιχειρήσεις και ιδιώτες μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023, όπως αποκάλυψε έρευνα στο σκοτεινό διαδίκτυο και σε 120 shame sites (τους λεγόμενους ιστότοπους δημόσιου εξευτελισμού -βγάζουν στη φόρα υποτιθέμενα άπλυτα των θυμάτων τους).
     Το ransomware και ο χακακτιβισμός (κυβερνοεπιθέσεις που έχουν στόχο να επηρεάσουν τις πολιτικές θέσεις των ανθρώπων και να βλάψουν τους ιδεολογικούς τους αντιπάλους) τρέχουν με χίλια. Οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονταν κατά 8% εβδομαδιαίως το δεύτερο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την Check Point Research, που για το 2024 προβλέπει καταιγίδα κυβερνοεγκλήματος. Οι συμμορίες τροποποιούν ακόμη και τα πιο κοινά, τα πιο παλιά εργαλεία, όπως οι συσκευές αποθήκευσης USB, προκειμένου να μεταδώσουν κακόβουλο λογισμικό. Πολλές από τις επιθέσεις κατευθύνονται από την τεχνητή νοημοσύνη. Οι κυβερνοεγκληματίες έχουν στα χέρια τους εργαλεία όπως η μηχανική μάθηση για να αναπτύξουν νέες παραλλαγές κακόβουλων λογισμικών τύπου ransomware και τεχνολογίες όπως τα deepfakes (βίντεο ανθρώπων που λένε και κάνουν πράγματα τα οποία δεν έχουν εκστομίσει και δεν έχουν πράξει ποτέ) για να προαγάγουν την πλαστοπροσωπία και το ηλεκτρονικό ψάρεμα σε ανώτερα επίπεδα.
     Συγκεκριμένα, τακτικές ηλεκτρονικού ψαρέματος που έχουν βελτιωθεί με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης χτυπούν υποδόρια και εξατομικευμένα, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο για τους χρήστες τον εντοπισμό κακόβουλης πρόθεσης. Όσο τεχνολογίες και εργαλεία εξελίσσονται, τόσο πιο προηγμένες εμφανίζονται οι κακόβουλες στρατηγικές των συμμοριών.
     Τα εργαλεία υπάρχουν. Και χρησιμοποιούνται παντού. Σε απάτες, εκβιασμούς, διασπορά ψευδών ειδήσεων και πολιτική προπαγάνδα, για τη στρέβλωση του δημόσιου διαλόγου και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Από τα σκοτεινά βάθη της αβύσσου τους, λίγο λίγο τροποποιούν τις δικλείδες ασφαλείας της καθημερινότητας και την εικόνα του μέλλοντος.
 
Η Καθημερινή, Τασούλα Καραϊσκάκη, 12.10.2023
 
Κείμενο 3: Τίτος Πατρίκιος, Ιστορία του Οιδίποδα
 
Θέλησε να λύσει τα αινίγματα
να φωτίσει το σκοτάδι
που μέσα του βολεύονται όλοι
όσο κι αν τους βαραίνει.
Δεν τρόμαξε από τα όσα είδε
μα από την άρνηση των άλλων να τα παραδεχτούν.
Θα ’μενε πάντα η εξαίρεση;
Δεν άντεχε πια τη μοναξιά.
Και για να βρει τους διπλανούς του
έχωσε μες στα μάτια του βαθιά
τις δυο περόνες.
Πάλι ξεχώριζε με την αφή τα πράγματα
που κανείς δεν ήθελε να βλέπει.
 
Τίτος Πατρίκιος, 1981, Προαιρετική στάση
 
ΘΕΜΑ Α
Να παρουσιάσετε συνοπτικά (περίπου 60 λέξεις) τις ανησυχίες που προκαλούνται σχετικά με την ενίσχυση της παραπληροφόρησης μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με το Κείμενο 1.
Μονάδες 20
 
Η δυνατότητα της τεχνητής νοημοσύνης να δημιουργεί πλαστά οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα που δεν διακρίνονται από τα αληθινά εγείρει τον κίνδυνο να υπονομεύσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης. Αυτή τη δυνατότητα, μάλιστα, θα μπορούσαν να την αξιοποιήσουν αρνητικών προθέσεων φορείς, για να παραπλανούν τους πολίτες. Με την πιθανή αυτοματοποίηση, άλλωστε, της διάδοσης ψευδών ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η παραπληροφόρηση θα γιγαντωθεί.
 
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να συγκρίνετε τις απόψεις των συγγραφέων στα δύο χωρία: «Οι ειδικοί φοβούνται… να πιστέψουμε οτιδήποτε βλέπουμε;» (Κείμενο 1) και «Τα εργαλεία υπάρχουν… και την εικόνα του μέλλοντος» ως προς τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην αξιοπιστία των ειδήσεων και τη λειτουργία του δημόσιου διαλόγου (60-70 λέξεις).
Μονάδες 10
 
Οι δύο συγγραφείς αναγνωρίζουν πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπηρετήσει τη διάδοση ψευδών ειδήσεων και την άσκηση πολιτικής προπαγάνδας. Μια εξαιρετικά επιζήμια προοπτική, διότι θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα μέσα ενημέρωσης και στην κυβέρνηση. Οι πολίτες χειραγωγούμενοι από προπαγανδιστές που δρουν υπογείως θα αδυνατούν να διακρίνουν την αλήθεια από το ψέμα με αποτέλεσμα ο δημόσιος διάλογος να βασίζεται σε μια σκοπίμως παραποιημένη εικόνα της πραγματικότητας.
 
Β2.α. Να προσδιορίσετε το πώς οργανώνεται η τέταρτη παράγραφος του Κειμένου 1 («Τα ελαττώματα των εικόνων… να μιμείται σχεδόν ατόφια το ήδη υπάρχον») και να εξηγήσετε πώς ο τρόπος οργάνωσης υπηρετεί την πρόθεση της γράφουσας. (μονάδες 7)
 
Η τέταρτη παράγραφος οργανώνεται με τη μέθοδο της σύγκρισης αντίθεσης («ήταν κάποτε δηλωτικά», «όμως η συνεχής πρόοδος τα εξαλείφει», «Πλέον μάλιστα»), καθώς η γράφουσα συγκρίνει την ευκολία διάκρισης των παραποιημένων εικόνων τα προηγούμενα χρόνια με τις σχεδόν τέλεια πλαστές εικόνες του σήμερα. Με τον τρόπο αυτό η γράφουσα επιδιώκει να τονίσει πως η εξέλιξη της παραποίησης των εικόνων με τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης έχει προχωρήσει σε τέτοιο σημείο, ώστε πλέον είναι σχεδόν αδύνατο να διακρίνει κάποιος μια ψευδή εικόνα από μια αληθινή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σχετικά με τη δημιουργία και διάδοση ψευδών ειδήσεων.
 
β. Να καταγράψετε ποια ρηματική έγκλιση κυριαρχεί στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου 2 και να εξηγήσετε τη νοηματική της λειτουργία. (μονάδες 3)
Μονάδες 10
 
Στην πρώτη παράγραφο η έγκλιση που κυριαρχεί είναι η οριστική («κλειδώνουν, αποκλείουν, καταγράφουν, ζητούν»), διότι τα όσα καταγράφει η γράφουσα συνιστούν βέβαιο γεγονός που ήδη συντελείται. Κατ’ αυτό τον τρόπο μέσω της οριστικής εκφράζεται κάτι το πραγματικό.
 
Β3. Στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 2 να εντοπίσετε τρεις διαφορετικές γλωσσικές επιλογές μέσω των οποίων η γράφουσα ευαισθητοποιεί τους αναγνώστες σχετικά με τις επιπτώσεις του κυβερνοεγκλήματος (μονάδες 6), και να εξηγήσετε τη λειτουργία της καθεμιάς από αυτές στο κείμενο (μονάδες 9).
Μονάδες 15
 
Η γράφουσα αξιοποιεί ασύνδετο σχήμα («απάτες, εκβιασμούς, διασπορά ψευδών ειδήσεων») προκειμένου να παρουσιάσει με επιγραμματικό και μεστό τρόπο το πλήθος των εκφάνσεων του κυβερνοεγκλήματος. Αξιοποιεί, επίσης, ονοματοποίηση («στρέβλωση», «χειραγώγηση») προκειμένου να αναδείξει τον αντίκτυπο των εγκληματικών αυτών ενεργειών στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αξιοποιεί, τέλος, μεταφορική χρήση του λόγου («Από τα σκοτεινά βάθη της αβύσσου»), ώστε να τονίσει εμφατικά πως οι εγκληματικές αυτές οργανώσεις δρουν υπόγεια και αφανώς με τρόπο όμως που έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στην ορθή λειτουργία της κοινωνίας.
 
ΘΕΜΑ Γ
Ποιο ευρύτερο θέμα προκύπτει από τη στάση των πολλών απέναντι στο σκοτάδι; Συμφωνείτε με το πώς χειρίστηκε την κατάσταση αυτή ο Οιδίποδας; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας αξιοποιώντας τρεις κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15 
 
Η πλειονότητα των ανθρώπων τείνει να εθελοτυφλεί απέναντι στην αλήθεια και να προτιμά την άγνοια, αφού αυτή εξυπηρετεί τους περισσότερους. Το θέμα αυτό διαφαίνεται από την επίμονη προσπάθεια του Οιδίποδα να ανακαλύψει την αλήθεια, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει πως κανείς δεν ήθελε να την αντικρίσει, όπως αυτό τονίζεται με σχήμα άρσης και θέσης («Δεν τρόμαξε από τα όσα είδε / μα από την άρνηση των άλλων να τα παραδεχτούν»). Οι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα με το να μη γνωρίζουν, όπως αυτό δηλώνεται με χρήση μεταφορικού λόγου («το σκοτάδι / που μέσα του βολεύονται όλοι»), διότι προφανώς αντιλαμβάνονται πως χρειάζεται μεγάλο ψυχικό σθένος για να διαχειριστούν τη γνώση των όσων πραγματικά συμβαίνουν. Η πεισματική απροθυμία τους, μάλιστα, να γνωρίσουν την αλήθεια εξώθησε και τον Οιδίποδα να βυθιστεί στο σκοτάδι, για να μην ακολουθεί διαφορετική πορεία από εκείνους, όπως προκύπτει από το ρητορικό ερώτημα «Θα ’μενε πάντα η εξαίρεση;».
Προσωπικά διαφωνώ με την επιλογή του Οιδίποδα να ακολουθήσει παρόμοια στάση με τους άλλους, έστω κι αν γνώριζε πως ζουν μέσα στο ψέμα. Αν κάποιος έχει το κουράγιο να αντικρίσει την αλήθεια, οφείλει να την αποκαλύπτει, ακόμη κι αν χρειαστεί να έρθει σε αντιπαράθεση με τους πολλούς.
 
ΘΕΜΑ Δ
Αφού μελετήσετε τα κείμενα που σας δόθηκαν να συντάξετε ένα δικό σας άρθρο στο οποίο θα παρουσιάζετε αφενός το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει το φαινόμενο της παραπληροφόρησης και αφετέρου τις επιπτώσεις του φαινομένου αυτού στη λειτουργία της δημοκρατίας (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
 
Τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία της παραπληροφόρησης
 
     Η επιδίωξη καθοδήγησης της κοινής γνώμης μέσω της παραπληροφόρησης συνιστά διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο αποκτά αίφνης νέα δυναμική λόγω των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης. Με την «πραγματικότητα», ωστόσο, να παραποιείται κατά βούληση, καίριες πτυχές της δημοκρατικής λειτουργίας τίθενται σε κίνδυνο, εφόσον οι πολίτες χειραγωγούνται συστηματικά και εν αγνοία τους.  
     Ενώ η παραπληροφόρηση στο παρελθόν βασιζόταν σε ψευδείς ισχυρισμούς και σε σκόπιμη στρέβλωση των γεγονότων, πλέον αποκτά την πρόσθετη δυνατότητα της δημιουργίας πλαστών τεκμηρίων που μοιάζουν σχεδόν αληθινά. Έτσι, με την ύπαρξη παραποιημένων βίντεο, φωτογραφιών και ηχογραφήσεων οι φορείς παραπληροφόρησης είναι σε θέση να επηρεάσουν πολύ δραστικότερα την κοινή γνώμη. Επιπροσθέτως, μάλιστα, η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι σύντομα σε θέση, χάρη στη μηχανική μάθηση και στην παραγωγή αυτοματοποιημένων κειμένων, να παρεμβαίνει σε διαδικτυακές συζητήσεις διαδίδοντας ψευδείς ειδήσεις και προωθώντας συγκεκριμένες κάθε φορά κομματικές ιδεολογίες. Θα αποκτήσουν, κατ’ αυτό τον τρόπο, οι εκάστοτε επιτήδειοι τα μέσα για να ελέγχουν τις απόψεις της κοινής γνώμης, καταστρατηγώντας τις αρχές τους υγιούς και δημοκρατικού δημόσιου διαλόγου.
     Βασικό ζητούμενο, άλλωστε, για την ορθή λειτουργία της δημοκρατίας αποτελεί η γόνιμη αντιπαράθεση ανάμεσα στις επιμέρους παρατάξεις, η οποία βασίζεται όμως σε πραγματικά δεδομένα και αληθή στοιχεία. Υπ’ αυτή την έννοια, αν κάποια παράταξη επιλέξει να καταφύγει σε μηχανισμούς προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, με όλα τα νέα μέσα που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, θα υπονομεύσει πλήρως τη δημοκρατική αυτή διαδικασία, αφού οι ισχυρισμοί της θα εδράζονται σε ψευδείς ειδήσεις και παραποιημένα στοιχεία. Θα αποτελεί αυτό, βέβαια, σαφή ένδειξη πως για τη συγκεκριμένη παράταξη μόνο ζητούμενο είναι η διεκδίκηση της εξουσίας, αλλά οι πολίτες που θα αγνοούν τις αθέμιτες τακτικές της θα πέσουν ακουσίως θύματα χειραγώγησης.
     Η καταφυγή, όμως, στη χειραγώγηση των πολιτών και στη διάδοση ψευδών ειδήσεων, έστω κι αν διασφαλίσει πρόσκαιρα κέρδη για κάποια παράταξη, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε βαθιά κρίση τη δημοκρατική λειτουργία, διότι σταδιακά οι πολίτες θα χάσουν κάθε εμπιστοσύνη τόσο στους πολιτικούς όσο και στα μέσα ενημέρωσης. Όσο αποτελεσματική κι αν είναι, άλλωστε, η παραπληροφόρηση, δεν μπορεί να συνεχίζεται αδιάκοπα χωρίς να γίνει αντιληπτή. Καταλήγει, έτσι, να στρέφεται εις βάρος εκείνων που τη χρησιμοποίησαν για να παραπλανήσουν τους πολίτες.
     Παρά, λοιπόν, τις ποικίλες θετικές δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, οφείλουμε να έχουμε υπόψη μας πως μπορεί να αξιοποιηθεί με αθέμιτο τρόπο, για να ελέγξει και να χειραγωγήσει τις πολιτικές απόψεις των πολιτών. Χρειάζεται, άρα, μεγάλος βαθμός επαγρύπνησης από τη μεριά των πολιτών, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο άκριτης υιοθέτησης ψευδών ειδήσεων και, κατ’ επέκταση, η χειραγώγησή τους.

Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Κριτήρια επιλογής των θετών γονιών

Anne Geddes

 
Ν. Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Κριτήρια επιλογής των θετών γονιών
 
Η ενημέρωση του παιδιού για το ζήτημα της υιοθεσίας
 
     Η συζήτηση για την υιοθεσία δεν διαφέρει από τη συζήτηση για άλλα σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν από κοινού οι γονείς και τα παιδιά. Ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς για την εισαγωγή του παιδιού στην ιδέα ότι είναι υιοθετημένο και δεν έχει γεννηθεί στην οικογένεια. Στην πραγματικότητα, όσο νωρίτερα εκτίθεται ένα παιδί στην ιδέα ότι είναι υιοθετημένο, τόσο πιο φυσικό θα του φανεί. Ένα παιδί που έχει ακούσει τους γονείς του να μιλούν θετικά για την υιοθεσία του, («είμαστε τόσο τυχεροί που καταφέραμε να σε υιοθετήσουμε»), από τη βρεφική ηλικία, έχει περισσότερες πιθανότητες να νιώθει ασφαλή τη θέση του σε μια οικογένεια από ένα παιδί που πληροφορείται την υιοθεσία του αργότερα στην παιδική του ηλικία.
     Είναι σημαντικό να ακούει με κάθε τρόπο για την υιοθεσία του. Η συζήτηση ωστόσο, θα αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία μετά τα πέντε ή έξι έτη. Πιθανόν να είναι σε θέση νωρίτερα να πει «οι γονείς μου με έχουν υιοθετήσει», ωστόσο, δεν θα είναι πραγματικά έτοιμο να καταλάβει τη σημασία τους, ή την διαφορά ανάμεσα στη γέννηση και την υιοθεσία.
     Συνήθως όταν το παιδί φτάνει σε σχολική ηλικία ξεκινάει να αναρωτιέται για τους βιολογικούς του γονείς και για τους λόγους για τους οποίους το έδωσαν για υιοθεσία. Έως ότου προκύψουν τέτοιες ερωτήσεις, δεν είναι απαραίτητο να παρέχει κανείς πληροφορίες που δεν έχουν ζητηθεί από το παιδί. Όταν μιλάμε για την υιοθεσία με τρόπους που ταιριάζουν στην ηλικία του παιδιού, με τρόπους τους οποίους μπορεί να χειριστεί το παιδί, δίνοντας του παράλληλα τον πρώτο λόγο, το γεγονός της υιοθεσίας γίνεται συστατικό στοιχείο της κατανόησης του ίδιου του του εαυτού.
     Το υιοθετημένο παιδί, ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορία του: από πού ήρθε, πότε ήρθαν σ’ αυτό οι γονείς του, πώς πήγαν εκεί, πώς ήταν όταν το είδαν πρώτη φορά, τι ένιωσαν όταν το είδαν πρώτη φορά. Η ιστορία της υιοθεσίας η οποία λέγεται την πρώτη φορά μπορεί να μεταδίδει την ίδια οικειότητα, θέρμη, συγκίνηση και χαρά που υπάρχει σε οποιαδήποτε ιστορία γέννησης. Το παιδί, ζητάει πιθανά, να ακούει επανειλημμένα την ιστορία της υιοθεσίας του, όχι μόνο για να εντυπώσει στο μυαλό του τις σημαντικές της λεπτομέρειες αλλά και να βιώσει επανειλημμένα τη χαρά και την αγάπη του ερχομού του στην τωρινή του οικογένεια. Βέβαια η ιστορία του ερχομού του στην οικογένεια δεν ταυτίζεται με την ημέρα της γέννησης του, για την οποία επίσης χρειάζεται να του μιλήσουν οι θετοί γονείς.
     Η εμπειρία της απώλειας των βιολογικών γονέων είναι προφανώς διαφορετική για ένα παιδί που υιοθετείται αμέσως μετά τη γέννηση του και για ένα παιδί που υιοθετείται σε ηλικία πέντε ετών. Προσοχή χρειάζεται η κατανόηση από τους θετούς γονείς της έννοιας της απώλειας. Πρόκειται για απώλεια λόγω της εγκατάλειψης αμέσως μετά τη γέννηση, ή αργότερα, απώλεια της γενέτειρας, και της ιδιαίτερης πολιτισμικής κληρονομιάς, απώλεια να βλέπει τον εαυτό του σε σχέση με συγγενείς εξ’ αίματος. Το να μιλήσουν οι θετοί γονείς τον κατάλληλο χρόνο μπορεί να μετασχηματίσει το πιθανό αίσθημα απώλειας και εγκατάλειψης σε αίσθημα φροντίδας και απόδειξης αγάπης από τους βιολογικούς γονείς.
     Καθοριστικό ρόλο παίζουν σε κάθε περίπτωση η ποιότητα των πραγματικών σχέσεων μέσα στην οικογένεια, η δημιουργία κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης, η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων, τα ανοικτά κανάλια επικοινωνίας. Η καθολική αποδοχή του παιδιού από τους γονείς, η αποδοχή δηλαδή της ταυτότητας του και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, είναι καθοριστικής σημασίας καθώς μέσα από τη δική τους αποδοχή θα μάθει και το ίδιο να τους βλέπει σαν τους πραγματικούς και αληθινούς του γονείς.
     Οι θετοί γονείς πιθανά να έχουν την αίσθηση ότι μιλώντας στο παιδί για την υιοθεσία, φέρνουν «άσχημα μαντάτα». Οι λόγοι μπορεί να είναι ότι φοβούνται μήπως το παιδί απογοητευτεί, πληγωθεί, μήπως απορρίψει τους ίδιους, γίνει επιθετικό και ανυπάκουο, μήπως τους εγκαταλείψει κάποια στιγμή και αναζητήσει τη βιολογική του οικογένεια, φόβος των επιπτώσεων της συνειδητοποίησης της διαφορετικότητας του. Σε κάθε περίπτωση ο θετός γονέας είναι σημαντικό να αναγνωρίσει τα συναισθήματα και να διαχειριστεί τους φόβους του. Η αποκάλυψη της ιστορίας του παιδιού και η περιγραφή της πορείας του προς τη νέα του οικογένεια αποτελούν μέρη που θα χτίσουν την ταυτότητα του και θα δημιουργήσουν πλαίσιο ασφάλειας και εμπιστοσύνης για το υγιές μεγάλωμα του.
 
[Το κείμενο έχει αντληθεί από το διαδίκτυο]
 
Κείμενο 2: Κριτήρια επιλογής των θετών γονιών
 
     Σήμερα, για να υιοθετηθεί ένα παιδί, δεν αρκούν μόνο οι καλές προθέσεις, ούτε η εκπαίδευση, αλλά οι δεξιότητες των υποψηφίων θετών γονέων να μπορούν να δημιουργούν συναισθηματικές σχέσεις, να μπορούν να καθοδηγούν με επίγνωση το παιδί τους, να γνωρίζουν τον εαυτό τους, να θέλουν να υποστηριχθούν πριν και μετά την υιοθεσία του παιδιού τους και να είναι απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και στερεότυπα, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να ενσωματωθεί πλήρως στην οικογένεια. Επιπρόσθετα, τα βασικά κριτήρια επιλογής των θετών γονέων συνδέονται με την προσωπικότητά τους, τις διαπροσωπικές σχέσεις του ζεύγους, την ψυχολογική αντιμετώπιση της αδυναμίας τους να αποκτήσουν βιολογικό παιδί, τα κίνητρά τους, την ετοιμότητά τους να αναλάβουν τον γονεϊκό ρόλο, τη σωματική και ψυχική τους υγεία, την ευαισθησία και τις αντοχές τους να αναθρέψουν ένα παιδί, καλύπτοντας τις ψυχοσυναισθηματικές και κοινωνικές του ανάγκες, το να είναι ευέλικτοι να αποδεχθούν το δυναμικό του παιδιού, τις κλίσεις, τις ικανότητες και τις αδυναμίες του και να κατανοούν και να αποδέχονται ότι το παιδί τους έχει ένα παρελθόν και ένα ξεκίνημα που του ανήκει, το οποίο είναι μέρος της ζωής του και το οποίο πρέπει να γνωρίζει, αλλά και κάθε στοιχείο που μπορεί να εξασφαλίσει το συμφέρον του παιδιού και την ευημερία της οικογένειας.
     Σε ορισμένες έρευνες, στοιχεία όπως η ηλικία των θετών γονέων, τα χρόνια γάμου και η θρησκεία, δεν έχουν βρεθεί ότι επηρεάζουν ιδιαίτερα την έκβαση της υιοθεσίας. Επίσης, η παρουσία φυσικών ή άλλων παιδιών δε φαίνεται να επηρεάζει το αποτέλεσμα. Πιο σημαντικές είναι οι γονεϊκές ικανότητες και οι στάσεις του ζευγαριού. Συσχετίσεις μεταξύ της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των θετών γονέων και της ικανοποίησης από την υιοθεσία είναι άλλοτε θετικές και άλλοτε αρνητικές. Πολύ σημαντικά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν ότι ζευγάρια με υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο έχουν πολύ μεγάλες προσδοκίες και απαιτήσεις για ακαδημαϊκή εκπαίδευση από τα παιδιά τους, τα οποία οδηγούνται σε αρνητική στάση προς το σχολείο και σε λιγότερο καλή προσαρμογή. Οι θετοί γονείς που νιώθουν μεγάλη αμηχανία στο ρόλο τους χαρακτηρίζονται απορριπτικοί ή υπερπροστατευτικοί και έχουν πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές προσδοκίες από το παιδί τους.
     Στόχος της υιοθεσίας είναι το συμφέρον του παιδιού και η προτεραιότητα των αναγκών του και να βρεθεί μια μόνιμη οικογένεια για ένα παιδί και όχι ένα παιδί για μια οικογένεια. Τα κριτήρια που τίθενται για να υιοθετήσουν οι υποψήφιοι θετοί γονείς είναι η πρόθεση των υποψηφίων θετών γονέων, οι συγκεκριμένοι στόχοι τους, να υπάρχει βαθιά επιθυμία να γίνουν γονείς, να έχουν φυσική ενέργεια, να έχουν ηθική δύναμη, να έχουν την αίσθηση του χιούμορ, το ζευγάρι να είναι αυτόνομο, να είναι ήρεμοι, να έχουν καλή φυσική και νοητική κατάσταση, να μπορούν να προσαρμόζονται σε νέες καταστάσεις, να μπορούν να δώσουν χωρίς να περιμένουν ανταπόδοση, να έχουν την ικανότητα να ζουν με την αρρώστια μικρή ή μεγάλη, προσωρινή ή μόνιμη, να έχουν την επιθυμία να μάθουν στο παιδί τους, αλλά και οι ίδιοι να έχουν την ταπεινότητα να μαθαίνουν από αυτό, να έχουν μια θετική άποψη για τη διαφορετικότητα, να είναι ανοικτοί να μιλήσουν στο παιδί τους για την προέλευσή του, να έχουν ιδιαίτερη αγάπη για την κουλτούρα της χώρας καταγωγής του παιδιού τους, να αποδεχτούν ότι η εγκατάλειψη και η ζωή πριν την υιοθεσία μπορούν να σηματοδοτήσουν τη συναισθηματική και νοητική υγεία του παιδιού, να αντιμετωπίζουν το άγχος και να έχουν μια καλή γνώση των δυνατοτήτων του παιδιού και των αδυναμιών του, να μπορούν τις ξεχωρίσουν, να αναγνωρίζουν οι γονείς ότι το
παιδί φοβάται να δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης, φοβάται να «πεινάσει», επειδή δεν αισθάνεται ακόμη ότι η καινούρια του μαμά θα είναι τώρα εκεί για πάντα.
 
Γιαννούλα Βουκελάτου, Ο θεσμός της υιοθεσίας στην Ελλάδα: ψυχολογική, κοινωνική και νομική προσέγγιση, Διδακτορική διατριβή, 2013.
 
Κείμενο 3: Γεώργιος Βιζυηνός, Το αμάρτημα της μητρός μου
 
     Ἡ θετή μου ἀδελφή ἦτον ἀκόμη μικρά, καχεκτική, κακοσχηματισμένη, κακόγνωμος, καί πρό πάντων δύσνους, τόσον δύσνους, ὥστε εὐθύς ἐξ ἀρχῆς μ’ ἐνέπνευσεν ἀντιπάθειαν.
— Δός το πίσου τό Κατερινιώ, ἔλεγον μίαν ἡμέραν εἰς τήν μητέρα μου. Δός το πίσου, ἄν μ’ ἀγαπᾷς. Αὐτήν τήν φοράν σέ τό λέγω μέ τά σωστά μου! Ἐγώ θά σέ φέρω μίαν ἄλλην ἀδελφήν ἀπό τήν Πόλι. Ἕνα εὔμορφο κορίτσι, ἕνα ἔξυπνο, πού νά στολίσῃ μίαν ἡμέρα τό σπίτι μας.
      Ἔπειτα περιέγραψα μέ τά ζωηρότερα χρώματα ὅποιον θά ἦτο τό ὀρφανόν, τό ὁποῖον ἔμελλον νά τῆς φέρω, καί πόσον πολύ θά τό ἠγάπων.
     Ὅταν ὕψωσα τά βλέμματά μου πρός αὐτήν, εἶδον μετ’ ἐκπλήξεώς μου, ὅτι τά δάκρυά της ἔρρεον σιγαλά καί μεγάλα ἐπί τῶν ὠχρῶν αὐτῆς παρειῶν, ἐνῷ οἱ ταπεινωμένοι της ὀφθαλμοί ἐξέφραζον μίαν ἀπερίγραπτον θλῦψιν!
—  Ὤ! εἶπε μετ’ ἀπελπιστικῆς ἐκφράσεως. Ἐνόμισα ὅτι σύ θά ἀγαπήσῃς τό Κατερινιώ περισσότερον ἀπό τούς ἄλλους, ἀλλά, ἀπατήθηκα! Ἐκεῖνοι δέν θέλουν διόλου ἀδελφήν, καί σύ θέλεις μίαν ἄλλην! Καί τί φταίγει τό φτωχό, σάν ἔγινεν ὅπως τό ἔπλασεν ὁ Θεός. Ἄν εἶχες μίαν ἀδελφήν ἄσχημην καί μέ ὀλίγον νοῦν, θά τήν ἔβγαζες δι’ αὐτό μέσα στούς δρόμους, γιά νά πάρῃς μιάν ἄλλην, εὔμορφην καί γνωστικήν.
— Ὄχι, μητέρα! Βέβαια ὄχι! ἀπήντησα ἐγώ. Μά ἐκείνη θά ἦτο παιδί σου, καθώς καί ἐγώ. Ἐνῷ αὐτή δέν σοῦ εἶναι τίποτε. Μᾶς εἶναι ὅλως διόλου ξένη.
— Ὄχι! ἀνεφώνησεν ἡ μήτηρ μου μετά λυγμῶν, ὄχι! Δέν εἶναι ξένο τό παιδί! Εἶναι δικό μου! Τό ἐπῆρα τριῶν μηνῶν ἀπό πάνω ἀπό τό λείψανο τῆς μάνας του· καί ὁσάκις ἔκλαιγε, τοῦ ἔβαζα τό βυζί μου στό στόμα του, γιά νά τό πλανέσω· καί τό ἐτύλιξα μέσ’ στά σπάργανά σας, καί τό ἐκοίμησα μέσ’ στήν κούνια σας. Εἶναι δικό μου τό παιδί, καί εἶναι ἀδελφή σας!
 
ΘΕΜΑ Α
Να παρουσιάσετε συνοπτικά (περίπου 80 λέξεις) το πότε και πώς οφείλει να γίνεται η ενημέρωση του παιδιού για την υιοθεσία του, καθώς και το ποια είναι τα οφέλη της ενημέρωσης αυτής, σύμφωνα με το Κείμενο 1.
Μονάδες 20
 
Η ενημέρωση του παιδιού για την υιοθεσία του χρειάζεται να ξεκινά από πολύ νωρίς, ώστε να την αποδεχτεί ως κάτι το φυσικό. Δεν θα μπορεί, βέβαια, να κατανοήσει αμέσως την έννοια της υιοθεσίας, γι’ αυτό η σχετική συζήτηση πρέπει να γίνεται με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία του. Το παιδί, μάλιστα, θα επιθυμεί να ακούει συχνά για την υιοθεσία του, ώστε να βιώνει κατ’ επανάληψη τη χαρά που προσέφερε στην οικογένειά του. Η έγκαιρη ενημέρωση καθιστά την υιοθεσία μέρος της ταυτότητάς του και ενισχύει το αίσθημα εμπιστοσύνης στην οικογένειά του. 
 
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να εξηγήσετε το περιεχόμενο της ακόλουθης περιόδου από το Κείμενο 2 σε 80 λέξεις: «Στόχος της υιοθεσίας είναι το συμφέρον του παιδιού και η προτεραιότητα των αναγκών του και να βρεθεί μια μόνιμη οικογένεια για ένα παιδί και όχι ένα παιδί για μια οικογένεια.»
Μονάδες 10
 
Παρά το γεγονός ότι η πρωτοβουλία της υιοθεσίας ανήκει στους υποψήφιους γονείς, ό,τι αποτελεί βασική και κύρια προτεραιότητα δεν είναι η δική τους επιθυμία να γίνουν γονείς, αλλά οι ανάγκες και το συμφέρον του παιδιού. Υπ’ αυτή την έννοια, έμφαση δίνεται στο ποιοι είναι οι γονείς εκείνοι που καλύπτουν με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο τα όσα έχει ανάγκη το παιδί, προκειμένου να μεγαλώσει με υγιή τρόπο και να λάβει την προσοχή και τη φροντίδα που χρειάζεται. Η διαδικασία, άρα, της υιοθεσίας γίνεται με γνώμονα το παιδί και όχι τους γονείς.
 
Β2.α. Σε τι αποσκοπεί η αξιοποίηση μακροπερίοδου λόγου στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου 2 και πώς αιτιολογείται η συνεχής χρήση υποτακτικής στην ίδια παράγραφο; (μονάδες 5)    
 
Η γράφουσα αξιοποιεί μακροπερίοδο λόγο, τον οποίο δομεί με τη χρήση αλλεπάλληλων δευτερευουσών προτάσεων, προκειμένου να καταγράψει σε συνεχή λόγο το πλήθος των κριτηρίων που τίθενται για την επιλογή των θετών γονέων. Επιδιώκει, έτσι, αφενός να εντάξει μεγάλο αριθμό πληροφοριών σε μία μόλις περίοδο και αφετέρου να μεταδώσει δραστικά την πραγματικότητα των υψηλών απαιτήσεων που συνοδεύουν τον ρόλο ενός γονέα.
Στο πλαίσιο του μακροπερίοδου αυτού λόγου κυριαρχεί η χρήση της υποτακτικής έγκλισης, καθώς μέσω αυτής εκφράζεται το ζητούμενο και, κατ’ επέκταση, οι προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληρούνται από τη μεριά των θετών γονιών, προκειμένου να θεωρηθούν κατάλληλοι προς επιλογή.
 
β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις δύο πρώτες παραγράφους του Κειμένου 1 και της άνω και κάτω τελείας στην τέταρτη παράγραφο του ίδιου κειμένου. (μονάδες 5)
Μονάδες 10 
 
Σε εισαγωγικά τοποθετούνται δύο φράσεις που έχουν ειπωθεί ή ενδέχεται να ειπωθούν από τη μεριά των θετών γονιών («είμαστε τόσο τυχεροί που καταφέραμε να σε υιοθετήσουμε») και από τη μεριά του υιοθετημένου παιδιού («οι γονείς μου με έχουν υιοθετήσει»). Πρόκειται για φράσεις που δεν ανήκουν στον συντάκτη του κειμένου, γι’ αυτό και εντάσσονται σε εισαγωγικά.
Στην τέταρτη παράγραφο, γίνεται χρήση της άνω-κάτω τελείας, προκειμένου να δηλωθεί πως ό,τι ακολουθεί αποτελεί επεξήγηση της περιόδου που προηγείται (ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορία του).
 
Β3. Πώς αποδίδεται σε γλωσσικό επίπεδο το συγκινησιακό αίσθημα στο πλαίσιο της τέταρτης παραγράφου του Κειμένου 1 (Το υιοθετημένο παιδί… χρειάζεται να του μιλήσουν οι θετοί γονείς); Να εντοπίσετε τρεις (3) γλωσσικές επιλογές/εκφραστικά μέσα που υπηρετούν το σχετικό αποτέλεσμα.
Μονάδες 15
 
Με μια σειρά πλάγιων ερωτήσεων (από πού ήρθε, πότε ήρθαν σ’ αυτό οι γονείς του, κ.λπ.) αποτυπώνεται η βαθιά επιθυμία και ανάγκη του υιοθετημένου παιδιού να αποκτήσει μια όσο γίνεται σαφέστερη εικόνα για το πώς εντάχθηκε στην νέα οικογένειά του. Με τη χρήση ασύνδετου σχήματος (οικειότητα, θέρμη, συγκίνηση) τονίζεται το συγκινησιακό φορτίο που συνοδεύει την ιστορία της υιοθεσίας, το οποίο μοιάζει με το αντίστοιχο μιας ιστορίας γέννησης. Με την αξιοποίηση της επανάληψης (να ακούει επανειλημμένα – να βιώσει επανειλημμένα) διαφαίνεται το πόσο σημαντικό είναι για το υιοθετημένο παιδί να ακούει ξανά και ξανά την ιστορία της υιοθεσίας του, μιας και αντλεί χαρά από αυτή.
 
ΘΕΜΑ Γ
Ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση της μητέρας στο Κείμενο 3; Πώς κρίνετε την αντίδρασή της στο αίτημα του γιου της; Να αξιοποιήσετε τρεις κατάλληλους κειμενικούς δείκτες στην απάντησή σας. (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
 
Η μητέρα αισθάνεται βαθιά πληγωμένη από το γεγονός ότι αμφισβητείται ο μητρικός της ρόλος απέναντι στο υιοθετημένο παιδί της. Πρόκειται για έναν ισχυρισμό που εκφέρεται από τον γιο της και της προκαλεί μεγάλη συναισθηματική ταραχή, εφόσον, όπως δηλώνει εμφατικά η ίδια με σχήμα εκ παραλλήλου, το υιοθετημένο παιδί είναι δικό της παιδί («Δεν είναι ξένο το παιδί! Είναι δικό μου!»). Η μητέρα αντιδρά έντονα στον ισχυρισμό πως το παιδί είναι ξένο δηλώνοντας την άρνησή της με σχήμα επανάληψης («Όχι!... όχι!»), καθώς για εκείνη δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στα παιδιά που γέννησε και σε εκείνο που υιοθέτησε. Μέσα από την αφήγηση, άλλωστε, της μητέρας («το ετύλιξα μεσ’ στα σπάργανά σας, και το εκοίμησα μεσ’ στην κούνια σας») καθίσταται ιδιαίτερα εμφανές το γεγονός πως ανέθρεψε το υιοθετημένο παιδί, όπως ακριβώς και τα υπόλοιπα παιδιά της. Το αίτημα, άλλωστε, του γιου της να εγκαταλείψει το υιοθετημένο παιδί («Δος το πίσου») είναι ακραίο και ηθικά απαράδεκτο.
Θεωρώ πως η αντίδραση της μητέρας είναι απολύτως δικαιολογημένη, διότι η μητρότητά της δεν βασίζεται στο αν γέννησε ή όχι το παιδί, αλλά στον χρόνο και στην αγάπη που αφιέρωσε στο παιδί μεγαλώνοντάς το. Το γεγονός, άλλωστε, πως ήταν εκείνη που το φρόντισε από τότε που εκείνο ήταν μόλις τριών μηνών θεμελιώνει αναμφισβήτητα τον μητρικό της ρόλο.
 
ΘΕΜΑ Δ
Σε ένα άρθρο για την τοπική εφημερίδα του Δήμου σας να παρουσιάσετε το πώς διασφαλίζεται η ορθή ανατροφή του υιοθετημένου παιδιού μέσω της επιλογής των θετών γονιών, καθώς και το πώς οφείλουν οι θετοί γονείς να προσεγγίσουν την ενημέρωση του παιδιού σχετικά με την υιοθεσία του. (350-400 λέξεις)
Μονάδες 30
 
Η σημασία της ορθής επιλογής θετών γονέων
 
     Ο θεσμός της υιοθεσίας είναι εξαιρετικά σημαντικός, εφόσον προσφέρει μια οικογένεια σε εγκαταλελειμμένα ή ορφανά παιδιά, διασφαλίζοντάς τους την αγάπη που έχουν ανάγκη. Προκειμένου, όμως, η υιοθεσία να είναι επιτυχής απαιτείται ιδιαίτερα αυστηρό πλαίσιο επιλογής των θετών γονέων, ώστε εκείνοι αφενός να έχουν πλήρη επίγνωση της ευθύνης που αναλαμβάνουν και αφετέρου να είναι πραγματικά σε θέση να διαχειριστούν τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του ρόλου τους.
     Η ανάθεση της ανατροφής ενός παιδιού σε θετούς γονείς δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην επιθυμία εκείνων να αποκτήσουν ένα παιδί, καθώς είναι πιθανό είτε να μην έχουν σωστά κίνητρα είτε οι ικανότητές τους να μην επαρκούν. Η επιδίωξη της υιοθεσίας οφείλει να πηγάζει από βαθιά και ουσιαστική αγάπη για τα παιδιά και όχι λόγω της ανάγκης εκπλήρωσης μιας κοινωνικά επιβεβλημένης υποχρέωσης. Ζητούμενο, άλλωστε, δεν είναι η ολοκλήρωση της οικογένειας ενός άτεκνου ζευγαριού, αλλά η εύρεση ατόμων ψυχικά και συναισθηματικά ώριμων, ώστε να μπορούν να καλύψουν τις ιδιαίτερες ανάγκες ενός παιδιού που έχει βιώσει την εγκατάλειψη και την απώλεια.
     Υπ’ αυτό το πρίσμα, προκειμένου να κριθούν κατάλληλοι οι υποψήφιοι θετοί γονείς χρειάζεται να έχουν θεμελιώσει μια καλή μεταξύ τους σχέση και να είναι έτοιμοι να προσφέρουν ό,τι απαιτείται για την ανατροφή ενός παιδιού, χωρίς να προσμένουν κάποιο αντάλλαγμα. Απαιτείται, δηλαδή, πνεύμα ανιδιοτέλειας, ουσιαστικό πλαίσιο ηθικών αρχών, αλλά και ψυχική καλλιέργεια που θα καθιστά εφικτή την άνευ όρων αποδοχή του παιδιού. Το ποιόν του παιδιού και η εξέλιξη της υγείας ή της προσωπικότητάς του δεν μπορούν, άλλωστε, να προδιαγραφούν. Οι θετοί γονείς, επομένως, χρειάζεται να είναι διατεθειμένοι να το αγαπήσουν και να το στηρίξουν όποια και αν είναι τα προτερήματα ή τα μειονεκτήματά του.
     Έτι περαιτέρω, οι θετοί γονείς οφείλουν να είναι σε θέση να διαχειριστούν την κρίσιμη για το παιδί πραγματικότητα πως είναι υιοθετημένο. Χρειάζεται, έτσι, με διάθεση ειλικρίνειας και χωρίς κωλύματα ανασφάλειας να αποκαλύψουν εγκαίρως στο παιδί την αλήθεια κατά τέτοιο τρόπο, ώστε εκείνο να αισθανθεί πως το αγαπούν και το αποδέχονται ακριβώς όπως θα συνέβαινε, αν το είχαν γεννήσει οι ίδιοι. Η ορθή διαχείριση της ενημέρωσης του παιδιού έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι, αν γίνει με μεγάλη καθυστέρηση ή με τρόπο που δεν ταιριάζει στην ηλικία του, ενδέχεται να κλονίσει την εμπιστοσύνη του προς τους θετούς γονείς ή να του προκαλέσει ανησυχία για το κατά πόσο είναι επιθυμητό στην οικογένεια που βρίσκεται. Η σωστή και έγκαιρη ενημέρωση του παιδιού, αντιθέτως, θα του επιτρέψει να αποδεχτεί την αλήθεια αυτή ως μέρος της ξεχωριστής του ταυτότητας και, συνάμα, θα το βοηθήσει να αναγνωρίσει τη βαθιά αγάπη και αφοσίωση των θετών γονιών του.
     Όπως γίνεται αντιληπτό, η υιοθεσία αποτελεί μια διαδικασία κατάλληλη μόνο για ζευγάρια ουσιαστικής ψυχικής ωριμότητας και πνευματικής καλλιέργειας. Οι θετοί γονείς, άλλωστε, θα κληθούν να διαχειριστούν όχι μόνο τις ούτως ή άλλως εξαιρετικά απαιτητικές ευθύνες των γονέων, αλλά και επιπλέον ευαίσθητα ζητήματα, όπως είναι η εξοικείωση του παιδιού με το γεγονός της υιοθεσίας του.