Ξενοφώντος, Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις (Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 2. §16-23)

 
Ξενοφώντος, Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις (Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 2. §16-23)
 
1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. εἰργασμένην: Υπάρχουν πολλά προγράμματα …………………………… μιας εικόνας.
2. ἕπεσθαι: Να περάσει ο …………………………… στη σειρά, παρακαλώ!
3. ἄπρακτοι: Τα δύο κράτη βρίσκονται σε …………………………… για την επίλυση της κρίσης.
4. ἀπολλυμένων: Η μάχη έληξε με μεγάλες …………………………… και για τις δύο πλευρές.
5. ὑστεραίᾳ: …………………………… να έρθω, γιατί η κίνηση στον δρόμο ήταν μεγάλη.
 
[1. επεξεργασίας, 2. επόμενος, 3. διαπραγματεύσεις, 4. απώλειες, 5. Καθυστέρησα]
 
2. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε μία ετυμολογικά συγγενή λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη: καθελόντας, ἡγῶνται, ἐπανέφερον, ἀπήγγελλον, λέγων.
 
καθελόντας: καθαίρεση, αιρετός, αιρετικός
ἡγῶνται: ηγεμονία, ηγέτης, ηγεμονισμός
ἐπανέφερον: φόρος, φορέας, φορείο
ἀπήγγελλον: αγγελία, άγγελος, αγγελιοφόρος
λέγων: λόγος, λέξη, λεκτικός
 
3. Να γράψετε ένα ομόρριζο επίθετο της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: κινδύνοις, εἰρήνην, φυγάδας, φοβούμενοι, ἡμέραν.
 
κινδύνοις: επικίνδυνος, ακίνδυνος, ριψοκίνδυνος
εἰρήνην: ειρηνευτικός, φιλειρηνικός, ειρηνικός
φυγάδας: προσφυγικός, φυγόπονος, φυγόκεντρος
φοβούμενοι: επίφοβος, αθεόφοβος, φοβικός
ἡμέραν: καθημερινός, ημερήσιος, ημερολογιακός
 
4. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: μέγα, εἰργασμένην, φίλον, ὄχλος, ἐνεχώρει.
 
μέγα: μεγαλοπρεπής, μεγαλογιατρός, μεγαθήριο
εἰργασμένην: εργασιομανής, εργολάβος, απεργία
φίλον: φιλόδοξος, φιλόλογος, συμφιλίωση
ὄχλος: ενοχλητικός, οχλαγωγία, οχλοκρατία
ἐνεχώρει: ασυγχώρητος, υποχωρητικός, στενοχώρια
 
5. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                         Β
1. ἐφόροις                                          α. αόρατος
                                                            β. ευφορία
2. ἐρωτώμενοι                                   α. υποερώτημα
                                                            β. έρωτας
3. μέγα                                               α. μέθοδος
                                                            β. μέγεθος
4. ἕπεσθαι                                          α. έπος
                                                             β. επομένως
5. ἐπανέφερον                                   α. φανάρι
                                                              β. φόρος
 
[ἐφόροις = αόρατος. ἐρωτώμενοι = υποερώτημα. μέγα = μέγεθος. ἕπεσθαι = επομένως. ἐπανέφερον = φόρος]
 
6. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. εἰδὼς: Δεν του επιτρέπει η ……………………… του να πει ψέματα.
2. ἀντέχουσι: Το πλαστικό είναι πολύ …………………… υλικό στη φθορά.
3. ἀπήγγειλεν: Εξαιτίας της κρισιμότητας της κατάστασης ο πρωθυπουργός απηύθυνε ..……………………. στον λαό.
4. ᾑρέθη: Δεν είναι υποχρεωτικό να πάρεις μέρος στις πολιτιστικές δραστηριότητες του σχολείου· η συμμετοχή είναι ………………………
5. ἀποκρίναιτο: Σήμερα στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών διδαχθήκαμε τον ……………………. βαθμό των επιθέτων.
 
[1. συνείδηση, 2. ανθεκτικό, 3. διάγγελμα, 4. προαιρετική, 5. συγκριτικό]
 
7. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: αὐτοκράτορες, ἐκκλησίαν, ἐξαιρεῖν, ἀγαθόν, εἰργασμένην. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο)
 
- Ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος.
- Ο γείτονάς μου πάει στην εκκλησία κάθε Κυριακή.
- Ζήτησε να εξαιρεθεί λόγω προβλημάτων υγείας.
- Είναι αγαθός ο καημένος και τον εξαπατούν εύκολα.
- Εργάζεται καθημερινά πολλές ώρες, αλλά δεν πληρώνεται αρκετά.
8. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο ή δεύτερο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: πίστεως, σῖτον, ἐρωτῷτο, ἀγγελοῦντα,
καλεῖν.
 
πίστεως: πιστοποιητικό, απιστία, εμπιστοσύνη
σῖτον: ασιτία, υποσιτισμένος, συσσίτιο
ἐρωτῷτο: αναρωτιέμαι, ξαναρωτώ, διερωτώμαι
ἀγγελοῦντα: αναγγέλλω, καταγγέλλω, απαγγέλλω
καλεῖν: προσκαλώ, επικαλούμαι, ανακαλώ
 
9. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα σύνθετα του ρήματος ἐπανέφερον, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. Δεν μπορώ να …………… αυτά τα δέματα, γιατί είναι τεράστια.
2. Αναγκάστηκα να χρησιμοποιήσω το αυτοκίνητό μου, για να πάω στη δουλειά μου,
γιατί απεργούν οι οδηγοί των ……………
3. Η σελήνη είναι ο …………… της γης.
4. Ο θόρυβος από τον δρόμο έχει γίνει πια ……………. Δεν μπορώ να ακούσω τίποτα!
5. Ενδιαφέρεται μόνο για το προσωπικό του …………….
 
[1. μεταφέρω, 2. λεωφορείων, 3. δορυφόρος, 4. ανυπόφορος, 5. συμφέρον]
 
10. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: πίστεως, ἀπήγγειλεν, ὄντα, πολλοὶ, ἐξαιρεῖν
 
πίστεως: έμπιστος, άπιστος, εμπιστοσύνη
ἀπήγγειλεν: επαγγελματικός, διάγγελμα, αγγελιοφόρος
ὄντα: παρουσία, επουσιώδης, ουσιαστικός
πολλοὶ: πολυκατάστημα, πολυμορφικός, πολυάσχολος
ἐξαιρεῖν: αναίρεση, αυθαίρετος, εξαίρεση
 
11. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                                 Β
1. αὐτοκράτορες                                                       α. πληρεξούσιος
                                                                                    β. επικεφαλής στρατού
2. ἧκον                                                                       α. υποχωρώ
                                                                                    β. έρχομαι, φτάνω
3. σπένδεσθαι                                                           α. υπογράφω συνθήκη
                                                                                     β. ξοδεύω χρήματα
4. καθελόντας                                                           α. γκρεμίζω, κατεδαφίζω
                                                                                    β. στερώ την ιδιότητα
5. ἐπανέφερον                                                           α. μεταφέρω
                                                                                     β. επιστρέφω
 
[αὐτοκράτορες = πληρεξούσιος. ἧκον = έρχομαι, φτάνω. σπένδεσθαι = υπογράφω συνθήκη. καθελόντας = γκρεμίζω, κατεδαφίζω. ἐπανέφερον = μεταφέρω]
 
12. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. έγκλημα                                                     α. ἀντέχουσι
2. πλοιοκτήτης                                              β. πλείω
3. ανθεκτικός                                                γ. κυρίους
4. πλεονέκτημα                                             δ. καλεῖν
5. επιείκεια                                                    ε. ἧκον
6. άκυρος
7. καθήκον
[έγκλημα: καλεῖν. ανθεκτικός: ἀντέχουσι. πλεονέκτημα: πλείω. άκυρος: κυρίους. καθήκον: ἧκον]
 
13. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ἀποκρίναιτο, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. Για το κοινωνικό του έργο τιμήθηκε με πολλές …………… .
2. Μετά τη νίκη της στον ημιτελικό, η σχολική ομάδα πήρε την ……………… για τον
τελικό.
3. Σε …………………… με τα προηγούμενα χρόνια, τα θέματα των Εξετάσεων ήταν πολύ πιο εύκολα.
4. Κανένα φάρμακο δε χορηγείται χωρίς την ………………………… του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων.
5. Του αρέσει να κρίνει και να ………………….. τους πάντες.
 
[1. διακρίσεις. 2. πρόκριση. 3. σύγκριση. 4. έγκριση. 5. επικρίνει/κατακρίνει.]
 
14. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο επίθετο της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: εἰρήνης, ἐποίησαν, εἰργασμένην, κινδύνοις, μακρά.
εἰρήνης: ειρηνικός, ειρηνευτικός, ειρηνοποιός
ἐποίησαν: ποιητικός, προσποιητός, χειροποίητος
εἰργασμένην: εργασιακός, συνεργατικός, εργασιομανής
κινδύνοις: ακίνδυνος, επικίνδυνος, ριψοκίνδυνος
μακρά: μακρινός, μακρόστενος, μακρυμάλλης
 
15. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. εἶναι                                                            α. έννοια
                                                                     β. ουσία
2. εἶπον                                                          α. διάλογος
                                                                        β. επόμενος
3. καλεῖν                                                        α. κλίση
                                                                    β. κλήση
4. ἐποίησαν                                                    α. εκποίηση
                                                                        β. ποικιλία
5. ἡγῶνται                                                      α. ηχείο
                                                                     β. αφήγηση
 
16. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: πειθήνιος, έλλειψη, διαίρεση, φυγόδικος, ομόσπονδος.
 
πειθήνιος: πίστεως
έλλειψη: ἐπιλελοιπέναι
διαίρεση: ᾑρέθη/ ἐξαιρεῖν
φυγόδικος: φυγάδα
ομόσπονδος: σπένδεσθαι
 
17. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. εἰργασμένην: Για κάποιους εργαζόμενους το Σάββατο δεν είναι αργία, αλλά …………………… ημέρα.
2. μέλλειν: Στα …………………… σχέδια της εταιρείας περιλαμβάνεται η ίδρυση υποκαταστημάτων στο εξωτερικό.
3. συνεπαινεσάντων: Του αξίζει κάθε ..……………………. για την καλή του πράξη.
4. δέχεσθαι: Ο ίδιος ο Υφυπουργός Αθλητισμού πήγε στο αεροδρόμιο για την …………………… των ολυμπιονικών.
5.  ἄρχειν: Η ……………….. του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου μετατέθηκε για τα τέλη Οκτωβρίου.
 
[1. εργάσιμη. 2. μελλοντικά. 3. έπαινος. 4. υποδοχή. 5. έναρξη]
 
18. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                     Β
1. πρέσβεις                                                     α. πρεσβευτής
                                                                         β. γέρος
2. αὐτοκράτορες                               α. αυτός που έχει απόλυτη εξουσιοδότηση
                                                              β. ο απόλυτος μονάρχης
3. καλεῖν                                                        α. ονομάζω
                                                                     β. προσκαλώ
4. φυγάδας                                                    α. δραπέτης
                                                                     β. εξόριστος
5. ἡγῶνται                                                      α. οδηγώ
                                                                        β. νομίζω
 
19. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: υποκριτής, παράκληση, απεργία, νομισματικός, διήγημα.
υποκριτής: ἀποκρίναιτο
παράκληση: καλεῖν
απεργία: εἰργασμένην
νομισματικός: νομίζοντας
διήγημα: ἡγῶνται
 
20. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: ἐκκλησίᾳ, πίστεως, ἐφόρους, αὐτοκράτορες, ἐξαιρεῖν. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο)
 
- Συνήθιζε να πηγαίνει στην εκκλησία κάθε Κυριακή.
- Η πίστη του στον Θεό ήταν ακλόνητη.
- Συνάντησε τον έφορο για τη ρύθμιση των οφειλών της επιχείρησής του.
- Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη.
- Κανείς δεν εξαιρείται από την τήρηση των νόμων.

21. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. γενομένοις: Η ……………… του είχε καταγωγή από την Ανατολική Θράκη.
2. νομίζοντας: Ο πατέρας του έχει μια συλλογή με σπάνια ασημένια ………………
3.  ὄχλος: Είναι τόσο ……………… που εκνευρίζομαι κάθε φορά που τον βλέπω.
4. μέλλειν: Η ……………… τύχη της ομάδας μας εξαρτάται από τον καινούργιο προπονητή της.
5.  λέγων: Η καθηγήτρια ζήτησε από τον απουσιολόγο τον ……………… των μαθητών και μαθητριών που συμμετέχουν στην εκδρομή του σχολείου.
 
[1. οικογένεια. 2. νομίσματα. 3. ενοχλητικός. 4. μελλοντική. 5. κατάλογο]
 
22. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: κινδύνοις, θάλατταν, φίλον, δέχεσθαι, ἡμέραν
 
κινδύνοις: ακίνδυνος, επικίνδυνος, ριψοκίνδυνος, κινδυνολόγος
θάλατταν: θαλάσσιος, υποθαλάσσιος, θαλασσινός, θαλασσοπόρος
φίλον: φιλικός, φιλομαθής, φιλεργατικός, φιλόδοξος, αφιλόξενος.
δέχεσθαι: αποδέχομαι, αποδοχή, επιδεκτικός, ακατάδεκτος.
ἡμέραν: καθημερινός, ημερήσιος, πολυήμερος.
 
23. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: καταφύγιο, διαίρεση, επεξεργασία, μεταδοτικός, καθηγητής.
 
καταφύγιο: φυγάδα/φυγάδας
διαίρεση: ἐξαιρεῖν
επεξεργασία: εἰργασμένην
μεταδοτικός: παραδόντας
καθηγητής: ἡγῶνται
 
24. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                                 Β
1. βουλόμενοι                                                            α. βουλιμία
                                                                                β. βούληση
2. πέμψαι                                                                   α. πομπός
                                                                                     β. πέψη
3. πλείω                                                                      α. πλεύση
                                                                                 β. πλεονέκτης
4. καλεῖν                                                                    α. κλήση
                                                                                     β. καλλιέργεια
5. σπένδεσθαι                                                           α. σπουδές
                                                                                β. σπονδή
 
25. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: σχολείο, διατήρηση, έλλειψη, κυριότητα, δημοκρατία
 
σχολείο: ἀντέχουσι/ κατέχοι
διατήρηση: ἐπιτηρῶν
έλλειψη: ἐπιλελοιπέναι
κυριότητα: κύριος
δημοκρατία: αὐτοκράτωρ
 
26. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                     Β
1. καθελόντας                                               α. γκρεμίζω
                                                                         β. επιλέγω
2. φυγάδας                                                    α. εξόριστος
                                                                         β. δραπέτης
3. ἕπεσθαι                                                      α. οδηγώ
                                                                     β. ακολουθώ
4. λιμῷ                                                            α. αρρώστια
                                                                     β. πείνα
5. Ἀντειπόντων                                             α. φέρνω αντίρρηση
                                                                         β. διαψεύδω
 
27. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ἐποίησαν, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
1. Ο Οδυσσέας Ελύτης, από τους σημαντικότερους Έλληνες ……………….., έχει τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ.
2. Μην ……………….. τα λόγια μου, δεν είπα ποτέ κάτι τέτοιο!
3.  Να ……………….. τον ελεύθερο χρόνο σου με δημιουργικές μορφές ψυχαγωγίας.
4. Το ……………….. στη γειτονιά μου φημίζεται όχι μόνο για το υπέροχο ψωμί του, αλλά και τα καταπληκτικά γλυκά που έχει.
5. Σε είχα ……………….. να μην ανακατευτείς σε αυτή την υπόθεση, αλλά εσύ δεν με άκουσες.
[1. ποιητής. 2. παραποιείς. 3. αξιοποιείς. 4. αρτοποιείο. 5. προειδοποιήσει]
 
28. Να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λόγῳ, ἐποίησαν, πόλιν, ναῦς, ἡγῶνται.
 
λόγῳ: λογοκρισία, παράλογος, διάλογος
ἐποίησαν: παραποίηση, αρτοποιός, προσποίηση
πόλιν: πολιούχος, πολιτικοποιούμαι, πολιορκία
ναῦς: ναυσιπλοΐα, ναύσταθμος, ναυπηγός
ἡγῶνται: διήγημα, αφηγητής, εισήγηση
 
29. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: πόλιν, μέγα, φίλον, γῆν, θάλατταν
 
πόλιν: πολιτικοποίηση, πολεοδομία, πολιούχος
μέγα: μεγαλομανία, μεγαλοποιώ, μεγαλοπρεπής
φίλον: φίλαθλος, φιλανθρωπία, φιλόλογος
γῆν: γήπεδο, γεωργία, γεωμετρία
θάλατταν: θαλασσοπόρος, θαλασσοταραχή, θαλασσόνερο
 
30. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                                 Β
1. ἔφασαν                                                                   α. διήγημα
2. ἕπεσθαι                                                                  β. κατάφαση
3. ἡγῶνται                                                                  γ. έπος
4. ἔδοξε                                                                      δ. έναρξη
5. ἄρχειν                                                                     ε. δοχείο
ζ. επόμενος
η. δόγμα
 
[ἔφασαν: κατάφαση. ἕπεσθαι: επόμενος. ἡγῶνται: διήγημα. ἔδοξε: δόγμα. ἄρχειν: έναρξη]
 
31. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λόγῳ, καλεῖν, πόλιν, φίλον, ἡγῶνται.
 
λόγῳ: επίλογος, διάλογος, λογοκρισία
καλεῖν: παράκληση, επίκληση, προσκλητήριο
πόλιν: πολιτογράφηση, αντιπολίτευση, πολιορκία
φίλον: φιλόσοφος, φιλολογία, φιλοφρόνηση
ἡγῶνται: αφήγηση, διήγημα, εξήγηση
 
32. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                                 Β
1. ἐκκλησίᾳ                                                                 α. συνέλευση
                                                                                     β. ναός
2. ἐπιτηρῶν                                                                α. επιβλέπω
                                                                                 β. καιροφυλακτώ
3. ὁμολογήσειν                                                          α. αποκαλύπτω
                                                                                 β. συμφωνώ
4. κύριος                                                                    α. αρμόδιος
                                                                                     β. ιδιοκτήτης
5. φυγάδα                                                                  α. αυτός που διαφεύγει κρυφά      σε ξένη χώρα
                                                                                β. εξόριστος
 
33. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                                 Β
1. γενομένοις                                                             α. γνήσιος
                                                                                     β. γνωστός
2. ναῦς                                                                        α. νάρκη
                                                                                 β. ναυαγός
3. παραδόντας                                                          α. πονόδοντος
                                                                                β. αιμοδοσία
4. ἐπανέφερον                                                           α. διαφορά
                                                                                     β. επανάληψη
5. ἀντειπόντων                                                          α. λόγος
                                                                                    β. αντίφαση
 
34. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ναῦς, γῆν, πολύς, ἡμέραν, ἄρχειν
 
ναῦς: ναύαρχος, ναυμαχία, ναυαγοσώστης
γῆν: γήπεδο, γεωπόνος, γαιοκτήμονας
πολύς: πολυπληθής, πολυκατοικία, πολύχρωμος
ἡμέραν: ημερολόγιο, ημερομηνία, ημερομίσθιο
ἄρχειν: αρχηγός, αρχομανής, αρχισυντάκτης
 
35. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: ἔφοροι, ἐκκλησίαν, ἐξαιρεῖν, εἰργασμένην, φυγάδας. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).
 
- Θα πάω αύριο στην εφορία για μια φορολογική μου υπόθεση.
- Ο γάμος τους τελέστηκε σε εκκλησία.
- Τα ρήματα μένω, δένω, πλένω εξαιρούνται και δεν γράφονται με -αι.
- Εργάζεται στα κτήματά του πολλές ώρες κάθε μέρα.
- H αστυνομία έστησε μπλόκα σε όλες τις εξόδους της χώρας για τη σύλληψη του φυγά.
 
36. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                                 Β
1. φυγάδα                                                                  α. εξόριστος
                                                                                    β. λιποτάκτης
2. κυρίους                                                                  α. έγκυρος
                                                                                β. αρμόδιος
3. αὐτοκράτορες                                                       α. βασιλιάς
                                                                                 β. απεσταλμένος με απόλυτη εξουσία
4. ἡγῶνται                                                                  α. οδηγώ
                                                                                     β. προηγούμαι
5. ἐπανέφερον                                                           α. αναφέρω
                                                                                β. μεταφέρω είδηση
 
37. Να αντιστοιχήσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις της στήλης Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. εἰργαμένην                                                             α. αγόρευση
2. γενομένοις                                                             β. απόγονος
3. προηγόρει                                                              γ. ηγεμόνας
4. περιαιρεῖν                                                              δ. απεργία
5. δέχεσθαι                                                                 ε. αποδέκτης
η. γηρατειά
θ. αφαίρεση
 
[εἰργαμένην: απεργία. γενομένοις: απόγονος. προηγόρει: αγόρευση. περιαιρεῖν: αφαίρεση. δέχεσθαι: αποδέκτης]
 
38. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λόγῳ, ἄλλοι, μακρά, φυγάδας, γῆν
 
λόγῳ: λογοτεχνία, παράλογος, διάλογος
ἄλλοι: αλλόθρησκος, αλλοδαπός, αλληγορία
μακρά: μακρόστενος, απομακρυσμένος, μακρηγορώ
φυγάδας: φυγόκεντρος, πρόσφυγας, καταφύγιο
γῆν: γήπεδο, εξωγήινος, γεωγραφία
 
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».