Έκθεση Α΄ Λυκείου: Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Michael Tompsett

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Κείμενο 1

Αναλφάβητα 250 εκατομμύρια παιδιά λόγω κακής ποιότητας εκπαίδευσης

Σύμφωνα με την UNESCO περίπου 250 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν διαθέτουν ούτε βασικές ικανότητες ανάγνωσης, ούτε στοιχειώδεις δεξιότητες στα μαθηματικά.

Η κρίση στην εκπαίδευση αφήνει πίσω της μια κληρονομιά αναλφαβητισμού, η οποία είναι περισσότερο διαδεδομένη από ό,τι είχε εκτιμηθεί, αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του, το 2013-2014, ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός του ΟΗΕ. Από τα 250 εκατομμύρια ανεκπαίδευτα σε όλο τον κόσμο παιδιά, μόλις τα 130 εκατομμύρια ολοκλήρωσαν τα τέσσερα πρώτα σχολικά έτη, ενώ τα υπόλοιπα φοίτησαν για μικρότερο χρονικό διάστημα ή και καθόλου, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής της UNESCO Νέας Υόρκης. Περίπου 175 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας από 15 έως και 24 ετών δεν μπορούν να διαβάσουν ολόκληρη ή μέρος μιας πρότασης. Το ένα τρίτο του ποσοστού αυτού είναι γυναίκες από τη Νότια και Δυτική Ασία. Πιο ανησυχητικό είναι το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε χώρες της Αφρικής, γιατί, παρόλο που στην πλειονότητά τους τελειώνουν το δημοτικό, δεν έχουν μάθει τα βασικά στην ανάγνωση και τα μαθηματικά.

Στο ένα τρίτο των χωρών που αναλύθηκαν, με βάση την έκθεση, λιγότερο από τα τρία τέταρτα των καθηγητών εκπαιδεύονται σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα. Η Γενική Διευθύντρια της UNESCO δήλωσε: «Οι εκπαιδευτικοί έχουν το μέλλον αυτής της γενιάς στα χέρια τους. Χρειάζεται να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να εργαστούμε σκληρά, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για δωρεάν και ποιοτική εκπαίδευση [...] «Θα πρέπει να γίνει εφικτό, μετά το 2015, κάθε παιδί να φοιτά στο σχολείο, όπου θα του παρέχεται ουσιαστική εκπαίδευση».

Από την ιστοσελίδα της εφ. Η Καθημερινή, 30.01.2014 (διασκευή)

UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization): Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

ΟΗΕ: Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών.

Κείμενο 2

Αναλφαβητισμός: Στην 35η θέση παγκοσμίως η Ελλάδα

Τα στοιχεία του ΟΗΕ

Με κριτήριο τα επίπεδα του αναλφαβητισμού στα άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών, η Ελλάδα κατατάσσεται από τον ΟΗΕ στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία του διεθνούς αυτού οργανισμού για την περίοδο 1995-2005, σύμφωνα με τα οποία, το ποσοστό αλφαβητισμού στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 96%, έναντι σχεδόν 100% σε 34 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι περίπου 774 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 20% του ενήλικου πληθυσμού του πλανήτη, δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, ενώ την ίδια στιγμή 75 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως είναι αποκλεισμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα. Τα στοιχεία-σοκ παρουσίασε η UNESCO, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού.

Σύμφωνα με την οργάνωση, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στα επίπεδα αλφαβητισμού, σε προβλήματα υγείας, αλλά και σε κοινωνικά προβλήματα. Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν πέντε φορές πιθανότερο να γνωρίζουν τους κινδύνους που συνδέονται με τον ιό του AIDS, σε σχέση με τις αναλφάβητες. Ο αναλφαβητισμός συνδέεται, επίσης, με υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και με κοινωνικά προβλήματα, όπως ο αποκλεισμός, η εσωστρέφεια και η απομόνωση του ατόμου. Επιβάλλεται, επομένως, συνεχής αγώνας για την καταπολέμησή του.

Κατά την UNESCO, ο στόχος που είχε τεθεί για αύξηση του αλφαβητισμού παγκοσμίως κατά 50% μέχρι το 2015 ίσως αποδειχθεί ανέφικτος. Ωστόσο, υπάρχουν και ενθαρρυντικά μηνύματα. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των αναλφάβητων ενηλίκων εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μειωμένος κατά 100 περίπου εκατομμύρια.

Φ. Δημολαΐδου, από την ιστοσελίδα της εφ. Μακεδονία, 9.9.2008(διασκευή)

ανέφικτος: ακατόρθωτος, απραγματοποίητος

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Ποιοι στόχοι έχουν τεθεί από την UNESCO για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού ως το 2015, σύμφωνα με τους συγγραφείς των δύο κειμένων; (60-80 λέξεις)

Στο πρώτο κείμενο καταγράφεται η ανάγκη, όπως προσδιορίζεται από την UNESCO, να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015, καθώς και η αξίωση να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια, ώστε τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν και ποιοτική εκπαίδευση. Ως στόχος τίθεται, επομένως, μετά το 2015 κάθε παιδί να πηγαίνει στο σχολείο, όπου θα λαμβάνει ουσιαστική εκπαίδευση. Ενώ, στο δεύτερο κείμενο επισημαίνεται πως ο στόχος που έχει τεθεί από την UNESCO για να αυξηθεί ο αλφαβητισμός κατά 50% σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2015 είναι πιθανώς ανέφικτος. Εντούτοις, υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις, όπως είναι η σημαντική μείωση των αναλφάβητων ενηλίκων στις αρχές της δεκαετίας του 2000.  

Α1. Πώς συνδέεται ο αναλφαβητισμός με την υγεία και με κοινωνικά προβλήματα, σύμφωνα με την αρθρογράφο του δεύτερου κειμένου; (60-80 λέξεις)

Η σύνδεση του αναλφαβητισμού με την υγεία και με κοινωνικά προβλήματα προκύπτει από τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών. Σύμφωνα, για παράδειγμα, με έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει μέχρι και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή τους είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες, σε σύγκριση με τις αναλφάβητες, να γνωρίζουν για την επικινδυνότητα του ιού AIDS, και να λάβουν άρα τις σχετικές προφυλάξεις. Επιπροσθέτως, υπάρχει σύνδεση του αναλφαβητισμού με αυξημένα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας, αλλά και με κοινωνικά προβλήματα, όπως είναι ο αποκλεισμός και η απομόνωση του αναλφάβητου ατόμου, το οποίο τείνει να γίνεται εσωστρεφές.  

Α1. Πώς αποδεικνύεται η κρίση της εκπαίδευσης στο πρώτο κείμενο; (60-80 λέξεις)

Ο αρθρογράφος του πρώτου κείμενου αντλεί στατιστικά στοιχεία από την ετήσια έκθεση, για την περίοδο 2013-2014, του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού του ΟΗΕ. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτή την έκθεση η κρίση στην εκπαίδευση έχει αφήσει 250 εκατομμύρια παιδιά ανεκπαίδευτα σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων μόλις τα 130 εκατομμύρια ολοκλήρωσαν έστω τα τέσσερα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσής τους, ενώ τα υπόλοιπα ή δε φοίτησαν καθόλου ή παρακολούθησαν μαθήματα για ένα ελάχιστο διάστημα. Ενώ, σχεδόν 174 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας 15 έως 24 ετών δεν είναι σε θέση να διαβάσουν ολόκληρη ή μέρος μιας πρότασης. Τέλος, σημειώνεται πως πιο ανησυχητική είναι η κατάσταση για τα παιδιά χωρών της Αφρικής, διότι παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα τελειώνουν το δημοτικό, δεν μαθαίνουν εντούτοις ούτε τα στοιχειώδη στην ανάγνωση και τα μαθηματικά.

Α2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του πρώτου κειμένου (Η κρίση στην εκπαίδευση... τα μαθηματικά); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η δεύτερη παράγραφος αναπτύσσεται με παραδείγματα. Ειδικότερα, παρατίθενται ποικίλα στατιστικά στοιχεία προκειμένου να καταστεί σαφές το μείζον πρόβλημα που δημιουργεί η κρίση στην εκπαίδευση και ο συνεπαγόμενος αναλφαβητισμός.

Α2. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο σε κάθε παράγραφο του δεύτερου κειμένου.

1^η παράγραφος: Τα επίπεδα αναλφαβητισμού στην Ελλάδα.

2^η παράγραφος: Στατιστικά στοιχεία της UNESCO για τον αναλφαβητισμό σε διεθνές επίπεδο.

3^η παράγραφος: Άμεση σχέση του αναλφαβητισμού με προβλήματα υγείας και κοινωνικά προβλήματα.

4^η παράγραφος: Στόχοι της UNESCO για ενίσχυση του αλφαβητισμού.

Α2. Να γράψετε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου (Σύμφωνα με την… καταπολέμησή του) του δεύτερου κειμένου.

Θεματική περίοδος: Σύμφωνα με την οργάνωση, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στα επίπεδα αλφαβητισμού, σε προβλήματα υγείας, αλλά και σε κοινωνικά προβλήματα. Σχόλια / Λεπτομέρειες: Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που έγινε σε 32 χώρες, οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ήταν πέντε φορές πιθανότερο να γνωρίζουν τους κινδύνους που συνδέονται με τον ιό του AIDS, σε σχέση με τις αναλφάβητες. Ο αναλφαβητισμός συνδέεται, επίσης, με υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και με κοινωνικά προβλήματα, όπως ο αποκλεισμός, η εσωστρέφεια και η απομόνωση του ατόμου.

Κατακλείδα: Επιβάλλεται, επομένως, συνεχής αγώνας για την καταπολέμησή του.

Β1. «Χρειάζεται να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να εργαστούμε σκληρά, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για δωρεάν εκπαίδευση».

Να ξαναγράψετε την παραπάνω περίοδο λόγου, αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με τις εξής σημασιολογικά ισοδύναμες λέξεις / φράσεις: δουλέψουμε, εκπαίδευση χωρίς χρήματα, δώσουμε, είμαστε σε θέση, είναι αναγκαίο.

Είναι αναγκαίο να προσληφθούν 5,2 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί μέχρι το 2015 και πρέπει να δουλέψουμε σκληρά, ώστε να είμαστε σε θέση να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα για εκπαίδευση χωρίς χρήματα.

Β1. Να γράψετε μία συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση για καθεμιά από τις λέξεις των κειμένων με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: τα βασικά, προσφέρουμε, δωρεάν, παγκοσμίως, συνδέονται.

τα βασικά = τα στοιχειώδη (τα ουσιώδη, τα πρωταρχικά)

προσφέρουμε = παρέχουμε

δωρεάν = χωρίς πληρωμή

παγκοσμίως = διεθνώς

συνδέονται = σχετίζονται

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με κάθε αντώνυμο των παρακάτω λέξεων των κειμένων με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στα κείμενα: διαδεδομένη, προσληφθούν, γνωρίζουν, ανέφικτος, ενθαρρυντικά.

- Η επίπτωση των οικονομικών προβλημάτων της γειτονικής χώρας στην εθνική μας οικονομία ήταν τελικά περιορισμένη, παρά τους φόβους για το αντίθετο.

- Μία από τις προϋποθέσεις της συμφωνίας για την παροχή οικονομική βοήθειας στην Ελλάδα ήταν να απολυθούν 10.000 δημόσιοι υπάλληλοι.

- Οι αρχές φαίνεται να αγνοούν τα πραγματικά αίτια του ατυχήματος.

- Η έγκαιρη υλοποίηση του σχετικού προγράμματος θεωρείται εφικτός στόχος.

- Τα στοιχεία σχετικά με την προσπάθεια περιορισμού της ανεργίας είναι αποθαρρυντικά.

Β2. Να επισημάνετε ποιες από τις τρεις παρακάτω φράσεις / προτάσεις του πρώτου κειμένου χρησιμοποιούνται με κυριολεκτική/δηλωτική και ποιες με μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία:

1. «250 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν διαθέτουν τις βασικές ικανότητες ανάγνωσης»

= Κυριολεκτική

2. «μια κληρονομιά αναλφαβητισμού»

= Μεταφορική

3. «Οι εκπαιδευτικοί έχουν το μέλλον αυτής της γενιάς στα χέρια τους»

= Μεταφορική  

Β2.α. Γιατί ο αρθρογράφος του πρώτου κείμενου προτίμησε να παραθέσει τις απόψεις της Γενικής Διευθύντριας της UNESCO μέσα σε εισαγωγικά, αντί να τις αποδώσει σε πλάγιο λόγο;

Ο αρθρογράφος επιλέγει να παραθέσει τις απόψεις της Γενικής Διευθύντριας της UNESCO μέσα σε εισαγωγικά προκειμένου να καταστήσει σαφές πως αυτές καταγράφονται αυτούσιες, χωρίς καμία δική του παρέμβαση. Προκύπτει, έτσι, η αίσθηση της αντικειμενικότητας και της εγκυρότητας, αφού δεν υπάρχει περίπτωση αλλοίωσης των σχετικών απόψεων.

Συνάμα, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διακρίνει στο ύφος και στον τρόπο διατύπωσης την κρισιμότητα της κατάστασης, όπως ακριβώς την παρουσιάζει ένας ειδικός επί του θέματος που έχει πλήρη γνώση του ζητήματος.

Β2.β. «Τα στοιχεία-σοκ παρουσίασε η Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού».

1. Να αιτιολογήσετε την επιλογή της σύνταξης από τον αρθρογράφο.

Ο αρθρογράφος επιλέγει την ενεργητική σύνταξη προκειμένου να δώσει έμφαση στο υποκείμενο της ενέργειας.

2. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

«Τα στοιχεία-σοκ παρουσιάστηκαν από την Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού».

Β2. «Η Ελλάδα κατατάσσεται από τον ΟΗΕ στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού».

1. Να αιτιολογήσετε την επιλογή της παθητικής σύνταξης στην πρώτη πρόταση από την αρθρογράφο.

Η αρθρογράφος επιλέγει την παθητική σύνταξη προκειμένου να δώσει έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από το ρήμα.

2. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική και την ενεργητική σε παθητική.

Ο ΟΗΕ κατατάσσει την Ελλάδα στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς το πρόβλημα του αναλφαβητισμού έχει εξαλειφθεί από τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου.

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Το χάσμα των γενεών [Τράπεζα Θεμάτων]

Nailia Schwarz

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Το χάσμα των γενεών [Τράπεζα Θεμάτων]

Ένα από τα προβλήματα που απειλεί τον πολιτισμό μας είναι η διαφαινόμενη έχθρα μεταξύ των γενεών. Η στάση σημαντικού μέρους των νέων απέναντι στους βιολογικούς τους φορείς είναι στάση, όχι απλώς κριτική, αλλά υπεροψίας και απόρριψης. Θυμίζει την εχθρική αντίδραση, που έχει, αδικαιολόγητα μερικές φορές, μια πολιτισμική εθνότητα εναντίον μιας άλλης, ξένης εθνότητας. Ιδιαίτερα η νεολαία που επαναστατεί επιδιώκει να κρατηθεί, όσο μπορεί, πιο μακριά από τη γενιά των γονιών της. Όχι απλώς αγνοώντας την παραδοσιακή συμπεριφορά της, αλλά παρατηρώντας προσεκτικά όλες τις λεπτομέρειές της και κάνοντας ακριβώς το αντίθετο.

Ασφαλώς, η νεολαία έχει λόγους να πολεμά τις διάφορες παθογένειες της κοινωνίας, γιατί πράγματι αυτές υπάρχουν. Μάλιστα, όσο διάστημα αυτός ο «πόλεμος» θα διενεργείται πολιτικά, σε σημείο που να μη χάνεται η ικανότητα του διαλόγου, η νεολαία θα συμβάλλει στην αναγέννηση της κοινωνίας. Είναι ανάγκη, όμως, να διδαχτεί στο σχολείο και στη ζωή ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να καταργήσουμε με τρόπο αυθαίρετο στοιχεία του πολιτισμού μας, χωρίς να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις τους στην πορεία της κοινωνίας μας. Άλλωστε, η επιλογή των διατηρητέων γνώσεων και στάσεων είναι αποτέλεσμα πολύχρονης δοκιμασίας.

Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτεροι πρέπει να προβληματιστούν και να πείσουν! Ποιον; Τη νεολαία. Μια νεολαία που τα μέλη της δεν ενθουσιάζονται πάντα από το σχολείο, που ανάγουν μερικές φορές την παρέα σε κέντρο της ζωής τους και που κάποτε φυλακίζονται σε ευτελείς φοβίες και κοινοτοπίες. Είναι, αλήθεια, δύσκολο εμείς οι μεγαλύτεροι να πείσουμε τους νέους ότι η ανάπτυξη του πολιτισμού μας δημιούργησε αξίες αναντικατάστατες και αξιοσέβαστες. Πρέπει, όμως, να πείσουμε τους νέους ότι μόνο, όταν σέβεσαι την ιστορική διαδρομή της κοινωνίας σου, τους θεσμούς, τις αρχές της δημοκρατίας, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σου και, ότι μόνο όταν υπεύθυνα και γόνιμα αμφισβητείς, μπορείς να ελπίζεις και να αισιοδοξείς. Πρέπει, λοιπόν, εμείς οι μεγαλύτεροι να δώσουμε το παράδειγμα, γιατί το μήνυμα για το μέλλον το μεταφέρει η νεολαία.

Χρ. Μασσαλάς, από την ιστοσελίδα της εφ. Μακεδονία, 3. 10. 2009 (διασκευή).

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Ποια άποψη εκφράζει ο συγγραφέας για τη στάση των νέων απέναντι στους μεγαλύτερους και πού την αποδίδει; (60-80 λέξεις)

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι νέοι διατηρούν απέναντι στους μεγαλύτερους στάση, όχι απλώς κριτική, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά μια στάση απόρριψης. Επισημαίνει, μάλιστα, πως η στάση τους αυτή θυμίζει την εχθρική εκείνη αντίδραση που έχει μια εθνότητα -κάποτε χωρίς λόγο- απέναντι σε μια ξένη εθνότητα. Πρόκειται, βέβαια, για φανέρωμα της προσπάθειας των νέων να αποστασιοποιηθούν από τους γονείς τους και, πολύ περισσότερο, της επιθυμίας τους να διαφοροποιηθούν πλήρως από αυτούς, κάνοντας καθετί κατά τρόπο αντίθετο από εκείνους. Αντίδραση, βέβαια, δικαιολογημένη σε ό,τι αφορά τις παθογένειες της σύγχρονης κοινωνίας, την ύπαρξη των οποίων δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί.    

Α1. Ποιες είναι οι προτροπές του συγγραφέα προς τη νεολαία και ποιες προς τους μεγαλύτερους; (60-80 λέξεις)

Ο συγγραφέας θεωρεί πως οι νέοι έχουν δίκιο να αντιδρούν απέναντι στις παθογένειες της κοινωνίας, τους προτρέπει, ωστόσο, να εκφράζουν αυτή την αντίδραση με τρόπο πολιτικό και με βάση το διάλογο. Διότι μόνο έτσι θα συμβάλλουν στην αναγέννηση της κοινωνίας, αφού θα έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν -και σ’ αυτό οφείλει να συμβάλει το σχολείο- πως είναι επικίνδυνο να προχωρά κανείς στην κατάργηση στοιχείων ενός πολιτισμού, χωρίς να γνωρίζει τις συνέπειες που θα υπάρξουν στην πορεία της κοινωνίας. Σε σχέση με αυτό, μάλιστα, προκύπτουν και οι προτροπές προς τους μεγαλύτερους, οι οποίοι οφείλουν να πείσουν τους νέους πως ο πολιτισμός μας έχει ήδη ορισμένες αξίες που είναι αναντικατάστατες και αξίζουν το σεβασμό των νεότερων. Οφείλουν, άρα, οι μεγαλύτεροι να πείσουν τους νέους πως θα πρέπει να σεβαστούν την ιστορική διαδρομή της κοινωνίας, καθώς και ορισμένους καίριους θεσμούς, όπως είναι φυσικά οι αρχές της δημοκρατίας.   

Α1. Γιατί, σύμφωνα με την άποψη του συγγραφέα, υπάρχει «έχθρα μεταξύ των γενεών»; (60-80 λέξεις)

Ο συγγραφέας διαπιστώνει πως υπάρχει «έχθρα μεταξύ των γενεών», εφόσον η στάση μεγάλου μέρους της νεολαίας απέναντι στους γονείς τους και τους άλλους ενήλικες φανερώνει υπεροψία και διάθεση απόρριψης. Θυμίζει η συμπεριφορά τους, όπως σχολιάζει ο συγγραφέας, την εχθρική αντίδρασης που έχει μια πολιτισμική εθνότητα απέναντι σε μια άλλη ξένη. Εχθρότητα που πηγάζει από τη διάθεση των νέων να κρατήσουν όσο γίνεται μεγαλύτερες αποστάσεις από τη γενιά των γονιών τους, αφού μοιάζει να καταλογίζουν σε αυτούς τις παθογένειες της κοινωνίας.

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Ένα από τα προβλήματα... αντίθετο) και την τρίτη παράγραφο (Από την άλλη...η νεολαία) του κειμένου.

1^η παράγραφος: Η νέα γενιά κρατά εχθρική στάση απέναντι στην προηγούμενη.

3^η παράγραφος: Η ιδιαίτερη ευθύνη των μεγαλύτερων απέναντι στη νέα γενιά.

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου (Από την άλλη... νεολαία) του κειμένου;

Θεματική περίοδος: Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτεροι πρέπει να προβληματιστούν και να πείσουν!

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Ποιον; Τη νεολαία. Μια νεολαία που τα μέλη της δεν ενθουσιάζονται πάντα από το σχολείο, που ανάγουν μερικές φορές την παρέα σε κέντρο της ζωής τους και που κάποτε φυλακίζονται σε ευτελείς φοβίες και κοινοτοπίες. Είναι, αλήθεια, δύσκολο εμείς οι μεγαλύτεροι να πείσουμε τους νέους ότι η ανάπτυξη του πολιτισμού μας δημιούργησε αξίες αναντικατάστατες και αξιοσέβαστες. Πρέπει, όμως, να πείσουμε τους νέους ότι μόνο, όταν σέβεσαι την ιστορική διαδρομή της κοινωνίας σου, τους θεσμούς, τις αρχές της δημοκρατίας, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σου και, ότι μόνο όταν υπεύθυνα και γόνιμα αμφισβητείς, μπορείς να ελπίζεις και να αισιοδοξείς.

Κατακλείδα: Πρέπει, λοιπόν, εμείς οι μεγαλύτεροι να δώσουμε το παράδειγμα, γιατί το μήνυμα για το μέλλον το μεταφέρει η νεολαία.

Α2. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην πρώτη παράγραφο (Ένα από τα προβλήματα... αντίθετο) και τη δεύτερη παράγραφο (Ασφαλώς... δοκιμασίας) του κειμένου.

1^η παράγραφος: Η νέα γενιά κρατά εχθρική στάση απέναντι στην προηγούμενη.

2^η παράγραφος: Ο διάλογος και ο σεβασμός ορισμένων στοιχείων του πολιτισμού συνιστούν αναγκαίες προϋποθέσεις για μια γόνιμη αμφισβήτηση.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με κάθε αντώνυμο των παρακάτω λέξεων του κειμένου με έντονη γραφή: χάνεται, γνωρίζουμε, πολύχρονης, φυλακίζονται, υπεύθυνα.

- Ευτυχώς, βρήκα τα κλειδιά μου εγκαίρως, πριν φωνάξω τον κλειδαρά!

- Συνειδητοποιήσαμε γρήγορα ότι αγνοούσαμε πλήρως τα γεγονότα στα οποία αναφερόταν.

- Η παραμονή του στο εξωτερικό ήταν τελικά ολιγόχρονη, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος επιθυμούσε να την παρατείνει με κάθε τρόπο.

- Ο κρατούμενος αποφυλακίστηκε προ ολίγων ημερών, αφού εξέτισε το σύνολο της ποινής του.

- Κυβέρνησε τη χώρα ανεύθυνα, φέρνοντάς τη στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με καθεμιά συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση των λέξεων με έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: επιδιώκει, συμβάλλει, ανάγκη, γνωρίζουμε, πρέπει.

- Προσπαθούσε με κάθε μέσο να υπερισχύσει των αντιπάλων του.

- Κάθε πολίτης μπορεί να βοηθήσει στην κοινή προσπάθεια.

- Είναι απαραίτητο να βρούμε κι άλλους συνεργάτες.

- Τόσα χρόνια διπλωμάτης, ξέρει πώς να αποφεύγει τις κακοτοπιές στις συζητήσεις.

- Δεν αρμόζει σε υπεύθυνους ανθρώπους να ενεργούν τόσο απερίσκεπτα.

Β1. «Μόνο όταν υπεύθυνα και γόνιμα αμφισβητείς, μπορείς να ελπίζεις και να αισιοδοξείς».

Χρησιμοποιώντας την παραπάνω περίοδο λόγου, να δημιουργήσετε μια παράγραφο 40-50 λέξεων.

Μόνο όταν υπεύθυνα και γόνιμα αμφισβητείς, μπορείς να ελπίζεις και να αισιοδοξείς. Είναι, άλλωστε, απολύτως αναγκαίο η αμφισβήτηση της υπάρχουσας κατάστασης και των εδραιωμένων αξιών να είναι γόνιμη και να υπάρχει σε αυτή η πρόθεση να διασωθούν τα όποια αξιόλογα στοιχεία, διότι διαφορετικά το αποτέλεσμα είναι μια συνολική απόρριψη που δεν βοηθά στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας, αφού δεν αποδέχεται την ύπαρξη κάποιας βάσης πάνω στην οποία θα μπορέσει να εργαστεί. 

Β2.α. Ο τίτλος του κειμένου είναι κυριολεκτικός / δηλωτικός ή μεταφορικός / συνυποδηλωτικός;

Ο τίτλος του κειμένου είναι μεταφορικός.

Β2.β. Να δώσετε έναν δικό σας σύντομο κυριολεκτικό / δηλωτικό τίτλο στο κείμενο.

- Η αντίθεση ανάμεσα στην παλαιότερη και τη νέα γενιά.

Β2. Για ποιους λόγους ο συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο (Από την άλλη... νεολαία) του κειμένου χρησιμοποιεί α΄ πληθυντικό και β΄ ενικό πρόσωπο;

«εμείς οι μεγαλύτεροι να πείσουμε»: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το α΄ πληθυντικό πρόσωπο προκειμένου να τονίσει πως συμπεριλαμβάνει και τον εαυτό του στην ομάδα των ενηλίκων που οφείλουν να προσπαθήσουν να εμπνεύσουν σεβασμό στους νέους για ορισμένες καίριες αξίες του παρελθόντος. Ο συγγραφέας επιτυγχάνει έτσι να δείξει πως αναλαμβάνει κι ο ίδιος μέρος της ευθύνης και πως δεν ζητά από τους άλλους κάτι για το οποίο δεν θα καταβάλλει προσπάθειες και ο ίδιος.

Ας σημειωθεί, επίσης, πως το α΄ πρόσωπο καθιστά το κείμενο πιο άμεσο και πιο οικείο.

«μπορείς να ελπίζεις και να αισιοδοξείς»: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το β΄ ενικό πρόσωπο για να δώσει ζωντάνια στο κείμενό του, αφού δημιουργεί την εντύπωση πως απευθύνει το λόγο του προς τον κάθε αναγνώστη του χωριστά. Έτσι, το κάλεσμά του γίνεται πιο άμεσο και, άρα, πιο αποτελεσματικό.

Β2.α. Να επισημάνετε στο κείμενο δύο παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

- η νεολαία έχει λόγους να πολεμά

- που κάποτε φυλακίζονται σε ευτελείς φοβίες

Β2.β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους στο κείμενο.

Με τη μεταφορική χρήση της γλώσσας προσδίδεται στο κείμενο ζωντάνια που το καθιστά πιο ενδιαφέρον για τους αναγνώστες. Έτσι, η έντονη προσπάθεια των νέων να αντιταχθεί στις παθογένειες της κοινωνίας δίνεται με το ρήμα «πολεμώ», για να δηλωθεί με έμφαση η ένταση του αγώνα τους, ακριβώς σαν να δίνουν κάποια πολεμική μάχη. Ενώ, ο εγκλωβισμός που βιώνουν οι νέοι λόγω ορισμένων φοβιών, έστω κι αν αυτές μοιάζουν ανούσιες από την οπτική των μεγαλύτερων, δίνεται με το ρήμα «φυλακίζομαι», προκειμένου να φανεί το πόσο έντονα τους καθηλώνουν οι φοβίες τους. 

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας

Αρκάς 

Έκθεση Α΄ Λυκείου: Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας

Το γέλιο είναι δώρο, όπλο και φάρμακο για τον άνθρωπο. Μπορεί να επηρεάσει θετικά την υγεία μέσω της ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης την οποία δημιουργεί. Συγκεκριμένα, το γέλιο προκαλεί μεταβολές σε διάφορα συστήματα του οργανισμού, οι οποίες με τη σειρά τους ωφελούν την υγεία. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μειώσει έως και 20% τη χρήση παυσίπονων, λόγω της διέγερσης που προκαλεί στις φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες του οργανισμού. Ακόμη, το έντονο γέλιο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Επίσης, χαλαρώνει, κάνει καλό στην καρδιά και τονώνει την αναπνευστική λειτουργία.

Η παρουσία του γέλιου είναι ευεργετική και αντίθετα η απουσία του γίνεται δυσάρεστα αισθητή σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Λέγεται ότι η ευαισθησία και ο συναισθηματικός κόσμος των μελών μιας κοινωνίας, η πνευματική τους στάθμη, η αισθητική τους καλλιέργεια, αλλά, ιδίως, η ποιότητα της μεταξύ τους επικοινωνίας μπορούν να προσδιοριστούν με ασφαλή τρόπο από τη συχνότητα του γέλιου και από την ποιότητα των μέσων που το προκαλούν.

Το χιούμορ, επίσης, διευκολύνει την κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει γιατί, πρώτον, είναι μια εμπειρία που μοιραζόμαστε με άλλους. Δεύτερον, διότι ενισχύει την εσωτερική συνοχή κάθε κοινωνικής ομάδας. Ακόμη, μπορεί να έχει «διπλωματική» χρήση, εφόσον, λόγω της έμφυτης ασάφειάς του, επιτρέπει να κινούμαστε μεταξύ σοβαρού και αστείου χωρίς τον κίνδυνο να παρεξηγηθούμε. Με άλλα λόγια, εκφράσεις και λόγια που διατυπώνονται με χιούμορ μεταφέρουν συναισθήματα και αλήθειες που θα ενοχλούσαν αν διατυπώνονταν με σοβαρό τρόπο. Επιπλέον το χιούμορ είναι ελκυστικό, καθώς εκείνοι που μπορούν να το προκαλούν είναι πιο ικανοί στην επικοινωνία και προκαλούν τη συμπάθεια των άλλων.

Εξάλλου, το γέλιο καταπολεμά το άγχος, ενώ το χιούμορ μπορεί έμμεσα να συμβάλει στην ευεξία, περιορίζοντας τις επιπτώσεις του άγχους στον οργανισμό. Η καλή αίσθηση του χιούμορ μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να αποστασιοποιηθεί από το πρόβλημα που τυχόν αντιμετωπίζει και να δρομολογήσει ευκολότερα τρόπους επίλυσής του. Ακόμη, με το χιούμορ και το γέλιο ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει αίσθηση κυριαρχίας σε μια δύσκολη περίσταση και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το στρες. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της ικανότητας του ανθρώπου να διακρίνει το παράλογο σε μια κατάσταση και, αντί να καταβάλλεται από αυτήν, να γελά μαζί της. Έτσι, μπορεί να χαλαρώσει από καταστάσεις έντασης και να απελευθερωθεί από πιέσεις.

Ερευνητική Εργασία. Η σημασία του γέλιου στη ζωή μας, σχολ. έτος 2012-13. Από την ιστοσελίδα του 4ου ΓΕΛ Αθηνών (διασκευή).

ευεξία: καλή κατάσταση της υγείας

αποστασιοποιούμαι: απομακρύνομαι, αποδεσμεύομαι συναισθηματικά 

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Με ποια επιχειρήματα τεκμηριώνεται στο κείμενο η άποψη ότι το γέλιο και το χιούμορ ωφελούν την υγεία; (60-80 λέξεις)

Η άποψη ότι το γέλιο και το χιούμορ ωφελούν την υγεία τεκμηριώνεται με την αναφορά σε συγκεκριμένα πορίσματα ερευνών που έχουν γίνει από τους ειδικούς. Ειδικότερα, έχει διαπιστωθεί πως αφενός το γέλιο μπορεί να μειώσει τη χρήση παυσίπονων, διότι διεγείρει τις φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες του οργανισμού κι αφετέρου πως ενισχύει την άμυνα του οργανισμού, τονώνει την αναπνευστική λειτουργία και ωφελεί την καρδιά. Προκύπτει, λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα ότι το γέλιο είναι σαν φάρμακο για τον άνθρωπο και, άρα, ένα δώρο, αφού επηρεάζει θετικά την υγεία, κυρίως χάρη στην ευχάριστη συναισθηματική κατάσταση που προκαλεί.   

Α1. Πώς το χιούμορ διευκολύνει την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, σύμφωνα με το κείμενο; (60-80 λέξεις)

Το χιούμορ διευκολύνει την κοινωνική ζωή του ανθρώπου, εφόσον αποτελεί επί της ουσίας μια εμπειρία που τη μοιράζεται με άλλους. Επιπλέον, λειτουργεί ενισχυτικά στην εσωτερική συνοχή κάθε κοινωνικής ομάδας, αφού βασίζεται σε κοινά βιώματα και σε κοινές αντιλήψεις. Συνάμα, το χιούμορ επιτρέπει στους ανθρώπους να εκφράσουν μεταξύ τους ορισμένες «επώδυνες» αλήθειες που τους απασχολούν ή κάποια πιθανώς αρνητικά συναισθήματα, με τρόπο όμως ήπιο που δεν οδηγεί σε παρεξηγήσεις, εφόσον με τη σχετική του ασάφεια βρίσκεται πάντοτε κάπου μεταξύ σοβαρού και αστείου. Τέλος, το χιούμορ προσδίδει ελκυστικότητα στα άτομα που μπορούν να το αξιοποιούν αποτελεσματικά, μιας και φανερώνει την ικανότητά τους στην επικοινωνία.

Α1. Με ποιους τρόπους το γέλιο και το χιούμορ βοηθούν τον άνθρωπο να καταπολεμήσει το άγχος, σύμφωνα με το κείμενο; (60-80 λέξεις)

Το γέλιο και του χιούμορ βοηθούν τον άνθρωπο να καταπολεμήσει το άγχος εφόσον, έστω και έμμεσα, συμβάλουν στην ενίσχυση του αισθήματος ευεξίας, περιορίζοντας έτσι στις αρνητικές επιπτώσεις του άγχους στην υγεία. Το χιούμορ επιτρέπει στο άτομο να αντικρίσει πιο ψύχραιμα και με την αναγκαία αποστασιοποίηση τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, εντοπίζοντας ευκολότερα τις κατάλληλες λύσεις. Επιπλέον, όταν πρόκειται για καταστάσεις ιδιαίτερης έντασης, το χιούμορ επιτρέπει στο άτομο να ανακτήσει την αίσθηση κυριαρχίας και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το άγχος της στιγμής. Επίτευξη που βασίζεται στην ικανότητα του ατόμου να εντοπίζει το παράλογο της συγκεκριμένης κατάστασης και, άρα, το αστείο σε αυτή, μη επιτρέποντάς της έτσι να τον καταβάλει. Το άτομο κατορθώνει να εκτονώνει τις περιττές εντάσεις και να αισθάνεται λιγότερο πιεσμένο.

Α2.α. Με ποιες διαρθρωτικές λέξεις επιτυγχάνεται η συνοχή στην τρίτη παράγραφο (Το χιούμορ... άλλων) του κειμένου;

Επίσης, γιατί, πρώτον, δεύτερον, διότι, ακόμη, εφόσον, με άλλα λόγια, επιπλέον, καθώς.

Α2.β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους στο κείμενο.

Με τη λέξη «επίσης» δηλώνεται πως ακολουθούν συμπληρωματικές πληροφορίες, με τη λέξη «γιατί» δηλώνεται πως ακολουθεί αιτιολόγηση, με τις λέξεις «πρώτον» και « δεύτερον» γίνεται απαρίθμηση των αιτίων που καταγράφονται, με τη λέξη «διότι» δηλώνεται αιτιολόγηση, με τη λέξη «ακόμη» δηλώνεται προσθήκη, με τη λέξη «εφόσον» δηλώνεται αιτιολόγηση, με τη φράση «με άλλα λόγια» επιχειρείται μια επεξήγηση, με τη λέξη «επιπλέον» δηλώνεται προσθήκη, και με τη λέξη «καθώς» δηλώνεται αιτιολόγηση.

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τέταρτης παραγράφου (Εξάλλου... πιέσεις) του κειμένου;

Θεματική περίοδος: Εξάλλου, το γέλιο καταπολεμά το άγχος, ενώ το χιούμορ μπορεί έμμεσα να συμβάλει στην ευεξία, περιορίζοντας τις επιπτώσεις του άγχους στον οργανισμό.

Σχόλια / Λεπτομέρειες: Η καλή αίσθηση του χιούμορ μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να αποστασιοποιηθεί από το πρόβλημα που τυχόν αντιμετωπίζει και να δρομολογήσει ευκολότερα τρόπους επίλυσής του. Ακόμη, με το χιούμορ και το γέλιο ο άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει αίσθηση κυριαρχίας σε μια δύσκολη περίσταση και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το στρες. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της ικανότητας του ανθρώπου να διακρίνει το παράλογο σε μια κατάσταση και, αντί να καταβάλλεται από αυτήν, να γελά μαζί της.

Κατακλείδα: Έτσι, μπορεί να χαλαρώσει από καταστάσεις έντασης και να απελευθερωθεί από πιέσεις.

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 60-80 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με την έντονη γραφή: συναισθηματικός κόσμος, καλλιέργεια, ποιότητα, μεταξύ σοβαρού και αστείου, διατυπώνονται.

Με τη βοήθεια του χιούμορ διατυπώνονται συχνά μεταξύ σοβαρού και αστείου λόγια και εκφράσεις που υπό άλλες συνθήκες θα προκαλούσαν μεγάλη ενόχληση. Χρειάζεται, βέβαια, οι άνθρωποι που καταφεύγουν σε αυτό να έχουν ικανή καλλιέργεια, ώστε το χιούμορ τους να διακρίνεται για την ποιότητά του και να μην είναι αγενές ή άσεμνο. Το χιούμορ, άλλωστε, λειτουργεί συχνά ως καθρέφτισμα του συναισθηματικού κόσμου του ανθρώπου και μέσω αυτού εκδηλώνονται ποικίλα συναισθήματα του ατόμου, όπως κάποτε είναι η χαρά, η αισιοδοξία, αλλά και αντιθέτως η πικρία και η αγανάκτηση.

Β1. Να δημιουργήσετε από μία πρόταση με μια συνώνυμη λέξη ή ισοδύναμη φράση των λέξεων με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: επηρεάσει, ενισχύει, συμβάλει, επιπτώσεις, χαλαρώσει.

- Το στενό του περιβάλλον επέδρασε καταλυτικά στην τελική επιλογή του.

- Η χώρα οφείλει με κάθε τρόπο να ισχυροποιήσει την άμυνά της.

- Η μετριοπαθής του στάση συντελεί στην επικράτηση κλίματος συνεργασίας.

- Δεν έχει αναλογιστεί τις συνέπειες των πράξεών του.

- Με την επέμβαση του διαιτητή τα πνεύματα ηρέμησαν.

Β1. Να συντάξετε μια παράγραφο 60-80 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με την έντονη γραφή, με βάση τη σημασία τους στο κείμενο: ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης, ενισχύει, ευεργετική, διευκολύνει, ικανοί στην επικοινωνία.

Το γέλιο διευκολύνει τις σχέσεις των ανθρώπων, εφόσον επιτρέπει την αμοιβαία βίωση μιας ευχάριστης συναισθηματικής κατάστασης και αποσοβεί τυχόν εντάσεις. Αποτελεί συνάμα ένδειξη πνευματικής καλλιέργειας και ευφυΐας, καθώς εκείνοι που μπορούν να το προκαλέσουν χωρίς να δημιουργήσουν περιττές ενοχλήσεις είναι συνήθως ιδιαίτερα ικανοί στην επικοινωνία. Επιπλέον, το γέλιο έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία των ατόμων, μιας κι έχει διαπιστωθεί πως ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.

Β2. α. Να επισημάνετε στο κείμενο δύο παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

- όπλο και φάρμακο για τον άνθρωπο

- ενισχύει την άμυνα του οργανισμού

Β2. β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

Η μεταφορική χρήση της γλώσσας προσδίδει ζωντάνια στο κείμενο και αποδίδει με μεγαλύτερη παραστατικότητα τα επιμέρους νοήματα. Για παράδειγμα, προκειμένου να αποδοθεί η μεγάλη συνεισφορά του χιούμορ στην υγεία των ανθρώπων αυτό χαρακτηρίζεται «όπλο και φάρμακο».

Β2. Να επισημάνετε στην πρώτη παράγραφο του κειμένου (Το γέλιο... λειτουργία) τρεις ειδικούς όρους που χρησιμοποιούνται σε μία επιστήμη (ειδικό λεξιλόγιο).

- παυσίπονων

- φυσικές αντικαταθλιπτικές ουσίες

- αναπνευστική λειτουργία

Οι όροι αυτοί έχουν αντληθεί από την ιατρική επιστήμη.

Β2. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω υπογραμμισμένες φράσεις που έχουν μεταφορική / συνυποδηλωτική σημασία με άλλες που έχουν κυριολεκτική / δηλωτική σημασία:

1. Ο άνθρωπος μπορεί να απελευθερωθεί από πιέσεις.

= Ο άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από δύσκολες καταστάσεις.

2. Το έντονο γέλιο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.

= Το έντονο γέλιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

3. Το χιούμορ μπορεί να έχει «διπλωματική» χρήση.

= Το χιούμορ μπορεί να διευκολύνει την επικοινωνία.