Έκθεση Ά Λυκείου: Ενεργητική – Παθητική σύνταξη

Brooke Shaden 

Έκθεση Ά Λυκείου: Ενεργητική – Παθητική σύνταξη

Πολλές φορές μπορούμε να εκφράσουμε το ίδιο νόημα και με ενεργητική και με παθητική σύνταξη. Ενεργητική σύνταξη έχουμε, όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα ενεργητικής διάθεσης: «Ο ήλιος θερμαίνει τη γη». Παθητική σύνταξη έχουμε, όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα παθητικής διάθεσης: «Η γη θερμαίνεται από τον ήλιο».

Ο εμπρόθετος προσδιορισμός, ο οποίος αποτελείται από την πρόθεση «από» και αιτιατική ονόματος που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται το πάθημα του υποκειμένου, λέγεται ποιητικό αίτιο («από τον ήλιο»).

Όμως κάθε προσδιορισμός ρήματος παθητικής φωνής που αποτελείται από την πρόθεση «από» και αιτιατική δεν είναι και ποιητικό αίτιο: «Τινάχτηκα από το κρεβάτι πρωί πρωί».

Στην ενεργητική σύνταξη, που είναι και η πιο συχνή, εξαίρεται το υποκείμενο του μεταβατικού ρήματος, δηλαδή το πρόσωπο ή το πράγμα που δρα, ενώ στην παθητική εξαίρεται η δράση που προέρχεται από το ποιητικό αίτιο.

Σημειώσεις:

α) Το ποιητικό αίτιο με τα ρηματικά επίθετα σε –τός εκφέρεται και με την πρόθεση «σε» και αιτιατική:

Όλοι τον σέβονται ð Σεβαστός σε όλους

Όλοι τον γνωρίζουν ð Γνωστός σε όλους

Όλοι τον αγαπούν ð Αγαπητός σε όλους.

β) Στις παθητικές μετοχές που λήγουν σε –μένος το ποιητικό αίτιο μπορεί να εκφέρεται και με την πρόθεση «με» και αιτιατική:

Χώμα δροσισμένο με νυχτιάς αγέρι

Χώμα βαφτισμένο με βροχή του Μάη.

γ) Μερικές φορές το ποιητικό αίτιο, όταν το παθητικό ρήμα βρίσκεται σε μετοχή Παρακειμένου, είναι ενωμένο με αυτήν ως πρώτο συνθετικό της:

Τουρκοπατημένος (= πατημένος από τους Τούρκους)

Ηλιοκαμένος (= καμένος από τον ήλιο.

δ) Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται, όταν εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα:

Ενώ επέστρεφαν από το χωράφι, έπιασε βροχή και βράχηκαν.

Μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Η Μαρία βρήκε το θησαυρό.

ð Ο θησαυρός βρέθηκε από τη Μαρία.

Όταν η ενεργητική σύνταξη μετατρέπεται σε παθητική (δηλαδή όταν το ρήμα ενεργητικής διαθέσεως γίνεται ρήμα παθητικής διάθεσης), το αντικείμενο του μονόπτωτου μεταβατικού ρήματος («το θησαυρό») γίνεται υποκείμενο του παθητικού («ο θησαυρός») και το υποκείμενό του («η Μαρία») γίνεται ποιητικό αίτιο στο παθητικό («από τη Μαρία»).

~ Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, αν το ρήμα είναι δίπτωτο, τότε το έμμεσο αντικείμενο συνήθως διατηρείται, μπορεί όμως και να γίνει εμπρόθετο.

Ο καθηγητής εξετάζει τους μαθητές μαθηματικά.

ð Οι μαθητές εξετάζονται μαθηματικά από τον καθηγητή.

ð Οι μαθητές εξετάζονται στα μαθηματικά από τον καθηγητή.

~ Στην περίπτωση των δύο αιτιατικών από τις οποίες η μία είναι κατηγορούμενο στην άλλη (στο αντικείμενο), τότε κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος, φυσικά σε πτώση ονομαστική και η δεύτερη αιτιατική που ήταν κατηγορούμενο του αντικειμένου γίνεται και αυτή ονομαστική και είναι πια κατηγορούμενο του υποκειμένου του παθητικού ρήματος.

Οι πολίτες εξέλεξαν τον Παύλο νομάρχη.

ð Ο Παύλος εκλέχτηκε από τους πολίτες νομάρχης.

Η συντροφιά χαρακτήρισε τη Φωτεινή φλύαρη.

ð Η Φωτεινή χαρακτηρίστηκε φλύαρη από τη συντροφιά.

~ Τα ενεργητικά μεταβατικά ρήματα που λήγουν σε –μαι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ίδια ως ρήματα παθητικής διάθεσης. Από τα ρήματα αυτά όσα σχηματίζουν παθητική διάθεση, τη σχηματίζουν με περίφραση που το ένα μέρος της προέρχεται από το θέμα τους.

Ο υπουργός δέχτηκε το δήμαρχο.

ð Ο δήμαρχος έγινε δεκτός από τον υπουργό.

Οι ισχυροί συνήθως εκμεταλλεύονται τους αδύναμους.

ð Οι αδύναμοι συνήθως γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους ισχυρούς.

Οι εχθροί αντιλήφθηκαν το τέχνασμά μας.

ð Το τέχνασμά μας έγινε αντιληπτό από τους εχθρούς.

Σημειώσεις:

1. Με την ενεργητική σύνταξη εξαίρεται το πρόσωπο (ή το πράγμα) που δρα, και το γραμματικό υποκείμενο της πρότασης στη σύνταξη αυτή συμπίπτει με το λογικό υποκείμενο (ο ήλιος θερμαίνει τη γη), ενώ με την παθητική σύνταξη εξαίρεται μάλλον το αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου (η γη θερμαίνεται), και το λογικό υποκείμενο σ’ αυτό δηλώνεται έμμεσα, δηλαδή με τον προσδιορισμό του ποιητικού αιτίου (από τον ήλιο).

2. Με την παθητική σύνταξη: αποκτά ποικιλία η πλοκή του λόγου· μεταβάλλεται σε υποκείμενο η έννοια που συνήθως παριστάνεται ως αντικείμενο, εφόσον αυτή κρίνεται το κύριο στοιχείο της πρότασης· δεν ονομάζεται ρητά το υποκείμενο, όσες φορές κανείς δεν θέλει ή δεν μπορεί να το ονομάσει, όπως συμβαίνει αυτό πολλές φορές με τα απρόσωπα ρήματα (χιονίζει, αστράφτει, βρέχει κτλ.) που δηλώνουν απλώς το συμβάν χωρίς να το συσχετίζουν με το υποκείμενο.

3. Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται όταν:

~ εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα

~ είναι άγνωστο

~ δεν θέλουμε να το δηλώσουμε

Ασκήσεις από την Τράπεζα Θεμάτων

Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική ή το αντίστροφο και να αιτιολογήσετε την επιλογή σύνταξης από τον συγγραφέα.

1. «[Ο αναλφαβητισμός] αναστέλλει την οικονομική ανάπτυξη» (ενεργητική σύνταξη)

ð Η οικονομική ανάπτυξη αναστέλλεται από τον αναλφαβητισμό.

2. «Η μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης δυσχεραίνει την επιτυχή ενσωμάτωση των ατόμων στην αγορά εργασίας» (ενεργητική σύνταξη)

ð Η επιτυχής ενσωμάτωση των ατόμων στην αγορά εργασίας δυσχεραίνεται από την μη ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

3. «θα πρέπει να αναζητηθούν συστηματικά νέοι τρόποι εκμάθησης ξένων γλωσσών» (παθητική σύνταξη)

ð Θα πρέπει να αναζητήσουν συστηματικά νέους τρόπους εκμάθησης ξένων γλωσσών.

4. «Στον προφορικό συνομιλιακό λόγο το κείμενο […] προσλαμβάνεται από τον δέκτη» (παθητική σύνταξη)

ð Ο δέκτης στον προφορικό συνομιλιακό λόγο προσλαμβάνει το κείμενο.

5. «Έξω από τη χώρα μας πάλι δεν έχουμε προβάλει την ελληνική γλώσσα με σωστό και ουσιαστικό τρόπο». (ενεργητική σύνταξη)

ð Η ελληνική γλώσσα δεν έχει προβληθεί [από εμάς] με σωστό και ουσιαστικό τρόπο έξω από τη χώρα μας πάλι.

6. «Η τυπογραφία διεύρυνε τη γλωσσική ποικιλία με τα ποικίλα «εργαλεία» του γραπτού λόγου». (ενεργητική σύνταξη)

ð Η γλωσσική ποικιλία διευρύνθηκε από την τυπογραφία με τα ποικίλα «εργαλεία» του γραπτού λόγου.

7. «...από τα περισσότερα δικτατορικά καθεστώτα απαγορεύεται η σάτιρα και η κωμωδία...» (παθητική σύνταξη)

ð Τα περισσότερα δικτατορικά καθεστώτα απαγορεύουν τη σάτιρα και την κωμωδία.

8. «Οι γονείς κυριεύονται από [….] φόβους για τον αποχωρισμό των παιδιών». (παθητική σύνταξη)

ð Φόβοι κυριεύουν τους γονείς για τον αποχωρισμό των παιδιών.

9. «Η κοινωνία πρέπει να οργανώσει την κοινωνικοποίηση των νέων» (ενεργητική σύνταξη)

ð Η κοινωνικοποίηση των νέων πρέπει να οργανωθεί από την κοινωνία.

10. «Το προσωπικό στυλ ελεύθερου χρόνου επηρεάζεται και διαμορφώνεται από την οικογένεια». (παθητική σύνταξη)

ð Η οικογένεια επηρεάζει και διαμορφώνει το προσωπικό στυλ ελεύθερου χρόνου.

11. «Ο Βιτγκενστάιν δεν μας έχει διδάξει μόνο». (ενεργητική σύνταξη)

ð Από τον Βιτγκενστάιν δεν έχουμε διδαχθεί μόνο.

12. «Μαθήματα ελληνικής γλώσσας προσφέρονται σήμερα σχεδόν από όλα τα πανεπιστήμια της χώρας». (παθητική σύνταξη)

ð Σχεδόν όλα τα πανεπιστήμια της χώρας προσφέρουν μαθήματα ελληνικής γλώσσας.

13. «Η ελληνική διδάσκεται ως δεύτερη γλώσσα [από ειδικευμένο διδακτικό προσωπικό]». (παθητική σύνταξη)

ð Ειδικευμένο διδακτικό προσωπικό διδάσκει την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα.

14. «Η σάτιρα από τη μια μεριά ξεσκεπάζει την ανοησία και από την άλλη καυτηριάζει το κακό» (ενεργητική σύνταξη)

ð Από τη σάτιρα από τη μια μεριά ξεσκεπάζεται η ανοησία και από την άλλη καυτηριάζεται το κακό.

15. «Η διάψευση αυτή προκαλεί το γέλιο» (ενεργητική σύνταξη)

ð Το γέλιο προκαλείται από αυτή τη διάψευση.

16. «[Το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας] αντιμετωπίζει ισότιμα τις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες». (ενεργητική σύνταξη)

ð Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες αντιμετωπίζονται ισότιμα από το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας.

17. «Η έννοια του εγγραμματισμού δεν έχει κατακτηθεί από την πλειονότητα των παιδιών». (παθητική σύνταξη)

ð Η πλειονότητα των παιδιών δεν έχει κατακτήσει την έννοια του εγγραμματισμού.

18. «Μια τέτοια διαδικασία δημιουργεί αναπόφευκτες εντάσεις και πιθανές συγκρούσεις με το περιβάλλον, ανασφάλεια, αλλά και συγχρόνως έξαψη και διάθεση για πειραματισμούς». (ενεργητική σύνταξη)

ð Αναπόφευκτες εντάσεις και πιθανές συγκρούσεις με το περιβάλλον, ανασφάλεια, αλλά και συγχρόνως έξαψη και διάθεση για πειραματισμούς δημιουργούνται από μια τέτοια διαδικασία.

19. «ο ευκολόπιστος [..] γοητεύεται από τη ρητορική τους αξία» (παθητική σύνταξη)

ð Η ρητορική τους αξία γοητεύει τον ευκολόπιστο.

20. «Τα στοιχεία-σοκ παρουσίασε η Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού». (ενεργητική σύνταξη)

ð Τα στοιχεία-σοκ παρουσιάστηκαν από την Unesco, με αφορμή τη χθεσινή, παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού.

21. «Η Ελλάδα κατατάσσεται από τον ΟΗΕ στην 35η θέση παγκοσμίως, καθώς τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του αναλφαβητισμού». (παθητική σύνταξη στην 1^η πρόταση, ενεργητική σύνταξη στη 2^η)

ð Ο ΟΗΕ κατατάσσει την Ελλάδα στην 35^η θέση παγκοσμίως, καθώς το πρόβλημα του αναλφαβητισμού έχει εξαλειφθεί από τα περισσότερα αναπτυγμένα κράτη του κόσμου.

Προσέχουμε πως, όταν γίνεται χρήση ενεργητικής σύνταξης, πρόθεση του συγγραφέα είναι να εξαρθεί το υποκείμενο της πρότασης, ενώ, όταν γίνεται χρήση παθητικής σύνταξης, πρόθεσή του είναι να εξαρθεί το αποτέλεσμα της ενέργειας. 

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Επικοινωνιακό πλαίσιο

Lourry Legarde

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Επικοινωνιακό πλαίσιο

Οι μαθητές στη Γ΄ Λυκείου καλούνται να αξιοποιήσουν στην έκφρασή τους, προφορική και γραπτή, τον κριτικό-αποφαντικό τρόπο, µε συγκεκριµένο επικοινωνιακό πλαίσιο κάθε φορά. Μπορούν να γράψουν άρθρο, επιστολή, email ή κάποιο δηµοσίευµα για τον Τύπο, µε στόχο την ανακοίνωση σκέψεων, απόψεων κτλ. σε ένα ευρύτερο κοινό.

Η έκταση της μαθητικής έκθεσης, από τις εξετάσεις του 2020, καθορίζεται στις 350-400 λέξεις, περιορίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το περιθώριο ανάλυσης του υπό εξέταση θέματος. Επιπροσθέτως, οι μαθητές καλούνται να αξιοποιήσουν το κείμενο ή τα κείμενα αναφοράς, αντλώντας από αυτά ιδέες και επιχειρήματα.   

Άρθρο (2002, 2004, 2007, 2009, 2010, 2013, 2014)

Το άρθρο έχει επικαιρικό χαρακτήρα, δηλαδή αφορμάται πάντα από ένα επίκαιρο γεγονός το οποίο σχολιάζει ή και ερμηνεύει. Στο άρθρο επικρατεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας. Επιπλέον το άρθρο δεν έχει, συνήθως, τον προσωπικό και οικείο τόνο που χαρακτηρίζει άλλα είδη, όπως για παράδειγμα το δοκίμιο.

~ Συνήθως ζητείται η συγγραφή ενός άρθρου που προορίζεται για σχολική ή τοπική εφημερίδα ή για σχολικό ή τοπικό περιοδικό.

~ Το άρθρο οφείλει να έχει τίτλο, στον οποίο με σύντομο και περιεκτικό τρόπο δίνεται το κύριο θέμα. Ο τίτλος, ανάλογα με το ζητούμενο, μπορεί να είναι κυριολεκτικός ή μεταφορικός, ουδέτερος ή ειρωνικός.

~ Το ύφος γραφής του άρθρου είναι σοβαρό και χρησιμοποιείται συνήθως το γ΄ πρόσωπο, ώστε να διασφαλίζεται η επιθυμητή αντικειμενικότητα στη διατύπωση των απόψεων.

~ Η δομή του άρθρου ακολουθεί τον τυπικό τριμερή χωρισμό μιας έκθεσης σε πρόλογο, κύριο θέμα, και επίλογο. Στον πρόλογο, ωστόσο, μπορεί να γίνει αναφορά στο επικαιρικό γεγονός που αποτέλεσε το έναυσμα για τη γραφή του άρθρου.

Πανελλήνιες 2002

Πληροφορηθήκατε από τον ημερήσιο τύπο ότι σε ερευνητικό κέντρο πρόκειται να γίνουν πρωτοποριακά  πειράματα  Γενετικής  και προβληματιστήκατε για τη χρήση των αποτελεσμάτων τους. Να γράψετε ένα άρθρο για το περιοδικό του σχολείου σας, στο οποίο να εκφράσετε τις ανησυχίες σας για ενδεχόμενη κακή εφαρμογή της γνώσης και να τονίσετε με επιχειρήματα ότι είναι αναγκαίο η επιστήμη να βρίσκεται διαρκώς στην υπηρεσία του ανθρώπου. (500-600 λέξεις)

«Γενετική: πολυπόθητη λύση ή ένας νέος κίνδυνος;»

Η εντυπωσιακή εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες επιτρέπει στους επιστήμονες ολοένα και πιο φιλόδοξες, αλλά και πιο τολμηρές επιδιώξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα νέα πρωτοποριακά πειράματα στον τομέα της Γενετικής, από τα οποία επιζητούνται πιθανώς απαντήσεις σε καίρια ζητήματα κληρονομικότητας, μα και επίλυσης γενετικών δυσαρμονιών. Πειράματα, ωστόσο, που εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το πώς θα αξιοποιηθούν τα τυχόν ευρήματα, καθώς και για το σημείο μέχρι το οποίο προτίθενται να φτάσουν οι επιστήμονες.

Είναι, βέβαια, θεμιτό να επιζητείται η αντιμετώπιση γενετικών προβλημάτων, που ταλαιπωρούν πλήθος ανθρώπων. Εντούτοις, δεν είναι αναγκαία σίγουρο πως οι πιθανές ανακαλύψεις των επιστημόνων θα αξιοποιηθούν κατά τρόπο ευεργετικό για το σύνολο της ανθρωπότητας. Δεν αποκλείεται η εφαρμογή τους να περιοριστεί μόνο σ’ εκείνους τους πολίτες που διαθέτουν την απαραίτητη οικονομική άνεση, δημιουργώντας έτσι μιαν ακόμη δυσάρεστη ανισότητα. Ενώ, όπως και σε κάθε άλλο επιστημονικό επίτευγμα, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας επιζήμιας αξιοποίησης των νέων γνωστικών δεδομένων. Θα ήταν, άραγε, υπερβολική η ανησυχία πως οδηγούμαστε σε μια νέα εποχή διακρίσεων, όπου χάρη στη γενετική επιστήμη θα γεννιούνται -επιλεκτικά- άνθρωποι άρτιοι και απαλλαγμένοι από οποιοδήποτε γενετικό ελάττωμα;

Αποτελεί, επομένως, καίριο ζήτημα το ποιοι και με ποιο τρόπο θα διαχειριστούν τα νέα επιτεύγματα της Γενετικής επιστήμης. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως σχεδόν κάθε επιστημονική ανακάλυψη κρύβει και τη σκοτεινή της πλευρά. Γνωστό το παράδειγμα της πυρηνικής σχάσης, που άνοιξε βέβαια το δρόμο για την οικονομική κάλυψη ενεργειακών αναγκών, μα οδήγησε κιόλας στη δημιουργία της ατομικής βόμβας. Αντιστοίχως, οι όποιες δυνατότητες προκύψουν στον τομέα της Γενετικής, θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις, αν αποτελέσουν πεδίο οικονομικής ή άλλης εκμετάλλευσης. Ποια θα μπορούσε να είναι, για παράδειγμα, η στάση μας, αν αποτελέσει επιδίωξη των επιστημόνων η δημιουργία ανθρώπινων υβριδίων, με μόνο σκοπό την άντληση των οργάνων τους για να καλυφθούν οι ανάγκες μεταμόσχευσης των «κανονικών» ανθρώπων;

Δεν μπορούμε, φυσικά, να σταματήσουμε ή να παρεμποδίσουμε την επιστημονική εξέλιξη· μπορούμε όμως να καταστήσουμε σαφές πως στόχος της επιστήμης είναι να υπηρετεί τον άνθρωπο, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη και την ηθική του διάσταση. Αν, επομένως, ζητούμενο είναι η συνεχής βελτίωση της ζωής του ανθρώπου, θα πρέπει η βελτίωση αυτή να μη βασίζεται σε ανακαλύψεις ή επιτεύγματα, τα οποία εν δυνάμει μπορούν να οδηγήσουν σε ηθική εξαχρείωση, σε μαζικές καταστροφές ή σε όποια άλλη ακραία αρνητική συνέπεια. Είναι, άρα, εύλογο πως οι επιστήμονες οφείλουν να ελέγχουν και να αντιλαμβάνονται τις πιθανές χρήσεις της καινοτομίας που επιχειρούν.

Συνάμα, ζητούμενο για την επιστήμη θα πρέπει να είναι οι επιτεύξεις εκείνες που μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελος του συνόλου των ανθρώπων. Στόχος, δηλαδή, για τους επιστήμονες δεν θα πρέπει να είναι το οικονομικό κέρδος, και άρα μόνο οι πολίτες που μπορούν να πληρώσουν υψηλό χρηματικό αντίτιμο, προκειμένου να απολαύσουν τα οφέλη της εκάστοτε επιστημονικής ανακάλυψης. Ιδίως σε ζητήματα που αφορούν την υγεία των ανθρώπων, η ιατρική και η γενετική επιστήμη οφείλουν να στοχεύουν πρωτίστως στο γενικό καλό και όχι στη μέγιστη δυνατή οικονομική εκμετάλλευση των ευρημάτων τους.

Σ’ έναν κόσμο ανισοτήτων και κοινωνικής αδικίας, η επιστήμη αποτελεί μια βασική πηγή ελπίδας για τη δυνατότητα των πολιτών να αμβλύνουν τις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις και αποστάσεις. Καθίσταται, έτσι, καίριο το αίτημα προς τους επιστήμονες να εργάζονται και να κατευθύνουν τις ενέργειές τους προς τα επιτεύγματα εκείνα που θα επιφέρουν μια ισομερή ωφέλεια στους πολίτες. Πώς θα μπορούσαμε να δεχτούμε τη συνεχή βελτίωση -ακόμη και σε τομείς μάλλον δευτερεύουσας σημασίας- της ζωής ενός μικρού μέρους των ανθρώπων, όταν ένα σημαντικό τμήμα της ανθρωπότητας αδυνατεί να διασφαλίσει έστω και τα απαραίτητα για την επιβίωσή του.     

Αν σκεφτούμε, λοιπόν, το πλήθος των προβλημάτων που ταλαιπωρούν τους ανθρώπους σήμερα, είτε πρόκειται για θέματα υγείας είτε για τον υποσιτισμό μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, οι επιστήμονες έχουν πολλά να προσφέρουν. Προσφορά που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής πολλών πολιτών, χωρίς να απαιτείται κατ’ ανάγκη η υπέρβαση ηθικών ορίων ή η δημιουργία επιστημονικών επιτευγμάτων ικανών να προκαλέσουν σημαντικότερα προβλήματα από εκείνα που έρχονται να επιλύσουν.

[Λέξεις: 641]

Ομιλία – Εισήγηση (2003, 2005, 2006, 2008, 2011, 2012)

Εφόσον το κείμενο αυτής της κατηγορίας (ομιλία, διάλεξη, εισήγηση, ανακοίνωση) θα εκφωνηθεί σε κοινό (συμμαθητές, γονείς, δημοτικό συμβούλιο, Βουλή των Εφήβων κ.λπ.) θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει προσφώνηση και αποφώνηση.

~ Η ομιλία, λοιπόν, ξεκινά πάντοτε με προσφώνηση, η οποία επιλέγεται ανάλογα με το κοινό που ορίζεται στην εκφώνηση του θέματος (Αγαπητοί συμμαθητές / Αξιότιμοι κύριοι / Αξιοσέβαστοι συνδημότες / Κυρίες και κύριοι / Κύριοι σύνεδροι κ.λπ.).

~ Το ύφος της ομιλίας θα πρέπει να είναι σοβαρό· ενώ η χρήση του γ΄ προσώπου θα προσδώσει στα λεγόμενα αντικειμενικότητα και καθολικότητα. Δοθέντος, βέβαια, πως πρόκειται για ένα κείμενο που οφείλει να αποδίδει την αίσθηση της προφορικότητας, εφόσον εκφωνείται σε κοινό, καλό είναι να γίνεται χρήση του β΄ πληθυντικού, ώστε να γίνεται αντιληπτή αυτή ακριβώς η επικοινωνία με το ακροατήριο. Υπό το ίδιο πρίσμα, αποδεκτή είναι κι η χρήση του α΄ πληθυντικού, όταν ο ομιλητής επιδιώκει να δημιουργήσει την αίσθηση πως εντάσσει και τον εαυτό του στο σύνολο των ατόμων που επηρεάζονται ή τους αφορά το υπό διερεύνηση θέμα.

~ Στο πλαίσιο της ομιλίας είναι αποδεκτή η χρήση του α΄ προσώπου, κυρίως στον πρόλογο, αν ο ομιλητής θέλει να αναφερθεί στην ιδιότητά του (π.χ. εκπρόσωπος ενός σχολείου).

~ Στον πρόλογο μπορεί, επίσης, να γίνει σύντομη αναφορά στην αφορμή της ομιλίας. ~ Βασική λειτουργία του προλόγου παραμένει βέβαια, ανεξάρτητα από το επικοινωνιακό πλαίσιο, η παρουσίαση του θέματος.

~ Η ομιλία θα πρέπει να ολοκληρώνεται με μια επιγραμματική αποφώνηση (Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας / Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας).   

Πανελλήνιες 2011

Ως ομιλητής σε ημερίδα που οργανώνει το σχολείο σου με θέμα τη χρήση του διαδικτύου, να αναπτύξεις τις απόψεις σου σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτό να αξιοποιηθεί δημιουργικά στο πλαίσιο του σχολείου. (500-600 λέξεις)

Αγαπητοί συμμαθητές, γονείς και καθηγητές

Αν παλαιότερα η ελεύθερη διακίνηση μεγάλου όγκου πληροφοριών και η δίχως τοπικούς περιορισμούς άμεση επικοινωνία, έμοιαζαν ανέφικτες επιτεύξεις, πλέον χάρη στο διαδίκτυο αποτελούν δεδομένη πραγματικότητα. Το διαδίκτυο προσέφερε σε πολίτες και φορείς τη δυνατότητα εκδημοκρατισμού της γνώσης, αφού ακόμη και παραδοσιακά στατικές πηγές γνώσης, όπως είναι οι βιβλιοθήκες, μπορούν να καταστήσουν, χωρίς κάποια χρέωση, προσιτό μέρος του περιεχομένου τους, ακόμη και σε πολίτες άλλων χωρών. Ενώ, παράλληλα, παρέχει ποικίλες δυνατότητες για την αποτελεσματική του αξιοποίηση στο πλαίσιο του σχολείου.     

Το διαδίκτυο αυξάνει, λοιπόν, θεαματικά τις πηγές λήψης πληροφοριών και εκπαιδευτικού υλικού για κάθε πολίτη, και ιδίως τους μαθητές, καθώς έχουν πια πρόσβαση, όχι μόνο σε μεγάλες βιβλιοθήκες -ψηφιακά βιβλία-, αλλά και σε ιστοσελίδες εκπαιδευτικού και ενημερωτικού χαρακτήρα, σε ιστορικά αρχεία, καθώς και αρχεία εφημερίδων και περιοδικών. Είναι, άρα, ουσιαστικά εφικτή η εύρεση πληροφοριών και στοιχείων για κάθε γνωστικό αντικείμενο, γεγονός που εκτείνει σημαντικά το εύρος ενημέρωσης των πολιτών, ενώ ειδικότερα στην περίπτωση των μαθητών, τους βοηθά στην έμπρακτη αποδέσμευση από τους περιορισμούς του ενός διδακτικού βιβλίου. Καλύπτονται, έτσι, τυχόν ελλείψεις ή παραλείψεις του σχολικού εγχειριδίου και προσφέρεται στους φίλεργους μαθητές πληθώρα πληροφοριακού υλικού.

Συνάμα, οι δυνατότητες αναζήτησης στο διαδίκτυο παρέχουν στους πολίτες, και ιδιαίτερα στους νέους, την ευκαιρία συστηματικότερης ενασχόλησης με εκείνους τους τομείς της επιστήμης και της γνώσης που τους ενδιαφέρουν περισσότερο. Ενώ, παράλληλα, ενισχύεται η κριτική τους σκέψη μέσα από τη διαδικασία επιλογής και αξιολόγησης των εγκυρότερων πληροφοριών. Επιπλέον, η ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση σε πλήθος πληροφοριών, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αποθήκευσης του ευρεθέντος γνωστικού υλικού, αποδεσμεύει ως ένα βαθμό την εκπαιδευτική διαδικασία από την παραδοσιακή μορφή μάθησης και επιτρέπει το πέρασμα σε μια διαφορετική προσέγγιση, όπου ζητούμενο πλέον είναι η ικανότητα διαχείρισης ενός εκτενούς εύρους πληροφοριών. Πλέον οι μαθητές δεν καλούνται να απομνημονεύσουν στοιχεία, αλλά να κατανοήσουν σε βάθος έννοιες και δομές, ώστε να μπορούν με μεγαλύτερη ευχέρεια να κινηθούν στα νέα δεδομένα που δημιουργεί το εύρος πληροφοριών και γνωστικού υλικού.

Καθίσταται, επομένως, σαφές πως η εύκολη πρόσβαση σ’ ένα πλούσιο πληροφοριακό υλικό αποτελεί ουσιαστική συνεισφορά του διαδικτύου στη διάδοση της γνώσης, επηρεάζοντας παράλληλα καθοριστικά και την εκπαιδευτική διαδικασία. Ωστόσο, στο πλαίσιο του σχολείου, οι δυνατότητες του διαδικτύου μπορούν να αξιοποιηθούν με ποικίλους επιπλέον τρόπους.

Η επίτευξη, για παράδειγμα, της εύκολης και γρήγορης αλληλεπιδραστικής επικοινωνίας που προσφέρεται από το διαδίκτυο, μπορεί να αξιοποιηθεί και στο χώρο της μέσης εκπαίδευσης, καθώς καθιστά εφικτή τη συνεργασία μεταξύ σχολείων διευρύνοντας κατά πολύ το εύρος των διαθεματικών μαθητικών εργασιών. Τα σχολεία μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες, χρήσιμο ιστορικό ή πολιτιστικό υλικό, και να προχωρούν σε μια ουσιαστικότερη γνωριμία μεταξύ παιδιών από τελείως διαφορετικές περιοχές της χώρας. Ενώ, η αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων σε σχέση με σχολεία ξένων χωρών, θα μπορούσε να φέρει σε άμεση επικοινωνία παιδιά διαφορετικών πολιτισμών και να προάγει έτσι το αίσθημα της ενότητας. Ο διαφορετικός πολιτισμός δεν είναι πια κάτι το απρόσιτο ή το τελείως αποξενωμένο, καθώς οι μαθητές μπορούν να συνομιλήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις ή εμπειρίες σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία ή τους τρόπους ζωής.

Ενώ, το διαδίκτυο με τη συνδρομή της πληροφορικής προσφέρει επιπλέον δυνατότητες μάθησης και εκπαίδευσης, όπως είναι η εξ αποστάσεως παρακολούθηση μαθημάτων, σχολικών ή ακόμη και πανεπιστημιακών, αλλά και τη δυνατότητα απόκτησης νέων δεξιοτήτων και γνώσεων στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης. Με την εξέλιξη, άλλωστε, των μέσων αλληλεπιδραστικής επικοινωνίας καθίσταται εφικτή τόσο η ανταλλαγή ενημερωτικού υλικού και εργασιών ανάμεσα στους καθηγητές και τους μαθητές τους, όσο και η άμεση επικοινωνία τους με τη μορφή της τηλεδιάσκεψης.

Διαπιστώνουμε, μάλιστα, πως οι δυνατότητες που προσφέρονται στην εκπαίδευση με τη χρήση του διαδικτύου, ενισχύουν την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία και του επιτρέπουν να διερευνήσει και να θέσει σε εφαρμογή ποικίλες πτυχές της προσωπικότητας και των δεξιοτήτων του. Ο μαθητής δεν είναι πια ο αδρανής δέκτης πληροφοριών∙ αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την αναζήτηση γνωστικού υλικού και αποκτά πρόσβαση σε πηγές γνώσης ακόμη και πέρα από τα όρια του σχολείου του.  

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

[Λέξεις: 637]

Δοκίμιο (2001, επαναληπτικές 2014)

Το δοκίμιο μπορεί να είναι είτε αποδεικτικό είτε στοχαστικό, όπου στο πρώτο είδος ζητούμενο είναι περισσότερο η πρόθεση του γράφοντος να πείσει τον αναγνώστη, ενώ στο δεύτερο έχουμε μια πιο ελεύθερη περιδιάβαση στο χώρο των ιδεών.

~ Στο αποδεικτικό δοκίμιο (δοκίμιο πειθούς), που είναι και πιθανότερο να ζητηθεί, διατηρείται ένα σοβαρό ύφος γραφής και αξιοποιείται κυρίως η επίκληση στη λογική.

~ Το δοκίμιο, σε αντίθεση με τα προηγούμενα επικοινωνιακά πλαίσια, δεν απαιτεί κάποια επιπλέον στοιχεία. Ζητείται, επομένως, η σύνθεση ενός κειμένου με την σταθερή τριμερή διάκριση (πρόλογος, κύριο θέμα, επίλογος).

Πανελλήνιες 2001

Σας δίνεται η ευκαιρία, με αφορμή μια πολιτιστική εκδήλωση του σχολείου σας, να συναντήσετε έναν διανοούμενο. Ποιες σκέψεις σας θα του εκθέτατε σχετικά με το πώς πρέπει να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν σήμερα τη νεολαία; (Να καταγράψετε τις σκέψεις σας αυτές σ’ ένα δοκίμιο πειθούς 500-600 λέξεων, το οποίο θα του επιδώσετε κατά τη συνάντησή σας.)

Σε μια διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση για τη χώρα μας, δημιουργείται η εντύπωση πως οι πολιτικοί δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους τον αντίκτυπο που έχουν οι αποφάσεις τους για τα νεότερα μέλη της πολιτείας. Συνθέτουν ένα πλαίσιο οικονομικής ασφυξίας για τους μελλοντικούς εργαζόμενους, περιορίζουν τις δυνατότητες ανάπτυξης και εκμηδενίζουν τις πιθανότητες μιας ουσιαστικής ευημερίας για τη νέα γενιά. Καθίσταται άρα αναγκαία η υπεράσπιση των νέων απ’ τους ανθρώπους εκείνους της διανόησης που κατανοούν και συμμερίζονται την έντονη ανησυχία που προκύπτει για το μέλλον.

Οι άνθρωποι του πνεύματος έχουν τη δυνατότητα ν’ αντικρίσουν τις δημιουργούμενες συνθήκες απ’ την οπτική των νέων και ν’ αντιληφθούν πόσο αποθαρρυντικές είναι αυτές για τις προσδοκίες και τα όνειρα ενός νέου ανθρώπου. Θα ήταν, επομένως, πολύ σημαντική μια παρέμβασή τους που θα παρουσίαζε με αποφασιστικό τρόπο τις εκτεταμένες και εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες όσων τώρα αποφασίζονται επί χάρτου, αλλά σύντομα θα καθορίσουν τη ζωή χιλιάδων νέων ανθρώπων. Οι πολιτικοί πρέπει να κατανοήσουν πως οι καρατομήσεις μισθών, προοπτικών και δυνατοτήτων πλήττουν ήδη τη νέα γενιά δημιουργώντας ένα ισχυρό κλίμα ανασφάλειας και ανησυχίας, που κλονίζει τη διάθεσή τους για δημιουργία και ουσιαστική προσπάθεια. 

Η παρέμβαση, επομένως, των πνευματικών ανθρώπων θα πρέπει να στρέφεται και προς τους νέους, ώστε να τους στηρίξει στο ρευστό αυτό περιβάλλον, όπου κάθε βεβαιότητα μοιάζει να υποχωρεί. Οι νέοι είναι πάντοτε ευαίσθητοι δέκτες των αλλαγών, κι ιδίως τώρα που οι αλλαγές αυτές είναι τέτοιας έκτασης, χρειάζονται καίρια και σταθερή καθοδήγηση. Με το κύρος που τους διακρίνει και τις γνώσεις τους οι άνθρωποι της διανόησης μπορούν να υποδείξουν στους νέους την αξία της καρτερίας, αλλά και της αισιοδοξίας, τονίζοντας πόσες δυσκολίες έχει υπερβεί διαχρονικά ο ελληνικός λαός και πόσες ανάλογες συνθήκες έχει υπομείνει και ξεπεράσει επιτυχώς. Μπορούν, συνάμα, να επισημάνουν την αξία της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, επιτρέποντας στους νέους ν’ αντιληφθούν πως έχουν ήδη τα μέσα για να δώσουν το δικό τους αγώνα και να φέρουν μια νέα εποχή για τη χώρα και τους ίδιους.

Κρίνεται, μάλιστα, ιδιαίτερα σημαντικό να σταθούν οι πνευματικοί άνθρωποι ως πρότυπα ενός τρόπου ζωής απαλλαγμένου απ’ τα άγχη του υλισμού και της υπερβολής. Οι νέοι θα πρέπει να γνωρίσουν πως η ουσία της ζωής δεν βρίσκεται ούτε στα υλικά αγαθά ούτε στις εύκολες συγκινήσεις. Η ομορφιά της ζωής προκύπτει μέσα από το δυνάμωμα της σκέψης τους, την πνευματική καλλιέργεια, αλλά και μέσα από την ουσιαστική επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους∙ στοιχεία που μοιάζει να παραγνωρίζει το υλιστικό πρότυπο, προτάσσοντας ένα στείρο αγώνα για ολοένα και περισσότερα χρήματα. Έτσι, με το παράδειγμα των πνευματικών ανθρώπων οι νέοι μπορούν ν’ αποφύγουν τις παγίδες του καταναλωτισμού και να στραφούν με περισσότερο ενδιαφέρον στις σπουδές τους, στην οικογένειά και τους φίλους τους.

Είναι συνάμα πιο σημαντικό από ποτέ να δοθεί στους νέους η ευκαιρία να εκτιμήσουν τη πραγματική ευδαιμονία που προσφέρει η ζωή αν ιδωθεί χωρίς το άγχος της απόκτησης και του κέρδους. Η ζωή δεν απαιτεί ούτε περιττά αγαθά, ούτε τεχνητά μέσα για να προσφέρει χαρά στους ανθρώπους. Χρειάζεται, άρα, οι πνευματικοί άνθρωποι να τονίσουν στους νέους πως δεν πρέπει να στρέφονται σε εξωγενή στοιχεία, όπως είναι οι ναρκωτικές ουσίες, για να βιώσουν τη ζωή στην πληρότητά της. Η αυτοεκτίμηση, η αξιοπρέπεια και η αποδοχή του ίδιου μας του εαυτού συνιστούν τα ισχυρότερα μέσα για μια ουσιαστική διεκδίκηση όχι μόνο της ευδαιμονίας, αλλά και της επιτυχίας σε οτιδήποτε θεωρεί κάθε άνθρωπος πως τον ενδιαφέρει και τον συγκινεί.

Οι πνευματικοί άνθρωποι μπορούν να δείξουν στους νέους ανθρώπους πως ο χρόνος λειτουργεί πάντα υπέρ τους, αν αφοσιωθούν στα ουσιώδη στοιχεία της ζωής. Ένα πρόγραμμα γεμάτο δραστηριότητες, μελέτη και φίλους, θέτει τις βάσεις για μια ευτυχή και πλήρη ζωή, χωρίς ανώφελο άγχος για υλικά αγαθά ή υπέρμετρες επιτεύξεις.

[Λέξεις: 601]

Επιστολή

Η επιστολή ενδεχομένως να έχει ως αποδέκτη κάποιο επίσημο πρόσωπο ή φορέα, οπότε θα πρέπει το ύφος να είναι ανάλογα σοβαρό και επίσημο. Ενώ, αντιθέτως, μπορεί να έχει ως αποδέκτη κάποιο φιλικό πρόσωπο, οπότε το ύφος θα πρέπει να είναι αντίστοιχα πιο οικείο και ανεπίσημο.

Η σύνθεση μιας ολοκληρωμένης επιστολής απαιτεί την αναγραφή του αποδέκτη, την ημερομηνία και τον τόπο σύνταξής της, καθώς και μια επιγραμματική αναφορά στο θέμα της. Απαιτεί, επίσης, μιαν αρμόζουσα προσφώνηση προς τον αποδέκτη, καθώς και την κατάλληλη αποφώνηση.

Προσοχή: Επειδή στα γραπτά των πανελλαδικών δεν πρέπει να περιέχονται στοιχεία που να μπορεί να εκληφθούν ως σημάδια αναγνώρισης, στην επιστολή αποκλείεται οποιαδήποτε αναφορά στο όνομα του αποστολέα, ενώ ακόμη και ο τόπος σύνταξής της μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη, οπότε θα είναι προτιμότερο να παραλείπεται.

~ Στον πρόλογο της επιστολής γίνεται αναφορά στην ιδιότητα του γράφοντος, στο γεγονός που τον ώθησε να γράψει την επιστολή αυτή και στο αίτημά του, που συνήθως αποτελεί το θέμα του κειμένου.

~ Στην επιστολή, ανάλογα με τα δεδομένα που παρέχει το θέμα, είναι αποδεκτή η χρήση του α΄ προσώπου, κυρίως στον πρόλογο. Είναι, θεμιτό ωστόσο, η χρήση του να περιορίζεται στη συνέχεια του κειμένου, ώστε αυτό να μη λάβει ιδιαίτερα υποκειμενική χροιά. Ανάλογα με τον αποδέκτη της επιστολής αποδεκτή είναι κι η χρήση β΄ πληθυντικού (επίσημο ύφος) ή β ενικού (οικείο ύφος), ώστε να γίνεται αντιληπτό πως ο γράφων απευθύνεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο.

~ Ανάλογα με τον αποδέκτη χρησιμοποιείται και η κατάλληλη προσφώνηση (Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε / Υπουργέ / Δήμαρχε κ.λπ. / Αγαπητέ φίλε), όπως αντίστοιχα και η κατάλληλη αποφώνηση (Με εκτίμηση / Με σεβασμό / Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας κ.λπ. / Με αγάπη κ.λπ.).

~ Στο πάνω αριστερό μέρος της επιστολής αναγράφεται ο αποδέκτης, ενώ στο δεξιό μέρος η ημερομηνία σύνταξης της επιστολής. Ύστερα ακολουθεί μια πολύ συνοπτική αναφορά στο γενικό της θέμα, κι αμέσως μετά η προσφώνηση στον αποδέκτη.  

~ Η αποφώνηση αναγράφεται στο κάτω δεξιό μέρος του κειμένου.

Θέμα:  

Ύστερα από την επίσκεψη του σχολείου σας στο Μουσείο Μπενάκη, σε ευχαριστήρια επιστολή (500-600 λέξεων) προς τον Διευθυντή του Μουσείου, κ. Άγγελο Δεληβοριά, για την άρτια οργάνωση του εκπαιδευτικού προγράμματος του μουσείου, αναφέρεσαι στην προσφορά της Τέχνης στους νέους σήμερα, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο να συμβάλλει στην ουσιαστική επαφή τους με αυτήν.

Προς τον Διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη                                24/10/2014

κ. Άγγελο Δεληβοριά                                                                           [Αθήνα]

Θέμα: Ευχαριστήρια επιστολή για το άρτιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου.

Αξιότιμε κύριε Δεληβοριά

Η επίσκεψη του σχολείου μας στο Μουσείο σας αποτέλεσε μια ιδιαίτερη αφορμή για να θαυμάσουμε την ομορφιά και την πολιτιστική αξία των εκτιθέμενων έργων, ενώ συνάμα μας επέτρεψε να εκτιμήσουμε την εξαιρετική οργάνωση που έχετε επιτύχει στα εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται στα σχολεία της χώρας. Θέλησα, λοιπόν, να σας ευχαριστήσω για την ανεκτίμητη αυτή εκπαιδευτική σας προσφορά και να σας τονίσω πως είχε ουσιαστικό αντίκτυπο, τόσο σ’ εμένα προσωπικά, όσο και στους συμμαθητές μου. Η προσφορά, άλλωστε, των Μουσείων γενικότερα, αλλά και της τέχνης ειδικότερα, στην κοινωνική ζωή των πολιτών είναι αναμφισβήτητη και είναι ιδιαιτέρως σημαντική για εμάς του νέους, γι’ αυτό και θα ήθελα να αναφερθώ, όχι μόνο στο τι προσφέρει η τέχνη στους νέους, αλλά και στο πώς θα μπορέσει το σχολείο να διευρύνει την επαφή των μαθητών με την τέχνη.

Γέννημα της ανάγκης του ανθρώπου να εκφράσει τα συναισθήματα, τους φόβους και τις επιθυμίες του, η τέχνη λειτουργεί διαχρονικά ως ιδανικός τρόπος ψυχικής εκτόνωσης. Σε μια εποχή, επομένως, που οι νέοι βρίσκονται διαρκώς σε κατάσταση άγχους· σε μια εποχή που η ανασφάλεια και η απουσία ουσιαστικών προοπτικών θέτουν σε σκληρή δοκιμασία τις ψυχικές αντοχές τους, η τέχνη είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Οι νέοι χρειάζονται τη δημιουργική δίοδο της τέχνης για να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους, για να διατυπώσουν την αγωνία τους και να εκτονώσουν τις συγκρουσιακές καταστάσεις που βιώνουν.

Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως πέρα από τις δυσκολίες που προβάλλει η σύγχρονη οικονομική συγκυρία, τα μαθητικά χρόνια είναι για τους νέους και μια περίοδος εσωτερικής αναζήτησης. Οι νέοι επιχειρούν να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να κατανοήσουν τους άλλους και να βρουν εν τέλει τη δική τους θέση μέσα στην κοινωνία που ζουν. Η τέχνη, λοιπόν, έρχεται κι εδώ να προσφέρει την πολύτιμη αρωγή της, καθώς οι νέοι έχουν την ευκαιρία μέσα από την προσωπική δημιουργία και την έκφραση των πιο μύχιων σκέψεων και ανησυχιών τους να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους. Ενώ, συνάμα, μέσα από τα έργα άλλων ανθρώπων διακρίνουν, κατανοούν και μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετική οπτική, την άποψη και την προσωπικότητα του άλλου ανθρώπου.

Η ενασχόληση με την τέχνη, μάλιστα, λειτουργεί ευεργετικά και στην πνευματική εξέλιξη των νέων, καθώς ενεργοποιεί τη φαντασία και ενισχύει τη δημιουργική και πρωτότυπη σκέψη. Η τέχνη απελευθερώνει τους νέους από την κυριαρχία της αυθεντίας και των έτοιμων απόψεων, προσφέροντάς τους τα απαιτούμενα ερεθίσματα για να δοκιμάσουν καινούριους τρόπους σκέψης και να δώσουν νέα πνοή στη συλλογική θέαση της πραγματικότητας.

Εντούτοις, παρά τα πολλαπλά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στους μαθητές η επαφή με την τέχνη, η αξιοποίησή της στο πλαίσιο του σχολικού βίου είναι ακόμη εξαιρετικά χαμηλή. Άρα, είναι σημαντικό να κινηθούμε προς την αναβάθμιση του ρόλου της τέχνης στην αγωγή των μαθητών τόσο σε σχέση με το πρόγραμμα μαθημάτων όσο και ως προς τις ενδοσχολικές δραστηριότητες. Ένα ουσιαστικό βήμα θα ήταν η δυνατότητα επιλογής μεταξύ διαφόρων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου, με την παράλληλη ενίσχυση των υποδομών κάθε σχολείου. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να διανθίζουν το καθημερινό τους πρόγραμμα με μαθήματα μουσικής, ζωγραφικής, θεάτρου, αλλά και χορού ή φωτογραφίας.

Συνάμα, θα αποτελούσε μια ιδανική επιλογή το να αποκτήσουν τα σχολεία ένα πιο σταθερό πρόγραμμα εκδηλώσεων, όπου οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να οργανώνουν μουσικές και θεατρικές παραστάσεις ή εκθέσεις έργων ζωγραφικής. Οι δραστηριότητες αυτές θα λειτουργούσαν ως θετική ενίσχυση για τη δημιουργικότητα των νέων και θα μπορούσαν μάλιστα να λάβουν μεγαλύτερη ώθηση, αν διοργανώνονταν συνεργατικά με άλλα σχολεία. Ενώ, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών θα έδινε τη δυνατότητα στους μαθητές να δημοσιοποιήσουν τις δραστηριότητές τους, λαμβάνοντας αναγνώριση, αλλά και εποικοδομητική κριτική από μαθητές, όχι μόνο άλλων σχολείων, αλλά και άλλων χωρών.

Κλείνοντας την επιστολή αυτή θα ήθελα να υπενθυμίσω πως παρέχοντας στους νέους την επιλογή της καλλιτεχνικής έκφρασης, τους προσφέρουμε τη δυνατότητα μιας πολύτιμης δημιουργικής εκτόνωσης, αλλά κι ένα βασικό εργαλείο για την εξέλιξη της προσωπικότητάς τους. Είναι, επομένως, απόλυτα σημαντική η συμβολή του σχολείου, ώστε η τέχνη να μην είναι προσιτή στους νέους μόνο στους χώρους των μουσείων, αλλά να γίνει καθημερινό βίωμα όλων των μαθητών, σε όλα τα σχολεία της χώρας μας.

                                                                                                                     Με εκτίμηση

[Λέξεις: 679] 

Μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email)

Η σύνταξη ενός email κινείται στο ίδιο μοτίβο με τη σύνταξη μιας επιστολής, υπό την έννοια πως το email αποτελεί τη νέα μορφή επιστολών. Βασική διαφοροποίηση μεταξύ των δύο είναι πως σ’ ένα email θα πρέπει να αναγράφεται οπωσδήποτε το θέμα του κειμένου, όπως ακριβώς όταν συμπληρώνουμε την κανονική φόρμα ενός email.

Έτσι, στην πρώτη σειρά γράφεται το όνομα του αποδέκτη και στην επόμενη το θέμα του μηνύματος. Ως προς όλα τα υπόλοιπα (προσφώνηση, αποφώνηση, επιλογή ρηματικού προσώπου, περιεχόμενο προλόγου) το email έχει την ίδια μορφή με μια επιστολή.