Ξενοφώντος, Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις (Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-56) | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Ξενοφώντος, Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις (Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-56)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips

Ξενοφώντος, Ελληνικά: Λεξιλογικές ασκήσεις (Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. §50-56)
 
1. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                                 Β
1. καθορν                                                                 α. ερώτημα
2. πλρες                                                                    β. απόρρητο
3. πήρετο                                                                  γ. ποίηση
4. ῥῆμα                                                                       δ. έλλειψη
5. πολιπεν                                                               ε. εκπληρώνω
                                                                                     ζ. έρωτας
                                                                                     η. ορατός
 
[καθορν = ορατός. πλρες = εκπληρώνω. πήρετο = ερώτημα. ῥῆμα = απόρρητο.  πολιπεν = έλλειψη.]
 
2. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: προσκλητήριο, εξοχή, παραγωγός, πόσιμο,  εμπαιγμός.
 
προσκλητήριο = πεκαλετο
εξοχή = εχεν/χοντες
παραγωγός = πήγαγον
πόσιμο = πιε  
εμπαιγμός = παιγνιδες
 
3. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: απεικόνιση, κάτοψη, αναπλήρωση, φθόγγος, κρίμα.
 
απεικόνιση = εκός
κάτοψη = καθορν-ρσα
αναπλήρωση = πλρες
φθόγγος = ποφθέγματα
κρίμα = κρίνω
 
4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθεετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. πεκαλετο: Οι γονείς πρωτοτύπησαν, έστειλαν το …………… της βάφτισης με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
β. δηλοντα: Το δεκαπενταμελές του σχολείου διοργάνωσε αποχαιρετιστήρια ……………….. για την αποφοίτηση των μαθητών/-τριών της Τρίτης Λυκείου.
γ. πασχε: Μακάρι το τελευταίο του ……………… να του γίνει μάθημα!
δ. λειπόμενον: Μία σημαντική μηχανική βλάβη στο αυτοκίνητο τον οδήγησε στην ……………….. της προσπάθειάς του.
ε. παιγνιδες: Είναι απαράδεκτο να …………………… κάποιον για το σωματικό του ελάττωμα.
 
[α. πρσκλητήριο. β. εκδήλωση. γ. πάθημα. δ. εγκατάλειψη. ε. περιπαίζεις – εμπαίζεις.]
 
5. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. γραψαν                                                     α. διακριτικός
2. κρίσιν                                                         β. προκήρυξη
3. γιγνώσκοντες                                            γ. σύγγραμμα
4. κρυξ                                                         δ. κρίνος
5. παγαγόντες                                             ε. απογοήτευση 
                                                                         ζ. στρατηγός
                                                                         η. διάγνωση
 
[γραψαν = σύγγραμα. κρίσιν = διακριτικός. γιγνώσκοντες = διάγνωση. κρυξ = προκήρυξη. παγαγόντες = στρατηγός.]
 
6. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: υπηρεσία, γνωστικός, ποτό, φθόγγος, συμπαίκτης.
 
υπηρεσία = πηρέται
γνωστικός = γνοοντες
ποτό = πιε
φθόγγος = ποφθέγματα
συμπαίκτης = παιγνιδες
 
7. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. ελκε                                                           α. ερωτηματικό
2. πλρες                                                        β. απόρρητο
3. ῥῆμα                                                           γ. ελκυστικός
4. γνο                                                         δ. παίκτης
5. παιγνιδες                                                ε. εκπληρώνω
                                                                        ζ. γνώρισμα
                                                                        η. έπαινος
 
λκε = ελκυστικός. πλρες = εκπληρώνω. ῥῆμα = απόρρητο. γνο = γνώρισμα.  παιγνιδες = παίκτης.]
 
8. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από
τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: επάρκεια, βάση, σεμνός, θαυμαστικό, συνώνυμο.
 
επάρκεια = ρκέσει
βάση = βωμός
σεμνός = σεβέστατοι
θαυμαστικό = θαυμάζω
συνώνυμο = νομα
 
9. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
 Α                                                                                Β
1. βούλομαι                                                               α. θέλω
                                                                                    β. αποφασίζω
2. θαυμάζω                                                                α. εκστασιάζομαι
                                                                                β. απορώ
3. μν ατος                                                            α. ο εαυτός σας
                                                                                    β. εσείς και οι άλλοι
4. πηρέταις                                                             α. δούλοι
                                                                                β. βοηθοί
5. γουμένου                                                             α. άρχοντας
                                                                                β. επικεφαλής
 
10. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρηματικού τύπου της αρχαίας ελληνικής γουμένου, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. Οι …………………………… του σχολείου τον επαινούν για το ήθος και την επίδοσή του.
β. Ο Μέγας Αλέξανδρος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ………………………….. στην παγκόσμια ιστορία.
γ. Η θεία μου ……………………….. τις πιο ωραίες ιστορίες που έχω ακούσει ποτέ.
δ. …………………………… ήθελες να βγεις έξω, τώρα δεν θέλεις! Αποφάσισε επιτέλους!
ε.  Να μας ..................................... τι εννοείς! Δεν το κατάλαβα!

[α. καθηγητές. β. στρατηγούς. γ. αφηγείται. δ. Προηγουμένως. ε. εξηγήσεις.]
 
11. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                         Β
1. κούσας                                        α. σύγγραμμα
2. ννομώτατα                                  β. πραγματικός
3. γραψαν                                       γ. διανομή
4. νομα                                             δ. μόνος
5. πράττετε                                        ε. υπάκουος  
                                                             ζ. πανάκεια
                                                             η. συνώνυμο
 
[κούσας = υπάκουος. ννομώτατα = διανομή. γραψαν = σύγγραμμα. νομα = συνώνυμο. πράττετε = πραγματικός.] 
 
12. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α                                                         Β
1. ψηφιδωτό                                     α. πιτρέψοι
2. επιτηρητής                                    β. διαψηφίζεσθαι
3. παράνομος                                    γ. βιωτν
4. προτροπή                                     δ. νομίζω
5. βωμός                                            ε. ποθνσκειν
6. βιωματικός           
7. αθάνατος  
 
[προτροπή = πιτρέψοι. ψηφιδωτό = διαψηφίζεσθαι. βιωματικός = βιωτόν. παράνομος = νομίζω. αθάνατος = ποθνσκειν.]
 
13. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ναφεύξοιτο, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. Μετά την ήττα του το στράτευμα τράπηκε σε άτακτη …………… .
β. Προς ……………… κάθε παρεξήγησης, όλα έγιναν με καλή πρόθεση.
γ. Η …………………… στο αλκοόλ δεν αποτελεί λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
δ. Δεν πλήρωνε τους φόρους του, γι’ αυτό θα κατηγορηθεί για …………………………
ε. Η περιοχή αποτελεί ………………….. άγριων ζώων και απαγορεύεται το κυνήγι.

[α. φυγή. β. αποφυγή. γ. καταφυγή. δ. φοροδιαφυγή. ε. καταφύγιο.]
 
14. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο ή δεύτερο  συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: νδρες, γραψαν, θεούς, γιγνώσκοντες, πράττετε.
 
νδρες = άνανδρος, λειψανδρία, επανδρώνω 
γραψαν = σύγγραμμα, καταγραφή, απογραφή, γραφολόγος
θεούς = πάνθεο, άθεος, πολυθεϊστής, αθεόφοβος
γιγνώσκοντες = αγνοώ, παραγνωρίζω, αναγνωρίζω, ανάγνωση
πράττετε = αδιαπραγμάτευτος, απραγματοποίητος, πολυπράγμων
 
15. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. πεκαλετο                                                 α. ερωτηματικό
2. πλρες                                                        β. απόρρητο
3. ῥῆμα                                                           γ. φρενοκομείο
4. πήρετο                                                      δ. κλίμα
5. φρόνιμον                                                   ε. εκπληρώνω
                                                                        ζ. εκκλησία
                                                                        η. πλοίο
 
[πεκαλετο = εκκλησία. πλρες = εκπληρώνω. ῥῆμα = απόρρητο. πήρετο = ερωτηματικό. φρόνιμον = φρενοκομείο.]
 
16. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. γνούς: Οι ερωτηματικές προτάσεις δηλώνουν ολική ή μερική …………………
β. γησάμενος: Τα χριστουγεννιάτικα ………………………. του Παπαδιαμάντη είναι
εκπληκτικά.
γ. ρν: Δεν έβλεπαν καλά, είχαν περιορισμένη ……………………………εξαιτίας της ομίχλης.
δ. ντων: Έχασε πολλά χρήματα, σχεδόν όλη την ………………………….. του στο καζίνο.
ε. φανερς: Τα υποβρύχια κινούνται κάτω από την …........................... της θάλασσας.
 
[α. άγνοια. β. διηγήματα. γ. ορατότητα. δ. περιουσία. ε. επιφάνεια.]
 
17. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. γνος                                                          α. αγνός
2. βιωτόν                                                        β. παράδοξος
3. φανερς                                                    γ. αμφίβιο
4. συνδοκον                                                 δ. άγνοια
5. φη                                                             ε. δράση
                                                                        ζ. διάφανος
                                                                        η. διαφήμιση
 
[γνος = άγνοια. βιωτόν = αμφίβιο. φανερς = διάφανος. συνδοκον = παράδοξος. φη = διαφήμιση.]
 
18. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δυο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α                                                                                 Β
1. πρόχειρος                                                              α. διαψηφίζεσθαι
2. καταλύματα                                                          β. ναφεύξοιτο
3. παράλειψη                                                            γ. ξαλείφω
4. λύματα                                                                   δ. γχειρίδια
5. ψηφίο                                                                    ε. λυμαινόμενον
6. αλοιφή
7. φυγή

[διαψηφίζεσθαι = ψηφίο. ναφεύξοιτο = φυγή. ξαλείφω = αλοίφη. γχειρίδια = πρόχειρος. λυμαινόμενον = λύματα.]
 
19. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. φίλους                                                        α. φιλότιμος
                                                                         β. φύλο
2. βιωτόν                                                        α. περιβόητος
                                                                     β. επιβίωση
3. πιτρέψειν                                                 α. τροφή
                                                                     β. τρόπος
4. στίαν                                                         α. ηφαίστειο
                                                                     β. συνεστίαση
5. ξαλείφειν                                                 α. επάλειψη
                                                                        β. παράλειψη
 
20. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. στίαν: Όταν δεν μαγειρεύει στο σπίτι της, τρώει σε ………………….. .
β. ξαλείφειν: Ο γιατρός του έδωσε μια ………………….. για τη φαγούρα.
γ. κρίσιν: Μην είσαι ………………….. ! Γίνονται τέτοιες ερωτήσεις;
δ. ρκέσει: Κατά τη ………………….. του ταξιδιού είχα πολύ άγχος.
ε. δε: Αρκετοί ανησυχούν για τη γλωσσική ………………….. της εποχής μας.
 
[α. εστιατόριο. β. αλοιφή. γ. αδιάκριτος. δ. διάρκεια. ε. ένδεια.]
 
21. Να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ναφεύξοιτο, φανερς, νδρα, νόμοις, ψήφου.
 
ναφεύξοιτο = καταφυγή, διαφυγή, αναπόφευκτος
φανερς = αφανής, επιφανής, επιφάνεια, διαφάνεια
νδρα = άνανδρος, επανδρώνω, ανδροπρεπής
νόμοις = νομοθέτης, παράνομος, έννομος  
ψήφου = ψηφοδέλτιο, ψηφοφόρος, καταψηφίζω
 
22. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ελκυστικός, παράκληση, διαδήλωση, ποτό, διάκριση.
 
ελκυστικός: ελκε
παράκληση: πεκαλετο
διαδήλωση: δηλοντα
ποτό: πιε
διάκριση: κρίνω
 
23. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: κοινοβούλιο, αρχηγικός, θνητός, ξακουστός, εστιατόριο.
 
κοινοβούλιο: βουλή
αρχηγικός: γουμένου / παγαγόντες
θνητός: ποθνσκειν
ξακουστός: κούσας
εστιατόριο: στίαν
 
24. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: άγνωστος, τρόπαιο, δέηση, πασάλειμμα, δόξα.
 
άγνωστος: γνο
τρόπαιο: πιτρέψοι
δέηση: δε
πασάλειμμα: ξαλείφω
δόξα: συνδοκον
 
25. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ρήτορας, ουσία, ιδέα, θνητός, δόκιμος.
ρήτορας: ῥῆμα / επεν
ουσία: εναι
ιδέα: ρν
θνητός: ποθνσκειν
δόκιμος: συνδοκον
 
26. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                                     Β
1. στίαν                                                         α. βωμός
                                                                         β. κατοικία
2. κρίσιν                                                         α. διαμάχη
                                                                     β. απόφαση
3. ρκέσει                                                      α. επαρκώ
                                                                        β. αρέσω
4. θαυμάζω                                                    α. κοιτάζω κάτι με σεβασμό
                                                                     β. απορώ
5. γουμένου                                                 α. νομίζω
                                                                     β. είμαι ο αρχηγός κάποιου
 
27. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: γχειρίδια, γορς, ῥῆμα, καλ, φρόνιμον.
Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).
 
Τα σχολικά εγχειρίδια διανέμονται δωρεάν στους μαθητές.
Η αγορά νέων προϊόντων τεχνολογίας απαιτεί μεγάλα χρηματικά ποσά.
Η μετοχή και το απαρέμφατο είναι ονοματικοί τύποι του ρήματος.
H άνοιξη είναι καλή (κατάλληλη) εποχή για εκδρομές.
Να είσαι φρόνιμο παιδί και να συμπεριφέρεσαι με ευπρέπεια
 
28. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: παύσατο, βουλή, δήλη, βιωτόν, ψήφου.
 
παύσατο: . ανάπαυση, κατάπαυση, ανάπαυλα
βουλή: κοινοβούλιο, συμβουλή, συμβούλιο
δήλη: υποδήλωση, διαδήλωση, δηλοποίηση
βιωτόν: επιβίωση, συμβίωση, διαβίωση
ψήφου: καταψήφιση, συμψηφισμός, ψηφοθηρία
 
29. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. πιτρέψοι: Η αίτησή του απορρίφθηκε από την ……………… ως εκπρόθεσμη.
β. βιωτόν: Η έντονη καταπίεση που δεχόταν του έκανε τη ζωή ……………………….
γ. διαλεχθείς: Η Ποντιακή ……………………. ομιλείται ακόμη και σήμερα.
δ. φασιν: Ο κατηγορούμενος έπεσε σε πολλές …………………… κατά τη διάρκεια της ανάκρισης.
ε. συνδοκον: Πολλοί μύθοι και πολλές λαϊκές ……………………… επιβιώνουν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
 
[α. επιτροπή. β. αβίωτη. γ. διάλεκτος. δ. αντιφάσεις. ε. δοξασίες.]
 
30. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρηματικού τύπου της αρχαίας ελληνικής γιγνώσκοντες, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
 
α. Σου ζητώ …………………………… για όσα είπα εναντίον σου, το έχω μετανιώσει.
β. Η έγκαιρη ………………………….. της ασθένειάς του συνέβαλε στην άμεση θεραπεία του.
γ. Είμαι σε ……………………….., δεν ξέρω πραγματικά τι να κάνω.
δ. Με ευεργέτησε ποικιλοτρόπως και του χρωστώ βαθύτατη ……………………………
ε. Αφού πρώτα κάνετε προσεκτική ……………………….. του κειμένου, στη συνέχεια να απαντήσετε τις ερωτήσεις.
 
[α. συγγνώμη. β. διάγνωση. γ. απόγνωση. δ. ευγνωμοσύνη. ε. ανάγνωση.]
 
31. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το κείμενο του Ξενοφώντα:
Α                                                         Β
1. γορς                    α. απόκτηση διάφορων ειδών με χρηματική καταβολή
                                                         β. το κέντρο των αγοραπωλησιών
2. ῥῆμα                                               α. λόγος
                                                            β. κλιτό μέρος του λόγου
3. καλ                                               α. καλόψυχος
                                                         β. ωραίος
4. κρίνω                                             α. θεωρώ
                                                             β. ασκώ κριτική
5. γχειρίδια                                      α. μικρά μαχαίρια
                                                            β. βιβλία διδακτικού περιεχομένου
 
32. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: παύσατο, διαψηφίζεσθαι, ξαπατωμένους, θανατον, συνδοκον.
 
παύσατο: κατάπαυση, ανάπαυση, παυσίπονο
διαψηφίζεσθαι: ψήφισμα, ψηφοδέλτιο, ψηφοφορία
ξαπατωμένους: απάτη, απατεώνας, εξαπάτηση
θανατον: θάνατος, θανατοποινίτης, θνητός, θανατηφόρος, επιθανάτιος
συνδοκον: δόγμα, δογματισμός, προσδοκία, δοξασία

33. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. επεν                                                           α. αναιδής
2. ξαλείφειν                                                 β. προκατειλημμένος
3. δικώτατοι                                                γ. απόρρητος
4. κατακεκριμένον                                       δ. αλοιφή
5. λαβόντες                                                    ε. διαιρετέος
                                                                         ζ. επίκριση
                                                                         η. δίκαιος
 
πεν = απόρρητος. ξαλείφειν = αλοιφή. δικώτατοι = δίκαιος. κατακεκριμένον = επίκριση. λαβόντες = προκατειλημμένος.]
 
34. Να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ρν, ποιήσω, θανατον, κούσας, γραψαν.
 
ρν: διορατικός, αόρατος, τηλεόραση
ποιήσω: περιποίηση, αποποιούμαι, παραποιώ
θανατον: απαθανατίζω, αθάνατος, θανατηφόρος
κούσας: παρακούω, ανήκουστο, βαρήκοος
γραψαν: συγγραφή, διάγραμμα, παραγράφω
 
35. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. στίαν                                                         α. έστω
                                                                     β. εστιατόριο
2. κετεύω                                                      α. ίκαρος
                                                                     β. άφιξη
3. ξαλείφειν                                                 α. εξάλειψη
                                                                        β. εξαίρεση
4. βούλομαι                                                   α. βουλιμία
                                                                     β. άβουλος
5. κέλευσε                                                    α. κελευστής
                                                                         β. κλητήρας
 
36. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο επίθετο της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: πιδεξαι, βοηθήσετε, γιγνώσκοντες, γουμένου, κατακεκριμένον.
 
πιδεξαι: επιδεικτικός, παραδειγματικός, αναπόδεικτος
βοηθήσετε: αβοήθητος, βοηθητικός
γιγνώσκοντες: γνωστικός, αδιάγνωστος, άγνωστος
γουμένου: ηγετικός, ηγεμονικός, διηγηματικός
κατακεκριμένον: άκριτος, αξιοκατάκριτος, κριτικός
 
37. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:
α. ελκον: Η παλίρροια προκαλείται από ……………………… της σελήνης στα θαλάσσια ύδατα.
β. εκός: Δεν γίνεται να βασιζόμαστε σε ……………………… Πρέπει να είμαστε σίγουροι.
γ. καθορν: Μια από τις πέντε ανθρώπινες αισθήσεις είναι η ………………………
δ. πλρες: Θα σε ……………………… στο τέλος του μήνα.
ε. πασχε: Η άσκηση ζητά μετατροπή από την ενεργητική στην ………………... σύνταξη.
 
[α. έλξη. β. εικασίες. γ. όραση. δ. πληρώσω. ε. παθητική.]
 
38. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. βουλή                                                         α. βούληση
                                                                        β. βούλα
2. φασιν                                                         α. προφήτης
                                                                         β. αποφυγή
3. ξαλείφω                                                   α. αλοιφή
                                                                         β. έλλειψη
4. συνδοκον                                                 α. σύνδεση
                                                                     β. ένδοξος
5. κρίσιν                                                         α. κρατήρας
                                                                     β. έγκριτος
 
39. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή της αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.
Α                                                                     Β
1. άμαξα                                                         α. επεν
2. παραλαβή                                                  β. κατακεκριμένον
3. έλλειψη                                                      γ. εεξαλειπτότερον
4. παραβολή                                                  δ. λαβόντες
5. κριτήριο                                                     ε. παγαγόντες
6. επικός       
7. απαλοιφή 
 
[επικός = επεν. κριτήριο = κατακεκριμένον. απαλοιφή = εεξαλειπτότερον. παραλαβή = λαβόντες. άμαξα = παγαγόντες]
 
40. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: στίαν, κρίσιν, πιδεξαι, καλοί, θαυμάζω. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).
 
Κατά τη διάρκεια των σπουδών του θα διαμένει στη φοιτητική εστία.
Ο γάμος τους δεν άντεξε την πρόσφατη κρίση και κατέληξαν να χωρίσουν.
Συμμετείχε στην τελευταία επίδειξη μόδας ως μοντέλο.
Είναι πολύ καλό και εργατικό παιδί.
Θαυμάζω την υπομονή και το κουράγιο σου!
 
41. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. ννομώτατα                                               α. νοητός
                                                                     β. νομαδικός
2. κρίσιν                                                         α. κριτήριο
                                                                         β. κρίκος
3. πιδεξαι                                                    α. υπόδειγμα
                                                                         β. υπόδημα
4. γιγνώσκοντες                                            α. μεταγενέστερος
                                                                     β. ανάγνωση
5. πράττετε                                                    α. πρατήριο
                                                                     β. πρακτικός
 
42. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
Α                                                                     Β
1. πηρέται                                                     α. ερέτης
                                                                         β. ευρέτης
                                                                          γ. ταξιθέτης
2. δρυφάκτοις                                               α. φακός
                                                                     β. φράγμα
                                                                         γ. φρακάρω
3. πήρετο                                                      α. έρωτας
                                                                         β. ηρεμία
                                                                     γ. ερώτηση
4. ποφθέγματα                                           α. φθόγγος
                                                                         β. φθορά
                                                                         γ. φθόνος
5. πολιπεν                                                   α. λυπηρός
                                                                         β. λιπαρός
                                                                      γ. λειψός
 
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...