Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «βλέπω»

 

Νέα ελληνικά: Αναλυτική κλίση ρήματος «βλέπω»
 
Ενεργητική φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
βλέπω, βλέπεις, βλέπει, βλέπουμε, βλέπετε, βλέπουν
Υποτακτική
να βλέπω, να βλέπεις, να βλέπει, να βλέπουμε, να βλέπετε, να βλέπουν
Προστακτική
β΄ ενικό: βλέπε – β΄ πληθυντικό: βλέπετε
Μετοχή
βλέποντας
 
Παρατατικός
Οριστική
έβλεπα, έβλεπες, έβλεπε, βλέπαμε, βλέπατε, έβλεπαν ή βλέπανε
 
Αόριστος
Οριστική
είδα, είδες, είδε, είδαμε, είδατε, είδαν ή είδανε
Υποτακτική
να δω, να δεις, να δει, να δούμε, να δείτε, να δουν ή να δούνε  
Προστακτική
β΄ ενικό: δες – β΄ πληθυντικό: δείτε
 
Εξακολουθητικός Μέλλοντας
Οριστική
θα βλέπω, θα βλέπεις, θα βλέπει, θα βλέπουμε, θα βλέπετε, θα βλέπουν
 
Συνοπτικός Μέλλοντας
Οριστική
θα δω, θα δεις, θα δει, θα δούμε, θα δείτε, θα δουν ή θα δούνε
 
Συντελεσμένος Μέλλοντας
Οριστική
θα έχω δει, θα έχεις δει, θα έχει δει, θα έχουμε δει, θα έχετε δει, θα έχουν δει
 
Παρακείμενος
Οριστική
έχω δει, έχεις δει, έχει δει, έχουμε δει, έχετε δει, έχουν δει
Υποτακτική
να έχω δει, να έχεις δει, να έχει δει, να έχουμε δει, να έχετε δει, να έχουν δει
 
Υπερσυντέλικος
Οριστική
είχα δει, είχες δει, είχε δει, είχαμε δει, είχατε δει, είχαν(ε) δει
 
Παθητική φωνή
 
Ενεστώτας
Οριστική
βλέπομαι, βλέπεσαι, βλέπεται, βλεπόμαστε, βλέπεστε, βλέπονται 
Υποτακτική
να βλέπομαι, να βλέπεσαι, να βλέπεται, να βλεπόμαστε, να βλέπεστε, να βλέπονται 
Προστακτική
β΄ πληθυντικό: βλέπεστε
Μετοχή
---
 
Παρατατικός
Οριστική
βλεπόμουν, βλεπόσουν, βλεπόταν, βλεπόμαστε, βλεπόσαστε, βλέπονταν
(& βλεπόμουνα, βλεπόσουνα, βλεπότανε)
 
Αόριστος
Οριστική
ειδώθηκα, ειδώθηκες, ειδώθηκε, ειδωθήκαμε, ειδωθήκατε, ειδώθηκαν ή ειδωθήκανε  
Υποτακτική
να ιδωθώ, να ιδωθείς, να ιδωθεί, να ιδωθούμε, να ιδωθείτε, να ιδωθούν
Προστακτική
β΄ πληθυντικό: ιδωθείτε 
 
Εξακολουθητικός Μέλλοντας
Οριστική
θα βλέπομαι, θα βλέπεσαι, θα βλέπεται, θα βλεπόμαστε, θα βλέπεστε, θα βλέπονται
 
Συνοπτικός Μέλλοντας
Οριστική
θα ιδωθώ, θα ιδωθείς, θα ιδωθεί, θα ιδωθούμε, θα ιδωθείτε, θα ιδωθούν
 
Συντελεσμένος Μέλλοντας
Οριστική
θα έχω ιδωθεί, θα έχεις ιδωθεί, θα έχει ιδωθεί, θα έχουμε ιδωθεί, θα έχετε ιδωθεί, θα έχουν ιδωθεί 
 
Παρακείμενος
Οριστική
έχω ιδωθεί, έχεις ιδωθεί, έχει ιδωθεί, έχουμε ιδωθεί, έχετε ιδωθεί, έχουν ιδωθεί
Υποτακτική
να έχω ιδωθεί, να έχεις ιδωθεί, να έχει ιδωθεί, να έχουμε ιδωθεί, να έχετε ιδωθεί, να έχουν ιδωθεί
Μετοχή
ιδωμένος, ιδωμένη, ιδωμένο
 
Υπερσυντέλικος
Οριστική
είχα ιδωθεί, είχες ιδωθεί, είχε ιδωθεί, είχαμε ιδωθεί, είχατε ιδωθεί, είχαν(ε) ιδωθεί 
 
Σημειώσεις:
 
Τα κυριότερα ρήματα που δηλώνουν όραση είναι τα βλέπω και κοιτάζω. Το βλέπω είναι το λέξημα που εκφράζει γενικά ότι κάποιος έχει την ικανότητα της όρασης, ότι χωρίς συγκεκριμένο σκοπό ή πρόθεση ή ιδιαίτερη προσπάθεια χρησιμοποιεί την αίσθηση της όρασης. Αντίθετα, το κοιτάζω σημαίνει «στρέφω το βλέμμα μου για να δω», επομένως υπονοεί σκοπό. Έτσι, λέμε τον κοίταξε στα μάτια (όχι: τον είδε στα μάτια), αλλά τον είδε που έφυγε (όχι: τον κοίταξε που έφυγε).
Επιπλέον, μια σειρά άλλων ρημάτων συνδέονται με την όραση με διάφορους τρόπους. Με την έννοια του τρόπου με τον οποίο βλέπει κανείς είναι περισσότερο συνδεδεμένα τα θωρώ, ατενίζω, παρατηρώ, προσέχω, παρακολουθώ, διακρίνω και χαζεύω. Συγκεκριμένα, το λαϊκό θωρώ σημαίνει «στρέφω το βλέμμα μου για να δω». Το ατενίζω σημαίνει «καρφώνω και κρατώ το βλέμμα μου προσηλωμένο κάπου». Όταν αυτό γίνεται με κάποια προσπάθεια, δηλώνεται με το διακρίνω, ενώ όταν γίνεται με συγκέντρωση, προσοχή και σταδιακό τρόπο, δηλώνεται από τα ρήματα προσέχω, παρατηρώ και παρακολουθώ. Το χαζεύω δηλώνει σαφώς την απουσία συγκεκριμένου σκοπού.  
Τέλος, με την έννοια του τόπου συνδέονται περισσότερο τα αντικρίζω, αγναντεύω, επισκοπώ. Συγκεκριμένα, αν βλέπω απέναντι ή μπροστά μου, αν προσδιορίζεται δηλαδή ο συγκεκριμένος τόπος (ή κατεύθυνση), χρησιμοποιείται το αντικρίζω∙ αν βλέπω μακριά, σε απόσταση, τότε το αγναντεύω∙ και αν βλέπω από πάνω και εποπτεύω, τότε το επισκοπώ.
 
Πηγή σημειώσεων: Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της ελληνικής, Κέντρο Λεξικολογίας.