Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Λατινικά Γ Λυκείου: Ουσιαστικά Α΄ κλίσης

Κωνσταντίνος Μάντης | Λατινικά Γ Λυκείου

Sarah Ann Loreth

Λατινικά Γ Λυκείου: Ουσιαστικά Α΄ κλίσης

[Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα σπουδών 2015-2016]

puella puellae gloria gloriae

puellae puellarum gloriae gloriarum

puellae puellis gloriae gloriis

puellam puellas gloriam glorias

puella puellae gloria gloriae

puella puellis gloria gloriis

sententia sententiae victoria victoriae

sententiae sententiarum victoriae victoriarum

sententiae sententiis victoriae victoriis

sententiam sententias victoriam victorias

sententia sententiae victoria victoriae

sententia sententiis victoria victoriis

poeta poetae pecunia

poetae poetarum pecuniae

poetae poetis pecuniae

poetam poetas pecuniam

poeta poetae pecunia

poeta poetis pecunia

Ουσιαστικά της Α΄ με ομαλή κλίση

forma – formae (θηλ. = σχήμα, ομορφιά) 3

belua – beluae (θηλ. = άγριο ζώο, κήτος) 3

incola – incolae (αρσεν. = κάτοικος) 3

ora – orae (θηλ. = ακτή) 3

hostia – hostiae (θηλ. = σφάγιο για θυσία) 3

puella – puellae (θηλ. = κορίτσι, κοπέλα) 3, 38

hasta – hastae (θηλ. = δόρυ) 3

poeta – poetae (αρσε. = ποιητής) 5, 24

vita – vitae (θηλ. = ζωή) 5, 15, 43, 44

gloria – gloriae (θηλ. = δόξα) 5

sententia – sententiae (θηλ. = άποψη, κρίση, απόφαση) 6, 42

victoria – victoriae (θηλ. = νίκη) 11, 13, 29

pugna – pugnae (θηλ. = μάχη) 13, 31

stella – stellae (θηλ. = αστέρι) 13

diaeta – diaetae (θηλ. = θερινή κατοικία) 20

turba – turbae (θηλ. = πλήθος) 20

preda – predae (θηλ. = λεία) 21

ianua – ianuae (θηλ. = πόρτα) 24

ancilla – ancillae (θηλ. = υπηρέτρια) 24

patria – patriae (θηλ. = πατρίδα) 25, 43

curia – curiae (θηλ. = το κτίριο της Συγκλήτου, το Βουλευτήριο) 25

tragoedia – tragoediae (θηλ. = τραγωδία) 27

hasta – hastae (θηλ. = δόρυ) 31

fuga – fugae (θηλ. = φυγή) 31

ianua – ianuae (θηλ. = πόρτα) 34

dextra – dextrae (θηλ. = το δεξί χέρι) 34

mora – morae (θηλ. = χρονοτριβή, καθυστέρηση) 38

matertera – materterae (θηλ. = θεία (από τη μητέρα) 38

terra – terrae (θηλ. = γη) 43

amicitia – amicitiae (θηλ. = φιλία, συμμαχία) 44

gratia – gratiae (θηλ. = συμφιλίωση, χάρη, εύνοια) 44

epistula – epistulae (θηλ. = επιστολή) 45

tragula – tragulae (θηλ. = είδος ακοντίου δεμένο με λουρί, με τη βοήθεια του οποίου το έριχναν) 45

Nympha – Nymphae (θηλ. = η Νύμφη) 3

Nympha & Nymphe Nyphae

Nymphae & Nymphes Nypharum

Nymphae Nymphis

Nympham & Nymphen Nymphas

Nympha & Nymphe Nymphae

Nypha & Nymphe Nymphis

Δε σχηματίζουν πληθυντικό

Aethiopia – Aethiopiae (θηλ. = Αιθιοπία) 3

Campania – Campaniae (θηλ. = Καμπανία) 5

inopia – inopiae (θηλ. = έλλειψη) 7

Italia – Italiae (θηλ. = η Ιταλία) 11

Hispania – Hispaniae (θηλ. = Ισπανία) 11

Gallia – Galliae (θηλ. = Γαλατία) 11

Trebia – Trebiae (αρσε. = ο ποταμός Τρεβίας) 11

Africa – Africae (θηλ. = Αφρική) 11

Zama – Zamae (θηλ. = η Ζάμα) 11

fiducia – fiduciae (θηλ. = εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση / πίστη) 13, 25, 44

luna – lunae (θηλ. σελήνη) 13

pecunia – pecuniae (θηλ. = χρήματα) 21, 29, 36

ira – irae (θηλ. = οργή) 43

agricultura – agriculturae (θηλ. = γεωργία) 15

Caligula – Caligulae (αρσε. = ο Καλιγούλας) 20

Allia – Alliae (αρσ. = ο Αλίας ποταμός) 21

Ardea – Ardeae (θηλ. = Αρδέα) 21

Roma – Romae (θηλ. = Ρώμη) 21, 27, 29, 43

Nasica – Nasicae (αρσ. = Νασικάς) 24

Caecilia – Caeciliae (θηλ. = Καικιλία) 38

Catilina – Catilinae (αρσ. = ο Κατιλίνας) 42

senecta – senectae (θηλ. = τα γηρατειά) 43

benevolentia – benevolentiae (θηλ. εύνοια, ευμένεια, καλή θέληση) 44

Andromeda – Andromedae (θηλ. = Ανδρομέδα) 3

Cassiope – Cassiopes (θηλ. = Κασσιόπη) 3

Perses – Persae (αρσε. = ο Περσέας (ο βασιλιάς της Μακεδονίας)) 13

Cassiope Andromeda

Cassiopes / ae Andromedae / Andromedes

Cassiopae Andromedae

Cassiopen / em Andromedam / Andromedan / Andromeden

Cassiope Andromeda / Andromede

Perses

Persae

Persam / Persen

Persa / Perse

Δε σχηματίζουν ενικό

Belgae – Belgarum (αρσε. = οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων) 7

Cannae – Cannarum (θηλ. = οι Κάννες) 11

insidiae – insidiarum (θηλ. = ενέδρα, δόλος) 11

Athenae – Athenarum (θηλ. = η Αθήνα) 14

divitiae – divitiarum (θηλ. = πλούτη) 36

Με ιδιαιτερότητα στην κλίση

filia – filiae (θηλ. = κόρη) Δοτική και Αφαιρετική πληθυντικού filiis & filiabus, 3, 38

filia filiae

filiae filiarum

filiae filiis & filiabus

filiam filias

filia filiae

filia filiis & filiabus

Ετερόσημα

- opera – operae (θηλ. = εργασία, κόπος, opera + γεν = με τη βοήθεια κάποιου)

Στον πληθ. operae – operarum = μισθωτοί εργάτες, 29, 31

- copia – copiae (θηλ. =αφθονία)

Στον πληθ. copiae – copiarum (θηλ. = στρατιωτικές δυνάμεις) 11

- littera -ae = το γράμμα τoυ αλφαβήτου 45

Στον πληθ. litterae, -arum = λογοτεχνία, επιστολή

Λατινικά Γ Λυκείου: Δ΄ & Ε΄ κλίση ουσιαστικών

Κωνσταντίνος Μάντης | Λατινικά Γ Λυκείου

Joel Robison

Λατινικά Γ Λυκείου: Δ΄ & Ε΄ κλίση ουσιαστικών

[Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα σπουδών 2015-2016]

Δ΄ κλίση ουσιαστικών

casus casus aditus aditus

casus casuum aditus adituum

casui casibus aditui aditibus

casum casus aditum aditus

casus casus aditus aditus

casu casibus aditu aditibus

exercitus exercitus eventus eventus

exercitus exercituum eventus eventuum

exercitui exercitibus eventui eventibus

exercitum exercitus eventum eventus

exercitus exercitus eventus eventus

exercitu exercitibus eventu eventibus

magistratus - magistratus = οι αρχές, οι άρχοντες (6, 15)

exercitus - exercitus = στρατός (13, 14, 31)

motus - motus = κίνηση (13)

metus - metus = φόβος (13)

status - status = στάση (13)

aditus - aditus = προσέγγιση (13)

usus - usus = χρήση (15)

casus - casus = τυχαίο, απροσδόκητο γεγονός ή περιστατικό (20, 45)

eventus - eventus = έκβαση (31)

vultus - vultus = πρόσωπο (36)

risus - risus = γέλιο (36)

conspectus - conspectus = όψη, θέα (43)

Με ιδιαιτερότητες στην κλίση

domus, domus = σπίτι (θηλυκό) 24, 29, 34, 43

[ficus - fici = σύκο (θηλυκό της Β κλίσης, κατά την Δ σχηματίζει τους τύπους σε -us και -u)] 25

domus domus

domus - domi domuum - domorum

domui domibus

domum domos

domus domus

domo domibus

Επιρρηματική χρήση του domus

Η γενική domi δηλώνει στάση σε τόπο

Η αιτιατική domum δηλώνει κίνηση σε τόπο

Η αφαιρετική domo δηλώνει απομάκρυνση από τόπο

ficus fici - ficus

fici - ficus ficorum

fico ficis

ficum ficos - ficus

ficus fici - ficus

fico - ficu ficis

Εύχρηστα μόνο στην αφαιρετική

iussus - iussus = σύμφωνα με τη διαταγή κάποιου (24)

natus - natus = ηλικία (27)

iniussus - iniussus = παρά τη διαταγή κάποιου (31)

- Όλα τα ουσιαστικά της Δ΄ κλίσης είναι αρσενικά, εκτός από το domus

Ουσιαστικά Ε΄ κλίσης

res res dies dies spes spes

rei rerum diei dierum spei ---

rei rebus diei diebus spei ---

rem res diem dies spem spes

res res dies dies spes spes

re rebus die diebus spe ---

acies acies

aciei ---

aciem acies

acies acies

acie ---

Με πλήρη ενικό και πληθυντικό

res - rei = πράγμα (14, 15, 25, 38, 45)

dies - diei = ημέρα (14, 20, 24, 25, 36, 45)

[res publica = πολιτεία, rei publicae = τα δημόσια πράγματα]

Με πλήρη ενικό κι από τον πληθυντικό μόνο Ονομαστική – Αιτιατική – Κλητική

species - speciei = θέαμα, μορφή (14)

facies - faciei = πρόσωπο (14)

effigies - effigiei = εικόνα, μορφή, «είδωλο» (14)

acies - aciei = μάχη (36)

spes - spei = ελπίδα (42)

Δε σχηματίζει πληθυντικό

fides - fidei = εμπιστοσύνη (14, 44)

- Θηλυκά είναι το res και το acies

Νίκος Κυριακίδης «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου»

Κωνσταντίνος Μάντης | Νίκος Κυριακίδης «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου»

Florian Mecl

Νίκος Κυριακίδης «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου»

Φωνή και ούτι

Αμάν!

Βγήκε κι αυτή η ανάσα...

μνήμες την έπνιγαν

πείσματα τη σπρώχναν,

ουλές την ομορφαίναν.

Έρωτες πόνου,

κρυφοί σαν

την ελπίδα

άγριοι

όπως κάθε σαρκοφάγου,

που συνήθως

πεινά.

Αμάν!

Κι απ’ εδώ και κάτω

δάκρυα βγαίνουν

Χασούρες

λάθη

γλύκα υγρή,

γι’ αυτό

«κοίτα με

κι από τη μέση

και χάμω»

Τσιφτετέλι,

επιτάφιος.

Ο Νίκος Κυριακίδης με το ποίημα «Εψές το βράδυ σε είδα στ’ όνειρό μου» συνδιαλέγεται με το γνωστό σμυρναίικο τραγούδι «Εψές το βράδυ» (Θα σπάσω κούπες). Ο ποιητής προσπερνά τους στίχους του τραγουδιού κι επικεντρώνει την προσοχή του στο παράπονο της φωνής. Η μαγεία, άλλωστε, του τραγουδιού αυτού δεν έγκειται τόσο στα λόγια που αρθρώνονται, όσο στα συναισθήματα που κρύβονται στο επιφώνημα «Αμάν» που κυριαρχεί στο τραγούδι. Κι είναι η ερμηνεία που καθιστά το συγκεκριμένο τραγούδι διαχρονικά προσφιλές, καθώς του προσδίδει έναν πλούτο που περνά πολύ πέρα από το περιεχόμενο των στίχων.

Όπως συχνά συμβαίνει με τα τραγούδια, όπου η φωνή έρχεται να ζωντανέψει τους στίχους προσφέροντάς τους όλη εκείνη την ομορφιά που ο γραπτός λόγος στερείται, έτσι και στο «Εψές το βράδυ» ο ακροατής αντιλαμβάνεται πληθώρα συναισθηματικών αποχρώσεων στην ερμηνεία του τραγουδιού. Ένα βαθύ παράπονο, μια νοσταλγία κι ένας έρωτας τέτοιας έντασης που δε θα μπορούσε ποτέ να αποδοθεί εξίσου εναργώς με λέξεις.

Φωνή και ούτι

Αμάν!

Βγήκε κι αυτή η ανάσα...

μνήμες την έπνιγαν

πείσματα τη σπρώχναν,

ουλές την ομορφαίναν.

Ό,τι κυριαρχεί σ’ αυτό το τραγούδι είναι ο ήχος από το ούτι (έγχορδο όργανο) και η φωνή, όχι τα λόγια, αλλά η φωνή, που μες στο αργόσυρτο αμάν διατρέχει όλο το βάθος του ερωτικού πόνου, του σεβντά, που κρύβει η ανθρώπινη ψυχή.

Το κυρίαρχο επιφώνημα του τραγουδιού, το αμάν, χρωματίζεται και βαθαίνει από τις μνήμες προγενέστερων ερωτικών καημών, ομορφαίνει από τα σημάδια της ψυχής -τις αόρατες εκείνες ουλές που είναι τα τεκμήρια μιας πλήρως βιωμένης ζωής- κι αποκτά τη δύναμή του από το πείσμα μιας ερωτευμένης καρδιάς, που δε στέργει να ζει χωρίς το πρόσωπο που ποθεί και αγαπά.

Έρωτες πόνου,

κρυφοί σαν

την ελπίδα

άγριοι

όπως κάθε σαρκοφάγου,

που συνήθως

πεινά.

Το παράπονο που ακούγεται στον ήχο της φωνής είναι μια διαβεβαίωση πως παρά τον πόνο που συνοδεύει πάντα τον έρωτα, η ψυχή δεν παύει να τον αποζητά και να ελπίζει πως θα έχει ακόμη μια φορά τη δυνατότητα να τον ζήσει. Ο έρωτας του πόνου, άλλωστε, είναι άγριος, μιας κι η ψυχή του ανθρώπου τον αποζητά με την ένταση που ένα σαρκοφάγο αναζητά την τροφή του.

Αμάν!

Κι απ’ εδώ και κάτω

δάκρυα βγαίνουν

Χασούρες

λάθη

γλύκα υγρή,

γι’ αυτό

«κοίτα με

κι από τη μέση

και χάμω»

Τσιφτετέλι,

επιτάφιος.

Στο επιφώνημα του τραγουδιού, βέβαια, δεν κρύβεται μόνο η λαχτάρα για τον νέο έρωτα κι ο πόθος για τον αγαπημένο, αλλά κι όλο το παράπονο για όσα έχουν ήδη συμβεί. Δάκρυα για τις απώλειες και τα λάθη του παρελθόντος, δάκρυα για τα χρόνια που πέρασαν, όλα όμως με την επίγνωση πως ακόμη και στις άσχημες στιγμές η ζωή έχει την ομορφιά του μοναδικού.

Η φωνή στο τραγούδι αυτό συμπληρώνεται με το χορό, με το λίκνισμα του κορμιού, που έρχεται να θέλξει, μα και να τιμήσει με τον τρόπο του όσα πέρασαν και δεν είναι πια τίποτε περισσότερο από γλυκόπικρες αναμνήσεις. Ένα τσιφτετέλι επιτάφιος, ένας χορός τιμητικός για τους έρωτες που χάθηκαν, μα συνάμα κι ένα κάλεσμα για τον νέο έρωτα που πρόκειται να χαρίσει καινούριες συγκινήσεις στη ζωή.