Έκθεση Β΄ Λυκείου: Le Monde: «Τις ευχές μας και καλή τύχη στον έντυπο Τύπο»

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Le Monde: «Τις ευχές μας και καλή τύχη στον έντυπο Τύπο»

Δύσκολο να μη συγκινηθεί κανείς από το «τελευταίο έντυπο τεύχος» του «Newsweek», όπως αναφέρει το εξώφυλλο του διάσημου αμερικανικού εβδομαδιαίου εντύπου. Και τη συγκίνηση αυτή νιώθει ο καθένας, είτε είναι δημοσιογράφος που έχει επηρεαστεί από τα εξαιρετικά κείμενα και τις δημοσιογραφικές επιτυχίες του περιοδικού, είτε είναι αναγνώστης προσηλωμένος στα έντυπα, στην πληροφορία, δηλαδή στην ανάγκη να καταλάβει τον κόσμο που τον περιβάλλει.

Αυτό το συναίσθημα, λοιπόν, προκαλείται, επειδή πρόκειται για ένα μεγάλο ειδησεογραφικό περιοδικό που χάνεται. Έντεκα χρόνια μεγαλύτερο σε ηλικία από την επίσης διάσημη γαλλική εφημερίδα «Monde», το «Newsweek» γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1933 με τον Χίτλερ και τον Ρούζβελτ στο εξώφυλλο. Έκτοτε γνώρισε 4.150 εξώφυλλα, 17 διευθυντές σύνταξης, 13 προέδρους των ΗΠΑ και 12 δημοσιογράφους που πέθαναν στο καθήκον. Βεβαίως είχε χάσει την αίγλη του. Εγκαταλελειμμένο από τους μισούς αναγνώστες του, οι ιδιοκτήτες του το πούλησαν το 2010 σε έναν εκατομμυριούχο, που το «πάντρεψε» με επιτυχημένη ενημερωτική ιστοσελίδα. Κι έτσι φτάνουμε στο τελευταίο έντυπο τεύχος του. Και στην Ευρώπη παραδοσιακά έντυπα, εκτός από τη «Monde» που αποχαιρετά το τελευταίο τεύχος του περιοδικού, αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, στη Γαλλία, τη Γερμανία και αλλού.

Τελευταίο έντυπο τεύχος. Η πρόταση αυτή μοιάζει να περιγράφει τόσο το ηλεκτρονικό μέλλον του «Newsweek» όσο και τον υπεύθυνο για τον θάνατο της έντυπης έκδοσής του: το Διαδίκτυο, που είναι δωρεάν και προσελκύει διαφημίσεις για τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες. Τους πρώτους έξι μήνες του 2012 το Google κέρδισε για πρώτη φορά παγκοσμίως περισσότερα χρήματα από τους διαφημιστές απ’ όσα το σύνολο του αμερικανικού Τύπου, καθημερινού και εβδομαδιαίου: 20,8 δισ. δολάρια για τη μηχανή αναζήτησης έναντι 19,2 για μια βιομηχανία που το 2007 προσέλκυσε το 88% της διαφημιστικής αγοράς.

Το «Newsweek» δεν κλείνει, διαβεβαιώνει η διευθύντριά του, Τίνα Μπράουν. Η σύνταξη θα συνεχίσει να κάνει τη δουλειά της για το ηλεκτρονικό μέσο. Πρόκειται για στοίχημα με ρίσκο, επειδή ο γραπτός ηλεκτρονικός Τύπος, παρά τις υποσχέσεις για απήχηση, καινοτομία, εκτεταμένη χρήση και διαδραστικότητα, δεν έχει ακόμη βρει το οικονομικό του μοντέλο. Οι λίγοι «αυθεντικοί παίκτες» (αποκλειστικά στο Διαδίκτυο) που βγάζουν κέρδος δεν απασχολούν παρά μικρές ομάδες που συχνά παράγουν εξειδικευμένες πληροφορίες.

Κανένας τίτλος γενικού ενδιαφέροντος, ικανός να πληροφορήσει με συνέπεια και αρτιότητα για θέματα τόσο ποικίλα όσο η πολιτική ζωή ή η σύγχρονη τέχνη, η κρίση του ευρώ ή η κινηματογραφική δημιουργία, δεν μπορεί σήμερα να ισχυριστεί ότι είναι σε θέση να επιζήσει αποκλειστικά στο Διαδίκτυο. Για τον Τύπο θα υπάρχει για πολλά χρόνια ακόμη μια ιδιαίτερη χημεία ανάμεσα στο έντυπο και τις πολλαπλές οθόνες. Μια χημεία της οποίας τη συνταγή αναζητά ολόκληρος ο έντυπος Τύπος, και την αναζητά με τη μετριοφροσύνη που απαιτεί η σημασία του διακυβεύματος: η τροφοδότηση της δημοκρατίας και η εξήγηση της περιπλοκότητας του κόσμου.

Newsweek: Πολύ γνωστό αμερικανικό εβδομαδιαίο περιοδικό, με ειδησεογραφικό κυρίως προσανατολισμό, που από το 1933 κε. γνώρισε (πριν να φτάσουμε στα γεγονότα που περιγράφει το άρθρο) ημέρες δόξας, εκδιδόμενο μάλιστα στα κορεατικά, πολωνέζικα, ιαπωνικά, ρωσικά, αραβικά και ισπανικά, πέραν της κύριας αγγλικής έκδοσης.

Εφ. Le Monde, αναδημοσίευση στο ΒΗΜΑ, 27.12.2012 (διασκευή).

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (70 - 90 λέξεις).

Η κυκλοφορία του τελευταίου έντυπου τεύχους του περιοδικού «Newsweek» προκαλεί συγκίνηση σε δημοσιογράφους και αναγνώστες, καθώς χάνεται ένα σημαντικό ειδησεογραφικό περιοδικό με μακρά ιστορία. Αντίστοιχα προβλήματα επιβίωσης παρουσιάζουν κι άλλα παραδοσιακά έντυπα εξαιτίας της διάδοσης του διαδικτύου που παρέχει δωρεάν ενημέρωση και προσελκύει πλήθος διαφημίσεων. Το «Newsweek», βέβαια, θα συνεχίσει να υπάρχει στην ηλεκτρονική του μορφή, έστω κι αν η διαδικτυακή παρουσία ενημερωτικών εντύπων γενικού ενδιαφέροντος δύσκολα αποφέρει τα αναγκαία έσοδα. Προς το παρόν ελάχιστες μόνο σελίδες εξειδικευμένου περιεχομένου επιβιώνουν αποκλειστικά στο διαδίκτυο. Ο Τύπος οφείλει κατ’ ανάγκη να συνδυάζει την έντυπη και την ηλεκτρονική παρουσία για να επιβιώσει∙ καίριο ζητούμενο αν αναλογιστεί κανείς τη σημαντική προσφορά του στη δημοκρατία.

Β1. Γιατί, κατά τον αρθρογράφο,«…είναι δύσκολο να μη συγκινηθεί κανείς από το τελευταίο έντυπο τεύχος του «Newsweek»; (60-80 λέξεις).

Ο αρθρογράφος θεωρεί εύλογη τη συγκίνηση για το τελευταίο έντυπο τεύχος του «Newsweek», διότι πρόκειται για ένα μεγάλο περιοδικό με μακρά ιστορική πορεία που πλέον χάνεται. Από το Φεβρουάριο του 1933 το «Newsweek» προσέφερε αδιάλειπτα ποιοτική ενημέρωση με εξαιρετικά κείμενα και με πολλές δημοσιογραφικές επιτυχίες, γεγονός που το κατέστησε προσφιλές τόσο στους δημοσιογράφους ανά τον κόσμο όσο και στους αναγνώστες που εκτιμούν την έντυπη ενημέρωση και αναγνωρίζουν τη συνεισφορά του περιοδικού αυτού στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τον κόσμο.

Β1. Ποιο επιχείρημα επιστρατεύει ο αρθρογράφος, για να υποστηρίξει την άποψη ότι υπάρχει ακόμα μέλλον για τα έντυπα μέσα ενημέρωσης; (60-80 λέξεις).

Ο αρθρογράφος επισημαίνει πως ελάχιστοι κατορθώνουν να βγάζουν κέρδος και να επιβιώνουν αποκλειστικά στο πλαίσιο του διαδικτύου, κι αυτοί απασχολούν μικρές ομάδες προσωπικού, ασχολούμενοι με εξειδικευμένες πληροφορίες. Ένας ενημερωτικός τίτλος που επιθυμεί να καλύψει με συνέπεια και αρτιότητα μια ευρύτερη θεματολογία, καλύπτοντας την πολιτική ζωή, την τέχνη, καθώς και την οικονομία, δεν μπορεί να επιζήσει βασιζόμενος αποκλειστικά στη διαδικτυακή του παρουσία. Έτσι, μοιάζει βέβαιο πως ο Τύπος θα συνεχίσει για αρκετά χρόνια ακόμη να μοιράζει τη δραστηριότητά του μεταξύ της έντυπης και της διαδικτυακής έκδοσης.  

Β1. Γιατί, σύμφωνα με το άρθρο, η συνέχιση της έκδοσης του αμερικανικού περιοδικού «Neewsweek» σε διαδικτυακή μόνο μορφή είναι ένα «στοίχημα με ρίσκο»; (60-80 λέξεις).

Η απόφαση να συνεχιστεί η έκδοση του «Newsweek» αποκλειστικά σε διαδικτυακή μορφή ενέχει σημαντικό ρίσκο σε ό,τι αφορά την οικονομική του επιβίωση. Έχει, άλλωστε, διαπιστωθεί πως παρά την πρόθεση του γραπτού ηλεκτρονικού Τύπου να επιτύχει κάποια αξιόλογη απήχηση, χάρη στην καινοτομία και τη διαδραστικότητα που διασφαλίζει το διαδίκτυο, δεν κατορθώνει εντούτοις να διασφαλίσει τα αναγκαία έσοδα. Οι μόνοι που κατορθώνουν να επιβιώσουν αποκλειστικά στο διαδίκτυο είναι εκείνοι που απασχολούν μικρές ομάδες προσωπικού και παράγουν εξειδικευμένες πληροφορίες.

Β2. Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου;

Προκειμένου να επιτευχθεί η συνοχή ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη παράγραφο ο γράφων χρησιμοποιεί στην αρχή της δεύτερης παραγράφου τη φράση «Αυτό το συναίσθημα, λοιπόν», με την οποία κάνει άμεση αναφορά στο συναίσθημα της συγκίνησης που καταγράφει στην πρώτη παράγραφο, και για το οποίο τώρα θα οδηγηθεί σε κάποιο συμπέρασμα.

Β2. Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή ανάμεσα στην τέταρτη και την πέμπτη παράγραφο του κειμένου;

Η συνοχή ανάμεσα στην τέταρτη και την πέμπτη παράγραφο επιτυγχάνεται με την αναφορά στο ίδιο θέμα, στο κατά πόσο δηλαδή είναι εφικτή η επιβίωση «αποκλειστικά στο Διαδίκτυο», φράση που επαναλαμβάνεται μάλιστα και στις δύο παραγράφους. Εμφανής και η αντίθεση ανάμεσα στους λίγους που βγάζουν κέρδος παράγοντας εξειδικευμένες πληροφορίες και στο γεγονός ότι κανένας τίτλος γενικού ενδιαφέροντος δεν μπορεί να επιτύχει κάτι ανάλογο.

Β2. Να διακρίνετε την είδηση από το σχόλιο του αρθρογράφου στην πρώτη παράγραφο (Δύσκολο... περιβάλλει) του κειμένου και να αιτιολογήσετε αντίστοιχα τις επιλογές σας.

Η είδηση που καταγράφεται στην πρώτη παράγραφο είναι πως το τεύχος του περιοδικού «Newsweek» που κυκλοφόρησε ήταν το τελευταίο έντυπο τεύχος∙ πως σταματά, δηλαδή, η έντυπη έκδοση του συγκεκριμένου περιοδικού.

Ως σχόλιο του αρθρογράφου εκλαμβάνεται το θέμα της συγκίνησης που συνοδεύει το κλείσιμο αυτό∙ συγκίνηση που αποδίδεται τόσο σε δημοσιογράφους όσο και σε αναγνώστες.

Γ1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με έντονη γραφή: εξαιρετικά κείμενα, αναγνώστες, ενημερωτική ιστοσελίδα, διευθύντρια, εξειδικευμένες πληροφορίες. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό, το γένος, το πρόσωπο κλπ.)

Η διευθύντρια της νέας ενημερωτικής ιστοσελίδας υποσχέθηκε στους αναγνώστες της την παροχή όχι μόνο εξειδικευμένων πληροφοριών σχετικά με το χώρο της εκπαίδευσης, αλλά και εξαιρετικά κείμενα γενικότερου εκπαιδευτικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος. Βασική της επιδίωξη, όπως δήλωσε, είναι η δημιουργία ενός διαδικτυακού τόπου ικανού να καλύψει πλήρως τις ενημερωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών της χώρας.

Γ1. Να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις φράσεις του κειμένου με έντονη γραφή: δημοσιογραφικές επιτυχίες, συνέπεια και αρτιότητα.

Οι σημαντικές δημοσιογραφικές επιτυχίες του έντυπου τύπου αποτελούν συνήθως προϊόν συνεχούς και μακροχρόνιας έρευνας και αποδεικνύουν τη συνέπεια και την αρτιότητα της εργασίας των δημοσιογράφων που τιμούν την αληθινή φύση του επαγγέλματός τους. Δημοσιογράφοι που με αφοσίωση και συχνά αυταπάρνηση θέτουν πάνω από το προσωπικό τους συμφέρον την αντικειμενική ενημέρωση και δε διστάζουν να αποκαλύψουν την παράνομη δράση και τη διαπλοκή.

Γ1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις/φράσεις του κειμένου με έντονη γραφή: δημοσιογραφικές επιτυχίες, αναγνώστες, έντυπο τεύχος, διαφημιστές, πληροφορίες. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση, τον αριθμό κλπ.)

Ένα έντυπο τεύχος προκειμένου να ανταγωνιστεί το κυρίαρχο πλέον διαδίκτυο και να προσελκύσει αναγνώστες, οφείλει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ποιότητα του περιεχομένου του∙ οφείλει, συνάμα, να διεκδικήσει μέσω της συστηματικής έρευνας εκείνες τις δημοσιογραφικές επιτυχίες που δύσκολα είναι εφικτές για τις ενημερωτικές ιστοσελίδες που αρκούνται στην παράθεση επίκαιρων πληροφοριών αλιευμένων από ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Για να μπορέσει, λοιπόν, μια έντυπη εφημερίδα να καταστεί θελκτική επιλογή για τους διαφημιστές, θα πρέπει πρωτίστως να κερδίσει τη σταθερή εμπιστοσύνη των αναγνωστών.

Γ2α. «Εγκαταλελειμμένο από τους μισούς αναγνώστες του, οι ιδιοκτήτες του το πούλησαν το 2010 σε έναν εκατομμυριούχο, που το «πάντρεψε» με επιτυχημένη ενημερωτική ιστοσελίδα».

Στην παραπάνω περίοδο ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μία ονοματική αναφορική πρόταση. Αφού την εντοπίσετε, να την εντάξετε στην κατηγορία είτε των ονοματικών προσδιοριστικών είτε των ονοματικών παραθετικών προτάσεων.

- Η ονοματική αναφορική πρόταση είναι η ακόλουθη: «που το «πάντρεψε» με επιτυχημένη ενημερωτική ιστοσελίδα».

Γ2β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

Η πρόταση είναι παραθετική, διότι δεν αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζει (εννοείται το περιοδικό), γι’ αυτό και χωρίζεται από αυτόν με κόμμα.

Γ2α. «Έτσι, κανένας τίτλος γενικού ενδιαφέροντος… δεν μπορεί σήμερα να ισχυριστεί ότι είναι σε θέση να επιζήσει αποκλειστικά στο Διαδίκτυο».

Να δηλώσετε αν η χρήση της γλώσσας στο παραπάνω απόσπασμα είναι κυριολεκτική / δηλωτική ή μεταφορική / συνυποδηλωτική.

Η χρήση της γλώσσας είναι μεταφορική.

Γ2β. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η χρήση του ρήματος «επιζώ» που σε κυριολεκτικό επίπεδο σημαίνει διαφεύγω τον θάνατο, χρησιμοποιείται εδώ μεταφορικά για να δηλώσει με έμφαση τη δυνατότητα κάποιων ενημερωτικών τίτλων να συνεχίσουν να υπάρχουν στο πλαίσιο του διαδικτύου.

Γ2. «Το Newsweek δεν κλείνει», διαβεβαιώνει η διευθύντριά του, Τίνα Μπράουν.

Να δικαιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στην παραπάνω περίοδο.

Η συγκεκριμένη φράση τίθεται σε εισαγωγικά προκειμένου να δηλωθεί πως πρόκειται για ακριβή παράθεση της δήλωσης που έκανε η διευθύντρια του περιοδικού.

Δ. Σ’ ένα άρθρο (450-500 λέξεις) για τη διαδικτυακή εφημερίδα του σχολείου σας να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους θεωρείτε σημαντική τη διατήρηση του έντυπου Τύπου, παρά τον εύχρηστο χαρακτήρα και τη ραγδαία διάδοση της ηλεκτρονικής ενημέρωσης.

«Ο έντυπος Τύπος αναγκαίο συμπλήρωμα της Δημοκρατίας»

Η ευρύτατη διάδοση του Διαδικτύου έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στο χώρο της ενημέρωσης, εφόσον προσφέρει τάχιστη και, φαινομενικά τουλάχιστον, δωρεάν ενημέρωση στους πολίτες. Εξέλιξη που μοιάζει σε μια πρώτη ανάγνωση ευνοϊκή, μιας και δημιουργείται η εντύπωση πως πλέον οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται χωρίς να επιβαρύνονται με τα έξοδα αγοράς κάποιου εντύπου∙ έστω κι αν αυτό σημαίνει πως οι παραδοσιακές εφημερίδες βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Η πραγματικότητα, ωστόσο, δεν είναι ούτε τόσο απλή, αλλά ούτε και τόσο θετική.

Η διαδικτυακή ενημέρωση, εφόσον κατ’ ανάγκη βασίζεται στους περιορισμένους πόρους που αντλεί από τις προβαλλόμενες διαφημίσεις, δεν έχει τη δυνατότητα να δαπανήσει ικανά ποσά ώστε να προσελκύσει καταξιωμένους και έμπειρους δημοσιογράφους∙ ούτε μπορεί να στηρίξει την απαιτούμενη δημοσιογραφική έρευνα ώστε το περιεχόμενό της να είναι δικό της προϊόν. Συνήθως επιστρατεύει νέους και άπειρους δημοσιογράφους, έναντι χαμηλότατης αμοιβής, οι οποίοι στρέφονται στα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία για να αντλήσουν το υλικό τους, που το δημοσιεύουν, αφού πρώτα το τροποποιήσουν επαρκώς, προκειμένου να αποφύγουν την κατηγορία της λογοκλοπής.

Στον αντίποδα αυτής της πρόχειρης και επιφανειακής ενημέρωσης, που συνήθως αποζητά μόνο τον εντυπωσιασμό προκειμένου να προσελκύσει αναγνώστες, βρίσκεται ο έντυπος Τύπος που προσφέρει εμπεριστατωμένη έρευνα, ποιοτικά κείμενα και ουσιαστική εμβάθυνση στα εξεταζόμενα θέματα. Λόγω της ιδιάζουσας φύσης του, που δεν επιτρέπει το κυνήγι της επικαιρότητας και την ταχύτητα στην ενημέρωση, ο έντυπος Τύπος έχει τη δυνατότητα μιας πιο ψύχραιμης και πιο ολοκληρωμένης αποτίμησης των γεγονότων. Οι εφημερίδες δεν βασίζουν την αξία τους στη δύναμη της εικόνας, στη διαδραστική επαφή ή στη γοργή ανανέωση περιεχομένου∙ η δική τους προσφορά έγκειται ακριβώς στην απόσταση που τις χωρίζει από τα γεγονότα και, άρα, στην πληρέστερη παρουσίαση κάθε είδησης.

Οι εφημερίδες προσφέρουν διαχρονικά μια αντικειμενική και σε βάθος εξέταση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων, επιτρέποντας στους αναγνώστες να κατανοούν με μεγαλύτερη επάρκεια τις διάφορες αλλαγές, μιας και προχωρούν σε συστηματική ανάλυση και συνεξέταση των επιμέρους γεγονότων. Σε αντίθεση με την αποσπασματική ενημέρωση που παρέχει η τηλεόραση και τη βιαστική αποτύπωση της πραγματικότητας που παρέχει το διαδίκτυο, στις εφημερίδες οι πολίτες έχουν την ευκαιρία να βρουν προσεγμένες προσεγγίσεις για κάθε επιμέρους θέμα. Οι δημοσιογράφοι του έντυπου τύπου μελετούν πιο συστηματικά τα διάφορα γεγονότα, εντοπίζουν τις μεταξύ τους συσχετίσεις και κατορθώνουν έτσι να προσφέρουν πραγματική ενημέρωση, που μπορεί να λειτουργήσει ως πολύτιμος οδηγός στην κοινωνική καθημερινότητα των πολιτών.

Σε αυτή ακριβώς τη μορφή της ενημέρωσης, που δίνει έμφαση στην προσεκτική παρακολούθηση των εξελίξεων και στην εξαγωγή καίριων συμπερασμάτων, έγκειται η ιδιαίτερη αξία του έντυπου Τύπου για την ορθή λειτουργίας της Δημοκρατίας. Μέσω των εφημερίδων οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται από δημοσιογράφους που δεν γράφουν υπό την άμεση επίδραση των εντυπώσεων ή χωρίς να έχουν το σύνολο των αναγκαίων στοιχείων στη διάθεσή τους, όπως κατ’ ανάγκη κάνουν οι δημοσιογράφοι της τηλεόρασης που παρουσιάζουν τα γεγονότα τη στιγμή σχεδόν που αυτά συμβαίνουν. Μέσω των εφημερίδων οι πολίτες ενημερώνονται χωρίς να κινδυνεύουν από την παραπληροφόρηση που προκαλεί η αποσπασματικότητα, η ανάγκη για εντυπωσιασμό και η λειψή παροχή πληροφοριών. Έτσι, ο αναγνώστης της εφημερίδας έρχεται σ’ επαφή με ψύχραιμες αποτιμήσεις κι όχι με εικασίες, εντυπώσεις ή απόψεις που διατυπώνονται εν θερμώ.

Προκειμένου, λοιπόν, να διασωθεί η πολύτιμη αυτή πηγή ενημέρωσης που δεν βασίζεται σε πρόχειρες αναδημοσιεύσεις υλικού και που δεν κυνηγά τον εντυπωσιασμό, είναι αναγκαίο να στηριχθεί ο έντυπος Τύπος. Ό,τι, άλλωστε, μοιάζει με δωρεάν ενημέρωση στο διαδίκτυο, έχει ένα πολύ υψηλό τίμημα, αφού δεν αποτελεί μια έγκυρη, ψύχραιμη και ουσιαστική ενημέρωση, αλλά μια επιζήμια αποσπασματική παρουσίαση γεγονότων.

[Λέξεις: 570] 

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Ο μεν βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά

Linda Woods

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Ο μεν βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά

Από τους προβληματισμούς που έχουν τεθεί αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο θα μπορούσαμε να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας σε δύο κομβικά σημεία. Κατ’ αρχάς, ένα βασικό ερώτημα που αναδύεται είναι το πώς και γιατί ένας άνθρωπος φτάνει στην καλλιτεχνική δημιουργία, από ποια δηλαδή εσωτερική ανάγκη ωθούμενος παράγει ένα έργο τέχνης. Μετά, αναδύεται το ερώτημα ποιος είναι εκείνος που θέτει τους κανόνες για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να προσλαμβάνεται ένα έργο τέχνης. Θα είναι ο καλλιτέχνης, οι κριτικοί τέχνης ή ο κάθε ενδιαφερόμενος με τα προσωπικά του αισθητικά κριτήρια;

Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι μια απόπειρα επικοινωνίας του καλλιτέχνη με τον έξω κόσμο. Έχουν διερωτηθεί όμως μήπως ο καλλιτέχνης αισθάνεται την ανάγκη να επικοινωνήσει πρωτίστως με τον εαυτό του, να συνδιαλλαγεί με το εσώτατο «είναι» του με αφορμή συγκεκριμένα βιώματα -πραγματικά ή ψυχολογικά- της ζωής του; Τα βιώματα του δημιουργού δεν μπορεί παρά να διεισδύουν στο έργο του, λιγότερο ή περισσότερο μεταμφιεσμένα με τα καλλιτεχνικά μέσα που έχει στη διάθεσή του ο εκάστοτε καλλιτέχνης.

Έτσι, η καλλιτεχνική δημιουργία μετουσιώνει με τα δικά της εργαλεία λογικές ή συνειρμικές σκέψεις και συναισθήματα, που δεν μπορεί παρά να προκύπτουν από αφορμές τις οποίες παρέχει το εξωτερικό ή εσωτερικό περιβάλλον (που κι αυτό επηρεάζεται από το εξωτερικό) στον ίδιο τον δημιουργό. Για παράδειγμα, η Γκερνίκα του Πικάσο είναι γέννημα του αποτροπιασμού του καλλιτέχνη για τις επιπτώσεις του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Κατά συνέπεια, με το έργο τέχνης ο κάθε δημιουργός εκφράζεται νοητικά, συναισθηματικά ή συνειρμικά, υπηρετώντας όχι τόσο την επιθυμία του να μεταδώσει συγκεκριμένα μηνύματα στους αποδέκτες του, όσο την εσωτερική του ανάγκη να μεταμορφώσει ένα προσωπικό του βίωμα, για να απελευθερωθεί από αυτό και να λυτρωθεί. Αν δηλαδή ένα έντονο βίωμα καθιστά δέσμιο τον δημιουργό, η καλλιτεχνική δημιουργία γίνεται το μοναδικό καταφύγιο που μπορεί να τον αποδεσμεύσει από το βίωμα που τον καταδυναστεύει. «Η Τέχνη ξαναπλάθει ως λαθραίος Θεός τον κόσμο απ’ την αρχή σχεδόν, μεταμορφώνοντας ό,τι μας απελπίζει ως γνωστό και αδιάσειστο σε μια καταπραϋντική αβεβαιότητα» δήλωνε η ποιήτρια Κική Δημουλά το 1996 και ο υπαινιγμός για την πρόσκαιρη θεραπευτική δράση της τέχνης είναι σαφέστατος.

Ε. Σπυριδάκη, Iστολόγιο για την τέχνη, 6.6.2013 (διασκευή).

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (70 - 90 λέξεις).

Καίρια ερωτήματα σε σχέση με το καλλιτεχνικό έργο είναι το ποια ανάγκη οδηγεί έναν άνθρωπο στην καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και το πώς καθορίζεται ο τρόπος που θα πρέπει να προσλαμβάνεται ένα έργο τέχνης. Σε ό,τι αφορά, πάντως, τη σκέψη ότι μέσω της τέχνης ο δημιουργός θέλει να επικοινωνήσει με τους άλλους, ίσως θα πρέπει να ληφθεί περισσότερο υπόψη το ενδεχόμενο να θέλει να επικοινωνήσει πρωτίστως με τον ίδιο του τον εαυτό και να διαχειριστεί προσωπικά του βιώματα. Είναι, άλλωστε, σαφές πως το έργο τέχνης λειτουργεί ως μια προσπάθεια του καλλιτέχνη να εκφράσει επώδυνα βιώματά του και να λυτρωθεί από αυτά.  

Β1. Ποια ένσταση προβάλλει η συγγραφέας σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι μια απόπειρα επικοινωνίας του καλλιτέχνη με τον έξω κόσμο; (60 –80 λέξεις)

Η συγγραφέας αντιτείνει σε όσους υποστηρίζουν ότι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι μια απόπειρα επικοινωνίας του καλλιτέχνη με τους άλλους ανθρώπους, πως είναι εξίσου πιθανό να επιχειρεί ο καλλιτέχνης να επικοινωνήσει κυρίως με τον ίδιο του τον εαυτό. Ίσως, δηλαδή, το κάθε έργο τέχνης να είναι μια προσπάθεια του δημιουργού να συμφιλιωθεί με την ίδια του την υπόσταση, με το «είναι» του, λόγω κάποιων βιωμάτων, που είτε είναι πραγματικά γεγονότα είτε εσωτερικές συγκρουσιακές καταστάσεις, τον έχουν πάντως επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό. Είναι, άλλωστε, σχεδόν βέβαιο πως στο καλλιτεχνικό έργο παρεισφρέουν τα βιώματα του δημιουργού, έστω κι αν αυτά μεταλλάσσονται ανάλογα με τα καλλιτεχνικά μέσα που αξιοποιεί ο κάθε καλλιτέχνης.    

Β1. Ποια βασικά ερωτήματα θέτει η συγγραφέας αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο; (60 –80 λέξεις)

Η συγγραφέας θέτει δύο βασικά ερωτήματα αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο, τα οποία σχετίζονται αφενός με το κίνητρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας κι αφετέρου με τον τρόπο πρόσληψης του έργου τέχνης. Ειδικότερα, ως πρώτο ερώτημα τίθεται το πώς και το γιατί ένας άνθρωπος οδηγείται στην καλλιτεχνική δημιουργία, ποια είναι, δηλαδή, η εσωτερική εκείνη ανάγκη που τον ωθεί στο να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης. Ενώ, το δεύτερο ερώτημα αφορά το κατά πόσο υπάρχει κάποιος που θέτει τους κανόνες για το πώς θα πρέπει να προσλαμβάνει ένα έργο τέχνης. Αναρωτιέται, λοιπόν, η γράφουσα για το αν η πρόσληψη του έργου καθορίζεται από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, από τους κριτικούς τέχνης ή από το κάθε ενδιαφερόμενο άτομο χωριστά με βάση τα προσωπικά του κριτήρια.

Β1. Ποιο πρωτογενές «υλικό» μετουσιώνει, κατά τη συγγραφέα, η καλλιτεχνική δημιουργία; (60 –80 λέξεις)

Η καλλιτεχνική δημιουργία μετουσιώνει τις σκέψεις εκείνες, λογικές ή συνειρμικές, καθώς και τα συναισθήματα που προκαλούνται στον δημιουργό από την επίδραση του εξωτερικού ή του εσωτερικού περιβάλλοντος. Πολύ περισσότερο, όμως, εκείνο που ωθεί τον καλλιτέχνη να εκφραστεί κατά τρόπο νοητικό ή συναισθηματικό, είναι η εσωτερική του ανάγκη να μετουσιώσει κάποιο προσωπικό του βίωμα, που τον δυναστεύει και τον κρατά δέσμιο, προκειμένου να απελευθερωθεί από αυτό και να αισθανθεί λυτρωμένος. Τα προσωπικά βιώματα του δημιουργού, άρα, και ιδίως εκείνα που τον επηρεάζουν βαθύτερα, συνιστούν το πρωτογενές υλικό που αποτελεί τη βάση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Β2. Να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο του κειμένου.

1^η παράγραφος: Δύο βασικά ερωτήματα σχετικά με το καλλιτεχνικό έργο.

2^η παράγραφος: Η τέχνη ως απόπειρα επικοινωνίας του δημιουργού είτε με τους άλλους είτε με τον ίδιο του τον εαυτό.

3^η παράγραφος: Η καλλιτεχνική δημιουργία ως τρόπος αποδέσμευσης του δημιουργού από βιώματα που τον καταδυναστεύουν.

Β2. Ποια συλλογιστική πορεία ακολουθεί η συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο (Έτσι… σαφέστατος.); Να αιτιολογήσετε με συντομία την απάντησή σας.

Η συγγραφέας ακολουθεί παραγωγική συλλογιστική πορεία, καθώς από τις ευρύτερες αφορμές που παρέχει το εξωτερικό ή εσωτερικό περιβάλλον στον δημιουργό, οδηγείται σε μια πιο ειδική διαπίστωση κατά την οποία ο δημιουργός υποτάσσεται κυρίως στην ανάγκη του να μεταμορφώσει κάποιο προσωπικό του βίωμα που τον καταδυναστεύει, προκειμένου να απελευθερωθεί από αυτό.

Β2. Ποιος τρόπος ανάπτυξης ακολουθείται στη πρώτη παράγραφο (Από… κριτήρια) του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η παράγραφος αναπτύσσεται με διαίρεση, διότι από το σύνολο των προβληματισμών που έχουν τεθεί αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο, η γράφουσα εστιάζει την προσοχή της σε δύο κομβικά σημεία (Κατ’ αρχάς, ένα βασικό ερώτημα... Μετά, αναδύεται το ερώτημα).

Γ1. Να γράψετε μία πρόταση για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου με έντονη γραφή, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο: αναφορικά, υποστηρίζουν, απόπειρα, αφορμές, καθιστά.

- Αναφορικά με την πρότασή σας, σας γνωστοποιούμε ότι έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη και εξετάζεται. 

- Υποστήριξε με πάθος τις απόψεις του.

- Κάθε απόπειρα να εκφράσει τη γνώμη του ματαιώθηκε από τις φωνές και τις συνεχείς διακοπές των άλλων συνομιλητών.

- Με αφορμή ένα σκηνοθετημένο συνοριακό επεισόδιο η Γερμανία εισέβαλε το 1939 στην Πολωνία.

- Σε καθιστώ υπεύθυνο για ό,τι συμβεί.

Γ1. Να γράψετε μία πρόταση για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου με έντονη γραφή, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο: αναδύεται, απόπειρα, συνδιαλλαγεί, προκύπτουν, λυτρωθεί.

- Κατά τη μεταξύ τους συζήτηση αναδύθηκαν οι διαφορές τους.

- Έκανε κάποιες απόπειρες να επικοινωνήσει μαζί του, αλλά δεν υπήρξε καμία θετική ανταπόκριση. 

- Ήταν αδύνατον να συνδιαλλαγούν οι δύο παρατάξεις.

- Τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα είναι εις βάρος της.

- Λυτρώθηκε μόλις αποκάλυψε την αλήθεια.  

[συνδιαλλάσω = συμφιλιώνω, συμβιβάζω]

Γ1. Να γράψετε από μία πρόταση με καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις (επισημαίνονται στο κείμενο με έντονη γραφή). Φροντίστε, ώστε μέσα από την πρόταση να γίνεται φανερή η σημασία της κάθε λέξης: κομβικά, απόπειρα, διεισδύουν, εκφράζεται, βίωμα (μπορείτε να διαφοροποιήσετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδή την πτώση, τον αριθμό, το γένος κλπ.)

- Το πρόσωπο του υποψηφίου υπήρξε κομβικό θέμα στις συζητήσεις για τη συνεργασία των τριών κομμάτων.

- Το δοκίμιό του ήταν μια πρώτη απόπειρα προσέγγισης του ζητήματος.

- Η ματιά του προσπαθούσε να διεισδύσει στα βάθη της ψυχής της.

- Ο καλλιτέχνης εκφράζεται μέσα από την τέχνη του.

- Στο έργο του αποτυπώνει τα προσωπικά του βιώματα από τον πόλεμο.

Γ1. «Ο […] δημιουργός εκφράζεται νοητικά, συναισθηματικά ή συνειρμικά».

Να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε την παραπάνω περίοδο.

Η τέχνη επιτρέπει στον δημιουργό να μετουσιώσει τις προσωπικές του εμπειρίες, όπως και τις προσωπικές του διαπιστώσεις σχετικά με τη ζωή, σ’ ένα διαχρονικό έργο που θα ξεπερνά κατά πολύ τα περιορισμένα χρονικά όρια του δικού του βίου. Με πλήρη ελευθερία, ο δημιουργός εκφράζεται νοητικά, συναισθηματικά ή συνειρμικά, επιδιώκοντας πάντοτε την καλύτερη δυνατή αποτύπωση των καλλιτεχνικών του επιδιώξεων. 

Γ2α. Να επισημάνετε στο κείμενο δύο παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

- ένα βασικό ερώτημα που αναδύεται

- ένα έντονο βίωμα καθιστά δέσμιο τον δημιουργό  

Γ2β. Να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

Η μεταφορική χρήση της γλώσσας επιτρέπει την πιο παραστατική απόδοση των νοημάτων και προσφέρει στο κείμενο ζωντάνια. Έτσι, στο πρώτο παράδειγμα, το ρήμα «αναδύεται» που σε κυριολεκτικό επίπεδο σημαίνει πως κάτι ανεβαίνει στην επιφάνεια του νερού, χρησιμοποιείται για να αποδώσει την εμφάνιση ερωτημάτων σε σχέση με το εξεταζόμενο θέμα. Ενώ, στο δεύτερο παράδειγμα, η λέξη «δέσμιος» που σε κυριολεκτικό επίπεδο σημαίνει ότι κάποιος έχει δεθεί ή ότι συγκρατείται με δεσμά, χρησιμοποιείται για να εκφράσει το αίσθημα της εσωτερικής δέσμευσης που προκαλεί κάποιο βίωμα στον καλλιτέχνη.  

Γ2. «Από τους προβληματισμούς που έχουν τεθεί αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο …».

Να αιτιολογήσετε την επιλογή της παθητικής σύνταξης από τη συγγραφέα.

Με τη χρήση παθητικής σύνταξης δίνεται έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας (έχουν τεθεί), και όχι στο υποκείμενο της ενέργειας (από ποιον δηλαδή έχουν τεθεί οι προβληματισμοί). Επιλογή που επιτρέπει στη γράφουσα να μη χρειαστεί να αναφέρει τα πρόσωπα που έχουν θέσει τους σχετικούς προβληματισμούς, είτε γιατί αυτά δεν είναι γνωστά είτε γιατί μια τέτοια απαρίθμηση δεν έχει να προσφέρει κάτι το ουσιαστικό στο περιορισμένο πλαίσιο του κειμένου αυτού.

Γ2.α. «…η καλλιτεχνική δημιουργία γίνεται το μοναδικό καταφύγιο που μπορεί να τον αποδεσμεύσει από το βίωμα που τον καταδυναστεύει. …».

Να δηλώσετε αν η χρήση της γλώσσας στην παραπάνω φράση είναι κυριολεκτική / δηλωτική ή μεταφορική / συνυποδηλωτική.

Η χρήση της γλώσσας είναι μεταφορική, διότι η αναφορά στο «καταφύγιο» δεν μπορεί να εκληφθεί ως ένας κυριολεκτικός χώρος διαφυγής, αλλά ως μια μεταφορική κατάσταση εκτόνωσης των εσωτερικών εντάσεων από τα βιώματα που καταδυναστεύουν τον δημιουργό. 

Γ2.β. Να γράψετε δύο προτάσεις με τη λέξη καταφύγιο. Στην πρώτη χρησιμοποιήστε τη λέξη κυριολεκτικά / δηλωτικά και στη δεύτερη μεταφορικά / συνυποδηλωτικά.

- Πλήθος Εβραίων της Γερμανίας αναζήτησε καταφύγιο στην ελεύθερη Ευρώπη, για να γλιτώσει από τη σφαγή.

- Αναζητούν καταφύγιο σχεδόν παντού, στη θρησκεία, στα ναρκωτικά, στην εξορία ή στην επανάσταση.

Γ2α. «Από τους προβληματισμούς που έχουν τεθεί αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο θα μπορούσαμε να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας σε δύο κομβικά σημεία.»

Να εντοπίσετε την αναφορική πρόταση που υπάρχει στην παραπάνω περίοδο.

Η αναφορική πρόταση είναι η ακόλουθη: «που έχουν τεθεί αναφορικά με το καλλιτεχνικό έργο»

Γ2β. Να γράψετε αν είναι προσδιοριστική ή παραθετική / προσθετική.

Η αναφορική πρόταση είναι προσδιοριστική, διότι αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του προσδιοριζόμενου όρου (τους προβληματισμούς), και χωρίς αυτή δεν μπορεί να προκύψει ένα ολοκληρωμένο νόημα στην περίοδο.

Δ. Αν πιστεύετε ότι η εξοικείωση των μαθητών με την τέχνη αποτελεί ένα βασικό σκοπό της εκπαίδευσης, να τεκμηριώσετε την άποψή σας και να διατυπώσετε τις σκέψεις σας για μια ουσιαστικότερη συμβολή του σχολείου στο θέμα αυτό. Έπειτα, να υποβάλετε γραπτώς τις προτάσεις σας στο Υπουργείο Παιδείας. (450-500 λέξεις)

Η τέχνη οφείλει να αποτελεί αναγκαίο βίωμα στη ζωή των νέων ανθρώπων προκειμένου να επιτευχθεί η πνευματική τους ολοκλήρωση κατά τρόπο που θα διασφαλίζει την ύπαρξη ικανών αντιστάσεων στα τρέχοντα υλιστικά πρότυπα. Το σχολείο, άρα, δεν μπορεί να αρκεστεί στην αποσπασματική παρουσίαση μερικών εκφάνσεων της τέχνης και να θεωρεί πως έχει συμβάλει επαρκώς στο να μυήσει τους νέους στον πολυδαίδαλο κόσμο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η ουσιαστική επαφή με την τέχνη μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από τη συστηματική μελέτη καλλιτεχνικών δημιουργημάτων∙ αίτημα που για να γίνει κατανοητή η αξία του, θα πρέπει πρώτα να γίνουν αντιληπτά τα οφέλη της επαφής με την τέχνη.

Αν εξετάσουμε τις στοχεύσεις της εκπαίδευσης θα διαπιστώσουμε πως πέρα από τις αξιώσεις για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων αξιοποιήσιμων σ’ ένα μελλοντικό εργασιακό περιβάλλον, κυρίαρχη θέση κατέχει και η επιθυμία της ψυχικής καλλιέργειας των νέων. Αν, επομένως, επιζητείται η εμφύσηση στους νέους της δυνατότητας να αντικρίζουν κάθε τους συνάνθρωπο με σεβασμό και αλληλεγγύη, χωρίς τα θετικά αυτά συναισθήματα να κάμπτονται από στερεοτυπικές στρεβλώσεις, το ψυχικό βάθεμα που προσφέρει η επαφή με την τέχνη δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί αναγκαίο. Αν, συνάμα, ληφθεί υπόψη η δυνατότητα της τέχνης να φανερώνει τις ουσιαστικότερες πηγές προσωπικής ευδαιμονίας μέσα από το κάλλος που κρύβουν ακόμη κι οι απλούστερες στιγμές του ανθρώπινου βίου, καθίσταται σαφές πως μπορεί να αποτελέσει καίριο και πολύτιμο ανάχωμα στον υλισμό και τον καταναλωτισμό που τόσο ταλανίζουν τους ανθρώπους της εποχής μας.  

Το σχολείο δεν μπορεί, άρα, να παραγνωρίζει την ιδιαίτερη προσφορά της τέχνης και να παραγκωνίζει την παρουσία της στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Αντιθέτως, οφείλει να καταστήσει την τέχνη, στις διάφορες εκφάνσεις της, ένα από τα κύρια μελήματά του, τόσο μέσα από την ενσωμάτωση μαθήματος αφιερωμένου στη μελέτη των ποικίλων μορφών της, όσο και με την παροχή στους μαθητές της δυνατότητας να δημιουργούν κι οι ίδιοι τα δικά τους έργα. Η θεωρητική μελέτη, άλλωστε, μιας μορφής της τέχνης δεν μπορεί να αποδώσει στο μέγιστο βαθμό, αν δεν συνοδεύεται και από την πιο άμεση και πρακτική ενασχόληση των μαθητών με αυτήν. Έτσι, η επισκόπηση, για παράδειγμα, των διαφόρων εξελίξεων στο χώρο της μουσικής, της φωτογραφίας ή του θεάτρου, θα πρέπει να συνδυάζεται και με την προσωπική δημιουργία των μαθητών.   

Πέρα, πάντως, από το να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στις διάφορες μορφές της τέχνης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουν και την ευκαιρία να συνομιλούν με τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Όσο κι αν στο πλαίσιο του μαθήματος κατορθώνει ο εκάστοτε εκπαιδευτικός να παρουσιάσει με πληρότητα τα στοιχεία που σχετίζονται με μια μορφή τέχνης, η δική του οπτική δεν μπορεί να υποκαταστήσει την καθαρότητα της εικόνας που μπορεί να φανερώσει ένας αληθινός καλλιτέχνης για το πώς βιώνει και πώς αντιλαμβάνεται τη συνεχή ενασχόληση με την τέχνη του. Μια τέτοια συνομιλία, άλλωστε, μπορεί να αποβεί ακόμη πιο ουσιαστική κι από μια επίσκεψη σ’ έναν χώρο έκθεσης έργων τέχνης, όπου οι μαθητές αντικρίζουν μεν ολοκληρωμένα έργα τέχνης, δεν κατανοούν όμως την αγωνία της δημιουργίας που κρύβεται πίσω από αυτά.

Η τέχνη, λοιπόν, που αποτελεί διαχρονικά έναν από τους καλύτερους φορείς αισθητικής αγωγής, αλλά και πολύ περισσότερο έναν ασφαλή δρόμο για τη γνωριμία με την ανθρώπινη ψυχή και τις οδύνες που τη δοκιμάζουν και τη διαμορφώνουν, δεν μπορεί να απουσιάζει από τα σχολεία μας. Κάθε μαθητής έχει δικαίωμα να έρθει σ’ επαφή με την ύψιστη αυτή πνευματική λειτουργία, προκειμένου να έχει την ευκαιρία να αντικρίσει καθαρότερα, όχι μόνο τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά και τους ανθρώπους γύρω του.  

[Λέξεις: 571]   

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Το παρασκήνιο της επιλογής επαγγέλματος και η σχέση επαγγέλματος και ζωής

Leon Zernitsky

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Το παρασκήνιο της επιλογής επαγγέλματος και η σχέση επαγγέλματος και ζωής

Πολλές φορές η επιλογή επαγγέλματος είναι αποτέλεσμα μιας πολυσύνθετης, εξελικτικής διαδικασίας. Παράλληλα, η επιλογή επαγγέλματος - και άσκησή του - έχει ιδιαίτερη σημασία στη ζωή ενός ατόμου. Φυσικά, υπάρχουν επαγγέλματα, τα οποία δεν αμείβονται υλικά όσο θα έπρεπε ή θα επιθυμούσαμε, όπως για παράδειγμα τα επαγγέλματα τα σχετικά με την εκπαίδευση ή κάποιον άλλο επιστημονικό κλάδο. Μερικά από αυτά τα επαγγέλματα θεωρούνται και λειτουργήματα λόγω της μεγάλης σημασίας και συμβολής τους στην καλλιέργεια του πολιτισμού και στην ανάπτυξη της κοινωνίας. Έτσι, αν ρωτήσετε έναν ή μία εκπαιδευτικό ή έναν ή μία συγγραφέα για ποιον λόγο ασκεί αυτό το επάγγελμα, το οποίο δεν τον/την αμείβει όσο θα έπρεπε ή όσο θα ήθελε, συνήθως θα απαντήσει «γιατί μού αρέσει», «δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνει κάτι άλλο», «με γεμίζει» ή «γιατί θέλω να προσφέρω κι εγώ κάτι στους ανθρώπους». Επομένως, κάποια επαγγέλματα έχουν το στοιχείο της ανιδιοτέλειας, επειδή για πολλά άτομα το ύψος των οικονομικών απολαβών δεν αποτελεί το κυρίαρχο κριτήριο επιλογής ενός επαγγέλματος.

Για τους παραπάνω, λοιπόν, λόγους σημαντικά κριτήρια για την επιλογή επαγγέλματος αποτελούν η δημιουργικότητα, η προσωπική ανάπτυξη, η κοινωνική προσφορά και άλλα στοιχεία, τα οποία είναι καθοριστικά για τη ζωή των ανθρώπων. Άλλωστε, η άσκηση κάθε επαγγέλματος έχει δυο σημαντικές και αλληλένδετες πλευρές, μια προσωπική και μια κοινωνική. Εκεί βρίσκεται και η απάντηση στο ερώτημα γιατί κάποιοι διαλέγουν ένα επάγγελμα, το οποίο μπορεί να μην τους προσφέρει τις οικονομικές ανέσεις και υλικές απολαβές, τις οποίες πιθανώς θα ήθελαν. Υπάρχουν αρκετοί νέοι και νέες που ασκούν τις καλές τέχνες, τις επιλέγουν, αφιερώνουν τη ζωή τους και προσπαθούν με τον τρόπο τους να έχουν καλή απόδοση σε αυτό που κάνουν, παρ’ όλο που θεωρούνται από πολλούς και πολλές ως επαγγέλματα με αμφίβολες προοπτικές καριέρας. Στην κρίσιμη φάση της επιλογής σπουδών ή επαγγέλματος καλό είναι να αφιερώσουμε χρόνο και να αναρωτηθούμε όχι μόνο ποιο επάγγελμα ή ποιες σπουδές θέλουμε ή μπορούμε να κάνουμε, αλλά και ποια θέση έχει το επάγγελμα στη ζωή μας.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό στην επιλογή επαγγέλματος είναι ότι αρκετοί νέοι και νέες ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών τους. Αυτό δείχνει όχι μόνο ενδιαφέρον για συνέχεια στην επιχείρηση ή στο επάγγελμα και προσπάθεια για τη μείωση της επαγγελματικής ανασφάλειας, αλλά ότι τα παιδιά ακολουθούν τα επαγγέλματα, που τους είναι οικεία, με τα οποία μπορούν να ταυτιστούν και αισθάνονται ικανά να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις τους. Υπάρχουν όμως και νέοι που αφήνουν την πρώτη τους επαγγελματική επιλογή και κάνουν κάτι τελείως διαφορετικό από το επάγγελμα των γονιών ή των κοντινών συγγενών τους.

Αυτό που έχει σημασία είναι να γίνει κατανοητό ότι έχοντας τη δυνατότητα να ασκήσουμε ένα επάγγελμα συμμετέχουμε στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Αν και δεν είναι ο μοναδικός τρόπος κοινωνικής συμμετοχής, αξίζει να αναφερθεί ότι η συμμετοχή αυτή σημαίνει ότι προσφέρουμε από τη θέση που κατέχουμε τόσο στη διατήρηση όσο και στην ανάπτυξη της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Είμαστε ένας από τους συνδετικούς κρίκους της, που βοηθάει παραδείγματος χάρη στην παραγωγή αγαθών ή στη διακίνησή τους και στην παροχή υπηρεσιών. Αυτά τα αγαθά και τις υπηρεσίες τα χρειαζόμαστε όχι απλώς για να επιβιώσουμε, αλλά και για να ζήσουμε μια πιο καλή και άνετη ζωή.

Η κοινωνία, για να μπορέσει να αναπαραχθεί, στηρίζεται στον καταμερισμό της εργασίας, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεν ασκούμε όλοι το ίδιο επάγγελμα, δεν παράγουμε δηλαδή όλοι αγροτικά προϊόντα και δεν πουλάμε όλοι μας ασφάλειες ζωής. Δηλαδή το επάγγελμα που κάνουμε έχει σχέση με τον καταμερισμό εργασίας κατά κλάδο, ενώ και στο εσωτερικό κάθε κλάδου υπάρχουν αρκετές εξειδικεύσεις.

Β. Καντζάρα (2007). Η μετάβαση από το σχολείο στη «ζωή» και η επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Φύλο και Νέα Επαγγέλματα. ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ 2000-2006. Ιωάννινα, 49-60 (διασκευή).

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (80-100 λέξεις).

Η επιλογή επαγγέλματος είναι μια πολύπτυχη διαδικασία, η οποία δεν έχει ως μόνο κριτήριο τις οικονομικές απολαβές, μιας και πολύ συχνά η επιθυμία της κοινωνικής προσφοράς υπερισχύει. Έτσι, κάποτε το επάγγελμα λειτουργεί ως μέσο για την προσωπική ανάπτυξη και την εκδήλωση της δημιουργικότητας, αλλά και για την προσφορά στους άλλους. Κάποιοι νέοι, πάντως, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την επαγγελματική ανασφάλεια επιλέγουν να ακολουθήσουν το επάγγελμα των γονιών τους, που τους είναι άλλωστε οικείο. Σε κάθε περίπτωση, η άσκηση ενός επαγγέλματος επιτρέπει στα άτομα να συμμετέχουν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, προσφέροντας, στο πλαίσιο του καταμερισμού της εργασίας, τη δική τους συνεισφορά στην ομαλή ανάπτυξη της κοινωνίας.

B1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με τη συγγραφέα, αρκετοί νέοι και νέες ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών τους; (60-80 λέξεις)

Σύμφωνα με τη συγγραφέα υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους αρκετοί νέοι και νέες ακολουθούν το επάγγελμα το γονιών τους. Σ’ ένα πρώτο επίπεδο διακρίνεται το ενδιαφέρον τους για να υπάρξει συνέχεια στην οικογενειακή επιχείρηση ή στο επάγγελμα που ασκούν για χρόνια οι γονείς τους. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, ωστόσο, διακρίνονται πιο προσωπικοί λόγοι που έχουν να κάνουν είτε με την ανάγκη των νέων να μειώσουν την επαγγελματική τους ανασφάλεια είτε με την ανάγκη τους να ακολουθήσουν ένα επάγγελμα που τους φαίνεται οικείο και με το οποίο μπορούν να ταυτιστούν, έχοντας συνάμα τη βεβαιότητα ότι είναι σε θέση να ανταποκριθούν με επάρκεια στις απαιτήσεις του.

B1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με τη συγγραφέα, κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν ένα επάγγελμα το οποίο δεν τους προσφέρει υλικές απολαβές; (60-80 λέξεις)

Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν το επάγγελμά τους όχι με κριτήριο τις υλικές απολαβές, αλλά με γνώμονα την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, την προσωπική ανάπτυξη ή την κάλυψη των δημιουργικών τους αναγκών. Ειδικότερα, όπως επισημαίνει η συγγραφέας, κάθε επάγγελμα ανταποκρίνεται σε δύο εξίσου σημαντικές πτυχές, την προσωπική και την κοινωνική. Έτσι, για κάποιους ανθρώπους η επιλογή επαγγέλματος ενέχει ως ένα βαθμό το στοιχείο της ανιδιοτέλειας, καθώς θεωρούν πιο σημαντικό το να προσφέρουν στους συνανθρώπους τους παρά το να κερδίσουν πολλά χρήματα. Επαγγέλματα, επομένως, που σχετίζονται με την εκπαίδευση ή τις τέχνες, παρέχουν βέβαια εσωτερική ικανοποίηση σε όσους τα ασκούν, εφόσον ανταποκρίνονται στην ανάγκη της προσφοράς και της πνευματικής καλλιέργειας, δεν τους διασφαλίζουν όμως υψηλές οικονομικές απολαβές.

B1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με τη συγγραφέα, όταν το άτομο ασκεί ένα επάγγελμα, συμμετέχει στην οικονομική και κοινωνική ζωή; (60-80 λέξεις).

Το άτομο μέσα από την άσκηση ενός επαγγέλματος συμμετέχει στην οικονομική και κοινωνική ζωή, καθώς συνεισφέρει στη διατήρηση, αλλά και στην ανάπτυξη της κοινωνίας στην οποία ανήκει. Κάθε μέλος της κοινωνίας, άλλωστε, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συλλογική προσπάθεια, εφόσον στο πλαίσιο του καταμερισμού της εργασίας αναλαμβάνει την επιτέλεση ενός συγκεκριμένου έργου είτε αυτό αφορά την παραγωγή αγαθών είτε την παροχή υπηρεσιών. Προκειμένου, λοιπόν, να καταστεί εφικτή η ύπαρξη όλων των αναγκαίων για την επιβίωση και την ευημερία της κοινωνίας αγαθών και υπηρεσιών, κάθε πολίτης καλύπτει με την εργασία του ένα μέρος αυτών των αναγκών.

B2.α. Να επισημάνετε δύο διαρθρωτικές λέξεις με τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή στην πρώτη παράγραφο (Πολλές φορές… επαγγέλματος) του κειμένου.

- Παράλληλα

- Επομένως

B2.β. Ποια σχέση συνοχής δηλώνει η κάθε διαρθρωτική λέξη;

Με το επίρρημα «παράλληλα» δηλώνεται πως ό,τι ακολουθεί ισχύει συγχρόνως με ό,τι αναφέρθηκε ήδη. Το επίρρημα «επομένως» δηλώνει συμπέρασμα∙ ό,τι ακολουθεί είναι λογικό βάσει των στοιχείων που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

B2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος (Ένα άλλο… συγγενών τους) του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η παράγραφος αναπτύσσεται με αίτιο και αποτελέσματα. Ειδικότερα, στη θεματική περίοδος καταγράφεται το αποτέλεσμα «αρκετοί νέοι και νέες ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών τους», και στα σχόλια καταγράφονται τα αίτια αυτού του φαινομένου: α) ενδιαφέρον για να υπάρξει συνέχει στην επιχείρηση β) προσπάθεια μείωσης της επαγγελματικής ανασφάλειας, γ) επιθυμία των παιδιών να ακολουθήσουν επαγγέλματα που τους είναι οικεία και με τα οποία μπορούν να ταυτιστούν.

B2. Να γράψετε από έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο του κειμένου.

1^η παράγραφος: Η επιλογή επαγγέλματος δεν βασίζεται πάντα στην προσδοκία υψηλών αποδοχών.

2^η παράγραφος: Η δημιουργικότητα και η κοινωνική προσφορά ως κριτήρια επιλογής επαγγέλματος.

3 παράγραφος: Αρκετοί νέοι ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών τους.

4^η παράγραφος: Μέσω του επαγγέλματος επιτυγχάνεται η συμμετοχή στην οικονομική ζωή της χώρας κι η προσφορά στην ανάπτυξη της κοινωνίας.

5^η παράγραφος: Η κοινωνία βασίζει την ανάπτυξή της στον καταμερισμό της εργασίας.

Γ1.α. Να γράψετε μια συνώνυμη λέξη για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου με έντονη γραφή: συμβολής, απολαβών, κρίσιμη, διαφορετικό, στηρίζεται.

συμβολής: συνεισφοράς, προσφοράς

απολαβών: αποδοχών

κρίσιμη: καθοριστική

διαφορετικό: αλλιώτικο, ανόμοιο  

στηρίζεται: βασίζεται

Γ1.β. Να δημιουργήσετε μία πρόταση με καθεμιά από τις συνώνυμες λέξεις.

- Η συνεισφορά κάθε πολίτη στην κοινή προσπάθεια οφείλει να είναι ανάλογη των δυνατοτήτων του.

- Οι αποδοχές των μελών του διπλωματικού σώματος είναι σταθερά υψηλές.

- Τα πρώτα βιώματα στη ζωή κάθε ανθρώπου είναι καθοριστικά για τη μετέπειτα εξέλιξη της προσωπικότητάς του.

- Το σπίτι αυτό είναι αλλιώτικο, πιο μεγάλο, πιο μοντέρνο και πιο άνετο.

- Βασίζεται πάντα στις δυνάμεις του.

Γ1.α. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις λέξεις του κειμένου που είναι με έντονη γραφή: ανιδιοτέλειας, ενδιαφέρον, ικανά, διαφορετικό, κατανοητό.

ανιδιοτέλειας: ιδιοτέλειας

ενδιαφέρον: αδιαφορία

ικανά: ανεπαρκή - ανίκανα

διαφορετικό: παρόμοιο

κατανοητό: ακατανόητο, ακατάληπτο

Γ1.β. Να δημιουργήσετε μία πρόταση με καθεμιά από τις αντώνυμες λέξεις.

- Είναι γνωστός για την ιδιοτέλειά του∙ βοηθά μόνον αυτούς που ξέρει ότι αργότερα θα του το ανταποδώσουν.

- Η αδιαφορία του κράτους για το πρόβλημα των ναρκωτικών οδηγεί σε διαρκή επιδείνωση του φαινομένου.

- Η κακή εξέλιξη των παιδιών τους απέδειξε ότι ήταν ανεπαρκείς ως γονείς.

- Αντιμετώπισα κι εγώ πρόσφατα μια παρόμοια περίπτωση.

- Η οικονομική θεωρία που παρουσίασε στους φοιτητές του φάνηκε δυστυχώς ακατανόητη για τους περισσότερους.

Γ1. Να συντάξετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων χρησιμοποιώντας τις λέξεις του κειμένου με έντονη γραφή: επάγγελμα, προσφορά, προοπτικές, επιλογή, κοινωνίας. (Μπορείτε να διαφοροποιήσετε τους γραμματικούς τύπους ως προς την πτώση και τον αριθμό).

Η επιλογή επαγγέλματος καθορίζεται συχνά από τις προοπτικές εξέλιξης που φαίνεται να έχει το καθένα κατά την περίοδο που ο νέος καλείται να κάνει τη σχετική επιλογή. Η οικονομική πλευρά, άλλωστε, αποτελεί παράγοντα ιδιαίτερης βαρύτητας στην εποχή μας. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που η σχετική επιλογή γίνεται με τελείως διαφορετικά κριτήρια, όπως είναι αυτό της προσφοράς στην κοινωνία και στους συνανθρώπους∙ προοπτική που μοιάζει κατά πολύ σημαντικότερη από τις οικονομικές απολαβές για πολλούς νέους.

Γ2.α. Να επισημάνετε στο κείμενο δύο παραδείγματα μεταφορικής / συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

- ... στην καλλιέργεια του πολιτισμού

- «με γεμίζει»

Γ2.β. Να αιτιολογήσετε τις επιλογές σας.

Η μεταφορική χρήση της γλώσσας επιτρέπει στον γράφοντα να αποδώσει με μεγαλύτερη παραστατικότητα τα επιμέρους νοήματα του κειμένου του και να του προσδώσει έτσι ζωντάνια. Ειδικότερα, στη φράση «καλλιέργεια του πολιτισμού» μια λέξη παρμένη από το χώρο της γεωργίας αξιοποιείται σε σχέση με την εξέλιξη και την ανάπτυξη της -αφηρημένης- έννοιας του πολιτισμού, προκειμένου να καταστεί σαφές πως μόνο μέσα από τη συνεχή φροντίδα και τη διαρκή προσφορά καθίσταται εφικτή η ανάπτυξη του πολιτισμού μιας χώρας. Στη φράση «με γεμίζει» από την άλλη, αποδίδεται η συναισθηματική, ψυχική και πνευματική πλήρωση, που συνίσταται σε άυλα συναισθήματα, μ’ ένα ρήμα που παραπέμπει στο κυριολεκτικό γέμισμα με απτά αντικείμενα ή υλικά.

Γ2.α. «Σημαντικά κριτήρια για την επιλογή επαγγέλματος αποτελούν η δημιουργικότητα, η προσωπική ανάπτυξη, η κοινωνική προσφορά και άλλα στοιχεία, τα οποία είναι καθοριστικά για τη ζωή των ανθρώπων».

Στην παραπάνω περίοδο λόγου να εντοπίσετε την αναφορική ονοματική πρόταση.

Η αναφορική ονοματική πρόταση είναι η ακόλουθη: «τα οποία είναι καθοριστικά για τη ζωή των ανθρώπων».

Γ2.β. Να γράψετε αν είναι προσδιοριστική ή παραθετική / προσθετική και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η πρόταση είναι παραθετική-προσθετική, διότι δεν αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του προσδιοριζόμενου όρου (στοιχεία), γι’ αυτό και χωρίζεται από αυτόν με κόμμα.

Γ2.α. «Είμαστε ένας από τους συνδετικούς κρίκους της»:

Στην παραπάνω πρόταση έχουμε κυριολεκτική / δηλωτική ή μεταφορική / συνυποδηλωτική λειτουργία της γλώσσας;

Στην πρόταση αυτή έχουμε μεταφορική χρήση της γλώσσας, καθώς χαρακτηρίζοντας τα μέλη μιας κοινωνίας συνδετικούς κρίκους επιχειρείται να τονιστεί το αλληλένδετο της κοινωνικής συνύπαρξης.

Γ2.β. Να γράψετε δύο προτάσεις με τη λέξη «κρίκους». Στην πρώτη περίπτωση να χρησιμοποιήσετε τη λέξη κυριολεκτικά / δηλωτικά και στη δεύτερη μεταφορικά / συνυποδηλωτικά.

Κυριολεκτικά: Το ατύχημα συνέβη όταν έσπασε ένας από τους κρίκους της μεταλλικής αλυσίδας που χρησιμοποιήθηκε για την ανύψωση του αντικειμένου.

Μεταφορικά: Ο δικαστής αναζητούσε τον μυστικό κρίκο που συνέδεε τα επιμέρους στοιχεία της υπόθεσης.

Δ. Με ποια κριτήρια συνήθως επιλέγει κάποιος ένα επάγγελμα; Ανάλογα με τις προσωπικές του ανάγκες, με την κοινωνική αναγνώριση που μπορεί να του προσφέρει το επάγγελμα ή με τα χρήματα που θα του αποφέρει; Με ποια κριτήρια θα επέλεγες, εσύ προσωπικά, το μελλοντικό σου επάγγελμα; (450-500 λέξεις)

Η επιλογή επαγγέλματος συνιστά μια απόφαση εξέχουσας σημασίας, μιας και επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που διαμορφώνεται στην πορεία η ζωή του ατόμου. Πρόκειται, συνάμα, για μια απόφαση που δεν μπορεί να ληφθεί δίχως να σταθμιστούν ποικίλοι παράγοντες, σχετικοί τόσο με την προσωπικότητα του κάθε ατόμου όσο και με τις γενικότερες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα του. Ένα επάγγελμα δεν είναι, άλλωστε, μόνο μια πηγή εσόδων, αλλά πολύ περισσότερο ένα μέσο έκφρασης ουσιαστικών πτυχών της υπόστασης του ανθρώπου που καλείται να το ασκήσει.  

Με δεδομένη, βέβαια, την ιδιαίτερη βαρύτητα που έχουν οι οικονομικές απολαβές, εφόσον χάρη σε αυτές διασφαλίζεται εν τέλει η δυνατότητα του ατόμου να καλύψει τις βιοτικές του ανάγκες, μα και να αποκτήσει την αναγκαία οικονομική ανεξαρτησία, το ζήτημα αυτό κατέχει συνήθως πρωταρχική σημασία στη σχετική επιλογή. Ιδίως σε περιόδους γενικότερης οικονομικής ανασφάλειας η παράμετρος αυτή δύσκολα μπορεί να παραγνωριστεί, καθώς είναι πάντοτε υπαρκτό το ενδεχόμενο να εγκλωβιστεί το άτομο σε μια κατάσταση καθηλωτικής οικονομικής δυσπραγίας. Θεωρείται, επομένως, εύλογο το να εξετάζονται λεπτομερώς οι οικονομικές προοπτικές που προσφέρει το κάθε επάγγελμα.  

Παράλληλα, το επάγγελμα λειτουργεί παραδοσιακά ως μέσο προσμέτρησης της επιτυχίας του κάθε ατόμου∙ ως στοιχείο που του προσδίδει κοινωνική αναγνώριση. Μια αντίληψη που συχνά προσκρούει με την επιθυμία του ατόμου να αντλήσει μέσα από την εργασία του τη βαθύτερη εκείνη ικανοποίηση της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Προκύπτει, έτσι, κάποτε η ανάγκη μιας πιο ουσιαστικής εξέτασης των προσωπικών επιθυμιών του ατόμου. Αξίζει τελικά περισσότερο η προσωπική ανάδειξη και η απόκτηση μιας σημαντικής οικονομικής επιφάνειας ή εκείνο που μετρά είναι η επίγνωση πως έχει καθημερινά την ευκαιρία να προσφέρει στους άλλους ανθρώπους; Στενά συνυφασμένα, πάντως, μ’ αυτό το δίλημμα είναι η στάση κι οι προσδοκίες της οικογένειας του νέου, καθώς συχνά η δική τους ανάγκη να διασφαλιστεί η «κοινωνική επιτυχία» δρουν καταλυτικά ως προς τη σχετική επαγγελματική επιλογή.

Ο κάθε νέος, ωστόσο, οφείλει να προχωρά στην επιλογή του επαγγέλματός του δίνοντας μεγαλύτερη βάση σε όσα συνιστούν τη δική του προσωπικότητα και τις δικές του επιθυμίες. Είναι, δίχως άλλο, βέβαιο πως μια λανθασμένη επιλογή, για την οποία δεν έχουν ληφθεί επαρκώς υπόψη οι πραγματικές κλίσεις και οι πραγματικές ανάγκες του ατόμου, οδηγεί σε μια επαγγελματική σταδιοδρομία που δεν παρέχει ικανή ευχαρίστηση, και άρα επιτελείται μηχανικά ή μ’ ένα αίσθημα εξαναγκασμού.      

Υπ’ αυτό το πρίσμα θεωρώ προσωπικά πως η επιλογή του μελλοντικού μου επαγγέλματος θα βασιστεί περισσότερο σ’ εκείνα τα ζητούμενα που θα διασφαλίζουν -στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό-, πως θα αντλώ από την εργασία μου ένα αίσθημα ουσιαστικής ικανοποίησης. Έτσι, η δική μου σκέψη είναι πως το επάγγελμα δεν πρέπει να αποσκοπεί αποκλειστικά και μόνο στις οικονομικές απολαβές, εφόσον κάτι τέτοιο προσδίδει στην εργασία έναν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, που δεν συμβαδίζει με την επιθυμία μου να αισθάνομαι πως προσφέρω κάτι σημαντικό στους συνανθρώπους μου. Θα προτιμούσα, άρα, ένα επάγγελμα που να έχει περισσότερο το χαρακτήρα του λειτουργήματος.

Καθίσταται, πάντως, σαφές πως μια τόσο σημαντική απόφαση, όπως είναι αυτή της επιλογής επαγγέλματος, δεν μπορεί παρά να αποτελεί προϊόν ουσιαστικού προβληματισμού, ώστε να διασφαλίζεται πως η τελική εκλογή θα είναι σύμφωνη με την προσωπικότητα του κάθε ατόμου. Ό,τι είναι, άλλωστε, σημαντικό ή ουσιώδες για το ένα άτομο, δεν είναι κατ’ ανάγκη εξίσου σημαντικό και για κάποιον άλλον. Την ίδια βαρύτητα που δίνει κάποιος στις υλικές απολαβές ενδέχεται να δίνει κάποιος άλλος στην επίγνωση πως το επάγγελμά του αποτελεί πηγή συνεχούς προσφοράς για τους συνανθρώπους του.   

[Λέξεις: 553]