Μπέρτολτ Μπρεχτ «Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε...»

Μπέρτολτ Μπρεχτ «Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε...»

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε:

Να ο δρόμος προς τη δόξα.

Αυτοί που είναι χαμηλά λένε:

Να ο δρόμος για το μνήμα.

O Bertolt Brecht καταγράφει με λακωνικό τρόπο την έντονη αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα σ’ εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία και στους απλούς πολίτες· την αντίθεση ανάμεσα στους πλούσιους και ισχυρούς, και στους φτωχούς και αδύναμους. Οι ισχυροί, αυτοί δηλαδή «που βρίσκονται ψηλά» αντικρίζουν τον πόλεμο ως μια ευκαιρία είτε για να διευρύνουν τα εδάφη που έχουν υπό τον έλεγχό τους είτε για να επιτύχουν μια νίκη που θα τους διασφαλίσει δόξα, μα και ακόμη περισσότερα χρήματα. Οι ίδιοι, άλλωστε, θα παρακολουθούν την εξέλιξη των πολεμικών αναμετρήσεων από την ασφάλεια των πολυτελών γραφείων τους, δεν πρόκειται να δουν από κοντά την πραγματική εικόνα του πολέμου.

Από την άλλη, όμως, υπάρχουν οι απλοί πολίτες, οι φτωχοί άνθρωποι του καθημερινού μόχθου· εκείνοι, δηλαδή, «που είναι χαμηλά», οι οποίοι και θα αναγκαστούν να βρεθούν στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Αν και δεν είναι εκείνοι που αποφασίζουν για τη διενέργεια ενός πολέμου, είναι όμως εκείνοι που εξαναγκάζονται να τον φέρουν εις πέρας, θυσιάζοντας την ίδια τους τη ζωή. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους ο πόλεμος δεν αποτελεί το δρόμο προς τη δόξα, αποτελεί το δρόμο για το μνήμα· αποτελεί το δρόμο προς έναν πρόωρο και επώδυνο θάνατο.

Οι άνθρωποι «που είναι χαμηλά» δεν έχουν καμία δυνατότητα να αντιδράσουν και να αντιταχθούν στις φιλοπόλεμες αποφάσεις των ισχυρών. Οφείλουν να υπακούσουν στις διαταγές που τους δίνονται και να πεθάνουν για χάρη εκείνων «που βρίσκονται ψηλά»· οφείλουν να πληρώσουν με την ίδια τους τη ζωή την επιθυμία των ισχυρών να γίνουν ακόμη ισχυρότεροι. Πρόκειται για μια οδυνηρή αντίθεση που διατρέχει εν γένει την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, εφόσον οι λίγοι ισχυροί κρατούντες έχουν υπό τον έλεγχό τους τη ζωή των πολλών και οικονομικά ασθενέστερων.

Ακόμη και σε ό,τι αφορά την καθημερινή ζωή μπορεί να διαπιστώσει κανείς πόσο έντονη είναι η διαφορά ανάμεσα σ’ εκείνους που βρίσκονται ψηλά και σ’ εκείνους που είναι χαμηλά. Για έναν πλούσιο και ισχυρό άνθρωπο η καθημερινότητα προσφέρει πλείστες νέες ευκαιρίες για επικερδείς δραστηριότητες και ευχάριστες απολαύσεις, τη στιγμή ακριβώς που για έναν φτωχό άνθρωπο κάθε καινούρια ημέρα είναι ένας νέος αγώνας και μια σκληρή πάλη για την επιβίωση. Ο φτωχός άνθρωπος αντικρίζει τη νέα ημέρα με φόβο για το ποια νέα συμφορά θα του χτυπήσει την πόρτα, καθώς κι η παραμικρή αναποδιά μπορεί να σημάνει ένα δύσκολα αντιμετωπίσιμο έξοδο ή μια απρόσμενη επιδείνωση της ήδη βεβαρυμμένης κατάστασής του.

Η διαφορά οπτικής ανάμεσα στους ισχυρούς και τους απλούς πολίτες, που με πικρή ειρωνεία επισημαίνεται από τον Brecht, αποτελεί μια διαχρονική πραγματικότητα. Οι ισχυροί και πλούσιοι πάντοτε ατένιζαν με αισιοδοξία το μέλλον, εφόσον γνώριζαν και γνωρίζουν πως κάθε νέα τους επιδίωξη μπορούν να την επιτύχουν βασιζόμενοι στον κόπο ή και στην ίδια τη ζωή ακόμη, των φτωχών και αδύναμων.     

«Ο πόλεμος που έρχεται»

Ο πόλεμος που έρχεται

δεν είν’ ο πρώτος. Πριν απ’ αυτόν

γίνανε κι άλλοι πόλεμοι.

Όταν ετελείωσε ο τελευταίος,

υπήρχαν νικητές και νικημένοι.

Στους νικημένους, ο φτωχός λαός

πέθαινε από την πείνα. Στους νικητές

ο φτωχός λαός πέθαινε το ίδιο.

Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης

Ο Bertolt Brecht που έζησε στα εφηβικά του χρόνια τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βλέπει την έναρξη του νέου πολέμου, του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όχι ως κάτι το καινοφανές, αλλά ως τη φρικτή επανεμφάνιση και συνέχιση μιας ολέθριας πολιτικής τακτικής. Οι κρατούντες όλων των εποχών στρέφονται ξανά και ξανά στις πολεμικές αναμετρήσεις παρακινημένοι από την απληστία τους για περισσότερη εξουσία, για νέα εδάφη, καθώς και για «λαμπρές» νίκες που θα τους προσφέρουν δόξα και υστεροφημία. Οι ισχυροί κάθε κοινωνίας θεωρούν τον πόλεμο ως εύλογη και δεδομένη επιλογή προκειμένου να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επιτύχουν όσα επιδιώκουν, χωρίς, ωστόσο, να λαμβάνουν υπόψη τους το κόστος που έχει μια πολεμική αναμέτρηση στη ζωή των φτωχών ανθρώπων.

Έτσι, ενώ το τέλος κάθε πολέμου επισφραγίζεται θεωρητικά με τη νίκη κάποιας πλευράς, στην πραγματικότητα η νίκη -και τα οφέλη αυτής- αφορούν μόνο τους ισχυρούς και τους πλούσιους, εφόσον οι φτωχοί είτε βρίσκονται στη μεριά των νικητών είτε στη μεριά των νικημένων, βιώνουν μόνο την πείνα, την ανέχεια και την εξαθλίωση. Το κόστος του πολέμου, τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανθρώπινων απωλειών, βαρύνει τους φτωχούς πολίτες των αντιμαχόμενων παρατάξεων. Οι φτωχοί είναι αυτοί που θα θυσιάσουν τη ζωή τους στο πεδίο της μάχης κι αντιστοίχως οι φτωχοί είναι αυτοί που θα έρθουν αντιμέτωποι με τις δυσκολίες ανεφοδιασμού και τις ελλείψεις τροφίμων που θα επιφέρει η αναταραχή στις παραγωγικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ο φτωχός λαός ακόμη κι αν ανήκει στη μεριά των νικητών δεν πρόκειται να απολαύσει άμεσα ούτε σε μεγάλο βαθμό τα όποια οφέλη της νίκης. Ό,τι αναλογεί στους φτωχούς είναι ο θρήνος για τα χαμένα τους παιδιά, η εξαθλίωση λόγω των οικονομικών δυσλειτουργιών που επιφέρει ο πόλεμος και, φυσικά, η πείνα και το άγχος για την καθημερινή τους επιβίωση. Τη στιγμή ακριβώς που οι ισχυροί θα μετρούν με ευχαρίστηση τα κέρδη που τους χάρισε η νέα τους νίκη, οι φτωχοί πολίτες θα μετρούν με πόνο τις νέες οδυνηρές θυσίες που αναγκάστηκαν να κάνουν και το πλήθος των παιδιών τους που χρειάστηκε να θάψουν προκειμένου να επιτευχθεί η «νίκη» αυτή.

Υπ’ αυτή την έννοια ο πόλεμος έχει κέρδη -αν πράγματι έχει- μόνο για τους ισχυρούς. Οι φτωχοί άνθρωποι σ’ όποια μεριά κι αν βρεθούν είναι πάντοτε χαμένοι, αφού με το δικό τους αίμα και με το δικό τους πόνο κερδίζεται η κάθε μάχη και κρίνεται η έκβαση του πολέμου.

Γλωσσικές Ασκήσεις Γυμνασίου [Κλίση Επιθέτων]

Katharina Jung

Γλωσσικές Ασκήσεις Γυμνασίου [Κλίση Επιθέτων]

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που δίνονται ακολούθως: 

συνεχής, πλατύς, πολύς, ιδεώδης, στοιχειώδης, διεθνής, ανεπιτυχής, δαιδαλώδης

1. Κατάφερε να τους συμφιλιώσει ύστερα από πολλές................................... προσπάθειες.

2. Το άρθρο έχει σκοπό να σας ενημερώσει για τη λειτουργία της............................ Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου.

3. Ύστερα από................... σκέψη αποφάσισε να φύγει.

4. Η συνεννόηση ήταν αποτέλεσμα............................. και αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

5. Οι δρόμοι της πόλης μας είναι...........................

6. Είναι καταπληκτική η εντύπωση που προκαλεί το............................ κτήριο.

7. Δεν έδειχνε απέναντί του ούτε το.................................. σεβασμό.

8. Οι συνθήκες εργασίας σ’ αυτή την επιχείρηση είναι..........................

2. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση.

1. Δεν αντέχω τη............................................................... (συνεχής πίεση).

2. Ορισμένα κράτη δε σέβονται τους................................................ (διεθνής κανόνας) δικαίου.

3. Ορισμένες ομάδες είναι πολύ...................................... (δημοφιλής).

4. Έκανε έκκληση για................................................... (αρραγής ενότητα).

5. Παρακολούθησε τη διάλεξη του................................................ (διαπρεπής αρχαιολόγος).

6. Δεν γνωρίζω το............................... (ακριβής) έτος της γέννησής του.

7. Οι μαθητές επισκέφτηκαν διάφορα................................................... (ευαγές ίδρυμα).

8. Χαθήκαμε στους................................................. (δαιδαλώδης δρόμος) της πόλης.

9. Ήμασταν μάρτυρες του πιο...................................................... (ειδεχθές έγκλημα).

10. Το Υπουργείο Γεωργίας ανέθεσε στα δασαρχεία την εκμετάλλευση των.......................................................... (δασώδης περιοχή).

3. Να γράψετε τα ονοματικά σύνολα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

1. τον ευσεβή άνθρωπο ...................................................................................

2. τους νομοταγείς πολίτες .............................................................................

3. των προσεχών εβδομάδων .........................................................................

4. των αναιδών ανθρώπων .............................................................................

5. το αειθαλές δέντρο ....................................................................................

6. των επικερδών επαγγελμάτων ...................................................................

7. τη συνεχή φροντίδα ...................................................................................

8. τα ακριβή στοιχεία .....................................................................................

9. του επιεικούς μέτρου .................................................................................

10. τη μεγαλοπρεπή είσοδο ..........................................................................

4. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους του επιθέτου ο πολύς, η πολλή, το πολύ.

1. Καταβάλαμε......................... προσπάθεια, για να επιτύχουμε.

2. ....................... λόγος γίνεται τελευταία για την έξαρση της εγκληματικότητας.

3. Δε μου αρέσει ο ......................... θόρυβος και η ...................... φασαρία.

4. Υποδέχτηκαν την πρότασή μου με ..................... ενθουσιασμό.

5. Χρειάζεται ............................... προσοχή, όταν περνάμε το δρόμο.

6. Στην αφετηρία είχαν συγκεντρωθεί ............................. δρομείς.

7. Άλλα ζώα είναι συνηθισμένα στο .................. κρύο και άλλα στην ................ ζέστη.

8. ................... γυναίκες είναι πιο ευσυνείδητες στη δουλειά τους από................. άνδρες.

9. Η συμπεριφορά ....................... ανθρώπων είναι απαράδεκτη.

10. Κατάφερε να αναδειχτεί με ..................... μόχθο.

5. Τονίστε τις λέξεις στις φράσεις που ακολουθούν:

1. σκεψεις επιτηδειων ανθρωπων

2. αποτελεσματα αδεξιων χειρισμων

3. επιδομα για τους ανεργους

4. κινδυνος παγκοσμιου πολεμου

5. το δικαιο του ισχυροτερου

6. η φροντιδα του αρρωστου παιδιου

7. η εξεταση του αρρωστου

8. επιδομα ανηλικων εργαζομενων

9. η εκμεταλλευση των ανηλικων

10. ο φοβος του αγνωστου

11. οι θεσεις των επισημων προσωπων

6. Το καθένα από τα επίθετα που βρίσκονται μέσα στην παρένθεση ταιριάζει σε τρία ουσιαστικά διαφορετικού γένους. Να συμπληρώσετε τα κενά.

(αρχαίος, γελοίος, γενναίος, βαθύς, πλατύς, θαλασσής, διεθνής)

.................. οργανισμός        ....................... χάντρα           .................. αεροδρόμιο

................... ίσκιος                 ..................... κουβέρτα         .................... ποτάμι

................... στρατιώτης        ..................... χαράδρα          ................... παιδί

.................. πολιτισμός          .................... αμφίεση            .................. υποκείμενο

................... άνθρωπος          .................... απόφαση          ................... θέατρο

.................. ορίζοντας           .................... θρησκεία          .................... μέτωπο

.................. ουρανός              .................... αναγνώριση     ................... πουκάμισο

7. Να σχηματίσετε τα τρία γένη των επιθέτων που βρίσκονται στο παρακάτω κείμενο:

Έχω για του παιδιού το νου μια ιδέα κάπως διαφορετική από άλλους. Πιστεύω πως το μυαλό του μπορεί να χωνέψει τροφή πιο λεπτή και πιο βαθιά κι απ’ όση συνηθίζουμε να του προσφέρουμε. Μέσα στο μικρόκοσμο της ψυχής του γίνονται πράγματα πιο πολλά κι απ’ όσα φαντάζονται του κόσμου οι ψυχολόγοι. Οι πιο μεγάλοι άνθρωποι μου φαίνεται πως είν’ εκείνοι που από τα πρώτα χρόνια τους γρικούσανε κουβέντες και αναστρεφότανε με ιδέες πιο ψηλές από το παιδιακίσιο το μπόι τους.

Κωστής Παλαμάς

αρσενικό                             θηλυκό                                 ουδέτερο

8. Να συμπληρώσετε τα υπόλοιπα γένη των ακόλουθων επιθέτων:

το γερό, ο λείος, το στερεό, η βέβαιη, ο αραιός, το παμπάλαιο, ο ζηλιάρης, η γυναικεία, ο σκούρος, το γνωστικό, η πορτοκαλιά, ο πεισματάρης, το φαρδύ, ο χρυσαφής, ο ανοιχτομάτης, ο πολυλογάς, η θαλασσιά, η πλατιά.

9. Να προσθέσετε το γράμμα ή τα γράμματα που λείπουν:

χάρτ...νος       ξύλ...νος                     πυθαγόρ...ος

σάπ...ος          αλληλέγγ...ος            όμ...ος

τέλ...ος           αντικρ...νος               άδ...ος

υγι...νός          ομών...μος                  επίσ...μος

κυκλώπ...ος   βόρ...ος                      βραδ...νός

έτ...μος           νόστ...μος                   φρόν...μος

σκοτ...νός       μακρ...νός                  πρόθ...μος

10. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα γράμματα που λείπουν.

ενάμ...σ...ς μήνας

τριάμ...σ... μέτρα

τεσσερ...μ...σ... ώρες

οχτώμ...σ... χρονών

ενάμ...σ... χιλιόμετρο

τρεισ...μ...σ... μήνες

μιάμ...σ... σελίδα

μιάμ...σ...ς ώρας

[Από το βιβλίο «Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο: Γλωσσικές Ασκήσεις», του ΟΕΔΒ]

Απαντήσεις Ασκήσεων

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που δίνονται ακολούθως:

συνεχής, πλατύς, πολύς, ιδεώδης, στοιχειώδης, διεθνής, ανεπιτυχής, δαιδαλώδης

1. Κατάφερε να τους συμφιλιώσει ύστερα από πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες.

2. Το άρθρο έχει σκοπό να σας ενημερώσει για τη λειτουργία της Διεθνούς Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου.

3. Ύστερα από πολλή σκέψη αποφάσισε να φύγει.

4. Η συνεννόηση ήταν αποτέλεσμα συνεχούς και αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

5. Οι δρόμοι της πόλης μας είναι πλατιοί.

6. Είναι καταπληκτική η εντύπωση που προκαλεί το δαιδαλώδες κτήριο.

7. Δεν έδειχνε απέναντί του ούτε το στοιχειώδη σεβασμό.

8. Οι συνθήκες εργασίας σ’ αυτή την επιχείρηση είναι ιδεώδεις.

2. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση.

1. Δεν αντέχω τη συνεχή πίεση (συνεχής πίεση).

2. Ορισμένα κράτη δε σέβονται τους διεθνείς κανόνες (διεθνής κανόνας) δικαίου.

3. Ορισμένες ομάδες είναι πολύ δημοφιλείς (δημοφιλής).

4. Έκανε έκκληση για αρραγή ενότητα (αρραγής ενότητα).

5. Παρακολούθησε τη διάλεξη του διαπρεπούς αρχαιολόγου (διαπρεπής αρχαιολόγος).

6. Δεν γνωρίζω το ακριβές (ακριβής) έτος της γέννησής του.

7. Οι μαθητές επισκέφτηκαν διάφορα ευαγή ιδρύματα (ευαγές ίδρυμα).

8. Χαθήκαμε στους δαιδαλώδεις δρόμους (δαιδαλώδης δρόμος) της πόλης.

9. Ήμασταν μάρτυρες του πιο ειδεχθούς εγκλήματος (ειδεχθές έγκλημα).

10. Το Υπουργείο Γεωργίας ανέθεσε στα δασαρχεία την εκμετάλλευση των δασωδών περιοχών (δασώδης περιοχή).

αρραγής: αυτός που δεν ραγίζει, που δεν θρυμματίζεται / (μτφ) αυτός που χαρακτηρίζεται από σταθερότητα, από αδιάσπαστη ενότητα.

ευαγής: αυτός που χαρακτηρίζεται από ηθική αγνότητα και καθαρότητα / ευαγές ίδρυμα: αυτό που έχει ιδρυθεί και λειτουργεί για ευσεβείς και φιλανθρωπικούς σκοπού.

ειδεχθής: αυτός που είναι αποκρουστικός στην όψη και τη θέα, αυτός που προκαλεί αηδία και αποτροπιασμό.

3. Να γράψετε τα ονοματικά σύνολα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

1. τον ευσεβή άνθρωπο / τους ευσεβείς ανθρώπους

2. τους νομοταγείς πολίτες / τον νομοταγή πολίτη

3. των προσεχών εβδομάδων / της προσεχούς εβδομάδας

4. των αναιδών ανθρώπων / του αναιδούς ανθρώπου

5. το αειθαλές δέντρο / τα αειθαλή δέντρα

6. των επικερδών επαγγελμάτων / του επικερδούς επαγγέλματος

7. τη συνεχή φροντίδα / τις συνεχείς φροντίδες

8. τα ακριβή στοιχεία / το ακριβές στοιχείο

9. του επιεικούς μέτρου / των επιεικών μέτρων

10. τη μεγαλοπρεπή είσοδο / τις μεγαλοπρεπείς εισόδους

4. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους του επιθέτου ο πολύς, η πολλή, το πολύ.

1. Καταβάλαμε πολλή προσπάθεια, για να επιτύχουμε.

2. Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την έξαρση της εγκληματικότητας.

3. Δε μου αρέσει ο πολύς θόρυβος και η πολλή φασαρία.

4. Υποδέχτηκαν την πρότασή μου με πολύ ενθουσιασμό.

5. Χρειάζεται πολλή προσοχή, όταν περνάμε το δρόμο.

6. Στην αφετηρία είχαν συγκεντρωθεί πολλοί δρομείς.

7. Άλλα ζώα είναι συνηθισμένα στο πολύ κρύο και άλλα στην πολλή ζέστη.

8. Πολλές γυναίκες είναι πιο ευσυνείδητες στη δουλειά τους από πολλούς άνδρες.

9. Η συμπεριφορά πολλών ανθρώπων είναι απαράδεκτη.

10. Κατάφερε να αναδειχτεί με πολύ μόχθο.

5. Τονίστε τις λέξεις στις φράσεις που ακολουθούν:

1. σκέψεις επιτήδειων ανθρώπων

2. αποτελέσματα αδέξιων χειρισμών

3. επίδομα για τους ανέργους

4. κίνδυνος παγκόσμιου πολέμου

5. το δίκαιο του ισχυρότερου

6. η φροντίδα του άρρωστου παιδιού

7. η εξέταση του αρρώστου

8. επίδομα ανήλικων εργαζομένων

9. η εκμετάλλευση των ανηλίκων

10. ο φόβος του αγνώστου

11. οι θέσεις των επίσημων προσώπων

6. Το καθένα από τα επίθετα που βρίσκονται μέσα στην παρένθεση ταιριάζει σε τρία ουσιαστικά διαφορετικού γένους. Να συμπληρώσετε τα κενά.

(αρχαίος, γελοίος, γενναίος, βαθύς, πλατύς, θαλασσής, διεθνής)

διεθνής οργανισμός           θαλασσιά χάντρα             διεθνές αεροδρόμιο

βαθύς ίσκιος                        πλατιά κουβέρτα                βαθύ ποτάμι

γενναίος στρατιώτης         βαθιά χαράδρα                   γενναίο παιδί

αρχαίος πολιτισμός           γελοία αμφίεση                   γελοίο υποκείμενο

γελοίος άνθρωπος             γενναία απόφαση              αρχαίο θέατρο

πλατύς ορίζοντας               αρχαία θρησκεία                πλατύ μέτωπο

θαλασσής ουρανός           διεθνής αναγνώριση          θαλασσί πουκάμισο

7. Να σχηματίσετε τα τρία γένη των επιθέτων που βρίσκονται στο παρακάτω κείμενο:

Έχω για του παιδιού το νου μια ιδέα κάπως διαφορετική από άλλους. Πιστεύω πως το μυαλό του μπορεί να χωνέψει τροφή πιο λεπτή και πιο βαθιά κι απ’ όση συνηθίζουμε να του προσφέρουμε. Μέσα στο μικρόκοσμο της ψυχής του γίνονται πράγματα πιο πολλά κι απ’ όσα φαντάζονται του κόσμου οι ψυχολόγοι. Οι πιο μεγάλοι άνθρωποι μου φαίνεται πως είν’ εκείνοι που από τα πρώτα χρόνια τους γρικούσανε κουβέντες και αναστρεφότανε με ιδέες πιο ψηλές από το παιδιακίσιο το μπόι τους.

Κωστής Παλαμάς

αρσενικό                             θηλυκό                                 ουδέτερο

ο διαφορετικός                    η διαφορετική                      το διαφορετικό

ο λεπτός                                 η λεπτή                                  το λεπτό

ο βαθύς                                  η βαθιά                                  το βαθύ

ο πολύς                                  η πολλή                                  το πολύ

ο μεγάλος                              η μεγάλη                                το μεγάλο

ο πρώτος                                η πρώτη                                 το πρώτο

ο ψηλός                                  η ψηλή                                   το ψηλό

ο παιδιακίσιος                      η παιδιακίσια                       το παιδιακίσιο

8. Να συμπληρώσετε τα υπόλοιπα γένη των ακόλουθων επιθέτων:

το γερό, ο λείος, το στερεό, η βέβαιη, ο αραιός, το παμπάλαιο, ο ζηλιάρης, η γυναικεία, ο σκούρος, το γνωστικό, η πορτοκαλιά, ο πεισματάρης, το φαρδύ, ο χρυσαφής, ο ανοιχτομάτης, ο πολυλογάς, η θαλασσιά, η πλατιά.

αρσενικό                             θηλυκό                                 ουδέτερο

ο γερός                                   η γερή                                    το γερό

ο λείος                                    η λεία                                     το λείο

ο στερεός                               η στερεή                                το στερεό

ο βέβαιος                               η βέβαιη                                το βέβαιο

ο αραιός                                η αραιή                                  το αραιό

ο παμπάλαιος                       η παμπάλαιη                         το παμπάλαιο

ο ζηλιάρης                             η ζηλιάρα                              το ζηλιάρικο

ο γυναικείος                         η γυναικεία                           το γυναικείο

ο σκούρος                              η σκούρα                               το σκούρο

ο γνωστικός                           η γνωστική                            το γνωστικό

ο πορτοκαλής                       η πορτοκαλιά                       το πορτοκαλί

ο πεισματάρης                      η πεισματάρα                       το πεισματάρικο

ο φαρδύς                               η φαρδιά                               το φαρδύ

ο χρυσαφής                           η χρυσαφιά                           το χρυσαφί

ο ανοιχτομάτης                    η ανοιχτομάτα                      το ανοιχτομάτικο

ο πολυλογάς                         η πολυλογού                         (το πολυλογάδικο)

ο θαλασσής                           η θαλασσιά                           το θαλασσί

ο πλατύς                                η πλατιά                                το πλατύ  

9. Να προσθέσετε το γράμμα ή τα γράμματα που λείπουν:

χάρτινος        ξύλινος                       πυθαγόρειος

σάπιος           αλληλέγγυος             όμοιος

τέλειος           αντικρινός                 άδειος

υγιεινός         ομώνυμος                  επίσημος

κυκλώπειος  βόρειος                      βραδινός

έτοιμος          νόστιμος                    φρόνιμος

σκοτεινός      μακρινός                   πρόθυμος

10. Να συμπληρώσετε τα κενά με τα γράμματα που λείπουν.

ενάμισης μήνας

τριάμισι μέτρα

τεσσεράμισι ώρες

οχτώμισι χρονών

ενάμισι χιλιόμετρο

τρεισήμισι μήνες

μιάμιση σελίδα

μιάμισης ώρας

Γράφουμε: ο ενάμισης (χρόνος) – του ενάμιση (χρόνου) – τον ενάμιση χρόνο – η μιάμιση (ώρα) – της μιάμισης (ώρας) – τη μιάμιση (ώρα) – το ενάμισι (λεπτό) – του ενάμισι (λεπτού) – το ενάμισι (λεπτό) (πληθυντικός δεν υπάρχει). Κατ’ αυτό τον τρόπο εντάσσουμε το ενάμισης στην κλίση των επιθέτων του τύπου -ής, -ιά, -ί (σταχτής, σταχτιά, σταχτί), μολονότι διαφέρει στην προέλευσή του και στο θηλυκό (μιάμιση).

Σύμφωνα με το ουδέτερο ενάμισι, γράφονται και «κλίνονται» (στην πραγματικότητα είναι άκλιτα) σε –ήμισι και –μισι οι τύποι του πληθυντικού (δεν έχουν ενικό) όλων των άλλων αριθμητικών: δυόμισι μήνες, δυόμισι μέρες, δυόμισι κιλά, τρεισήμισι αιώνες, τρεισήμισι ώρες, τρεισήμισι κιλά.