Ιστορία Α΄ Λυκείου: Μυκηναϊκά βασίλεια & Γραμμική Β΄ (πηγή)

Ιστορία Α΄ Λυκείου: Μυκηναϊκά βασίλεια & Γραμμική Β΄ (πηγή)
 
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις αναφορικά με τη γραμμική Β΄ γραφή και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:
α. Ποιες πληροφορίες αντλούμε, με την αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β΄ γραφής, αναφορικά με τη γλώσσα στην οποία είναι γραμμένα τα κείμενα αυτά;
β. Ποια εικόνα σχηματίζουμε για τη στρατιωτική οργάνωση των μυκηναϊκών βασιλείων;
 
ΚΕΙΜΕΝΟ
Η γλώσσα των κειμένων της γραμμικής Β΄, η λεγόμενη μυκηναϊκή, είναι ελληνική διάλεκτος και μάλιστα σε γενικές γραμμές κοινή στα κείμενα όλων των περιοχών, αν και διάφοροι γραφείς χρησιμοποιούν και παραλλαγές γλωσσικών τύπων, που ανήκουν μάλλον στη μητρική τους διάλεκτο. Δεν είναι εύκολο να συνάγουμε από τα κείμενα την κοινωνική διαστρωμάτωση του ελεύθερου πληθυσμού. Γενικά μπορούμε να πούμε πως ο μυκηναϊκός κόσμος διαθέτει μια πολύ εξελιγμένη πολεμική τέχνη. Τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της είναι ο βαρύς οπλισμός πολλών πολεμιστών και το πολεμικό άρμα. Θα έπρεπε να θεωρήσουμε τα δύο αυτά χαρακτηριστικά ως σημάδια σημαντικής κοινωνικής διαφοροποίησης‧ τα άλογα, το πολεμικό άρμα, ο βαρύς οπλισμός στοιχίζουν πολύ και συνεπώς περιορίζονται κατά κανόνα στους εύπορους. Φαίνεται όμως ότι στα μυκηναϊκά βασίλεια το ίδιο το κράτος αναλάμβανε τα έξοδα. Στην Κνωσσό και στην Πύλο οι απογραφές περιλαμβάνουν καταλόγους θωράκων, ξιφών κλπ. κυρίως όμως αρμάτων και εφεδρικών τροχών‧ καταγράφουν επίσης παραχωρήσεις αρμάτων σε ορισμένα πρόσωπα κατά εκατοντάδες.
 
Gschnitzer F., Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Κοινωνίας, μτφρ. Α. Χανιώτης, ΜΙΕΤ 2011, σσ. 43 & 55.
 
Ενδεικτική απάντηση
 
α. Αποκορύφωμα όλων των ερευνών που αφορούν το μυκηναϊκό πολιτισμό ήταν η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β΄ γραφής από τον Μ. Ventris και τον J. Chadwick (1952). Η γραμμική Β΄ χρησιμοποιήθηκε από ειδικευμένους γραφείς στα μυκηναϊκά ανάκτορα. Η ανάγνωση των πινακίδων που βρέθηκαν στην Πύλο, στην Κνωσό, στις Μυκήνες και στη Θήβα έδειξε ότι η γραμμική Β΄ είναι συλλαβική γραφή. Το σπουδαιότερο όμως είναι ότι επικύρωσε την ελληνικότητα του μυκηναϊκού πολιτισμού. Αποδείχθηκε ότι τα σύμβολα της αποδίδουν λέξεις της ελληνικής γλώσσας. Αποδίδουν στην πραγματικότητα μια πρώιμη μορφή της ελληνικής γλώσσας, αρχαιότερη και από εκείνη των ομηρικών επών. Τη διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει και το δοθέν κείμενο, σύμφωνα με το οποίο η γραμμική Β΄ όχι μόνο είναι ελληνική, αλλά είναι παρόμοια στα κείμενα όλων των περιοχών, με μικρές μόνο διαφοροποιήσεις ορισμένων τύπων που σχετίζονται με την τοπική διάλεκτο των επιμέρους γραφέων. Ο μυκηναϊκός κόσμος, αν και ήταν διασπασμένος, παρουσιάζει ωστόσο ενοποιητικά χαρακτηριστικά που επιβεβαιώνουν την πολιτιστική του συνοχή. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτά είναι η κοινή γλώσσα‧ είναι η πρώιμη μορφή της ελληνικής γλώσσας που μαρτυρείται από την ανάγνωση των πινακίδων της γραμμικής Β΄ γραφής.
 
β. Στην κοινωνική ιεραρχία ιδιαίτερη θέση κατείχαν οι ιερείς και ο στρατός, ο οποίος αποτελούνταν από επαγγελματίες στρατιώτες. Ο ηγεμόνας κάθε ανακτόρου διαχειριζόταν τον πλούτο της περιοχής την οποία εξουσίαζε. Ήταν πολιτικός και στρατιωτικός αρχηγός, με δικαστική και συγχρόνως θρησκευτική εξουσία. Σύμφωνα, μάλιστα, με το δοθέν κείμενο, σαφές γνώρισμα του μυκηναϊκού πολιτισμού ήταν η ανάπτυξη που παρουσίαζε στον στρατιωτικό τομέα. Τα μυκηναϊκά βασίλεια διέθεταν πολεμικά άρματα, καθώς και πολεμιστές με βαρύ οπλισμό. Οι ηγεμόνες των επιμέρους βασιλείων φρόντιζαν να καλύπτουν τα έξοδα για τον εξοπλισμό των στρατιωτών, με αποτέλεσμα να μην αποτελεί ο οπλισμός μέσο κοινωνικής διαφοροποίησης. Όπως διαφαίνεται από πινακίδες της Κνωσσού και της Πύλου παραχωρούνταν από το κάθε βασίλειο μεγάλος αριθμός όπλων και αρμάτων στους στρατιώτες του. Κατ’ αυτό τον τρόπο, παρά το γεγονός ότι ο βαρύς οπλισμός είχε υψηλό κόστος, δεν αποτελούσε προνόμιο μόνο των εύπορων, εφόσον το βασίλειο φρόντιζε γενικά για τον εξοπλισμό των στρατιωτών.    
 
«Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».