Mark Rothko
Ερωτήσεις ΚΕΕ Πρωταγόρας Ενότητα 1η
Ο Σωκράτης καταλήγει γενικεύοντας ότι η αρετή δεν είναι διδακτή. Ποια εντύπωση μας δημιουργεί με τη γενίκευση αυτή και πού νομίζετε ότι αποβλέπει;
[Μας δημιουργεί την εντύπωση ότι δεν πιστεύει στο διδακτόν της αρετής. Δεν πιστεύει ότι μπορεί να μεταδοθεί ως έτοιμη γνώση, αλλά παράλληλα προκαλεί με την αμφιβολία του τον Πρωταγόρα, για να τον αναγκάσει να αποδείξει το αντίθετο.]
Ο Σωκράτης ολοκληρώνοντας την επιχειρηματολογία του, καταλήγει πως, κατά τη δική του άποψη, η αρετή δεν είναι διδακτή. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του η αρετή θεωρείται για τους αθηναίους πολίτες κάτι το δεδομένο, οπότε η απόκτησή της δεν μπορεί να συνδεθεί με την άμεση διδασκαλία, αλλά προκύπτει μέσα από τις εμπειρίες του ατόμου και την προσωπική του προσπάθεια. Αν η αρετή, άλλωστε, μπορούσε να διδαχτεί στους νέους, όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα, τότε οι γιοι του Περικλή θα την είχαν κατακτήσει.
Η προφανής αντίφαση ανάμεσα στις δύο αυτές διαπιστώσεις του Σωκράτη, μας ωθεί να πιστέψουμε πως η προσπάθεια του φιλοσόφου δεν έγκειται στο να πείσει τους ακροατές του πέραν από κάθε αμφιβολία ότι η αρετή δεν είναι διδακτή, αλλά στο να αναγκάσει τον Πρωταγόρα να τους πείσει για το αντίθετο.
Το ευάλωτο των επιχειρημάτων του Σωκράτη καθιστά σαφές πως ο φιλόσοφος δεν επιχειρεί επί της ουσίας να υποστηρίξει την άποψή του, αλλά να δώσει στον Πρωταγόρα την απαιτούμενη ώθηση, ώστε να παρουσιάσει έναν πλήρη αποδεικτικό συλλογισμό για το διδακτό της αρετής. Ο Σωκράτης, επομένως, κατά την προσφιλή του συνήθεια, δεν προτίθεται να προσφέρει έτοιμες γνώσεις. Προτιμά να ακούσει πρώτα τις απόψεις του συνομιλητή του και στην πορεία να ελέγξει την εγκυρότητά τους, ώστε να αντλήσει την αλήθεια μέσα από τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του Πρωταγόρα.
Ο Σωκράτης δεν διατυπώνει από την αρχή της συζήτησης μια ολοκληρωμένη άποψη, εμμένοντας σε αυτή, χωρίς να έχει διάθεση να δεχτεί τις ιδέες του συνομιλητή του. Αντιθέτως, πιστεύει ότι η αλήθεια για το εξεταζόμενο θέμα πρέπει να προκύπτει ύστερα από μια εποικοδομητική συζήτηση κατά την οποία οι διαπιστώσεις θα αντληθούν από τον συνδιαλεγόμενο, μέσα από καίριες ερωτήσεις και ουσιαστικό έλεγχο της εγκυρότητας των συμπερασμάτων του.
Ο Σωκράτης αντιπαραθέτει μια θετική αμφισβήτηση: αμφισβητώντας τις παραδοσιακές ιδέες και τις παραδοσιακές αρχές, αναζητά τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων. Πολύ περισσότερο, αναζητά την πρώτη αλήθεια, την αναλλοίωτη, που δεν επηρεάζεται από τις συνθήκες, που δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο.
Είναι χαρακτηριστικό πως ο Σωκράτης, στους πλατωνικούς διαλόγους, δεν αποφαίνεται ο ίδιος εκ των προτέρων, δεν παραθέτει ο ίδιος εξαρχής κάποια θεωρία ή άποψη. Αντίθετα, όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης στρέφεται στο να εξαχθεί η σωκρατική άποψη από τον αντίπαλο. Πρόκειται για αυτό που ο ίδιος ο Σωκράτης ονόμαζε μαιευτική.
Δείτε επίσης:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου