Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Ευρωπαϊκή Ένωση

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελείται από 28 κράτη μέλη που έχουν διαμορφώσει κοινή πολιτική σε πολλούς τομείς προκειμένου να επιτύχουν οικονομικά και πολιτικά οφέλη στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Ευρωπαϊκή Συνείδηση

Η ιδέα μιας «Ευρώπης των πολιτών» είναι πολύ νέα. Υπάρχουν ήδη ορισμένα σύμβολα τα οποία αντιπροσωπεύουν μια κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα, όπως το ευρωπαϊκό διαβατήριο, που χρησιμοποιείται από το 1985. Από το 1996 έχουν εκδοθεί άδειες οδήγησης ΕΕ σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Η ΕΕ έχει και ένα έμβλημα, το «Ενωμένοι στην πολυμορφία», και η 9η Μαΐου γιορτάζεται ως η Ημέρα της Ευρώπης.

Όμως, οι πολίτες δεν μπορούν να αισθάνονται ότι «ανήκουν» στην Ευρωπαϊκή Ένωση εάν δεν γνωρίζουν τι κάνει η ΕΕ και δεν κατανοούν το γιατί. Τα όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια για να εξηγήσουν με σαφήνεια και σε απλή γλώσσα τα θέματα της ΕΕ.

Οι άνθρωποι έχουν επίσης ανάγκη να βλέπουν ότι η ΕΕ αλλάζει με συγκεκριμένο τρόπο την καθημερινή ζωή τους. Ως προς αυτό, η χρήση των χαρτονομισμάτων και κερμάτων του ευρώ από το 2002 είχε σημαντική επίπτωση. Περισσότερα από τα δύο τρίτα των πολιτών της ΕΕ διαχειρίζονται σήμερα τον ατομικό τους προϋπολογισμό και τις οικονομίες τους σε ευρώ. Η τιμολόγηση των αγαθών και υπηρεσιών σε ευρώ σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορούν να συγκρίνουν άμεσα τις τιμές από τη μια χώρα στην άλλη.

Οι συνοριακοί έλεγχοι έχουν καταργηθεί ανάμεσα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ βάσει της συμφωνίας του Σένγκεν και το γεγονός αυτό δίνει ήδη στους ανθρώπους μια αίσθηση ότι ανήκουν σε μια ενοποιημένη γεωγραφική περιοχή.

Η αίσθηση ότι ανήκει κάποιος σε μια κοινότητα συνδέεται πρωτίστως με το αίσθημα της προσωπικής συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ. Κάθε ενήλικος πολίτης της ΕΕ έχει δικαίωμα να ψηφίζει στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, γεγονός που αποτελεί σημαντική βάση για τη δημοκρατική νομιμότητα της ΕΕ. Αυτή η νομιμότητα αυξάνεται όσο αυξάνονται και οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όσο περισσότερο λαμβάνεται υπόψη η θέση των εθνικών κοινοβουλίων στις εργασίες της ΕΕ και όσο αυξάνεται επίσης η συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών σε ΜΚΟ, σε πολιτικές κινήσεις και στη δημιουργία πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε για να υπηρετήσει τους λαούς της Ευρώπης και το μέλλον της πρέπει να διαμορφώνεται με την ενεργό συμμετοχή ανθρώπων από όλες τις κοινωνικές ομάδες. Οι ιδρυτές της ΕΕ το γνώριζαν αυτό πολύ καλά. «Δεν ενώνουμε κράτη, ενώνουμε λαούς» είχε δηλώσει ο Jean Monnet το 1952. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ΕΕ και η συμμετοχή των πολιτών στις δραστηριότητές της εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Οφέλη που προκύπτουν από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση: 

- Οικονομικά

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε για να επιτευχθούν πολιτικοί στόχοι και ξεκίνησε την προσπάθειά της να τους επιτύχει μέσα από την οικονομική συνεργασία. Οι ευρωπαϊκές χώρες αντιπροσωπεύουν ολοένα και μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού του πλανήτη. Πρέπει, λοιπόν, να συνεχίσουν να συνεργάζονται για να διασφαλίσουν την οικονομική ανάπτυξη και να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν άλλες μεγάλες οικονομίες στη διεθνή σκηνή. Καμία χώρα της ΕΕ δεν είναι τόσο ισχυρή ώστε να υπερασπιστεί μόνη της τα συμφέροντά της στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου. Για να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας και να προσελκύσουν νέους πελάτες, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από μια ευρύτερη βάση και όχι μόνο την εθνική εγχώρια αγορά τους, και αυτή τους την παρέχει η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά. Για να εξασφαλιστεί ότι όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι επωφελούνται από αυτή την πανευρωπαϊκής κλίμακας αγορά των 500 και πλέον εκατομμυρίων καταναλωτών, η ΕΕ προσπαθεί να καταργήσει τα εμπόδια στις συναλλαγές και καταβάλλει προσπάθειες να απαλλάξει τις επιχειρήσεις από την περιττή γραφειοκρατία.

Όμως, ο ελεύθερος ανταγωνισμός σε ευρωπαϊκή κλίμακα πρέπει να εξισορροπείται με την αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Αυτό συνεπάγεται σαφή και χειροπιαστά οφέλη για τους ευρωπαίους πολίτες.

Η πρόοδος στην οικοδόμηση της ενιαίας αγοράς

α) Φυσικοί φραγμοί  

Έχουν καταργηθεί όλοι οι συνοριακοί έλεγχοι των εμπορευμάτων στο εσωτερικό της ΕΕ, όπως και οι τελωνειακοί έλεγχοι των ατόμων, αλλά η αστυνομία διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους στο πλαίσιο της καταπολέμησης του εγκλήματος και των ναρκωτικών.

Τον Ιούνιο του 1985 πέντε από τα 10 κράτη μέλη υπέγραψαν τη συμφωνία του Σένγκεν με βάση την οποία άρχισαν να συνεργάζονται οι εθνικές αστυνομικές αρχές αυτών των χωρών και θεσπίστηκε μία κοινή πολιτική ασύλου και θεωρήσεων εισόδου (βίζας). Αυτό επέτρεψε να καταργηθούν πλήρως οι έλεγχοι των προσώπων στα σύνορα μεταξύ των χωρών του Σένγκεν. Σήμερα, ο χώρος Σένγκεν αποτελείται από 26 ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες περιλαμβάνονται και τέσσερις χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία).

β) Τεχνικοί φραγμοί  

Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν την αμοιβαία αναγνώριση των εθνικών κανόνων σχετικά με την πώληση των περισσότερων αγαθών. Κάθε προϊόν που παράγεται και πωλείται νόμιμα σε ένα κράτος μέλος μπορεί να διατίθεται στην αγορά όλων των άλλων κρατών μελών.

Όσον αφορά τις υπηρεσίες, οι χώρες της ΕΕ αναγνωρίζουν αμοιβαία ή συντονίζουν τις εθνικές διατάξεις τους που επιτρέπουν την άσκηση επαγγελμάτων στον νομικό, ιατρικό, τουριστικό, τραπεζικό τομέα, τον τομέα των ασφαλειών κ.ά. Όμως, η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων απέχει πόρρω από την ολοκλήρωσή της. Παρά την οδηγία του 2005 για την αναγνώριση των επαγγελματικών ειδικοτήτων, υπάρχουν ακόμα εμπόδια για τη μετακίνηση προσώπων από μία χώρα της ΕΕ σε μία άλλη ή για την άσκηση ορισμένων δραστηριοτήτων. Ωστόσο, άνθρωποι με επαγγελματικά προσόντα (δικηγόροι, ιατροί, οικοδόμοι ή υδραυλικοί) έχουν ολοένα και μεγαλύτερη ελευθερία να ασκούν το επάγγελμά τους οπουδήποτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για τη βελτίωση της κινητικότητας των εργαζομένων, και ιδίως για να διασφαλίσει την αναγνώριση σε όλες τις άλλες χώρες των τίτλων σπουδών και επαγγελματικών ειδικοτήτων που αποκτώνται σε μια χώρα της ΕΕ.

γ) Φορολογικοί φραγμοί  

Οι φορολογικοί φραγμοί έχουν μειωθεί χάρη στη μερική εξίσωση των εθνικών συντελεστών ΦΠΑ, οι οποίοι πρέπει να ορίζονται με τη συμφωνία των κρατών μελών της ΕΕ. Επιπλέον, τον Ιούλιο του 2005 τέθηκε σε ισχύ συμφωνία μεταξύ των κρατών της ΕΕ και ορισμένων άλλων χωρών (και της Ελβετίας) για τη φορολόγηση των εσόδων από επενδύσεις.

δ) Δημόσιες συμβάσεις  

Ανεξάρτητα από το ποια είναι η αναθέτουσα αρχή, υπάρχει πλέον ελευθερία υποβολής προσφορών από ολόκληρη την ΕΕ για δημόσιες συμβάσεις σε κάθε χώρα της ΕΕ. Αυτό έχει επιτευχθεί χάρη στις οδηγίες της ΕΕ για τις συμβάσεις υπηρεσιών, προμηθειών και έργων σε πολλούς τομείς, περιλαμβανομένης της ύδρευσης, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών.

Η ενιαία αγορά είναι προς όφελος όλων των καταναλωτών. Παραδείγματος χάρη, το άνοιγμα των εσωτερικών αγορών υπηρεσιών συνέβαλε στο να μειωθούν δραστικά οι τιμές των τηλεφωνικών κλήσεων την τελευταία δεκαετία. Υπό την πίεση του ανταγωνισμού έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά και τα αεροπορικά εισιτήρια στην Ευρώπη.

- Το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης 

Τον Ιούνιο του 1997 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Άμστερνταμ ενέκρινε ένα Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αυτό αποτελούσε μια μόνιμη δέσμευση για δημοσιονομική σταθερότητα και παρείχε τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ με δημοσιονομικό έλλειμμα υψηλότερο από το 3 % του ΑΕγχΠ. Το Σύμφωνο ενισχύθηκε το 2011.

Η ίδια ιδέα ενισχύθηκε περαιτέρω το 2012, όταν οι κυβερνήσεις 25 χωρών της ΕΕ υπέγραψαν μια διεθνή συμφωνία με τίτλο «Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση». Η Συνθήκη αυτή είναι γνωστή και ως «Δημοσιονομικό Σύμφωνο» και επέβαλε στις συμμετέχουσες χώρες την υποχρέωση να ενσωματώσουν κανόνες ισοσκέλισης του προϋπολογισμού στο εθνικό τους δίκαιο.

- Ανταγωνισμός

Η πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ έχει καθοριστική σημασία για να εξασφαλίζει ότι, στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, ο ανταγωνισμός δεν είναι μόνο ελεύθερος αλλά και δίκαιος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει αυτή την πολιτική και, από κοινού με το Δικαστήριο, διασφαλίζει την τήρησή της.

Σκοπός αυτής της πολιτικής είναι να εμποδίζει τις συμπράξεις επιχειρήσεων (καρτέλ), τις ενισχύσεις από τις δημόσιες αρχές ή τις αθέμιτες μονοπωλιακές πρακτικές να νοθεύουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά.

Οι εμπλεκόμενες εταιρείες ή οι φορείς οφείλουν να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κάθε συμφωνία που διέπεται από τις διατάξεις της Συνθήκης. Η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμο απευθείας στις εταιρείες που παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού ή παραλείπουν να υποβάλουν την απαιτούμενη κοινοποίηση.

Σε περίπτωση παράνομης χορήγησης ενίσχυσης από κράτος μέλος της ΕΕ ή μη κοινοποίησης μιας ενίσχυσης, η Επιτροπή μπορεί να απαιτήσει την επιστροφή της ενίσχυσης. Η Επιτροπή πρέπει επίσης να λαμβάνει κοινοποίηση για οποιαδήποτε συγχώνευση ή εξαγορά με την οποία μια εταιρεία θα μπορούσε να αποκτήσει δεσπόζουσα θέση σε μια συγκεκριμένη αγορά.

- Πολιτικές αλληλεγγύης

Για να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, πρέπει να διορθωθούν οι ανισορροπίες της. Αυτός είναι ο στόχος των «πολιτικών αλληλεγγύης» της ΕΕ, που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθηθούν οι περιοχές με τη μικρότερη ανάπτυξη και οι τομείς της οικονομίας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Η ΕΕ πρέπει επίσης να αναλάβει το μερίδιό της στη βοήθεια της αναδιάρθρωσης βιομηχανιών που έχουν υποστεί σοβαρό πλήγμα από τον ταχέως αναπτυσσόμενο διεθνή ανταγωνισμό.

α) Περιφερειακές ενισχύσεις και πολιτική συνοχής

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή προβλέπονται επενδύσεις 325 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη της Ευρώπης, στις περιφέρειες και τις πόλεις τους, με σκοπό την προώθηση των στόχων που έχουν τεθεί σε επίπεδο ΕΕ για τη δημιουργία ανάπτυξης και απασχόλησης, καθώς και για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, της ενεργειακής εξάρτησης και του κοινωνικού αποκλεισμού.

β) Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ)

Στόχοι της ΚΓΠ, όπως ορίζονταν στη Συνθήκη της Ρώμης του 1957, ήταν η εξασφάλιση ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τους γεωργούς, η σταθεροποίηση των αγορών, η διασφάλιση του εφοδιασμού των καταναλωτών σε λογικές τιμές και ο εκσυγχρονισμός των γεωργικών υποδομών. Οι στόχοι αυτοί έχουν σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί. Επιπλέον, οι καταναλωτές σήμερα απολαμβάνουν την ασφάλεια του εφοδιασμού και οι τιμές των γεωργικών προϊόντων παραμένουν σταθερές, προστατευόμενες από τις διακυμάνσεις στην παγκόσμια αγορά.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε μεταρρύθμιση της αλιευτικής της πολιτικής. Βασικός στόχος της μεταρρύθμισης είναι να διατηρηθούν τα αποθέματα ιχθύων (όπως του ερυθρού τόνου, που απειλείται με εξαφάνιση) και να μειωθεί η υπερβολική αλιευτική ικανότητα των αλιευτικών στόλων, με παράλληλη χορήγηση χρηματοδοτικής ενίσχυσης σε όσους εγκαταλείπουν την αλιευτική δραστηριότητα.

γ) Η κοινωνική διάσταση

Στόχος της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ είναι να εξαλειφθούν οι πιο καταφανείς ανισότητες στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) ιδρύθηκε το 1961 για να προωθήσει τη δημιουργία θέσεων εργασίας και να διευκολύνει τους εργαζόμενους να μετακινούνται από μια μορφή εργασίας και/ή γεωγραφική περιοχή σε μιαν άλλη.

Η ΕΕ δεν επιδιώκει να βελτιώσει τις κοινωνικές συνθήκες στην Ευρώπη μόνο μέσω της χορήγησης χρηματοδοτικής ενίσχυσης. Η ενίσχυση από μόνη της δεν θα μπορούσε ποτέ να λύσει όλα τα προβλήματα που προκαλεί η οικονομική ύφεση ή η περιφερειακή υπανάπτυξη. Τα δυναμικά αποτελέσματα της ανάπτυξης πρέπει, πρωτίστως, να προάγουν την κοινωνική πρόοδο. Αυτό συναρτάται με μια νομοθεσία που εγγυάται ένα στέρεο σύνολο ελάχιστων δικαιωμάτων. Μερικά από τα δικαιώματα αυτά διατυπώνονται σε Συνθήκες, όπως το δικαίωμα ίσης αμοιβής γυναικών και ανδρών για ίση εργασία. Άλλα δικαιώματα ορίζονται σε οδηγίες που αφορούν την προστασία των εργαζομένων (υγεία και ασφάλεια στην εργασία) και στα στοιχειώδη πρότυπα ασφάλειας.

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων, που αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος της Συνθήκης το 1997, ορίζει τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων στην ΕΕ: ελεύθερη κυκλοφορία, δίκαιη αμοιβή, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, κοινωνική προστασία, δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων, δικαίωμα στην επαγγελματική κατάρτιση, ίση αμοιβή ανδρών και γυναικών, ενημέρωση των εργαζομένων, διαβούλευση και συμμετοχή, προστασία της υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας, προστασία των παιδιών, των ηλικιωμένων και των αναπήρων.

- Τεχνολογική καινοτομία

Οι ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν τη διορατικότητα να αντιληφθούν ότι η μελλοντική ευημερία της Ευρώπης επρόκειτο να εξαρτηθεί από την ικανότητά της να παραμένει πρωτοπόρος στον τομέα της τεχνολογίας. Αντιλήφθηκαν τα πλεονεκτήματα που θα προέκυπταν από την κοινή ευρωπαϊκή έρευνα.

Η κοινή έρευνα στο επίπεδο της ΕΕ έχει στόχο να συμπληρώσει τα εθνικά ερευνητικά προγράμματα. Επικεντρώνεται σε έργα για τα οποία συνεργάζονται πολλά εργαστήρια από διαφορετικές χώρες της ΕΕ. Χρηματοδοτεί επίσης τη βασική έρευνα σε τομείς όπως η ελεγχόμενη θερμοπυρηνική σύντηξη, μια εν δυνάμει ανεξάντλητη πηγή ενέργειας για τον 21ο αιώνα. Επιπλέον, ενθαρρύνει την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη σε βασικούς κλάδους, όπως τα ηλεκτρονικά προϊόντα και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, που αντιμετωπίζουν σκληρό ανταγωνισμό από χώρες εκτός Ευρώπης.

Στόχος της ΕΕ είναι οι δαπάνες για την έρευνα να ανέλθουν στο 3 % του ΑΕΠ της. Το βασικό μέσο για τη χρηματοδότηση της έρευνας της ΕΕ είναι μια σειρά «προγραμμάτων-πλαισίων». Το μεγαλύτερο μέρος του εν λόγω προϋπολογισμού, ο οποίος υπερβαίνει τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, δαπανάται για έρευνα στους τομείς της υγείας, των τροφίμων και της γεωργίας, των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας, των νανοεπιστημών, της ενέργειας, του περιβάλλοντος, των μεταφορών, της ασφάλειας και των κοινωνικοοικονομικών επιστημών. Άλλα προγράμματα προωθούν τη διεθνή συνεργασία σε ερευνητικά σχέδια προηγμένης τεχνολογίας και στηρίζουν τους ερευνητές και την επαγγελματική τους ανέλιξη.

- Προστασία των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας  

Σκοπός της νομοθεσίας σε αυτό τον τομέα είναι να αποκτήσουν όλοι οι καταναλωτές τον ίδιο βαθμό χρηματοπιστωτικής προστασίας και προστασίας της υγείας τους, ανεξάρτητα από το πού ζουν, ταξιδεύουν ή πραγματοποιούν τις αγορές τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για να υπάρξει ασφαλής επιστημονική θεμελίωση της νομοθεσίας περί ασφάλειας των τροφίμων, συστάθηκε το 2002 η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Η προστασία του καταναλωτή σε ευρωπαϊκή κλίμακα είναι απαραίτητη και σε πολλούς άλλους τομείς· για τον λόγο αυτό έχουν εκδοθεί πολλές οδηγίες της ΕΕ σχετικά με την ασφάλεια των καλλυντικών, των παιχνιδιών, των πυροτεχνημάτων κ.λπ.

Το 1993 συστάθηκε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΕΑ) για να χειρίζεται τις αιτήσεις αδειοδότησης φαρμακευτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να τεθεί σε κυκλοφορία στην ΕΕ χωρίς άδεια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει επίσης μέτρα για την προστασία των καταναλωτών από ψευδείς και παραπλανητικές διαφημίσεις, ελαττωματικά προϊόντα και καταχρήσεις σε τομείς όπως η χορήγηση πιστώσεων σε καταναλωτές και οι ηλεκτρονικές παραγγελίες ή πωλήσεις μέσω του διαδικτύου.

- Θεμελιώδη δικαιώματα

Η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών της διατυπώθηκε καθαρά στη Νίκαια τον Δεκέμβριο του 2000, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε επίσημα τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Χάρτης αυτός συντάχθηκε από μια Συνέλευση στην οποία συμμετείχαν μέλη των εθνικών κοινοβουλίων, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκπρόσωποι των εθνικών κυβερνήσεων και ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα 54 άρθρα του, που χωρίζονται σε έξι κεφάλαια —Αξιοπρέπεια, Ελευθερίες, Ισότητα, Αλληλεγγύη, Δικαιώματα των πολιτών και Δικαιοσύνη—, ορίζουν τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τα δικαιώματα του πολίτη και τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ.

Τα πρώτα άρθρα του Χάρτη κατοχυρώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην ακεραιότητα του ατόμου και την ελευθερία έκφρασης και συνείδησης.

Το κεφάλαιο για την αλληλεγγύη συνδυάζει με πρωτότυπο τρόπο κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα όπως: το δικαίωμα στην απεργία, το δικαίωμα των εργαζομένων στην ενημέρωση και τη διαβούλευση, το δικαίωμα συνδυασμού της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής, το δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την κοινωνική ασφάλιση και την κοινωνική πρόνοια σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Χάρτης προωθεί επίσης την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και θεσπίζει δικαιώματα όπως η προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η απαγόρευση πρακτικών της ευγονικής και της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης ανθρώπων, το δικαίωμα στην προστασία του περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των παιδιών και των ηλικιωμένων και το δικαίωμα στη χρηστή διοίκηση.

- Εκπαίδευση και πολιτισμός

Το αίσθημα ενός ανθρώπου ότι ανήκει σε ένα σύνολο και έχει κοινό πεπρωμένο δεν μπορεί να δημιουργηθεί τεχνητά. Μπορεί να δημιουργηθεί μόνο από μια κοινή πολιτική αντίληψη και γι’ αυτό τον λόγο η Ευρώπη οφείλει σήμερα να εστιάσει την προσοχή της όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στην εκπαίδευση, την ιθαγένεια και τον πολιτισμό.

Η ΕΕ δεν υπαγορεύει τον τρόπο οργάνωσης των σχολείων και της εκπαίδευσης ούτε το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών: αυτά αποφασίζονται σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο. Όμως, η ΕΕ υλοποιεί προγράμματα με την ονομασία «Erasmus+» για την προώθηση εκπαιδευτικών ανταλλαγών, έτσι ώστε οι νέοι να μπορούν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για κατάρτιση ή σπουδές, για να μάθουν νέες γλώσσες και να λάβουν μέρος σε κοινές δραστηριότητες με σχολεία ή κολέγια άλλων χωρών. Πάνω από τέσσερα εκατομμύρια άτομα αναμένεται να λάβουν ενίσχυση κατά την περίοδο 2014-2020.

Οι ευρωπαϊκές χώρες συνεργάζονται, στο πλαίσιο της «διαδικασίας της Μπολόνια», για να δημιουργήσουν έναν ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό σημαίνει, παραδείγματος χάρη, ότι οι πανεπιστημιακές σπουδές σε όλες τις χώρες καταλήγουν στην απονομή συγκρίσιμων και αμοιβαία αναγνωρισμένων τίτλων σπουδών (πτυχίου, μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος).

Στον τομέα του πολιτισμού, το πρόγραμμα της ΕΕ με τίτλο «Δημιουργική Ευρώπη» προάγει τη συνεργασία μεταξύ παραγωγών τηλεοπτικών προγραμμάτων και κινηματογραφιστών, ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και πολιτιστικών φορέων από διάφορες χώρες. Αυτό ενθαρρύνει την παραγωγή περισσότερων ευρωπαϊκών τηλεοπτικών προγραμμάτων και ταινιών, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ των ευρωπαϊκών και αμερικανικών παραγωγών.

Ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της Ευρώπης είναι η πολυμορφία των γλωσσών της, και η διατήρηση αυτής της πολυμορφίας αποτελεί σημαντικό στόχο της ΕΕ. Πράγματι, η πολυγλωσσία έχει θεμελιώδη χαρακτήρα για τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να διατίθεται και στις 24 επίσημες γλώσσες και κάθε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει δικαίωμα να εκφράζεται στη γλώσσα του κατά τις συζητήσεις στο Κοινοβούλιο.

- Η ελεύθερη κυκλοφορία στο εσωτερικό της ΕΕ και η προστασία των εξωτερικών συνόρων της

Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων στο εσωτερικό της ΕΕ εγείρει ζητήματα ασφάλειας για τα κράτη μέλη, εφόσον δεν έχουν πλέον τον έλεγχο των εσωτερικών συνόρων της ΕΕ. Για να αντισταθμιστεί αυτό, απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ασφάλειας στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Επιπλέον, καθώς την ελεύθερη κυκλοφορία στο εσωτερικό της ΕΕ μπορούν να την εκμεταλλεύονται και οι εγκληματίες, οι εθνικές αστυνομικές και δικαστικές αρχές πρέπει να συνεργάζονται για την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος

Ένα από τα σημαντικότερα βήματα για να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε το 1985, όταν οι κυβερνήσεις του Βελγίου, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών υπέγραψαν συμφωνία στην παραμεθόρια κωμόπολη του Λουξεμβούργου Σένγκεν. Συμφώνησαν να καταργήσουν όλους τους ελέγχους των προσώπων, ανεξαρτήτως εθνικότητας, στα κοινά σύνορά τους, να εναρμονίσουν τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορά τους με κράτη μη μέλη της ΕΕ και να θεσπίσουν μια κοινή πολιτική για τη χορήγηση θεώρησης εισόδου (βίζας). Έτσι, δημιούργησαν έναν χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα που έγινε γνωστός ως χώρος Σένγκεν.

Η διενέργεια αυστηρότερων ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ απέκτησε προτεραιότητα με τις διευρύνσεις της ΕΕ το 2004 και το 2007. Ένας οργανισμός της ΕΕ γνωστός ως Frontex, με έδρα τη Βαρσοβία, είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της συνεργασίας των χωρών της ΕΕ για την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων. Τα κράτη μέλη μπορούν να εφοδιάζουν τον οργανισμό αυτό με πλοία, ελικόπτερα και αεροσκάφη για τη διενέργεια κοινών περιπολιών, π.χ. στις ευαίσθητες περιοχές της Μεσογείου. Η ΕΕ εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να συστήσει μια ευρωπαϊκή υπηρεσία φύλαξης των συνόρων.

- Πολιτική στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης

Η Ευρώπη είναι υπερήφανη για την ανθρωπιστική παράδοσή της να υποδέχεται αλλοδαπούς και να προσφέρει άσυλο σε πρόσφυγες που τρέπονται σε φυγή από τον κίνδυνο και την καταδίωξη. Σήμερα, ωστόσο, οι κυβερνήσεις της ΕΕ αντιμετωπίζουν το πιεστικό ζήτημα πώς να χειριστούν την αύξηση του αριθμού των μεταναστών, νόμιμων και παράνομων, σε μια περιοχή χωρίς εσωτερικά σύνορα.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ συμφώνησαν να εναρμονίσουν τις νομοθεσίες τους έτσι ώστε οι αιτήσεις παροχής ασύλου να είναι δυνατό να εξετάζονται σύμφωνα με ένα σύνολο βασικών αρχών που θα αναγνωρίζονται αμοιβαία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουν θεσπιστεί ελάχιστα κοινά κριτήρια για την αποδοχή αιτούντων άσυλο και για τη χορήγηση του καθεστώτος του πρόσφυγα. Έχει επίσης δημιουργηθεί μια Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για Θέματα Ασύλου, με έδρα τη Μάλτα, η οποία θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ στον τομέα αυτόν.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συρροή παράνομων μεταναστών στις ακτές της Ευρώπης, και μία από τις ύψιστες προτεραιότητες της ΕΕ είναι η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών συνεργάζονται για να χειριστούν το ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης και για να υιοθετήσουν κοινές ρυθμίσεις για τον επαναπατρισμό των παράνομων μεταναστών. Ταυτόχρονα, βελτιώνεται ο συντονισμός της νόμιμης μετανάστευσης βάσει κανόνων της ΕΕ για την επανένωση οικογενειών, για το καθεστώς της μακρόχρονης διαμονής και για την αποδοχή υπηκόων που δεν έχουν την ιθαγένεια της ΕΕ οι οποίοι επιθυμούν να πραγματοποιήσουν σπουδές ή έρευνα στην Ευρώπη.

- Καταπολέμηση της διεθνούς εγκληματικότητας

Απαιτείται μια συντονισμένη προσπάθεια για την καταπολέμηση των εγκληματικών συμμοριών που διαχειρίζονται δίκτυα εμπορίας ανθρώπων και εκμεταλλεύονται ευάλωτους ανθρώπους, κυρίως γυναίκες και παιδιά.

Το οργανωμένο έγκλημα γίνεται όλο και πιο περίπλοκο και συχνά χρησιμοποιεί ευρωπαϊκά ή διεθνή δίκτυα για τις δραστηριότητές του. Η τρομοκρατία έδειξε καθαρά ότι μπορεί να χτυπήσει, με μεγάλη βαρβαρότητα, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε το σύστημα πληροφόρησης Σένγκεν (SIS). Πρόκειται για μια σύνθετη βάση δεδομένων που παρέχει στις αστυνομικές και δικαστικές αρχές τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν πληροφορίες για άτομα για τα οποία έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης ή αίτηση έκδοσης και για κλεμμένα περιουσιακά στοιχεία, όπως αυτοκίνητα ή έργα τέχνης. Μια βάση δεδομένων νέας γενιάς, γνωστή ως SIS II, θα έχει μεγαλύτερη δυναμικότητα και θα επιτρέπει την αποθήκευση νέων τύπων δεδομένων.

Μία από τις αποτελεσματικότερες μεθόδους σύλληψης εγκληματιών είναι η παρακολούθηση της διακίνησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Για τον λόγο αυτό, και για να αποτραπεί η χρηματοδότηση εγκληματικών και τρομοκρατικών οργανώσεων, η ΕΕ έχει θεσπίσει νομοθεσία που απαγορεύει τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Το σημαντικότερο βήμα που έγινε τα τελευταία χρόνια στον τομέα της συνεργασίας μεταξύ των διωκτικών αρχών ήταν η δημιουργία της Ευρωπόλ, ενός οργανισμού της ΕΕ που εδρεύει στη Χάγη και αποτελείται από αστυνομικούς και τελωνειακούς υπαλλήλους. Ασχολείται με ένα μεγάλο φάσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων: διακίνηση ναρκωτικών, εμπόριο κλεμμένων αυτοκινήτων, εμπόριο ανθρώπων και δίκτυα παράνομης μετανάστευσης, σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών, παιδική πορνογραφία, πλαστογραφία, λαθρεμπόριο ραδιενεργών και πυρηνικών υλικών, τρομοκρατία, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και παραχάραξη του ευρώ.

- Προς έναν «ευρωπαϊκό δικαστικό χώρο»

Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνυπάρχουν πολλά διαφορετικά συστήματα απονομής δικαιοσύνης, το καθένα εντός εθνικών συνόρων. Όμως, το διεθνές έγκλημα και η τρομοκρατία δεν δίνουν σημασία στα εθνικά σύνορα. Γι’ αυτό τον λόγο, η ΕΕ έχει ανάγκη από ένα κοινό πλαίσιο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της εμπορίας ναρκωτικών και της παραχάραξης, έτσι ώστε να εγγυάται στους πολίτες της προστασία υψηλού επιπέδου και να βελτιώσει τη διεθνή συνεργασία σε αυτό τον τομέα. Η ΕΕ έχει επίσης ανάγκη από μία κοινή εγκληματολογική πολιτική για να εξασφαλίσει ότι η ύπαρξη διαφορετικών ορισμών για ορισμένες εγκληματικές πράξεις δεν εμποδίζει τη συνεργασία μεταξύ των δικαστηρίων των διαφόρων χωρών.

Το σημαντικότερο παράδειγμα πρακτικής συνεργασίας σε αυτόν τον τομέα είναι η Eurojust, μια κεντρική συντονιστική υπηρεσία που δημιουργήθηκε στη Χάγη το 2003. Στόχος της είναι να παρέχει βοήθεια στις εθνικές ανακριτικές και διωκτικές αρχές για να συνεργάζονται στο πλαίσιο εγκληματολογικών ερευνών στις οποίες συμμετέχουν περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ. Με βάση τη Eurojust, μπορεί να συσταθεί μια ευρωπαϊκή εισαγγελία, εάν αυτό αποφασιστεί από το Συμβούλιο (ή από μια ομάδα τουλάχιστον εννέα κρατών μελών). Αποστολή της εισαγγελίας θα ήταν η διερεύνηση και η δίωξη εγκλημάτων κατά των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ.

Ένα άλλο μέσο πρακτικής διασυνοριακής συνεργασίας είναι το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης που έχει τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2004. Το εν λόγω μέσο αντικαθιστά τις χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης.

Στον τομέα του αστικού δικαίου, η ΕΕ έχει θεσπίσει νομοθεσία που διευκολύνει την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων σε διασυνοριακές υποθέσεις όπως τα διαζύγια, οι χωρισμοί, η επιμέλεια των παιδιών και οι υποχρεώσεις διατροφής. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται σε μια χώρα εφαρμόζονται και στις άλλες. Η ΕΕ έχει θεσπίσει κοινές διαδικασίες για την απλούστευση και επιτάχυνση του διακανονισμού διασυνοριακών υποθέσεων για μικρές και μη αμφισβητούμενες αστικές διαφορές, όπως η είσπραξη οφειλών και η πτώχευση.

-  Η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας

Στόχος της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ είναι, κατά κύριο λόγο, να διασφαλίζει την ασφάλεια, τη σταθερότητα, τη δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι μόνο στις περιοχές που συνορεύουν άμεσα με αυτήν (π.χ. τα Βαλκάνια), αλλά και σε άλλες θερμές περιοχές του πλανήτη, όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή και η περιοχή του Καυκάσου. Το βασικό εργαλείο της είναι η «ήπια δύναμη», που καλύπτει πρωτοβουλίες όπως οι αποστολές παρατηρητών σε εκλογικές διαδικασίες και η χορήγηση ανθρωπιστικής ή αναπτυξιακής βοήθειας. Το 2012 η ΕΕ χορήγησε ανθρωπιστική βοήθεια αξίας άνω του 1,3 δισ. ευρώ. Η ΕΕ χορηγεί το 60 % της παγκόσμιας αναπτυξιακής βοήθειας και συνδράμει τις φτωχότερες χώρες του κόσμου ώστε να καταπολεμήσουν τη φτώχεια, να θρέψουν τους πληθυσμούς τους, να αποφύγουν τις φυσικές καταστροφές, να αποκτήσουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και να καταπολεμήσουν τις ασθένειες. Ταυτόχρονα, η ΕΕ ενθαρρύνει ενεργά αυτές τις χώρες να σέβονται το κράτος δικαίου και να ανοίξουν τις αγορές τους στο διεθνές εμπόριο. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μεριμνούν για την υπεύθυνη χορήγηση της βοήθειας και τη χρηστή διαχείριση και χρησιμοποίησή της.

Από το 2003 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πραγματοποιήσει 30 στρατιωτικές επιχειρήσεις και πολιτικές αποστολές. Οι πρώτες από αυτές πραγματοποιήθηκαν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου στρατεύματα της ΕΕ αντικατέστησαν τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Οι αποστολές και οι επιχειρήσεις αυτές, υπό την ευρωπαϊκή σημαία, αναπτύσσονται ή έχουν αναπτυχθεί σε τρεις ηπείρους. Περιλαμβάνουν την αποστολή EUFOR στο Τσαντ και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, την επιχείρηση «Αταλάντη» της Eunavfor για τη καταπολέμηση της πειρατείας των Σομαλών στον Κόλπο του Άντεν, την αποστολή EULEX για την εδραίωση του κράτους δικαίου στο Κοσσυφοπέδιο και την αποστολή EUPOL στο Αφγανιστάν για την εκπαίδευση της αφγανικής αστυνομίας.

Καθώς η στρατιωτική τεχνολογία γίνεται όλο και πιο σύγχρονη και ακριβότερη, οι κυβερνήσεις της ΕΕ αντιλαμβάνονται την αυξανόμενη ανάγκη να συνεργαστούν στον τομέα της κατασκευής όπλων, ιδίως στις σημερινές συνθήκες που πασχίζουν να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Επιπλέον, εάν οι ένοπλες δυνάμεις τους πρόκειται να διεξάγουν κοινές αποστολές εκτός Ευρώπης, τα συστήματά τους πρέπει να είναι διαλειτουργικά και ο εξοπλισμός τους επαρκώς τυποποιημένος. Για τον λόγο αυτό, στη σύνοδό του στη Θεσσαλονίκη τον Ιούνιο του 2003, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ) για να συμβάλει στην ανάπτυξη της στρατιωτικής ικανότητας της ΕΕ. Ο οργανισμός συστάθηκε επίσημα το 2004.

- Μια εμπορική πολιτική ανοιχτή στον κόσμο

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως μεγάλη εμπορική δύναμη, ασκεί σημαντική διεθνή επιρροή. Η ΕΕ στηρίζει το σύστημα που βασίζεται σε κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), ο οποίος έχει 159 χώρες μέλη. Το σύστημα αυτό παρέχει ως έναν βαθμό ασφάλεια δικαίου και διαφάνεια κατά τη διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου. Ο ΠΟΕ καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα μέλη του μπορούν να προστατεύονται από αθέμιτες πρακτικές, όπως το ντάμπινγκ (πώληση σε τιμές κάτω του κόστους), μέσω των οποίων οι εξαγωγείς ανταγωνίζονται τους αντιπάλους τους. Παρέχει επίσης μια διαδικασία διευθέτησης διαφορών που ανακύπτουν ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους εμπορικούς εταίρους.

Η εμπορική πολιτική της ΕΕ συνδέεται στενά με την αναπτυξιακή της πολιτική. Σύμφωνα με το Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ), η ΕΕ έχει παραχωρήσει προνομιακή πρόσβαση στην αγορά της ατελώς ή με μειωμένο συντελεστή στις περισσότερες εισαγωγές από τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες με μεταβατική οικονομία. Μάλιστα, για τις 49 φτωχότερες χώρες του κόσμου, το σύστημα αυτό είναι ακόμη πιο ευνοϊκό, διότι όλα τα προϊόντα που εξάγουν, με μοναδική εξαίρεση τα όπλα, εισάγονται στην αγορά της ΕΕ αδασμολόγητα.

Ωστόσο, η ΕΕ δεν έχει συνάψει ξεχωριστές εμπορικές συμφωνίες με τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της από τις ανεπτυγμένες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία. Οι εμπορικές σχέσεις με τις χώρες αυτές διέπονται από τους μηχανισμούς του ΠΟΕ· ωστόσο, διεξάγονται διαπραγματεύσεις για τη σύναψη διμερών συμφωνιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνει τις εμπορικές συναλλαγές της με τις αναδυόμενες δυνάμεις σε άλλα μέρη του κόσμου, από την Κίνα και την Ινδία μέχρι την Κεντρική και τη Νότια Αμερική. Οι εμπορικές συμφωνίες με αυτές τις χώρες περιλαμβάνουν επίσης τεχνική και πολιτιστική συνεργασία. Η Κίνα αποτελεί πλέον τον δεύτερο σε μέγεθος εμπορικό εταίρο της ΕΕ (μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες) και τον μεγαλύτερο προμηθευτή των εισαγωγών της (το 2012, πάνω από το 17 % των εισαγωγών προϊόντων στην ΕΕ προέρχονταν από την Κίνα). Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί και τον κυριότερο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας και τη μεγαλύτερη πηγή των εξωτερικών της επενδύσεων. Εκτός από τις εμπορικές συναλλαγές, τα βασικά θέματα των σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας συνδέονται με διασυνοριακά ζητήματα, όπως η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, ιδίως σε φυσικό αέριο.

Η παγκοσμιοποίηση υποχρεώνει την Ευρώπη να ανταγωνίζεται όχι μόνο τους παραδοσιακούς αντιπάλους της (την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ), αλλά και τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομικές δυνάμεις όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Ινδία. Μπορεί να συνεχίσει να περιορίζει την πρόσβαση στην ενιαία αγορά της για να προστατεύσει τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπά της; Ακόμη και αν το έπραττε, δεν θα υπήρχε τρόπος διαφυγής από τη σκληρή πραγματικότητα του διεθνούς ανταγωνισμού. Η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από το να γίνει ένας πραγματικός συντελεστής διεθνούς εμβέλειας, με ενιαία δράση στην παγκόσμια σκηνή και την αποτελεσματική προάσπιση των συμφερόντων της μιλώντας με μία φωνή. Η πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη μετάβαση προς την πολιτική ένωση.

- Προστασία του περιβάλλοντος

Το περιβάλλον, από τη φύση του, υπερβαίνει τα πολιτικά, νομικά και ανθρωπογενή όρια. Ως εκ τούτου, η διασυνοριακή συνεργασία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και μεταξύ της ΕΕ και του υπόλοιπου κόσμου, έχει καθοριστική σημασία, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις που έχουν αντίκτυπο σε όλους μας: ξηρασίες, πλημμύρες, ρύπανση και κίνδυνοι που απειλούν την πλούσια βιοποικιλότητα της Ευρώπης.

Βασικός στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, η προστασία της ανθρώπινης υγείας, η συνετή και ορθολογική χρήση φυσικών πόρων και η προώθηση διεθνών μέτρων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων ή περιφερειακών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Μια συντονισμένη περιβαλλοντική στρατηγική σε όλη την Ένωση διασφαλίζει συνέργειες και συνοχή μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ και, δεδομένης της σημασίας της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για πολλούς επιχειρηματικούς τομείς, εγγυάται ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις δραστηριότητές τους και αποτρέπει τα εμπόδια που υπονομεύουν την ενιαία αγορά.

Πολλοί θεωρούν το περιβάλλον σαν κάτι δεδομένο. Η πίεση όμως που ασκείται στους πεπερασμένους πόρους της Γης αυξάνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού, την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και την εξάλειψη κάθε είδους επιβλαβούς συμπεριφοράς που ευνοεί τη σπατάλη. Διαφορετικά, οι μελλοντικές γενιές θα στερηθούν τη νόμιμη κληρονομιά τους. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται να αναληφθεί συλλογική δράση από την ΕΕ, τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, τις επιχειρήσεις, τις ΜΚΟ και τους απλούς ιδιώτες.

Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη δεν είναι οι ίδιες με αυτές που αντιμετώπιζε κατά την πρώτη περίοδο χάραξης της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, δινόταν έμφαση σε παραδοσιακά περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η προστασία των ειδών και η μείωση της ρύπανσης με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε και του νερού που πίνουμε. Σήμερα, δίνεται έμφαση σε μια πιο συστηματική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τη διασύνδεση μεταξύ των διαφόρων ζητημάτων και την παγκόσμια διάστασή τους. Αυτό σημαίνει μετάβαση από την αποκατάσταση στην πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Συνεπώς, άλλοι τομείς, όπως η γεωργία, η ενέργεια, οι μεταφορές, η αλιεία, η περιφερειακή ανάπτυξη, η έρευνα, η καινοτομία και η εξωτερική βοήθεια θα πρέπει να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις περιβαλλοντικές συνέπειες της πολιτικής και των χρηματοδοτικών αποφάσεών τους. Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις άλλες πολιτικές θα διασφαλίσει μια πιο συνεκτική προσέγγιση της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προκλήσεων και θα μεγιστοποιήσει τις συνέργειες.

Οι πόροι είναι αναγκαίοι για τη λειτουργία της οικονομίας και του περιβάλλοντος. Η εποχή, όμως, των άφθονων φτηνών πρώτων υλών -σημαντικός παράγοντας της τεράστιας οικονομικής προόδου που σημειώθηκε τους τελευταίους δύο αιώνες- έχει παρέλθει.

Η αύξηση του πληθυσμού και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου αυξάνουν τη ζήτηση και τις τιμές, αλλά συγχρόνως μειώνουν τους φυσικούς πόρους, όπως τα μέταλλα, τα ορυκτά και τα τρόφιμα, από τους ποίους εξαρτόμαστε. Κάθε μέρα, ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται κατά 200 000. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, μέχρι το τέλος της επόμενης δεκαετίας, 2 δισεκατομμύρια άτομα επιπλέον ενδέχεται να έχουν υιοθετήσει τις υψηλές καταναλωτικές συνήθειες της μεσαίας τάξης.

Η ζήτηση και η προσφορά αποκλίνουν ολοένα και περισσότερο. Αν συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τους πόρους με τον σημερινό ρυθμό, μέχρι το 2050 θα χρειαζόμαστε το ισοδύναμο δύο και πλέον πλανητών για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας, ενώ οι προσδοκίες εκατομμυρίων ανθρώπων για μια καλύτερη ποιότητα ζωής δεν θα μπορέσουν να εκπληρωθούν.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναδείξει την αποτελεσματική χρήση των πόρων σε μια από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Αυτό σημαίνει την παραγωγή προϊόντων μεγαλύτερης αξίας με λιγότερες εισροές, χάρη στη βιώσιμη χρήση των πόρων και την αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Η αποτελεσματική χρήση των πόρων απαιτεί καινοτομία, μεταβολή των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, κατάλληλα κίνητρα και κατάλληλες τιμές.

Η περιβαλλοντική πολιτική με χρονικό ορίζοντα το 2020 θα εστιάσει, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, στα πλεονεκτήματα της στροφής σε μια πιο πράσινη και κυκλική οικονομία. Αυτό είναι το απλούστερο μέσο για την επίλυση ενός αριθμού μακροχρόνιων προβλημάτων, όπως προβλήματα υγείας, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και ανεργία, και παράλληλα για την επίτευξη βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Χάρη στον οικολογικό σχεδιασμό, τον περιορισμό των αποβλήτων, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, μπορούν να εξοικονομήσουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έως και 600 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, και να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι η βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την περιβαλλοντική πολιτική και ότι οι περιβαλλοντικοί στόχοι πρέπει να ενσωματώνονται και σε άλλους τομείς πολιτικής.

Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαρτίζεται από 751 βουλευτές που εκλέγονται δημοκρατικά με άμεση καθολική ψηφοφορία ανά πενταετία. Οι τελευταίες εκλογές διεξήχθησαν τον Μάιο 2014. Το Κοινοβούλιο εκδίδει από κοινού με το Συμβούλιο τα νομοθετικά κείμενα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εγκρίνει επίσης τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέραν αυτού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει θεμελιώδη ρόλο στη διασφάλιση του δημοκρατικού ελέγχου. Η έδρα του βρίσκεται στο Στρασβούργο, αλλά εργασίες του διεξάγονται τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Λουξεμβούργο.

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ή Συμβούλιο) απαρτίζεται από τους υπουργούς των κρατών μελών οι οποίοι συνεδριάζουν αναλόγως των τομέων της ημερήσιας διάταξης (εξωτερικές υποθέσεις, οικονομία, μεταφορές, γεωργία κ.λπ.). Εκδίδει από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα νομοθετικά κείμενα και εγκρίνει τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει με απλή πλειοψηφία (τουλάχιστον 15 από τα μέλη ψηφίζουν υπέρ), με ειδική πλειοψηφία (QMV) ή με ομοφωνία (το σύνολο των 28 μελών ψηφίζει υπέρ). Το Συμβούλιο έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απαρτίζεται από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Του Συμβουλίου προΐσταται πρόεδρος ο οποίος εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για διάστημα δυόμισι ετών. Η θητεία του μπορεί να ανανεωθεί μία φορά. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαράσσει τους βασικούς προσανατολισμούς της δράσης της Ένωσης. Δεν ασκεί νομοθετική λειτουργία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαρτίζεται από 28 επιτρόπους, ήτοι από έναν επίτροπο ανά κράτος μέλος. Είναι ανεξάρτητο όργανο: οι επίτροποι προστατεύουν το γενικό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι τα επιμέρους συμφέροντα της χώρας προέλευσής τους. Η Επιτροπή προτείνει νομοθετικά κείμενα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, εκτελεί τις αποφάσεις των δύο οργάνων και μεριμνά για την τήρηση των νόμων και των Συνθηκών από τα κράτη μέλη και τους πολίτες. Η Επιτροπή έχει την έδρα της στις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) αποτελεί λειτουργικά αυτόνομο φορέα της Ένωσης που ιδρύθηκε για να επικουρεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος είναι επίσης αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προεδρεύει του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος έχει ως αρμοδιότητα την υλοποίηση της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της Ένωσης. Η δράση της Ένωσης στη διεθνή σκηνή επιδιώκει την προώθηση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΥΕΔ έχει την έδρα της στις Βρυξέλλες.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαρτίζεται από έναν δικαστή από κάθε κράτος μέλος. Ελέγχει τη νομιμότητα των νομικών πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ένωσης και μεριμνά για την τήρηση των Συνθηκών από τα κράτη μέλη. Ερμηνεύει επίσης το ευρωπαϊκό δίκαιο τη αιτήσει των εθνικών δικαστών και μεριμνά για την ενιαία εφαρμογή του. Το Δικαστήριο έχει την έδρα του στο Λουξεμβούργο.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαχειρίζεται την πολιτική του ευρώ και τη νομισματική πολιτική στις χώρες της ζώνης του ευρώ. Ένα από τα καθήκοντά της είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ και, κατά συνέπεια, η προστασία της αγοραστικής δύναμης. Η ζώνη του ευρώ αποτελείται από 19 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία έχουν θεσπίσει ως νόμισμά τους το ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει την έδρα της στη Φρανκφούρτη.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο εξασφαλίζει τον δημοσιονομικό έλεγχο της Ένωσης. Εξασφαλίζει την ορθή χρήση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων και συνδράμει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στην εποπτεία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Το Ελεγκτικό Συνέδριο απαρτίζεται από ένα μέλος από κάθε κράτος μέλος, που διορίζεται από την εθνική κυβέρνηση. Τα μέλη είναι ανεξάρτητα και δεν δέχονται υποδείξεις από τις χώρες τους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει την έδρα του στο Λουξεμβούργο.

Ημερομηνίες ‑ ορόσημα στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

9 Μαΐου 1950:  Ο Robert Schuman, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, εκφωνεί έναν βαρυσήμαντο λόγο με προτάσεις που βασίζονται στις ιδέες του Jean Monnet. Προτείνει να τεθούν οι πηγές άνθρακα και χάλυβα της Γαλλίας και της Γερμανίας υπό κοινό έλεγχο στο πλαίσιο ενός νέου οργανισμού στον οποίο θα μπορούν να συμμετάσχουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επειδή η ημερομηνία αυτή θεωρείται η ημερομηνία γέννησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η 9η Μαΐου γιορτάζεται πλέον κάθε χρόνο ως η Ημέρα της Ευρώπης.

18 Απριλίου 1951: Στο Παρίσι έξι χώρες -Βέλγιο, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες- υπογράφουν τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Τίθεται σε ισχύ στις 23 Ιουλίου 1952 για διάστημα 50 ετών.

1-2 Ιουνίου 1955: Σε συνεδρίασή τους στη Μεσίνα οι υπουργοί Εξωτερικών των έξι κρατών αποφασίζουν την επέκταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας.

25 Μαρτίου 1957: Στη Ρώμη οι έξι χώρες υπογράφουν τις Συνθήκες για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ). Οι Συνθήκες αυτές τίθενται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1958.

4 Ιανουαρίου 1960: Με προτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου, με τη σύμβαση της Στοκχόλμης ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ), στην οποία συμμετέχουν και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΟΚ.

8 Απριλίου 1965: Υπογράφεται Συνθήκη για τη συγχώνευση των εκτελεστικών οργάνων των τριών Κοινοτήτων (ΕΚΑΧ, ΕΟΚ και Ευρατόμ) και τη δημιουργία ενός ενιαίου Συμβουλίου και μίας Επιτροπής. Η Συνθήκη αυτή τίθεται σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1967.

1 Ιουλίου 1968: Καταργούνται πλήρως οι δασμοί για τα βιομηχανικά προϊόντα μεταξύ των κρατών μελών, 18 μήνες νωρίτερα από το αναμενόμενο, και θεσπίζεται κοινό εξωτερικό δασμολόγιο.

1-2 Δεκεμβρίου 1969: Στη σύνοδο κορυφής της Χάγης, οι πολιτικοί ηγέτες της ΕΟΚ αποφασίζουν να προωθήσουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

1 Ιανουαρίου 1973: Η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο προσχωρούν στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, αυξάνοντας τα μέλη τους σε εννέα. Η Νορβηγία παραμένει εκτός μετά από δημοψήφισμα στο οποίο η πλειοψηφία των πολιτών ψήφισε κατά της ένταξης.

7-10 Ιουνίου 1979: Διεξάγονται οι πρώτες άμεσες εκλογές για την ανάδειξη των 410 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

1 Ιανουαρίου 1981: Η Ελλάδα γίνεται το δέκατο μέλος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

14 Ιουνίου 1985: Υπογράφεται η συμφωνία του Σένγκεν με σκοπό την κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα των χωρών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

1 Ιανουαρίου 1986: Η Ισπανία και η Πορτογαλία προσχωρούν στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, αυξάνοντας τα μέλη τους σε 12.

9-10 Δεκεμβρίου 1991: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μάαστριχτ εγκρίνει τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και θέτει τις βάσεις για μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, τη στενότερη συνεργασία σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων και τη δημιουργία μιας οικονομικής και νομισματικής ένωσης που θα περιλαμβάνει ένα ενιαίο νόμισμα.

7 Φεβρουαρίου 1992: Υπογράφεται στο Μάαστριχτ η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τίθεται σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993.

1 Ιανουαρίου 1993: Δημιουργία της ενιαίας αγοράς.

1 Ιανουαρίου 1995: Η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία προσχωρούν στην ΕΕ, και έτσι τα μέλη της Ένωσης αυξάνονται σε 15. Η Νορβηγία παραμένει εκτός ύστερα και από νέο δημοψήφισμα.

2 Οκτωβρίου 1997: Υπογράφεται η Συνθήκη του Άμστερνταμ. Τίθεται σε ισχύ την 1η Μαΐου 1999.

1 Ιανουαρίου 1999: Έντεκα χώρες της ΕΕ υιοθετούν το ευρώ, το οποίο εισάγεται στις χρηματαγορές και αντικαθιστά τα εθνικά τους νομίσματα σε συναλλαγές χωρίς χρήση μετρητών. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναλαμβάνει την ευθύνη για τη νομισματική πολιτική της ΕΕ. Την 1η Ιανουαρίου 2001 η Ελλάδα γίνεται η 12η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

26 Φεβρουαρίου 2001: Υπογράφεται η Συνθήκη της Νίκαιας. Τίθεται σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2003.

1 Μαΐου 2004: Η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβενία και η Σλοβακία προσχωρούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

1 Ιανουαρίου 2007: Η Βουλγαρία και η Ρουμανία προσχωρούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Σλοβενία γίνεται η 13η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

13 Δεκεμβρίου 2007: Υπογράφεται η Συνθήκη της Λισαβόνας.

1 Ιανουαρίου 2008: Η Κύπρος και η Μάλτα γίνονται η 14η και 15η χώρα που υιοθετούν το ευρώ.

1 Ιανουαρίου 2009: Η Σλοβακία γίνεται η 16η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

9 Μαΐου 2010: Δημιουργείται ένας πρόδρομος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με 750 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα από τα πολλά μέτρα που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν την Ευρώπη να αντιμετωπίσει την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση.

1 Ιανουαρίου 2011: Η Εσθονία γίνεται η 17η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

2 Μαρτίου 2012: Η Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση υπογράφεται από 25 χώρες της ΕΕ. Αρχίζει να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2013.

1 Ιουλίου 2013: Η Κροατία προσχωρεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

1 Ιανουαρίου 2014: Η Λετονία γίνεται η 18η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

1 Ιανουαρίου 2015: Η Λιθουανία γίνεται η 19η χώρα που υιοθετεί το ευρώ.

[Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης]