Θουκυδίδη
Ιστορία Βιβλίο 3 Κεφάλαιο 75 [Διαγώνισμα]
Θουκυδίδου Ἱστορίαι,
3, 75.2-75.5
Kαὶ ὁ μὲν ταῦτα πράξας ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι·
οἱ δὲ τοῦ δήμου προστάται πείθουσιν αὐτὸν
πέντε μὲν ναῦς τῶν αὐτοῦ σφίσι καταλιπεῖν, ὅπως ἧσσόν
τι ἐν κινήσει ὦσιν οἱ ἐναντίοι,
ἴσας δὲ αὐτοὶ πληρώσαντες ἐκ σφῶν αὐτῶν
ξυμπέμψειν. Kαὶ ὁ μὲν ξυνεχώρησεν, οἱ δὲ τοὺς ἐχθροὺς
κατέλεγον ἐς τὰς ναῦς. Δείσαντες δὲ ἐκεῖνοι μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι
καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκόρων ἱερόν. Νικόστρατος δὲ αὐτοὺς ἀνίστη
τε καὶ παρεμυθεῖτο. Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθεν,
ὁ δῆμος ὁπλισθεὶς ἐπὶ τῇ προφάσει ταύτῃ, ὡς οὐδὲν αὐτῶν ὑγιὲς
διανοουμένων τῇ τοῦ μὴ ξυμπλεῖν ἀπιστίᾳ, τά τε ὅπλα αὐτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν ἔλαβε
καὶ αὐτῶν τινὰς οἷς ἐπέτυχον, εἰ μὴ
Νικόστρατος ἐκώλυσε, διέφθειραν ἄν. Ὁρῶντες δὲ οἱ ἄλλοι τὰ
γιγνόμενα καθίζουσιν ἐς τὸ ῞Ηραιον ἱκέται καὶ γίγνονται οὐκ ἐλάσσους
τετρακοσίων. Ὁ δὲ δῆμος δείσας μή τι νεωτερίσωσιν ἀνίστησί
τε αὐτοὺς πείσας καὶ διακομίζει ἐς τὴν πρὸ τοῦ Ἡραίου
νῆσον, καὶ τὰ ἐπιτήδεια ἐκεῖσε αὐτοῖς
διεπέμπετο.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να
μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Ὡς
δ᾽ οὐκ
ἔπειθεν,… ἐκεῖσε
αὐτοῖς
διεπέμπετο».
Μονάδες 30
Επειδή όμως δεν τους έπειθε, οι δημοκρατικοί
οπλίστηκαν με πρόφαση ότι η δυσπιστία τους να μη θέλουν να αποπλεύσουν μαζί με
το Νικόστρατο, φανέρωνε ότι είχαν κακούς σκοπούς, και τους πήραν τα όπλα από τα
σπίτια και θα είχαν σκοτώσει μερικούς από αυτούς που συνάντησαν τυχαία εκεί, αν
δεν τους εμπόδιζε ο Νικόστρατος. Βλέποντας τι γίνεται οι άλλοι κατέφυγαν ικέτες
στο ναό της Ήρας και συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από τετρακόσιους. Οι
δημοκρατικοί επειδή φοβήθηκαν μήπως επιχειρήσουν πολιτική μεταβολή, τους
έπεισαν να σηκωθούν και τους μετέφεραν στο νησί απέναντι από το Ηραίο, και τους
έστελναν εκεί ό,τι χρειάζονταν.
2.
«εἰ μὴ
Νικόστρατος ἐκώλυσε». Ποια στάση τηρεί ο Νικόστρατος απέναντι
στις αντιμαχόμενες παρατάξεις; Πώς μπορεί να εξηγηθεί η στάση του αυτή;
Μονάδες 10
Ο Νικόστρατος με διαλλακτικότητα και διπλωματική
ευστροφία προσπαθεί να συμβιβάσει τις αντίπαλες παρατάξεις και να ισχυροποιήσει
τους δεσμούς Κερκυραίων και Αθηναίων πάντοτε με γνώμονα το συμφέρον της
πατρίδας του. Οι Αθηναίοι
είχαν συμφέρον να ομονοούν οι Κερκυραίοι, ώστε να έχουν ακέραιες τις δυνάμεις
τους στον πόλεμο κατά των Πελοποννησίων. Το ζητούμενο επομένως για το
Νικόστρατο ήταν η συμφιλίωση των αντιμαχόμενων πολιτικών μερίδων στο νησί, ώστε
η συμμαχία της πατρίδας του με την Κέρκυρα να συναντήσει την ευρύτερη δυνατή
αποδοχή. Συνολικά η πολιτική του Νικόστρατου υπήρξε διαλλακτική και η παρέμβασή
του σωτήρια για έναν αριθμό ολιγαρχικών. Η στάση του καθορίζεται με γνώμονα το
συμφέρον της πατρίδας του, αλλά εξηγείται επίσης από το γεγονός ότι ο ίδιος δεν
είχε άμεση ανάμειξη στα φοβερά πολιτικά πάθη των Κερκυραίων.
3.
«καθίζουσιν ἐς τὸ τῶν Διοσκόρων
ἱερόν», «καθίζουσιν ἐς τὸ ῞Ηραιον ἱκέται».
Οι ολιγαρχικοί προσπέφτουν ικέτες σε ιερά δύο φορές. Πώς διαφοροποιούνται οι
δύο ικεσίες ως προς το αίτιο που εξωθεί τους ολιγαρχικούς;
Μονάδες
10
Η πρώτη ικεσία των ολιγαρχικών προκαλείται από τον
φόβο που τους προκαλεί το αίτημα των δημοκρατικών να επιβιβαστούν στα πλοία, τα
οποία θα παραδίδονταν στον Νικόστρατο. Οι ολιγαρχικοί φοβούνται πως οι
δημοκρατικοί σχεδιάζουν την εξόντωσή τους και πως η μετάβασή τους στην Αθήνα θα
είχε ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα. Οι ολιγαρχικοί αισθάνονται εύλογα δυσπιστία
και φόβο για τις προθέσεις των δημοκρατικών αλλά και για τη στάση των Αθηναίων
απέναντι τους. Δεν έχουν, ωστόσο, τη συγκεκριμένη στιγμή απτές αποδείξεις για
τις πραγματικές προθέσεις των δημοκρατικών, ο φόβος τους επομένως βασίζεται
πρωτίστως στη δυσπιστία. Αντιθέτως, όταν προσπέφτουν ικέτες τη δεύτερη φορά έχουν
ξεκάθαρη εικόνα για τις προθέσεις των δημοκρατικών, εφόσον εκείνοι είχαν πάρει
τα όπλα και θα είχαν ήδη σκοτώσει αρκετούς ολιγαρχικούς, αν δεν τους είχε
εμποδίσει ο Νικόστρατος. Τη δεύτερη φορά, επομένως, ο φόβος των ολιγαρχικών δεν
βασίζεται σε κάποια εικασία, αλλά σε πραγματικά δεδομένα, οπότε η επιλογή τους
αυτή κρίνεται σαφώς δικαιολογημένη. Οι δημοκρατικοί δεν επιδίωκαν απλώς να τους
απομακρύνουν από το νησί, αλλά να τους δολοφονήσουν.
4.
[2] Ο ανταγωνισμός δημιούργησε
απόλυτη δυσπιστία και δεν υπήρχε τρόπος που να μπορεί να την διαλύσει, ούτε
εγγυήσεις ούτε όρκοι φοβεροί. Όλοι, όταν επικρατούσαν, ξέροντας ότι δεν υπήρχε
ελπίδα να κρατηθούν μόνιμα στην εξουσία, προτιμούσαν, αντί να δώσουν πίστη
στους αντιπάλους τους, να πάρουν τα μέτρα τους για να μην πάθουν οι ίδιοι.
[Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 83, 2]
Να συσχετίσετε στοιχεία του χωρίου αυτού με τον
τρόπο που αντιδρούν οι δημοκρατικοί απέναντι στην απροθυμία των ολιγαρχικών να
επιβιβαστούν στα πλοία.
Μονάδες 10
Οι δημοκρατικοί, αντί να αναγνωρίσουν πως ήταν
αναμενόμενο να φοβούνται οι ολιγαρχικοί να επιβιβαστούν στα πλοία, μιας και δεν
γνώριζαν τι ακριβώς θα τους συνέβαινε, λειτουργούν κι εκείνοι με ακραία
δυσπιστία απέναντί τους. Έτσι, παρά το κλίμα φόβου και αμοιβαίας καχυποψίας που
επικρατούσε, οι δημοκρατικοί οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι οι αντίπαλοι τους
σκέπτονται ένοπλη αντεπίθεση. Επιβεβαιώνεται, ως εκ τούτου, η διαπίστωση του
ιστορικού πως δεν υπήρχε τρόπος να διαλυθεί η δυσπιστία μεταξύ των
αντιμαχόμενων παρατάξεων. Επιβεβαιώνεται, επίσης, η διαπίστωσή του πως όταν η
μια παράταξη επικρατούσε προτιμούσε να μην εμπιστευτεί τους αντιπάλους της,
αλλά να λάβει μέτρα εναντίον τους. Έτσι, παρατηρούμε πως οι δημοκρατικοί
αρχικώς επιχειρούν να αποδυναμώσουν την ολιγαρχική παράταξη επιβιβάζοντας
αρκετά μέλη της σε πλοία που θα έδιναν στον Αθηναίο στρατηγό και ακολούθως στρέφονται
ένοπλα εναντίον τους, με την πρόθεση να δολοφονήσουν όσους μπορέσουν.
5. Να
βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για
καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: εκπομπή, κάθισμα,
επιμύθιο, ανθυγιεινός, αδιανόητος.
Μονάδες 10
εκπομπή: ξυμπέμψειν - ἀποπεμφθῶσι - διεπέμπετο
κάθισμα: καθίζουσιν
επιμύθιο: παρεμυθεῖτο
ανθυγιεινός: ὑγιές
αδιανόητος: διανοουμένων
6.α.
Να γράψετε τα ακόλουθα ουσιαστικά
στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού: τοῦ δήμου, τῇ
κινήσει, τῶν οἰκιῶν, τὰς ναῦς, τούς ἄνδρας. (μονάδες 5)
τοῦ δήμου: τῶν δήμων
τῇ κινήσει: ταῖς κινήσεσι
τῶν οἰκιῶν: τῆς οἰκίας
τὰς ναῦς: τήν ναῦν
τούς ἄνδρας: τόν ἄνδρα
β. Να γράψετε τους ρηματικούς τύπους που σας
ζητούνται:
- γίγνονται: γ΄ ενικό οριστικής Μέλλοντα: γενήσεται
- πράξας: γ΄ πληθυντικό οριστικής Παρακειμένου: πεπράχασι
- ἐκώλυσε: γ΄ ενικό ευκτικής Αορίστου: κωλύσαι ή
κωλύσειε
- ἐπέμπετο: γ΄ πληθυντικό οριστικής Παθητικού Μέλλοντα:
πεμφθήσονται
-
ἔλαβε: β΄ ενικό υποτακτικής Παρακειμένου: εἰληφώς-
εἰληφυῖα- εἰληφός ᾖς
7.α.
«Kαὶ ὁ μὲν ταῦτα
πράξας ἔμελλεν ἀποπλεύσεσθαι»: Να συντάξετε αναλυτικά τους όρους της
περιόδου. (μονάδες 5)
ἔμελλεν:
Ρήμα. ὁ μὲν: Υποκείμενο ρήματος. ἀποπλεύσεσθαι:
Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος (ταυτοπροσωπία). πράξας: Χρονική
μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο της μετοχής. ταῦτα: Αντικείμενο της
μετοχής.
β. «μὴ ἐς τὰς Ἀθήνας ἀποπεμφθῶσι». Να αναγνωρίσετε το είδος της ονοματικής
δευτερεύουσας πρότασης, να προσδιορίσετε τον συντακτικό της ρόλο και να
αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της. (μονάδες 5).
Η δευτερεύουσα ονοματική πρόταση είναι ενδοιαστική.
Εισάγεται με τον ενδοιαστικό σύνδεσμο μη, καθώς δηλώνει φόβο μήπως γίνει κάτι
το ανεπιθύμητο. Εκφέρεται με υποτακτική έγκλιση, καθώς δηλώνει φόβο
προσδοκώμενο. Η ενδοιαστική πρόταση λειτουργεί συντακτικά ως αντικείμενο της
μετοχής «δείσαντες».
Μονάδες 10
8.
Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω
διατυπώσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ):
Ο Θουκυδίδης
α. καταγόταν από
αριστοκρατική οικογένεια και έλαβε λαμπρή μόρφωση.
β. εξιστόρησε τα
γεγονότα του Πελοποννησιακού πολέμου μέχρι το 404 π. Χ.
γ. εντάσσει στο έργο
του χρησμούς, φήμες, διαδόσεις.
δ. θεωρεί στο έργο του
ότι ο υπεύθυνος πολίτης διαθέτει, μεταξύ άλλων, μετριοπάθεια και ανθρωπιά.
ε. διαιρεί στο ιστορικό
του έργο το έτος σε θέρος (8 μήνες στρατιωτικών επιχειρήσεων) και χειμώνα (4
μήνες κατά τους οποίους τα αντίπαλα στρατεύματα αποσύρονται στις βάσεις τους).
Μονάδες 10
α-Σ, β-Λ, γ-Λ, δ-Σ, ε-Σ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου