Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Τα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας [Ασκήσεις γλωσσικών επιλογών]

Shi Hu Kang

 
Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Τα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας [Ασκήσεις γλωσσικών επιλογών]
 
Κείμενο
Διερεύνηση της ποιότητας της ιδρυματικής και της ανάδοχης φροντίδας των παιδιών στην Ελλάδα, σήμερα: Η οπτική των κοινωνικών λειτουργών
 
Εισαγωγικό σημείωμα
Οι κοινωνικοί λειτουργοί που εργάζονται στις αναδοχές, αξιολόγησαν θετικά το εναλλακτικό μέτρο συγκρινόμενο με την ιδρυματική φροντίδα, επισημαίνοντας ότι καλύπτει τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών.
 
     Το γεγονός ότι Ευρωπαϊκοί οργανισμοί και όργανα στα οποία μετέχει και η Ελλάδα έθεσαν ως προτεραιότητά τους την αποϊδρυματοποίηση, καλώντας τα κράτη μέλη να προστατεύουν τα παιδιά στην κοινότητα αντί στο ίδρυμα, καθώς και η έκδοση των Κοινών Κατευθυντήριων Γραμμών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο τοπικής κοινότητας, οδήγησαν την χώρα μας σε μια σταδιακή αλλαγή με τελικό προορισμό την αποϊδρυματοποίηση.
     Η ανάδοχη φροντίδα διαθέτει πλεονεκτήματα έναντι της ιδρυματικής, καθώς προσφέρει εξατομικευμένη κάλυψη των αναγκών, καλύπτοντας το κενό της σύναψης συναισθηματικού δεσμού με ένα σταθερό πρόσωπο αναφοράς, απαλλάσσει το παιδί από τον κίνδυνο του στιγματισμού που επιφέρει η ιδρυματική συνθήκη, η απομάκρυνσή του από τους γονείς του είναι σχετικά πιο ήπια, ενώ οι γονείς συμπεριλαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Η εμπειρία της οικογενειακής ζωής, το αίσθημα της ασφάλειας, η αποκλειστική φροντίδα και η σύναψη νέων επωφελών σχέσεων, λειτουργούν επανορθωτικά στα πρότερα τραύματά του, το ενισχύουν, ώστε να αναπτύξει δεξιότητές και να ξαναβρεί την παιδικότητά του. Ο τελικός στόχος της αναδοχής είναι η επιστροφή του παιδιού στην οικογένειά του, επομένως πρόκειται για φροντιστική κίνηση προσωρινού χαρακτήρα, καθώς οι έννομες σχέσεις με τους γονείς του δεν μεταβάλλονται, γεγονός που την διακρίνει από την τεκνοθεσία και οι ανάδοχοι εκπροσωπούν τους γονείς, όχι το παιδί.
     Στο πλαίσιο του προγράμματος Bucharest Early Intervention Project (BEIP), που είναι μια μελέτη για την ανάδοχη παρέμβαση σε ιδρυματοποιημένα παιδιά που ξεκίνησε στη Ρουμανία το 2000, πραγματοποιήθηκαν έρευνες που εξετάζουν μεταξύ άλλων την πρόοδο των παιδιών σχετικά με την συναισθηματική πρόσδεση και έκφραση. Βρέθηκε ότι παιδιά που τοποθετήθηκαν σε αναδοχή από ίδρυμα, ανέπτυξαν ασφαλή τύπο πρόσδεσης και υψηλότερο αίσθημα ασφάλειας, επομένως συμπεραίνεται ότι είναι δυνατή η ανάκαμψη όσον αφορά στην πρόσδεση. Επίσης, η πρώιμη τοποθέτηση σε αναδοχή, συνδέεται με λιγότερες δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία στην εφηβεία, με την βίωση θετικών συναισθημάτων όπως η χαρά και με χαμηλότερα επίπεδα υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής.
     Επιπρόσθετα, σε ιδρυματοποιημένα παιδιά διαπιστώθηκαν εντονότερα προβλήματα συμπεριφοράς από παιδιά που μεγάλωναν σε ανάδοχες οικογένειες, όπως απόσυρση, παραπτωματική συμπεριφορά και επιθετικότητα. Αντιθέτως στα αναδεχόμενα παιδιά έχει διαπιστωθεί υψηλότερη σχολική επίδοση και επίδοση σε νοητικές κλίμακες, μεγαλύτερη πρόοδος στην οπτική-χωρική μνήμη και στην ικανότητα απόκτησης νέας γνώσης.
     Ο πρόσφατος Νόμος 4538/2018, που ρυθμίζει την εφαρμογή του θεσμού στην Ελλάδα, φιλοδοξεί να τον επαναφέρει στο προσκήνιο, επανασυστήνοντας τον στην κοινωνία και διαχωρίζοντάς τον στην συλλογική συνείδηση από την τεκνοθεσία. Αποτελεί μια προσπάθεια αναδιαμόρφωσης της διαδικασίας διεκπεραίωσης ενός αιτήματος αναδοχής, από την αρχική αίτηση έως την άρση της, εισάγει κοινωνικές και οργανωτικές καινοτομίες και αξιοποιεί σε μεγάλο βαθμό την τεχνολογία.
 
Μανδρανή Ελευθερία, Κοινωνική Λειτουργός
 
Ασκήσεις
 
1. Να προσδιορίσετε την έγκλιση που κυριαρχεί στο πλαίσιο της τρίτης παραγράφου («Στο πλαίσιο του προγράμματος… ελλειμματικής προσοχής») και να εξηγήσετε πως η έγκλιση αυτή συνδέεται με την πρόθεση της γράφουσας.
 
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης παραγράφου κυρίαρχη έγκλιση είναι η οριστική, προκειμένου να δηλωθεί μέσω αυτής πως τα πορίσματα της μελέτης είναι βέβαια και έγκυρα. Πρόθεση, άλλωστε, της γράφουσας είναι να διαφανούν τα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας, τα οποία είναι αξιόλογα ακόμη και όταν τα παιδιά που τοποθετούνται σε ανάδοχη οικογένεια έχουν διανύσει κάποιο διάστημα σε ίδρυμα. Υπ’ αυτή την έννοια, η δυνατότητα των παιδιών να δημιουργούν συναισθηματική πρόσδεση με την ανάδοχη οικογένεια και να αποκτούν αίσθημα ασφάλειας παρουσιάζεται ως κάτι το εφικτό και αποδεδειγμένο, όχι ως κάτι το απλώς προσδοκώμενο, όπως θα συνέβαινε με τη χρήση υποτακτικής έγκλισης. Αντιστοίχως, η βίωση θετικών συναισθημάτων και η ομαλότερη κοινωνικοποίηση συνιστούν δεδομένα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας.
 
2. Να προσδιορίσετε το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί στο πλαίσιο της τέταρτης παραγράφου («Επιπρόσθετα, σε ιδρυματοποιημένα παιδιά… απόκτησης νέας γνώσης») και να εξηγήσετε πώς το ρηματικό αυτό πρόσωπο συνδέεται με την πρόθεση της γράφουσας.
 
Στο πλαίσιο της τέταρτης παραγράφου κυριαρχεί το γ΄ ρηματικό πρόσωπο -πληθυντικού και ενικού αριθμού-, καθώς μέσω αυτού προσδίδεται η αναγκαία για μια επιστημονική δημοσίευση αποστασιοποίηση και αντικειμενικότητα. Η γράφουσα επιδιώκει να τονίσει την υπεροχή της ανάδοχης φροντίδας έναντι της ένταξης σε ίδρυμα κατά τρόπο που να αποδίδονται τα οφέλη της μίας και τα μειονεκτήματα της άλλης επιλογής ως αμιγώς αντικειμενικές διαπιστώσεις, χωρίς υποκειμενική χροιά στα γραφόμενά της. Η ικανότητα, για παράδειγμα, των παιδιών να αποκτούν νέες γνώσεις και να έχουν υψηλότερες σχολικές επιδόσεις χάρη στη μέριμνα των ανάδοχων οικογενειών καταγράφεται ως συμπέρασμα επιστημονικής μελέτης και όχι ως -δυνητικά αμφισβητούμενη- προσωπική άποψη.
 
3. Η γράφουσα διατυπώνει τις απόψεις της στο πλαίσιο της δεύτερης παραγράφου («Η ανάδοχη φροντίδα διαθέτει… τους γονείς, όχι το παιδί») με βεβαιότητα. Να εντοπίσετε τρεις (3) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές που υπηρετούν τη μετάδοση της βεβαιότητας και να εξηγήσετε πως το επιτυγχάνει καθεμία από αυτές.
 
Η βεβαιότητα της γράφουσας σχετικά με την υπεροχή της ανάδοχης φροντίδας έναντι της ιδρυματικής γίνεται αντιληπτή, μεταξύ άλλων, με την αξιοποίηση της οριστικής έγκλισης, μέσω της οποίας τα παρουσιαζόμενα οφέλη εμφανίζονται ως βέβαια και δεδομένα ( π.χ. «προσφέρει εξατομικευμένη κάλυψη των αναγκών»). Παραλλήλως, με την αξιοποίηση ασύνδετου σχήματος («Η εμπειρία της οικογενειακής ζωής, το αίσθημα της ασφάλειας, η αποκλειστική φροντίδα…»), αποδίδονται με νοηματική πυκνότητα τα στοιχεία εκείνα που το παιδί μπορεί να βιώσει μόνο στο πλαίσιο μιας οικογένειας, όπως είναι η αποκλειστική φροντίδα, τα οποία ελλείπουν σαφώς από το πλαίσιο ενός ιδρύματος. Επιτυγχάνει, έτσι, να μεταδώσει στον αναγνώστη εμφατικά την ξεκάθαρη υπεροχή της ανάδοχης φροντίδας. Η αξιοποίηση, συνάμα, γ΄ ρηματικού προσώπου («το ενισχύουν, ώστε να αναπτύξει δεξιότητές και να ξαναβρεί την παιδικότητά του») προσδίδει αντικειμενικότητα στην αξιολόγηση της ανάδοχης φροντίδας, ώστε το μεταδιδόμενο μήνυμα να εκλαμβάνεται ως κάτι το βέβαιο και δεδομένο.
 
4. Ποια οπτική υιοθετεί η γράφουσα απέναντι στην ανάδοχη φροντίδα στο πλαίσιο της δεύτερης παραγράφου («Η ανάδοχη φροντίδα διαθέτει… τους γονείς, όχι το παιδί») και πώς γίνεται αυτή αντιληπτή σε γλωσσικό επίπεδο; Να καταγράψετε τρία παραδείγματα γλωσσικών επιλογών που φανερώνουν την οπτική της.
 
Η γράφουσα υιοθετεί θετική στάση απέναντι στην ανάδοχη φροντίδα, όπως αυτό διαφαίνεται από τις γλωσσικές επιλογές που αξιοποιεί για να καταγράψει τα οφέλη της. Με την αξιοποίηση επιθέτων και επιρρήματος θετικού περιεχομένου ( π.χ. «ένα σταθερό πρόσωπο αναφοράς - σύναψη νέων επωφελών σχέσεων», «λειτουργούν επανορθωτικά στα πρότερα τραύματά του») καθιστά εμφανή τα ποικίλα οφέλη ενός σταθερού και υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος για την ψυχική υγεία του παιδιού. Αντιστοίχως, με την αξιοποίηση αιτιολογικών και συμπερασματικών δευτερευουσών προτάσεων (π.χ. «καθώς προσφέρει εξατομικευμένη κάλυψη των αναγκών», «ώστε να αναπτύξει δεξιότητές και να ξαναβρεί την παιδικότητά του») υποδηλώνει την πρόθεσή της να αιτιολογήσει και να τεκμηριώσει τα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας. Οφέλη, μάλιστα, τα οποία δεν είναι απλώς εικαζόμενα, αλλά θεωρούνται βέβαια. Επιπροσθέτως, η γράφουσα φροντίζει να παρουσιάσει τα οφέλη της ανάδοχης φροντίδας αξιοποιώντας μετοχικά σύνολα, όπως και κύριες προτάσεις, στο πλαίσιο των οποίων διαφαίνονται οι αρνητικές επιπτώσεις από τις οποίες διασφαλίζεται το παιδί (π.χ. «καλύπτοντας το κενό της σύναψης συναισθηματικού δεσμού», «απαλλάσσει το παιδί από τον κίνδυνο του στιγματισμού»).