Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Θέματα Εσπερινών, Επαναληπτικές 2004 [Γέλιο – Χιούμορ]

Αρκάς 

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Θέματα Εσπερινών, Επαναληπτικές 2004 [Γέλιο – Χιούμορ]

ΚΕΙΜΕΝΟ

Όλοι έχουμε ανάγκη από χαλάρωση, μακριά από το άγχος της καθημερινότητας. Είναι σε όλους γνωστό ότι το γέλιο και το χιούμορ βελτιώνουν τις σωματικές, νοητικές και πνευματικές λειτουργίες μας.

Πολύ περισσότερο από όλους, τη χαλάρωση, την ευχαρίστηση, το γέλιο τα έχει ανάγκη ο ασθενής, γιατί έτσι η συναισθηματική του φόρτιση - η οποία προέρχεται από τη δυσάρεστη κατάσταση που βιώνει, δηλ. την απώλεια της υγείας του – μετριάζεται και η ελπίδα και η ανακούφιση συντροφεύουν την ψυχή του.

Θα λέγαμε ότι με την ψυχαγωγία ή καλύτερα με την απασχόληση σε κάποια ευχάριστη δραστηριότητα, ο ασθενής εκτονώνεται, χαλαρώνει, αποκτά μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και ευεξία, ενώ γενικότερα αναπτύσσει μια θετική στάση, που βοηθάει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του και διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ αυτού και των συνανθρώπων του.

Η ψυχαγωγία δεν αντικαθιστά τη θεραπευτική αγωγή, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά. Εξατομικεύεται σύμφωνα με την ηλικία, την προσωπικότητα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ασθενούς, ενώ βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει θετική αποδοχή από τον πάσχοντα.

Η ομαδική απασχόληση ή η ατομική απασχόληση αλλά δίπλα σε άλλους που έχουν ως αντικείμενο την ίδια δραστηριότητα, βοηθούν πολύ, έχουν πολλά πλεονεκτήματα.

Η κοινωνική συναναστροφή δίνει την ευκαιρία να συζητηθούν διάφορα προβλήματα και ανησυχίες που βασανίζουν τον πάσχοντα. Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα να συζητηθούν και άλλα θέματα άσχετα με την ασθένεια. Έτσι, δημιουργούνται φιλίες και λύνονται απορίες, ενώ πολλές ανησυχίες και φόβοι καταλαγιάζουν.

Ψυχαγωγία μέσα στο χώρο νοσηλείας του ασθενούς, σε συνεργασία με τους επαγγελματίες υγείας, μπορεί να είναι η ανάγνωση ενός βιβλίου, ενός περιοδικού, η παρακολούθηση μιας ευχάριστης βιντεοταινίας, μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, ένα ταξίδεμα σε ευχάριστα γεγονότα του παρελθόντος, η συμμετοχή φίλων και μελών της οικογένειας σε γιορτές ή γενέθλια που τυχόν θα συμπέσουν με το χρόνο της νοσηλείας, η μουσική, ένα δώρο, ένα λουλούδι, ένα επιτραπέζιο παιχνίδι.

Εάν η εφαρμογή όλων αυτών κριθεί αναποτελεσματική, μπορεί να τροποποιηθεί ή και να σταματήσει εντελώς η θεραπευτική αυτή αγωγή. Βέβαια, απαραίτητος είναι ένας χώρος, μια αίθουσα ψυχαγωγίας για να μπορεί να υπάρξει εφαρμογή των πιο πάνω.

Όταν ο ασθενής έχει μέτριο ή έντονο πόνο, είναι αυτονόητο ότι αυτής της μορφής οι ενέργειες, οι οποίες αποσκοπούν στο να τον ενθαρρύνουν ψυχολογικά και να τον βοηθήσουν, δεν έχουν καμιά εφαρμογή. Τότε προτεραιότητα έχει η προσέγγιση στο πρόβλημα «πόνος» και η ανακούφισή του.

Στο εξωτερικό έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα της ψυχαγωγίας. Έχουν ιδρυθεί οργανισμοί που ασχολούνται αποκλειστικά με το «θεραπευτικό χιούμορ». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο «Αμερικανικός Οργανισμός Θεραπευτικού Χιούμορ» που διοργανώνει διαλέξεις, παρέχει πληροφορίες και στηρίζει οικονομικά αυτήν την προσπάθεια. Οι επαγγελματίες που εξειδικεύονται πάνω στο συγκεκριμένο θέμα πληθαίνουν.

Είναι γεγονός ότι δεν μπορούμε να αναχαιτίσουμε τα δυσάρεστα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας και ανατρέπουν τον κανονικό ρυθμό της ζωής μας, όμως μπορούμε να απαλύνουμε και να κάνουμε πιο υποφερτές και ανθρώπινες τις δύσκολες στιγμές, τις οποίες υποχρεωτικά βιώνουμε.

Η συμμετοχή του ασθενούς στις μεθόδους αυτές του «θεραπευτικού χιούμορ» είναι το πρώτο θετικό βήμα για την επανένταξη στη ζωή, για αναδιοργάνωση των στόχων και προτεραιοτήτων που θα θέσει σε εφαρμογή, για χρησιμοποίηση του χρόνου του με τον πιο εποικοδομητικό και αποτελεσματικό τρόπο, για διατήρηση της πνευματικής και ψυχικής του διαύγειας αλλά και της σωματικής του ευεξίας.

(Άρθρο από τον επαρχιακό τύπο διασκευασμένο).

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας περίληψη του κειμένου, χωρίς δικά σας σχόλια (100 - 120 λέξεις).

Η ευεργετική επίδραση του γέλιου στις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες κρίνεται ωφέλιμη και αναγκαία στους ασθενείς. Μέσω των ευχάριστων ενασχολήσεων διασφαλίζεται η ευεξία και η εκτόνωση τους, στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά στη θεραπευτική αγωγή. Οφέλη προκύπτουν κι από την κοινωνική συναναστροφή, εφόσον οι φιλίες δρουν καταπραϋντικά για τα αισθήματα ανησυχίας. Η ψυχαγωγία των ασθενών στο νοσοκομείο μπορεί να επιτευχθεί με την ανάγνωση βιβλίων ή τη συζήτηση με φίλους, χωρίς, βέβαια, να συνιστά προτεραιότητα σε περίπτωση που ο ασθενής πονά. Στο εξωτερικό, πάντως, έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο «θεραπευτικό χιούμορ», καθώς αναγνωρίζεται η δύναμή του να καθιστά πιο υποφερτές τις δύσκολες στιγμές της ασθένειας. Η επιθυμία του ασθενή να συμμετάσχει ενεργητικά υποδηλώνει τη γενικότερη πρόθεσή του να επανενταχθεί στη ζωή και να θέσει νέους στόχους.     

Β.1. Να σχολιάσετε σε μια παράγραφο (80 – 100 λέξεων) το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου:

«Είναι γεγονός ότι δεν μπορούμε να αναχαιτίσουμε τα δυσάρεστα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας και ανατρέπουν τον κανονικό ρυθμό της ζωής μας, όμως μπορούμε να απαλύνουμε και να κάνουμε πιο υποφερτές και ανθρώπινες τις δύσκολες στιγμές, τις οποίες υποχρεωτικά βιώνουμε».

Οι δυσκολίες και τα δυσάρεστα γεγονότα συνοδεύουν αναπόφευκτα τη ζωή των ανθρώπων, οδηγώντας συχνά σε συναισθηματικές εντάσεις και απαισιόδοξες σκέψεις. Το κάθε άτομο υπό την πίεση των προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει, μπορεί εύκολα να αφεθεί στην απόγνωση και να επιτρέψει στα αρνητικά συναισθήματά του να το επηρεάσουν καταλυτικά. Είναι, άρα, καίριας σημασίας κατά τη διάρκεια των απαιτητικών αυτών περιόδων να αναζητούν οι άνθρωποι αφενός συναισθηματική στήριξη από τους οικείους τους και αφετέρου διεξόδους εκτόνωσης της εσωτερικής τους έντασης. Μια πολλαπλώς επωφελή εκτόνωση, για παράδειγμα, προσφέρεται από το χιούμορ και τη δύναμή του να ανανεώνει τις ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου. 

Β.2. Να δώσετε έναν τίτλο στο κείμενο που σας δόθηκε.

- «Η θεραπευτική διάσταση του χιούμορ.»

Β.3. ψυχαγωγία, δημιουργούνται: Να σχηματίσετε τέσσερις νέες σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας για καθεμιά από ένα (διαφορετικό κάθε φορά) συνθετικό των παραπάνω λέξεων.

Ψυχαγωγία: ψυχοφθόρος, δημαγωγός

Δημιουργούνται: ανάγωγος, πάρεργο

Β.4. Να εντοπίσετε στο κείμενο πέντε μέσα πειθούς που έχουν ως στόχο την απόδειξη της θέσης: Ο ασθενής οφείλει να συμμετέχει στις μεθόδους του «θεραπευτικού χιούμορ».

1^ο: Επιχείρημα: Η απασχόληση με κάποια ευχάριστη δραστηριότητα προσφέρει στον ασθενή εκτόνωση, ευεξία και αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να αποκτά πιο θετική στάση και να διευκολύνεται έτσι η αντιμετώπιση των προβλημάτων του.  

2^ο: Επιχείρημα: Μέσω της κοινωνικής συναναστροφής δίνεται η ευκαιρία στον πάσχοντα να συζητήσει προβλήματα και ανησυχίες του, αλλά και θέματα άσχετα με την ασθένεια, δημιουργώντας κατ’ αυτό τον τρόπο φιλικές σχέσεις που είναι ικανές να καταλαγιάσουν τους φόβους και τις ανησυχίες του.

3ο: Τεκμήρια (παραδείγματα): Καταγράφονται παραδείγματα ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων: η ανάγνωση ενός βιβλίου, ενός περιοδικού, η παρακολούθηση μιας ευχάριστης βιντεοταινίας, μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, ένα ταξίδεμα σε ευχάριστα γεγονότα του παρελθόντος...    

4ο: Τεκμήριο (παράδειγμα): Γίνεται αναφορά στον «Αμερικανικό Οργανισμό Θεραπευτικού Χιούμορ» που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της βαρύτητα που έχει δοθεί στο εξωτερικό σε ό,τι αφορά την ψυχαγωγία των ασθενών και ειδικότερα το «θεραπευτικό χιούμορ».   

5^ο: Συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις (επίκληση στο συναίσθημα): Είναι γεγονός ότι δεν μπορούμε να αναχαιτίσουμε τα δυσάρεστα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας και ανατρέπουν τον κανονικό ρυθμό της ζωής μας, όμως μπορούμε να απαλύνουμε και να κάνουμε πιο υποφερτές και ανθρώπινες τις δύσκολες στιγμές, τις οποίες υποχρεωτικά βιώνουμε.

Γ. Διαπιστώνουν σήμερα οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι ότι το γέλιο δεν είναι πλέον μεταδοτικό: Οι άνθρωποι γελάνε και χαλαρώνουν όλο και λιγότερο· πολλοί ξυπνούν με βλέμμα γεμάτο πλήξη· άλλοι με ύφος κουρασμένο και δυσαρεστημένο.

Συμφωνείτε με τις διαπιστώσεις των παραπάνω επιστημόνων; Τις σκέψεις σας να καταγράψετε σ’ ένα αποδεικτικό δοκίμιο 400-500 λέξεων.

Λιγότερο χιούμορ στα χρόνια της κρίσης και του λαϊκισμού

Οι ιδιάζουσες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, αλλά και η αδυναμία των ανθρώπων να αναγνωρίσουν πλέον τις ουσιώδεις αξίες της ζωής, έχουν δημιουργήσει μια πολλαπλώς πιεστική κοινωνική πραγματικότητα. Οι πολίτες δεν μπορούν να βιώσουν πια με ανέμελο τρόπο τη ζωή τους, μήτε να αφεθούν στην ανάλαφρη θέαση των πραγμάτων που προσφέρει το χιούμορ, εφόσον βρίσκονται εγκλωβισμένοι σ’ έναν ανυπόφορο κλοιό οικονομικών υποχρεώσεων.

Τα αλλεπάλληλα λάθη των πολιτικών, που είχαν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, όπως κι η αδέξια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος μέσω τις μετακύλισης των βαρών στους πολίτες, έχουν εύλογα απομακρύνει την αισιοδοξία από τη χώρα. Δραστικές μειώσεις μισθών, εξοντωτικοί φόροι, ανεργία σε δυσθεώρητα ύψη, απουσία επενδύσεων και -ατυχώς- ένας ανεύθυνος διχαστικός πολιτικός λόγος συνιστούν την καθημερινή πραγματικότητα των πολιτών. Μοιάζει, άρα, απολύτως δικαιολογημένη η δυσκολία τους να γελάσουν ή έστω να αντικρίσουν με χιούμορ τα όσα τους συμβαίνουν.

Οι εργαζόμενοι ενήλικες καλούνται να ανταποκριθούν πλέον σε περισσότερες εργασιακές υποχρεώσεις, που μεταφράζονται σε λιγότερα έσοδα, ενώ οι άνεργοι πολίτες υποχρεούνται να υπομείνουν την ολοένα και μεγαλύτερη εξαθλίωσή τους. Οι έφηβοι, από την άλλη, συνειδητοποιούν πως το μέλλον δεν έχει να τους προσφέρει τίποτε περισσότερο από μια κακοπληρωμένη επαγγελματική αποκατάσταση και πολλαπλές φορολογικές επιβαρύνσεις, αφού αυτό είναι το καλύτερο που μπορούν να τους διασφαλίσουν οι πολιτικοί της χώρας.      

Το οικονομικό κλίμα, ωστόσο, δεν είναι το μόνο που δρα ανασταλτικά στην εύθυμη διάθεση των πολιτών. Στα χρόνια της δημαγωγικής πολιτικής -απότοκο κι αυτό της κρίσης- το χιούμορ, και ιδίως η σατιρική προσέγγιση των κυβερνητικών αστοχιών, αντιμετωπίζονται με ιδιαιτέρως εχθρικό τρόπο. Οι λαϊκιστές πολιτικοί κι οι κομματικοί τους οπαδοί, αποτυγχάνουν να αντιληφθούν τη σάτιρα ως ένα θεμιτό μέσο εκτόνωσης, μέσω του οποίου εκφράζονται συναισθήματα δυσαρέσκειας και απογοήτευσης· την εκλαμβάνουν ως «αθέμιτη» επίθεση προς το κυβερνών κόμμα και την απορρίπτουν.

Η πολιτική «επένδυση», άλλωστε, στο διχασμό των πολιτών είχε ως συνέπεια τη δημιουργία συνθηκών έντασης και αντιπαραθέσεων, γεγονός που επιβάρυνε ακόμη περισσότερο την ήδη τεταμένη κοινωνική κατάσταση. Η διάθεση των πολιτών να αστειευτούν και να γελάσουν έχει, συνάμα, υπονομευτεί δραστικά από την επίγνωση πως η χώρα έχει γίνει έρμαιο του κομματικού φανατισμού και της προπαγάνδας. Είναι για πολλούς αφελές το να αναζητούν το χιούμορ τη στιγμή που η δικαιοσύνη, οι φορείς ενημέρωσης και κατ’ επέκταση η δημοκρατία δέχονται διαρκή χτυπήματα.

Το να επιστρέψει το γέλιο στη ζωή των Ελλήνων είναι, πάντως, ένα καίριο αίτημα που συνδέεται αξεδιάλυτα με το αίτημα διαμόρφωσης ενός κατά πολύ καλύτερου και σταθερότερου οικονομικού κλίματος. Μόνο αν νιώσουν οι πολίτες πως η χώρα έχει κατορθώσει να θέσει τα θεμέλια για μια πορεία πραγματικής ανάπτυξης και οικονομικής ευημερίας, θα μπορέσουν να γευτούν ξέγνοιαστοι τα οφέλη του χιούμορ και του γέλιου. Όσο, ωστόσο, η ανεργία, οι χαμηλοί μισθοί κι οι υψηλοί φόροι κυριαρχούν, το γέλιο θα συνεχίσει να σπανίζει.