Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου: Τρίκαλα, μια άλλη πόλη…
Τρίκαλα, μια άλλη πόλη…
«Στο παρελθόν, οι κάτοικοι έπρεπε να καλέσουν τον αντιδήμαρχο ακόμη και για να αλλάξουν μία λάμπα σε στύλο της ΔΕΗ», λέει η Σ.Σ. που εργάζεται σκληρά στην αίθουσα ελέγχου των Τρικάλων, την πρώτη έξυπνη πόλη της Ελλάδας. Στον τοίχο, εννέα οθόνες με πολύχρωμους χάρτες και γραφήματα παρακολουθούν τη διαθεσιμότητα των χώρων στάθμευσης, την κατάσταση των φανών και των αγωγών ύδρευσης, τη θέση των φορτηγών αποκομιδής σκουπιδιών και τον μηνιαίο προϋπολογισμό του Δήμου.
Οι έξυπνες πόλεις – που συνήθως ορίζονται ως αυτές που χρησιμοποιούν τεχνολογία για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την ενίσχυση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότητά τους – πολλαπλασιάζονται σε όλο τον κόσμο. Ξεκίνησαν από την Ευρώπη και μπορούν να βρεθούν παντού, από την Ινδία μέχρι την Κορέα. Με περισσότερα από τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού να αναμένεται να συγκεντρωθούν στις πόλεις μέχρι το 2050, η εξεύρεση τρόπων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πόλεων για τους κατοίκους τους έχει καταστεί προτεραιότητα.
Ανάμεσα στα καταπράσινα χωράφια στην αγροτική καρδιά της Ελλάδας, η ιστορική πόλη των Τρικάλων – έχει 82.000 κατοίκους – δεν ήταν η πιο προφανής υποψήφια για την πρώτη έξυπνη πόλη της χώρας. Ωστόσο, μέσω συνεργασιών με εταίρους, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χρηματοδότησε το πρώτο λεωφορείο χωρίς οδηγό και εταιρείες, τα Τρίκαλα έχουν αποκτήσει τη φήμη της πόλης της καινοτομίας, ως η πρώτη ψηφιακή πόλη του ελληνικού κράτους από το 2004. Λίγο αργότερα ορίστηκε ως μια από τις 21 πιο έξυπνες πόλεις στον κόσμο.
Από όλα τα έργα, το σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών είχε μια από τις μεγαλύτερες επιδράσεις στη ζωή των κατοίκων. Από την αρχή του έτους, ο Δήμος είχε λάβει περίπου 4.000 αιτήματα και σχόλια. Περίπου το 10% προέρχεται από μία εφαρμογή έξυπνης τηλεφωνίας που κυκλοφόρησε πέρυσι, σύμφωνα με τον Δήμο, και τα ζητήματα επιλύονται ταχύτερα (κατά μέσο όρο οκτώ ημέρες αντί για ένα μήνα) – και η όλη διαδικασία είναι πιο διαφανής.
Όσον αφορά σε άλλα προγράμματα, μπορούμε να αναφέρουμε το πείραμα με τους αισθητήρες στα φώτα των δρόμων που έχει μειώσει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 70% ή το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για τα μη επανδρωμένα λεωφορεία που λειτούργησε για έξι μήνες. Η Δημοτική Αρχή παραδέχεται πως αυτό το τελευταίο έργο ήταν περισσότερο για να εμπνεύσει τους πολίτες παρά να βελτιώσει τη ζωή τους. «Το κύριο επίτευγμα ήταν να πείσουμε την κοινότητα ότι υπάρχει μια αλλαγή μπροστά μας και πως πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτήν».
Καθηγητής Γυμνασίου των Τρικάλων, υπεύθυνος του εργαστηρίου ρομποτικής του σχολείου, εξηγεί γιατί τέτοιες ευκαιρίες είναι τόσο σημαντικές για τη νεολαία των Τρικάλων. «Έχει ανοίξει το μυαλό τους και έχουν βρει θέσεις εργασίας που δεν μπορούσαν καν να φανταστούν ότι υπάρχουν» λέει. «Για παράδειγμα, όταν ρώτησα έναν μαθητή τι θα κάνει μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς, μου είπε: “Θα γίνω γιατρός, αλλά γιατρός ρομποτικής”».
Δεν αποτελεί φυσικά έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι από τις παλαιότερες γενιές περιφρονούν τις πρωτοβουλίες υψηλής τεχνολογίας χαρακτηρίζοντάς τες άσκοπες. «Υπάρχουν κάποιοι που σκέφτονται ότι δεν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά» λέει συνταξιούχος της πόλης. «Αλλά οι περισσότεροι από τους φίλους μου είναι θετικοί σε αυτά τα νέα πράγματα».
Η πόλη έχει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Τα Τρίκαλα θέλουν να ενταχθούν σε πρόγραμμα της Ε.Ε., το οποίο δοκιμάζει έξυπνα σπίτια που παρακολουθούν την υγεία των ηλικιωμένων κατοίκων ανιχνεύοντας την κίνηση και την κατανάλωση τροφίμων.
Τα Τρίκαλα θέλουν επίσης να αναπτύξουν περαιτέρω ένα γεωργικό έργο το οποίο χρησιμοποιεί την τεχνολογία για την καλλιέργεια αρχαίων φαρμακευτικών φυτών για τη φαρμακευτική βιομηχανία.
Από τον ηλεκτρονικό Τύπο
Απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο φυσικός, Στέφανος Τραχανάς.
Ότι εγώ πέρασα υπέροχα μαζί της. Σε πιο αντικειμενικό επίπεδο θα πρόσθετα τα εξής: η φυσική, ιδίως η κβαντική φυσική1, είναι η κινητήρια δύναμη της σύγχρονης τεχνολογίας. Αυτή που άλλαξε – και συνεχίζει να αλλάζει – τον κόσμο μας όσο τίποτε άλλο στην ανθρώπινη ιστορία μέχρι τώρα. Κι αν το όνειρο για την κατασκευή κβαντικών υπολογιστών γίνει σύντομα πραγματικότητα, τότε οι σημερινοί νέοι, όταν γίνουν κι αυτοί ηλικιωμένοι, θα βλέπουν τον τεχνολογικό πολιτισμό μας περίπου όπως βλέπουμε εμείς σήμερα τον τεχνολογικό πολιτισμό του προϊστορικού ανθρώπου. Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο θεμελιώδους φυσικής – κυρίως στο μέτωπο της κοσμολογίας – είναι σε πλήρη εξέλιξη μια επιστημονική επανάσταση σημασίας συγκρίσιμης με εκείνη των αρχών του περασμένου αιώνα που γέννησε την κβαντομηχανική και τη θεωρία της σχετικότητας και έθεσε σε κίνηση τη χιονοστιβάδα τεχνολογικών εξελίξεων που ακολούθησε. Τις επόμενες δύο ή τρεις δεκαετίες είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε μέρες μεγάλης επιστήμης.
- Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον ξεχωριστό κόσμο της φυσικής; Τι έχετε μάθει ως άνθρωπος μέσα από την ενασχόλησή σας με αυτή την επιστήμη;
Θεωρώ συναρπαστικό το γεγονός ότι η φαντασμαγορική ποικιλία φαινομένων του φυσικού κόσμου – από τον ατομικό μικρόκοσμο έως το σύμπαν ολόκληρο – διέπεται από έναν ελάχιστο αριθμό θεμελιωδών νόμων που μπορούν να διατυπωθούν στην πυκνή γλώσσα των μαθηματικών σε λιγότερο από μία σελίδα. Η αναλογία με το σκάκι ίσως είναι χρήσιμη. Με ελάχιστους κανόνες μπορούν να «παιχτούν» σχεδόν άπειρες διαφορετικές παρτίδες. Ποια είναι, λοιπόν, η δική μας δουλειά ως φυσικών; Να παρακολουθούμε τη φύση να παίζει το δικό της «σκάκι» και να προσπαθούμε να μαντέψουμε τους κανόνες του. Και δεν τα έχουμε πάει άσχημα μέχρι τώρα. Αν κάτι έμαθα στην πορεία της επιστημονικής μου δράσης είναι ότι η αμφιβολία έχει πολύ μεγάλη σημασία. Το να κρατάς διαρκώς το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις αναγκαίες αναθεωρήσεις, όταν το διαπιστώνεις, σε βοηθάει πολύ στο να γίνεσαι άξιος επιστήμονας και χρήσιμος άνθρωπος.
------------------------------------------
1 κβαντική φυσική = αποτελεί κλάδο της φυσικής
Νικηφόρος Βρεττάκος, Οι μικροί γαλαξίες
Σταματάνε για λίγο, στέκονται ο ένας
αντίκρυ στον άλλο, μιλούν μεταξύ τους.
Έπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν
σαν πέτρες που βλέπονται.
Όμως, εσύ,
δε λόξεψες, βάδισες ίσα, προχώρησες
μες από μένα, κάτω απ’ τα τόξα μου,
όπως κι εγώ: προχώρησα ίσα, μες από σένα,
κάτω απ’ τα τόξα σου. Σταθήκαμε ο ένας μας
μέσα στον άλλο, σα νάχαμε φτάσει.
Βλέποντας πάνω μας δυο κόσμους σε πλήρη
λάμψη και κίνηση, σαστίσαμε ακίνητοι
κάτω απ’ τη θέα τους·
Ήσουν νερό,
κατάκλυσες μέσα μου όλες τις στέρνες.
Ήσουνα φως, διαμοιράστηκες. Όλες
οι φλέβες μου έγιναν άξαφνα ένα
δίχτυ που λάμπει: στα πόδια, στα χέρια,
στο στήθος, στο μέτωπο.
Τ’ άστρα το βλέπουνε, ότι:
δυο δισεκατομμύρια μικροί γαλαξίες και πλέον
κατοικούμε τη γη.
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά τα πεδία στα οποία παρατηρήθηκαν θετικές επιδράσεις των τεχνολογικών καινοτομιών στη ζωή των κατοίκων της πόλης των Τρικάλων, όπως αυτά αναδεικνύονται στο Κείμενο 1 (60-70 λέξεις).
Β1. Με βάση το Κείμενο 1, να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος.
β. Τα Τρίκαλα ήδη έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα έξυπνων σπιτιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παρακολούθηση της υγείας των ηλικιωμένων πολιτών.
γ. Η καθημερινότητα των πολιτών έχει βελτιωθεί σημαντικά από την ψηφιακή αναβάθμιση της πόλης.
δ. Όλοι οι κάτοικοι είδαν με θετική ματιά τις πρωτοβουλίες για χρήση τεχνολογίας στην πόλη.
ε. Οι τεχνολογικές καινοτομίες έχουν επηρεάσει και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των μαθητών της πόλης.
Μονάδες 10
β. Λάθος
γ. Σωστό
δ. Λάθος
ε. Σωστό
Προκειμένου, μάλιστα, να παρουσιάσει με πιο εύληπτο και συνάμα παραστατικό τρόπο την πραγματικότητα αυτή, ώστε να γίνει κατανοητή ακόμη και από άτομα που δεν έχουν γνώσεις φυσικής, αξιοποιεί μια αναλογία. Ειδικότερα, παραλληλίζει τη λειτουργία του φυσικού κόσμου με το σκάκι, επισημαίνοντας ότι, όπως ακριβώς στο παιχνίδι αυτό με ελάχιστους μόλις κανόνες μπορούν να παιχτούν -σχεδόν- άπειρες διαφορετικές παρτίδες, έτσι και στη φύση, ελάχιστοι θεμελιώδεις νόμοι διέπουν μια εκπληκτική ποικιλία φαινομένων.
Στο πλαίσιο του Κειμένου αυτού ο αρθρογράφος καταγράφει τα λόγια ενός Καθηγητή Γυμνασίου και τα εντάσσει μέσα σε εισαγωγικά, ώστε να είναι σαφές πως πρόκειται για αυτούσια παράθεση των δηλώσεών του. Παραλλήλως, όμως, επειδή ο Καθηγητής μεταφέρει, με τη σειρά του, αυτούσια την απάντηση ενός μαθητή του, κρίνεται αναγκαία η χρήση και δεύτερων εισαγωγικών. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο αρθρογράφος κατορθώνει να εντάξει στο κείμενό του, σε ευθύ λόγο και χωρίς δικές του παρεμβάσεις, τα λόγια δύο άλλων προσώπων, αποδίδοντας με αυθεντικότητα τον αντίκτυπο που έχουν οι τεχνολογικές πρωτοπορίες της πόλης στους κατοίκους της και ειδικότερα στις επαγγελματικές επιλογές των μαθητών. Τα εισαγωγικά ενισχύουν, έτσι, αφενός την αίσθηση πως υπάρχει γνήσια καταγραφή σκέψεων των ανθρώπων της πόλης κι αφετέρου τη ζωντάνια του κειμένου, ώστε αυτό να γίνεται πιο θελκτικό για τους αναγνώστες.
Ο τίτλος του κειμένου περιέχει διπλό σχόλιο, καθώς από τη μία η χρήση του κόμματος υποδηλώνει πως η φράση που ακολουθεί το όνομα της πόλης λειτουργεί ως επεξήγηση (μια άλλη πόλη), κι από την άλλη η χρήση των αποσιωπητικών που αφήνει να υπονοείται ο λόγος διαφοροποίησης -ή δραστικής αλλαγής- των Τρικάλων. Εκείνο, λοιπόν, που σχολιάζει ο αρθρογράφος στον τίτλο είναι πως τα Τρίκαλα αποτελούν μια «άλλη», μια διαφορετική ή μια αλλαγμένη πόλη, χωρίς, ωστόσο, να αποκαλύπτει το λόγο, ώστε να εξάψει την περιέργεια του αναγνώστη και να τον παρακινήσει να διαβάσει το άρθρο.
Γ1. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το θέμα του ποιήματος; Να γράψετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο, τεκμηριώνοντάς το με τουλάχιστον τρεις (3) κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις).
Το θέμα του έρωτα είναι ιδιαίτερα προσφιλές και σημαντικό, εφόσον αποτελεί ένα βίωμα που αλλάζει δραστικά τη ζωή των ανθρώπων. Όπως παραστατικά παρουσιάζεται με μια εικόνα από το ποιητικό υποκείμενο («Όλες οι φλέβες μου έγιναν άξαφνα ένα δίχτυ που λάμπει»), χάρη στον έρωτα το άτομο φανερώνει όλη την εσωτερική ευαισθησία και ομορφιά του, γνωρίζοντας και το ίδιο νέες πτυχές του εαυτού του.
Δ1. Σε μια συζήτηση με έναν καθηγητή σας στη σχολική τάξη με θέμα: «Η επιστήμη στην καθημερινή ζωή», η δική του παρέμβαση τελείωσε με την άποψη του Στέφανου Τραχανά ότι: «Το να κρατάς διαρκώς το ενδεχόμενο να έχεις κάνει λάθος και να μη διστάζεις να κάνεις τις αναγκαίες αναθεωρήσεις, όταν το διαπιστώνεις, σε βοηθάει πολύ στο να γίνεσαι άξιος επιστήμονας και χρήσιμος άνθρωπος». Αυτή η άποψη μπορεί να έχει εφαρμογή στην προσωπική σας ζωή; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ομιλία που θα απευθύνετε στην ολομέλεια της τάξης (300-350 λέξεις).
Οφείλουμε, δίχως άλλο, να αντιλαμβανόμαστε πως είναι διαφορετικό το να έχουμε εμπιστοσύνη στην κρίση μας και διαφορετικό το να θεωρούμε πως οι δικές μας απόψεις είναι απόλυτα ορθές. Στη μία περίπτωση προφυλασσόμαστε από το να υιοθετούμε άκριτα όποια ιδέα μάς παρουσιάζουν, ενώ στην άλλη οδηγούμαστε στον δογματισμό και κατ’ επέκταση σε μια στάση που μας αποτρέπει από το να διερευνούμε συστηματικά το πολύπτυχο της αλήθειας. Η επίμονη, μάλιστα, υποστήριξη μιας θέσης, χωρίς καμία διάθεση εξέτασης άλλων αντίθετων θέσεων, αποτελεί φανέρωμα φανατισμού και πλήττει τις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου, εφόσον οι γύρω του δυσαρεστούνται από την αδιαλλαξία του κι από την απροθυμία του να τους ακούσει πραγματικά.
Αντιθέτως, η διάθεση ενός ατόμου να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί πως η δική του θέση είναι λανθασμένη ή ελλιπής, αποτελεί γνώρισμα πνευματικής ωριμότητας και επιτρέπει στο άτομο να βελτιώνεται διαρκώς. Μια δυνατότητα βελτίωσης που γίνεται αντιληπτή τόσο στον επαγγελματικό τομέα δραστηριοποίησης, όσο και στην προσωπική του ζωή, εφόσον δεν παραμένει προσκολλημένο σε έναν συγκεκριμένο τρόπο θέασης και κατανόησης των πραγμάτων, αλλά είναι διατεθειμένο να αναζητά συνεχώς νέους καλύτερους και πιο ουσιαστικούς τρόπους ερμηνείας και αντίληψης. Παραμένει, δηλαδή, πάντοτε σε πνευματική εγρήγορση, ανοιχτό στον διάλογο, στη γόνιμη αντιπαράθεση, καθώς και στις νέες ιδέες, στην προσπάθειά του να κατανοεί καλύτερα τη διαρκώς εξελισσόμενη πραγματικότητα.
Η επίγνωση και η αποδοχή, άρα, του ενδεχομένου να έχουμε κάνει λάθος, συνιστά επωφελή αφορμή ταπεινότητας και πρόθυμης αναμέτρησης με τις ποικίλες εκφάνσεις της αλήθειας, όπως και των ποικίλων ιδεών και απόψεων. Ακόμη, άλλωστε, κι αν μια άποψη είναι ορθή, αυτό δε σημαίνει πως η αλήθεια της είναι οριστική, εφόσον τα δεδομένα αλλάζουν διαρκώς, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπουν τη στατική θέαση της πραγματικότητας.
Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου